မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ

မြန်မာနိုင်ငံ တွင် နိုင်ငံတော် အစိုးရမှ အသိအမှတ်ပြုထားသော တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စု ၁၃၅ မျိုးရှိသည်။ ယင်းတို့ကို အဓိကလူမျိုးစုကြီး ရှစ်ခုအဖြစ် အောက်ပါအတိုင်း အုပ်စုခွဲထားသည်။^[၁]

၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့ထုတ် လုပ်သားပြည်သူ နေ့စဉ်သတင်းစာတွင် ယင်းလူမျိုးစုစာရင်းများမှာ ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် ပြုစုခဲ့သော သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူမျိုးစုစာရင်းအခြေခံ၍ လည်းကောင်း၊ ၁၉၅၃-၁၉၅၄ ခုနှစ် လူမျိုးစုစာရင်းအရလည်းကောင်း၊ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်တွင် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ ရှေးဟောင်းစာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှုရုံး၏ အကြံပြုချက်နှင့် ယင်းနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသမိုင်းကော်မရှင်၏ အကြံပေးချက်အရလည်းကောင်း၊ ၁၉၇၂ ခုနှစ် မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီဌာနချုပ် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုရေးရာကော်မတီ၏ ညှိနှိုင်းပေးချက်အရ လည်းကောင်း လူမျိုးစုစာရင်းများကို အချိန်ယူပြုစုခဲ့ကြပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။^[၁]

"အဓိကလူမျိုးစုကြီးများ" ကို ပြောဆိုကြသော ဘာသာစကား သို့မဟုတ် တိုင်းရင်းသားနှီးနွယ်မှုများထက် နေထိုင်ရာဒေသအလိုက် အုပ်စုခွဲထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ဥပမာ ရှမ်းလူမျိုးစုကြီးတွင် မတူညီသော ဘာသာစကားအုပ်စု လေးခုရှိ ဘာသာစကားများကို ပြောဆိုသုံးနှုန်းကြသော တိုင်းရင်းသား ၃၃ မျိုးပါဝင်သည်။^[၃]

ထို့အပြင် အသိအမှတ် မပြုထားသော အခြား လူမျိုးစုများလည်း ရှိနေပြီး အများဆုံးမှာ တရုတ်ဗမာလူမျိုးများနှင့် ပန်းသေးလူမျိုးများ (ယင်းနှစ်စုသည် လူဦးရေ၏ ၃%)၊ အိန္ဒိယဗမာနွယ်များ (လူဦးရေ၏ ၂%)၊ အင်္ဂလိပ်-ဗမာနွယ်များနှင့် ဂေါ်ရခါးလူမျိုးများ ဖြစ်ကြသည်။ နောက်ဆုံးအုပ်စုနှစ်ခုအတွက် တိကျသော တရားဝင်စာရင်းထုတ်ပြန်ချက် မရှိသော်လည်း အင်္ဂလိပ်-ဗမာနွယ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းတွင် ၅၂,၀၀၀ ခန့်နှင့် နိုင်ငံပြင်ပတွင် ၁.၆ သန်းခန့် ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူမျိုးစုများ အချိုး (အကြမ်းဖျင်းခန့်မှန်း)

ဗမာ			68.00%
ရှမ်း			9.00%
ကရင်			7.00%
တရုတ်			2.50%
မွန်			2.00%
ကယား			1.83%
ရခိုင်			1.7%
ကချင်			1.50%
အိန္ဒိယ			1.25%
ဝ၊ နာဂ၊ လားဟူ၊ လီဆူနှင့် ပလောင်လူမျိုးများ အပါအဝင် အခြားအုပ်စုများ			4.50%

တရားဝင် အသိအမှတ်ပြု တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများ

အောက်ပါတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရမှ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသော မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများ ဖြစ်သည်။^[၁]^[၄]^[၅]

ကချင်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၁၂ ခု ပါဝင်သည်။: ၁။ ကချင်လူမျိုး; ၂။ ထရုမ်းလူမျိုး; ၃။ ဒလောင်လူမျိုး; ၄။ ဂျိမ်းဖောလူမျိုး (သိန်းပေါ်၊ ဂျင်းဖော); ၅။ ဂေါ်ရီလူမျိုး (ဂေါ်ရစ်); ၆။ ခါ့ခူးလူမျိုး (ခခု); ၇။ ဒူးလင်းလူမျိုး (ဒူးလန်း); ၈။ လော်ဝေါ်လူမျိုး (မရူ၊ လော်ဂေါ်); ၉။ ရဝမ်လူမျိုး; ၁၀။ လရှီလူမျိုး (လာချိဒ်); ၁၁။ အဇီးလူမျိုး (ဇိုင်ဝါး); ၁၂။ လီဆူလူမျိုး (လီဆူး)

ကယားလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၉ ခု ပါဝင်သည်။: ၁၃။ ကယားလူမျိုး (ကရင်နီ); ၁၄။ ဇယိန်လူမျိုး (ကယန်း လထာ); ၁၅။ ကယန်းလူမျိုး (ပဒေါင်); ၁၆။ ဂေခိုလူမျိုး (ကယန်းကယ်ခို); ၁၇။ ဂေဘားလူမျိုး; ၁၈။ ပရဲလူမျိုး (ကယော၊ ကယော်); ၁၉။ မနူမနောလူမျိုး (မနုမနော); ၂၀။ ယင်းတလဲလူမျိုး; ၂၁။ ယင်းဘော်လူမျိုး (ကယန်း ကငန်)

ကရင်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၁၁ ခု ပါဝင်သည်။: ၂၂။ ကရင်လူမျိုး; ၂၃။ ကရင်ဖြူလူမျိုး (ဂေဘားကရင်); ၂၄။ ပလေကီးလူမျိုး (ပလေချီး); ၂၅။ မွန်ကရင်လူမျိုး (စာဖြူ)^[၆]; ၂၆။ စကောကရင်လူမျိုး; ၂၇။ တလှေပွာလူမျိုး (တလှေပွား)^[၆]; ၂၈။ ပကူးလူမျိုး; ၂၉။ ဘွဲလူမျိုး; ၃၀။ မောနေပွားလူမျိုး; ၃၁။ မိုးပွလူမျိုး (မိုးပွား)^[၆]; ၃၂။ ပိုးကရင်လူမျိုး (ရှို)

ချင်းလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၅၃ ခု ပါဝင်သည်။: ၃၃။ ချင်းလူမျိုး; ၃၄။ ကသည်းလူမျိုး (မေ့ထေး၊ မယ်တိုင်^[၁]); ၃၅။ ဆလိုင်းလူမျိုး; ၃၆။ ကလင်ကော့လူမျိုး (လူရှေ၊ လုရှေ); ၃၇။ ခမီလူမျိုး ("ခူမီး"); ၃၈။ အဝခမီလူမျိုး (အောင်ခမီ); ၃၉။ ခေါနိုးလူမျိုး; ၄၀။ ခေါင်စိုလူမျိုး; ၄၁။ ခေါင်ဆိုင်ချင်းလူမျိုး; ၄၂။ ခွာဆင်းမ်လူမျိုး; ၄၃။ ခွန်လီလူမျိုး (ဆင်မ်); ၄၄။ ဂန်တဲ့လူမျိုး; ၄၅။ ဂွေးတဲလူမျိုး; ၄၆။ ငွန်းလူမျိုး; ၄၇။ ဆီစာန်လူမျိုး; ၄၈။ ဆင်တန်လူမျိုး; ၄၉။ ဆိုင်းဇန်လူမျိုး (ဆိုင်းတန်); ၅၀။ ဇာဟောင်လူမျိုး (ဇာတောင်); ၅၁။ ဇိုတုံးလူမျိုး; ၅၂။ ဇိုဖေလူမျိုး; ၅၃။ ဇိုလူမျိုး; ၅၄။ ဇန်ညှပ်လူမျိုး; ၅၅။ တပေါင်လူမျိုး; ၅၆။ တီးတိန်လူမျိုး (တဲဒင်မ်); ၅၇။ တေဇန်လူမျိုး; ၅၈။ တိုင်ချွန်းလူမျိုး (တာရွှန်း); ၅၉။ တာ့ဒိုးလူမျိုး; ၆၀။ တောရ်လူမျိုး; ၆၁။ ဒင်မ်လူမျိုး; ၆၂။ ဒိုင်လူမျိုး (ယင်ဒူး); ၆၃။ နာဂလူမျိုး; ၆၄။ တန်ဒူးလူမျိုး (တန်ခူး); ၆၅။ မာရင်လူမျိုး; ၆၆။ ပနမ်းလူမျိုး (မနန်း); ၆၇။ မကန်းလူမျိုး; ၆၈။ မတူလူမျိုး; ၆၉။ မီရမ်လူမျိုး (မိရမ်၊ မရာ); ၇၀။ မီအဲလူမျိုး (မိအဲ); ၇၁။ မွင်းလူမျိုး; ၇၂။ လူရှည်လူမျိုး (လူရှေ၊ လူရှိုင်း); ၇၃။ လေးမြို့လူမျိုး; ၇၄။ လင်တဲလူမျိုး; ၇၅။ လောက်ထူလူမျိုး (လောက်ကု); ၇၆။ လိုင်လူမျိုး (ဟားခါးချင်း); ၇၇။ လိုင်ဇိုလူမျိုး; ၇၈။ မြို(ခမိ)လူမျိုး (ဝါကုန်း); ၇၉။ ထမန်းလူမျိုး; ၈၀။ အနူးလူမျိုး; ၈၁။ အနန်းလူမျိုး; ၈၂။ အူပူလူမျိုး (အုပု); ၈၃။ လျင်းတုလူမျိုး (လျင်းကု); ၈၄။ အရှိုချင်းလူမျိုး; ၈၅။ ရောင်ထုလူမျိုး (ရောင်ကု)

ဗမာလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၉ ခု ပါဝင်သည်။: ၈၆။ ဗမာလူမျိုး; ၈၇။ ထားဝယ်လူမျိုး; ၈၈။ မြိတ်လူမျိုး; ၈၉။ ယောလူမျိုး (ဆော); ၉၀။ ယဘိန်းလူမျိုး; ၉၁။ ကဒူးလူမျိုး; ၉၂။ ကနန်းလူမျိုး; ၉၃။ ဆလုံလူမျိုး (မော်ကင်း); ၉၄။ ဖွန်းလူမျိုး (ဖုန်း၊ ဖွန်)

မွန်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၁ ခု ပါဝင်သည်။: ၉၅။မွန်လူမျိုး

ရခိုင်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၇ ခုပါဝင်သည်။: ၉၆။ ရခိုင်လူမျိုး (အာရကန်)

:၉၇။ ကမန်လူမျိုး

၉၈။ ခမီးလူမျိုး

၉၉။ ဒိုင်းနက်လူမျိုး

၁၀၀။ မရမာကြီးလူမျိုး

၁၀၁။ မြူလူမျိုး

၁၀၂။ သက်လူမျိုး

ရှမ်းလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၃၂ ခု ပါဝင်သည်။: ၁၀၄။. ရှမ်းလူမျိုး; ၁၀၅။ ယွန်းလူမျိုး (လာအို); ၁၀၆။ ကွီလူမျိုး; ၁၀၇။ ဖျင်လူမျိုး; ၁၀၈။ ယောင်လူမျိုး (မှောင်); ၁၀၉။ ထနော့လူမျိုး (ဓနော); ၁၁၀။ ပလေးလူမျိုး; ၁၁၀။ အင်လူမျိုး; ၁၁၁။ မုံလူမျိုး (စုံ); ၁၁၃။ ခမူလူမျိုး; ၁၁၄။ အာခါလူမျိုး (ကော၊ အီကော); ၁၁၅။ ကိုးကန့်လူမျိုး; ၁၁၆။ ခန္တီးရှမ်းလူမျိုး; ၁၁၇။ ဂုံရှမ်းလူမျိုး (ခွန်); ၁၁၈။ တောင်ရိုးလူမျိုး; ၁၁၉။ ဓနုလူမျိုး; ၁၂၀။ ပလောင်လူမျိုး; ၁၂၁။ မြောင်ဇီးလူမျိုး; ၁၂၂။ ယင်းကျားလူမျိုး; ၁၂၃။ ယင်းနက်လူမျိုး; ၁၂၄။ ရှမ်းကလေးလူမျိုး (တိုင်းနွဲ့); ၁၂၅။ ရှမ်းကြီးလူမျိုး (တိုင်းလုံ); ၁၂၆။ လားဟူလူမျိုး; ၁၂၇။အင်းသားလူမျိုး; ၁၂၈။ အိုက်ဆွယ်လူမျိုး; ၁၂၉။ ပအိုဝ်းလူမျိုး (တောင်သူ၊ ကရင်မည်း); ၁၃၀။ တိုင်းလွယ်လူမျိုး; ၁၃၁။ တိုင်းလျမ်လူမျိုး (ရှမ်းနီ၊ တိုင်းလိုင်); ၁၃၂။ တိုင်းလုံလူမျိုး; ၁၃၃။ တိုင်းလေ့လူမျိုး (လိရှမ်း); ၁၃၄။ မိုင်းသာလူမျိုး (Achang); ၁၃၅။ မောရှမ်းလူမျိုး

ဘာသာစကားမိသားစုအလိုက် လူမျိုးစုများ စာရင်း

တရုတ်-တိဗက်နွယ်

တရုတ်
- ကိုးကန့်
တိဗက်-ဗမာနွယ်
- ဗမာနွယ်
- Anu
- အရှို
- Atsi
- Beik
- ဘွဲ
- ချင်း
- Ngawn
- Dalaung
- ဓနု
- ထားဝယ်
- Dim
- Duleng
- ကဏန်း
- Gheko
- Gunte (Lyente)
- Haulngo
- ဖွန်း
- အင်းသား
- ကချင် (ဂျိန်းဖော)
- ကဒူး
- ကရင်
- Kaw (Akha-E-Kaw, Akha)
- Kayinpyu (Geba Karen)
- Khams Tibetan
- Kwelshin
- လားဟူ

တိုင်း-ခဒိုင်း

တိုင်း
- ရှမ်း
- ခွန်း
- ခန္တီးရှမ်း
- ထိုင်း

အင်ဒို-ဥရောပနွယ်

အင်ဒို-အာရိယန်
- ဒိုင်းနက်
- ကမိန်
- မာရမာကြီး

Lai (Haka Chin)
Laizo
လရှီး
လီဆူ
Lyente
မိုင်းသာ
Marma
Maru (Lawgore)
Meitei/Pangal (also spelled Meithei or Kathe)
Miram (Mara)
Monnepwa
Mro (Wakim)
နာဂ
ပအိုဝ်း
Pyin
ရခိုင်
Rawang
စကော
Shu (Pwo)
Taron
တောင်ရိုး
သက်
Tiddim (Hai-Dim)
Torr (also spelled Tawr)
ယော
ဇို
ဇိုဖေ
ဇိုတောင်း

Hmong–Mien

Yao

ဩစထြိုအေးရှားတစ်

မွန်-ခမာ
- မွန်
- ဓနော
- Khmu (Khamu)
- Tai-Loi
- ဝ
- ပလောင်
- ပလေး

ဩစထြိုနီးရှန်း

မလေးယို-ပေါ်လီနီးရှန်း
- မလေး
- Moken (also spelled Salon or Salone)

အသိအမှတ်မပြုထားသော မျိုးနွယ်စုများ

မြန်မာအစိုးရ၏ တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားသော တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စု ၁၃၅ မျိုးတွင် မပါဝင်သော အစိုးရမှ အသိအမှတ်မပြုထားသည့် မျိုးနွယ်စုများလည်း ရှိသေးသည်။

ကိုးကား

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု ၁၃၅ မျိုးနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အစိုးရလက်ထက်တွင် စာရင်းပြုစုပြီး ရရှိလာခဲ့သည်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း။ 3 February 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 3 February 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Retrieved from Myanmar Ministry of Hotels and Tourism webpage at Archived 20 December 2007 at the Wayback Machine.
↑ Archived copy။ 9 June 2010 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2007-12-14 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Gamanii။ "135: Counting Races in Burma"၊ 25 September 2012။ 26 August 2013 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ Archived from the original on 9 May 2014။
↑ Composition of the Different Ethnic Groups။ 10 April 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 3 February 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ^၆.၀ ^၆.၁ ^၆.၂ Ethnologue
↑ "Panthay Muslims protect their name"၊ Myanmar Times၊ 30 March 2014။
↑ Tracing an Indian Diaspora: Contexts, Memories, Representations – Google Books

[pyithu-1] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု ၁၃၅ မျိုးနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အစိုးရလက်ထက်တွင် စာရင်းပြုစုပြီး ရရှိလာခဲ့သည်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း။ 3 February 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 3 February 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[2] Retrieved from Myanmar Ministry of Hotels and Tourism webpage at Archived 20 December 2007 at the Wayback Machine.

[3] Archived copy။ 9 June 2010 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2007-12-14 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[4] Gamanii။ "135: Counting Races in Burma"၊ 25 September 2012။ 26 August 2013 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ Archived from the original on 9 May 2014။

[5] Composition of the Different Ethnic Groups။ 10 April 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 3 February 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[autogenerated1-6] ၆.၀ ^၆.၁ ^၆.၂ Ethnologue

[7] "Panthay Muslims protect their name"၊ Myanmar Times၊ 30 March 2014။

[8] Tracing an Indian Diaspora: Contexts, Memories, Representations – Google Books

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

ရှု ပြော ပြင် မြန်မာ အစိုးရမှ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသည့် တိုင်းရင်းသားများနှင့် လူမျိုးများ
ကချင် (၁၂)	ဂျိန်ဖော့ (သိန်းပေါ်၊ ဂျင်းဖော) အဇီး (ဇိုင်ဝါး) လော်ဝေါ် (သို့) မရူ ရဝမ်(နုံ) လရှီ (လာချိဒ်) လီဆူ ဒူးလင်း ခါ့ခူး တရုမ်း (ထရုံ) ဒလောင် ဂေါ်ရစ်
ကယား(သို့)ကရင်နီ (၉)	ကယန်း (သို့) ပဒေါင် ဂေခို (ကဲ့ခို) ဂေဘား လာ့တ (သို့) ဇယိန် ပရဲ (ကယော) မနူမနော ယင်းတလဲ ယင်းဘော်
ကရင် (၁၁)	ကရင်ဖြူ စကောကရင် တလှေပွာ ပကူး ပလေကီး (ပလေချီး) ပိုးကရင် (ရှို) ဘွဲ မိုးပွ မောနေပွား မွန်ကရင် (စာဖြူ)
ချင်း (၅၃)	မေ့ထေး(ကသည်း) ဆလိုင်း ကလင်ကော့ (လူရှေ) ခမီ ခေါနှိုး ခေါင်စို ခေါင်ဆိုင်ချင်း ခွာဆင်းမ် ခွန်လီ (ဆင်မ်) ဂန်တဲ့ (လင်တဲ) ဂွေးတဲ ငွန်း စုမ်းတူ ဆီစာန် ဆင်တန် ဆိုင်းဇန် (ဆိုင်းတန်) ဇာဟောင် ဇိုတုံး ဇိုဖေ ဇို (ဇိုမီး) ဇန်ညှပ် တပေါင် တီးတိန် (တဲဒင်မ်) တေဇန် တိုင်ချွန်း တာ့ဒိုး တောရ် ဒင်မ် ဒိုင် (ယင်ဒူး) နာဂ မာရင် ပနမ်း မကန်း မတူ မရာ မီအဲ မွင်း လူရှေ (လူရှိုင်း) လေးမြို့ လောက်ထူ လိုင် လိုင်ဇို မြို (ဝါကုန်း) ဟွာလ်ငို အနူး အနန် အူပူ လျင်းတု အရှိုချင်း ရောင်ထု ချိုး လိုင်မီး ထမန်း
ဗမာ (၉)	ကဒူး ကနန်း ဆလုံ ရဘိန်း ထားဝယ် ဖွန်း (ဖုန်း) မြိတ် ယော
မွန် (၁)	မွန်
ရခိုင် (၇)	ကမန် ခမီး ဒိုင်းနက် မရမာကြီး မြို (မြူ) သက်
ရှမ်း (၃၃)	ထနော့ ဓနု အိုက်ဆွယ် အင် ဂုံရှမ်း (ခွန်) အင်းသား ကော် (အာခါ၊ အိကော) ခန္တီးရှမ်း ခမူ ကိုးကန့် ကွီ လားဟူ မိုင်းသာ မြောင်ဇီး မောရှမ်း ပလောင် ပလေး ပအိုဝ်း (တောင်သူ) ဖျင် ရှမ်းကလေး (တိုင်းနွဲ့) ရှမ်းကြီး (တိုင်းလုံ) မုံ တိုင်းလွယ် တိုင်းလျမ် (ရှမ်းနီ) လူး တိုင်းလေ့ (လိရှမ်း) တောင်ရိုး (တိုရု) ဝ ယောင် ယင်းကျား ယင်းနက် ယွန်း
ရှေးလူမျိုးများ	ပျူ ကမ်းယံ သက် ကူကီးလူမျိုး
အသိအမှတ်မပြု / အခြား	အင်္ဂလိပ်-ဗမာ တရုတ် ပန်းသေး ဘရင်ဂျီ ဂေါ်ရခါး အိန္ဒိယ တမီးလ် ရိုဟင်ဂျာ မလေး (ပသျှူး) ပါကစ္စတန်နီ တောင်သား ဇို