မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံအာဏာသိမ်းခံရခြင်း
(2021 Myanmar coup d'état)
မြန်မာ့နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများသမိုင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း

ဖမ်းဆီးခံရသော အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် (ဝဲ) နှင့်
အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီး မင်းအောင်လှိုင် (ယာ)
ရက်စွဲ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
နေရာမြန်မာ
ရလဒ်

တပ်မတော်မှ အောင်မြင်

အစိုးရ-တပ်မတော်
မြန်မာအစိုးရ တပ်မတော်
တပ်မှူးများနှင့် ခေါင်းဆောင်များ
အောင်ဆန်းစုကြည်
(နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်)
ဝင်းမြင့်
(မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတ) 		မင်းအောင်လှိုင်
(တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်)
မြင့်ဆွေ
(မြန်မာနိုင်ငံဒုသမ္မတ)
အသေအပျောက်
မသိရှိရသေး
မြန်မာနိုင်ငံ
ဤဆောင်းပါးသည်
မြန်မာနိုင်ငံ၏
နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ
တစိတ်တဒေသ ဖြစ်သည်
 မြန်မာနိုင်ငံ မုခ်ဝ

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ အာဏာသိမ်းပိုက်မှုဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ မနက်ပိုင်းအချိန်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်သည် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ နိုင်ငံတော်သမ္မတဦးဝင်းမြင့်နှင့် အခြားသောပါတီဝင်များကို ဖမ်းဆီးခဲ့‌လေသည်။[၂][၃] ထို့နောက်တပ်မတော်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဖြင့် နိုင်ငံ‌တော်အရေးပေါ်အခြေအနေကိုကြေညာခဲ့ပြီး တပ်မ‌တော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင်အား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့သည်။[၄][၅][၆] အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးမကြာမီတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ဝေါ်ကီတော်ကီပိုင်ဆိုင်မှုဖြင့်လည်းကောင်း ဦးဝင်းမြင့်ကို ကိုဗစ်ကာလ၌ ကျန်းမာရေးထုတ်ပြန်ချက်များကို မလိုက်နာခြင်း‌ကြောင့်လည်းကောင်းတရားစွဲဆိုခဲ့သည်။[၇][၈][၉][၁၀]

နောက်ခံသမိုင်းကြောင်း

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှ အနိုင်ရရှိထားပုံ

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင်လွှတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် တိုင်းပြည်အတွင်း မတည်ငြိမ်မှုများဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ နှင့် ၁၉၆၀ အကြားတွင် တပ်မတော်သည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအစား တိုင်းပြည်ကို‌ခေတ္တအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။[၁၁] ၁၉၆၀ တွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကိုကျင်းပပေးခဲ့သော်လည်း[၁၂] ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့‌လေသည်။[၁၃]

၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် အရေးအခင်းကြီးဖြစ်ခဲ့ရာ ဦးနေဝင်းအစိုးရကို ဖြုတ်ချနိုင်ခဲ့လေသည်။ သို့သော် တပ်မတော်ဦးစီးသော နအဖအဖွဲ့သည် ချက်ချင်းအာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။[၁၄] ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် ရွှေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ရာ ဒေါ်ဆောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် အနိုင်ရခဲ့လေသည်။ သို့သော်တပ်မတော်သည် ထိုရလဒ်များကို အသိအမှတ်မပြုခဲ့ရာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချခဲ့သည်။[၁၅][၁၆][၁၇]

စစ်တပ်အစိုးရသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်ပြီးဆုံးခဲ့သော်လည်း အရပ်သားအစိုးရ၏ပါတီမှာ စစ်တပ်ကသာဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။[၁၈] ၂၀၁၅ ခုနှစ်၏ရွေးကောက်ပွဲတွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည်ထပ်မံ၍ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ သို့သော် လွှတ်တော်၏ နေရာများအနက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုတပ်မတော်က နေရာယူထားသည်။[၂][၁၉]

၂၀၂၀ ခုနှစ်၏ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် လွှတ်တော်နေရာ ၄၇၆ နေရာအနက် ၃၉၆ နေရာကိုအနိုင်ရရှိခဲ့ရာ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ထက်ပင် ပို၍များပြားသည်။ တပ်မတော်၏ပါတီဖြစ်သော ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီကမူ နေရာ ၃၃ နေရာသာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။[၂] ထိုအခါတပ်မတော်သည် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို အမှန်မဟုတ်ကြောင်းစွပ်စွဲခဲ့သည်။[၂၀] သို့ဖြစ်ရာ ပြင်သစ်၊ အမေရိကန်နှင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတို့သည် အာဏာသိမ်းပိုက်နိုင်သည့်အကြောင်းနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။[၂][၂၁]

ဖြစ်ရပ်များ

အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၏ပြောရေး‌ဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါက်တာမျိုးညွန့်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဦးဝင်းမြင့်နှင့် အခြားသောပါတီခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည် ဟုဆိုသည်။[၂၂] မိမိကိုလည်းတပ်မတော်မှ လာရောက်ဖမ်းဆီးနိုင်ချေရှိကြောင်းလည်းပြောဆိုခဲ့သည်။[၂၃] ထို့အပြင် အင်တာနက်လိုင်းနှင့်ဖုန်းလိုင်းများမှာလည်း ရုတ်တရက်ပျောက်ဆုံးသွားလေသည်။[၂၄][၂၅][၂၆]

ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ်များ အယောက် ၄၀၀ ခန့်ကို နေပြည်တော်၏ အစိုးရအိမ်များ၌ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချခဲ့သည်။[၂၇] ထိုအခါ NLD သည် ထိုဖမ်းဆီးခံရသောသူတို့အား ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့အထိ နေထိုင်နိုင်အောင်စီစဉ်ပေးခဲ့သည်။[၂၈] ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးပြုသူများသည် ထိုကိုယ်စားလှယ်များကိုအိမ်တွင်း၌သာ လွှတ်တော်အစည်းအဝေးစတင်ရန် ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာတပ်မတော်သည် ထိုကိုယ်စားလှယ်များအား ၂၄ နာရီအတွင်း အစိုးရနေအိမ်များမှ ထွက်ခွာရန်အမိန့်ပေးခဲ့သည်။[၂၈] ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် NLD လွှတ်တော်အမတ်အယောက် ၇၀ တို့သည် စစ်အစိုးရကိုဆန့်ကျင်သောအားဖြင့် လွတ်တော်အစည်းအဝေးစတင်သကဲ့သို့ သစ္စာဆိုကတိပြုခဲ့ကြသည်။[၂၉]

ထို့အပြင် တပ်မတော်သည် ၂၀၀၇ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသော မြဝ‌တီမင်းကြီးကျောင်း ဆရာတော်နှင့် ရွှေညဝါဆရာတော်တို့အား ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။[၃၀][၃၁] ရှစ်လေးလုံးတွင်ပါဝင်ခဲ့သူ ကို မြအေးအားလည်း ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။[၃၂] နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အသင်း (Assistance Association for Political Prisoners) အဖွဲ့၏အဆိုအရ လွှတ်တော်အမတ် ၁၃၃ ဦးနှင့် ပြည်သူလှုပ်ရှားမှုအတွက်တက်ကြွသူ ၁၄ ဦးတို့ကိုဖမ်းဆီးထားသည်။[၃၀]

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ရုံးအနီးတွင် ပိတ်ဆို့ထားစဉ်
ဖိုင်:Thunder armoured vehicle of Myanmar Army.jpg
မြန်မာစစ်တပ်မှ သံချပ်ကာကားလှည့်လည်နေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

နေပြည်တော်နှင့် ရန်ကုန်မြို့များတွင် တပ်မတော်စစ်သားများကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။[၃၃] မြဝတီရုပ်မြင်သံကြားမှစစ်တပ်သည်တိုင်းပြည်ကို စတင်အုပ်ချုပ်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။[၃၄][၃၅] ဒုသမ္မတဦးမြင့်ဆွေသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေအရ တရားဝင် အာဏာလွှဲပြောင်းမှု မရှိသော်လည်း ယာယီသမ္မတဖြစ်လာခဲ့ရာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်ကိုအရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ်ကြေညာခဲ့လေရာ နိုင်ငံတော်၏ ဥပဒေပြုရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် တရားစီရင်ရေးတို့ကို ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီး‌မင်းအောင်လှိုင်အား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့သည်။[၃၆] အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီသည်တိုင်းပြည်ကို တစ်နှစ်မျှအုပ်ချုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ထိုတစ်နှစ်ပြီးပါကရွေးကောက်ပွဲကို ပြန်လည်ကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်းပြောဆိုခဲ့သည်။[၃၇]

မြန်မာနိုင်ငံဘဏ်များအသင်း၏ အဖွဲ့ဝင်ဘဏ်များသည် ငွေကြေးရေးလုပ်ငန်းများကို ရပ်ဆိုင်းထားရသည်။[၃၈] တပ်မတော်သည် ပြည်​ထောင်စုဝန်ကြီးအသစ် ၁၁ ဦး ကို ခန့်အပ်ကြောင်းကြေညာခဲ့သည်။[၁] ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်မင်းအောင်လှိုင်သည် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။[၃၉][၄၀]

ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏နေအိမ်ကို ရဲတပ်ဖွဲ့ကဝင်စီးခဲ့ရာ ‌သူမအားနိုင်ငံခြားမှဆက်သွယ်ရေးကိရိယာများ (ICOM စကားပြောစက် ၁၀ လုံးနှင့် Jumber 1 လုံးကို) ကို တရားမဝင်တင်သွင်းသည်ဟု တရားစွဲ၍ရမန်ယူခဲ့သည်။[၄၁][၄၂][၄၃][၄၄] ထိုအမှု၏ပြစ်ဒဏ်သည် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ် အပြင် ဒဏ်ကြေးပါပေးဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။[၄၁][၄၅] နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်အား ၂၀၂၀ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ နေပြည်တော်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော Car Campaign တွင် လက်ပြနှုတ်ဆက်ခဲ့သည်ကို လူစုလူဝေးပြုလုပ်သည်ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ကာလများတွင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်ဥပဒေစည်းကမ်းများကိုလိုက်နာရန် ပျက်ကွက်သည်ဟူ၍ လည်းကောင်း သဘာဝဘေးအန္တရယ်ကာကွယ်ရေး ဥပဒေဖြင့် တရားစွဲ၍ရမန်ယူခဲ့သည်။[၄၂][၄၁] သို့သော် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေအရ သမ္မတအား အရေးယူ ဖမ်းဆီး ပိုင်ခွင့် မရှိပေ။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် ဩစတြေးလျန်းလူမျိုး စီးပွားရေးအကြံပေးဖြစ်သူ ရှော(န်) တားနဲလ် (Sean Turnell) အားဖမ်းဆီးခဲ့သည်။[၄၆]

ရွေးကောက်ခံ အစိုးအရအဖွဲ့တင်မြှောက်ခြင်း

ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတွင် တတိယအကြိမ်မြောက် တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် ပထမပုံမှန်အစည်းအဝေး (ပထမနေ့) ကို Online Video Conferencing ဖြင့် ကျင်းပခဲ့ပြီး ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ၇၅ နှင့် လေ့လာသူ အချို့တက်ရောက်ကာ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုခဲ့ကြသည်။[၄၇]

ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင် တတိယအကြိမ်မြောက် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် ပထမပုံမှန် အစည်းအဝေး (ပထမနေ့) ကို ကျင်းပခဲ့ရာ ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ် ၇၄ ဦးအနက် ကိုယ်တိုင်တက်ရောက်သူ ၃၄ ဦး၊ Online Video Conferencing ဖြင့်တက်ရောက်သူ ၃၃ ဦး၊ စုစုပေါင်း ၆၇ ဦး တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ကျန် ၇ ဦးမှာ စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးထားသဖြင့် မတက်ရောက်နိုင်ခဲ့ပေ။[၄၈]

ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင် တတိယအကြိမ်မြောက် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် ပထမပုံမှန် အစည်းအဝေး (ပထမနေ့) ကို Online Video Conferencing စနစ်ဖြင့် ကျင်းပခဲ့ရာ ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ် ၂၁ ဦးအနက် ၁၈ ဦး တက်််ရောက်ခဲ့ပြီး ကျန် ၃ ဦးမှာ စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးထားသဖြင့် မတက်ရောက်နိုင်ခဲ့ပေ။[၄၉]

သိမ်းပိုက်ခြင်းအကြောင်းအရင်း

တပ်မတော်မှအာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်းအကြောင်းအရင်းကို သေချာစွာမသိရသေးပေ။ တပ်မတော်သည် မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုသည် နိုင်ငံတော်၏အချုပ်အခြာအာဏာကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟုဆိုခဲ့သည်။[၅၀] အာဏာမသိမ်းပိုက်မှီရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သည် စစ်တပ်၏စွပ်စွဲမှုကို သက်သေပြနိုင်ခြင်းမရှိသောကြောင့်ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။[၅၁] ထိုသို့အာဏာသိမ်းပိုက်ရခြင်း၏ အကြောင်းအရင်းမှာ တပ်မတော်မှနိုင်ငံကို ဆက်လက်အုပ်ချုပ်လိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟုဆိုကြသည်။[၅၂][၅၃]

တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် အသက် ၆၅ နှစ် ပြည့်သောအခါတွင် ရာထူးမှအနားယူရမည်ဖြစ်ရာ လက်ရှိတာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော ဗိုလ်ချုပ်မင်းအောင်လှိုင်သည် ၂၀၂၁ ဇူလိုင်လတွင် အနားယူရတော့မည်ဖြစ်သည်။[၅၄] ဗိုလ်ချုပ်မင်းအောင်လှိုင်အားဆက်ခံမည့်သူသည် ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်သမ္မတကသာလျှင် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်သည်။[၅၄] သို့ဖြစ်ရာမင်းအောင်လှိုင်အနားယူသောအခါ နိုင်ငံတကာတရားရုံးများမှသူ့အား ရိုဟင်ဂျာပြဿနာများနှင့် အခြားစစ်ရာဇဝတ်မှုများဖြင့် တရားစွဲနိုင်မည်ဖြစ်သည်။[၅၅][၅၆] ရာထူးမှအနားယူပြီးနောက်သူသည် နိုင်ငံရေးကိုဆက်လက်လုပ်ဆောင်မည်ဟုလည်း အရိပ်အမြွှက်ပြခဲ့သည်။[၅၆]

Justice For Myanmar အဖွဲ့သည် မင်းအောင်လှိုင်မိသားစုတွင် စီးပွားရေးကိစ္စရပ်များရှိ‌သောကြောင့် စီးပွားရေးအဆင်မပြေမှုမဖြစ်စေရန် အာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟုဆိုခဲ့သည်။[၅၇] မင်းအောင်လှိုင်သည် စစ်တပ်ပိုင်ဖြစ်သော မြန်မာ့စီးပွားရေးကော်ပိုရေးရှင်းနှင့် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံစီးပွားရေးဦးပိုင်လီမိတက်တို့ကိုချုပ်ကိုင်ထားပါသည်။ [၅၈] သူ၏သားသမီးများသည်လည်း စီးပွားရေးဆိုင်ရာနယ်ပယ်အချို့ကို ပိုင်ဆိုင်ထားပါသည်။[၅၇]

အာဏာမသိမ်းမှီရက်အနည်းငယ်အကြာက International Monetary Fund သည် ကိုဗစ်‌ရောဂါကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်အား အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၅၀ မီလီယံ ပေးအပ်ခဲ့သည်။[၅၉] ထိုရန်ပုံငွေကို ထိုအဖွဲ့မှပြန်ယူခြင်းမရှိဘဲ ပေးအပ်ထားပါသည်။[၅၉] နိုင်ငံရေးအခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းခံရသောအခါ IMF သည် အစိုးရပြည်သူ၏အလိုအတိုင်း ငွေကိုသုံးဆောင်သွားမည် ဟူ၍သာဆိုခဲ့သည်။[၆၀] ဗဟိုဘဏ်၏အကြီးအကဲဖြစ်သူသည် စစ်တပ်မှဖြစ်ကြောင်းနှင့်ပက်သက်၍ ပြောဆိုခြင်းမရှိခဲ့ပေ။[၆၀][၆၁]

ဥပဒေအရသုံးသပ်မှု

တပ်မတော်၏အာဏာသိမ်းပိုက်မှုကို ဥပဒေလေ့လာသူများက မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသည်။[၆၂] NLD အစိုးရသည် တပ်မတော်၏ဥပဒေအသုံးချမှုကို ငြင်းပယ်ခဲ့ကြသည်။[၆၃][၆၄] တပ်မတော်သည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေမှ ဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၇ နှင့် ၄၁၈ တို့ကိုအသုံးပြုခဲ့၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။[၆၅] သို့သော်ဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၇ အရ နိုင်ငံတော်သမ္မတကသာလျှင် နိုင်ငံတော်အရေးပေါ်အခြေအနေကို အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီနှင့်တိုင်ပင်ပြီးမှသာ ကြေညာနိုင်စွမ်းရှိသည်။[၆၆] ထို့သို့ကြေညာပြီးမှသာလျှင် ဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၈ အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို အာဏာလွှဲနိုင်မည်ဖြစ်သည်။[၆၆] အာဏာမသိမ်းပိုက်ခင်အချိန်တွင် အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များမှာ ပြည်သူများကရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည့် အဖွဲ့ဝင်များပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော်တပ်မတော်သည် ထိုကောင်စီကို ဗိုလ်ချုပ်မင်းအောင်လှိုင်ကသာ ဦးဆောင်သည်ဟုဆိုခဲ့ရာ ဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၇ နှင့် ၄၁၈ တို့ကိုအသုံးချခဲ့သည်။[၆၇] ထိုသို့ဥပဒေများကို အသုံးချခဲ့သော်လည်း အစိုးရ၏တရားဝင်အတည်ပြုမှုမပါရှိခဲ့သောကြောင့် တပ်မတော်အနေဖြင့် ထိုသို့ပြုလုပ်ရန်တရားဝင်သည် မဝင်သည်မှာ ဝေခွဲမရဖြစ်နေသည်။[၆၈][၆၂]

တုံ့ပြန်မှုများ

ပြည်တွင်း

ဆန္ဒပြမှုများ

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - ၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံဆန္ဒပြမှုများ

ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် ကျန်းမာရေးလုပ်သားများနှင့် အခြားအလုပ်သမားများသည် "ပြည်သူများမလိုက်နာခြင်း"ကို စတင်ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။[၆၉][၇၀] ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်လူမှုကွန်ရက်၌လည်း "Civil Disobedience Movement" အဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ follower ပေါင်း ၁၇၀,၀၀၀ ကျော်မျှပါဝင်ခဲ့ကြသည်။[၇၁][၆၄] အစိုးရ၌လုပ်ကိုင်ကြသော အလုပ်သမားများသည် ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တွင် အနုနည်းဖြင့်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၆၄][၇၂] ဆေးရုံနှင့် ကျန်းမာရေးအေဂျင်စီ ၁၁၀ ကျော်မှ အလုပ်သမားများပါဝင်ခဲ့ကြသည်။[၇၃][၇၁] ဆရာဆရာမပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ ကျော်နှင့်[၇၁] နိုင်ငံကြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အဖွဲ့ဝင်‌ဟောင်းများသည်လည်း ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။[၇၃] နေပြည်တော်၏ စိုက်ပျိုးရေး၊မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနမှ အလုပ်သမားများသည်လည်း ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၇၄] ရှစ်လေးလုံးတွင်ပါဝင်ခဲ့သူ မင်းကိုနိုင်သည်လည်း ထိုသို့စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်ရန်အတွက် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။[၇၅] ဆန္ဒပြသရာတွင် လက်သုံးချောင်းထောင်ထားခြင်းကို သင်္ကေတပြုခဲ့ကြသည်။[၇၆] အချို့သောအင်တာနက်အသုံးပြုသူများသည် အာရှ၏အွန်လိုင်းဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုဖြစ်သော နို့လက်ဖက်ရည်မဟာမိတ် (Milk Tea Alliance) ဖြင့်ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါသည်။[၇၇] ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် မြန်မာအမျိုးသားလေကြောင်းလိုင်းသည် Civil Disobedience တွင်စတင်ပါဝင်ခဲ့သည်။[၇၈] "ကမ္ဘာမကြေဘူး" ဟူသောသီချင်းကိုသီဆိုခြင်းဖြင့်လည်း ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၇၉]

မန္တလေး ဘူတာကြီးနား ၇၈ လမ်း၌ ဆိုင်ကယ်စီး၍ ဆန္ဒပြနေကြစဉ်

ရန်ကုန်မြို့ကဲ့သို့‌သောမြို့ကြီးများ၌ ‌ညနေ ၈ နာရီ အချိန်တိုင်းတွင် အိမ်တွင်း၌ "cacerolazo" ခေါ် အိုးများနှင့်သံပုံးများကို ရိုက်ခတ်ခြင်းဖြင့် စစ်အစိုးရကိုဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၈၀][၈၁][၈၂]

ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်၏ထုတ်ကုန်များကို အားမပေးခြင်းလုပ်ငန်းကိုလည်းစတင်ခဲ့သည်။[၈၃] ထိုအားမပေးသောထုတ်ကုန်များတွင် Mytel၊ မြန်မာဘီယာ၊ မန္တလေးဘီယာ၊ ဒဂုံဘီယာ စသည်တို့ပါဝင်ကြသည်။[၈၄] စစ်ကိုင်းတိုင်း Mytel ၌ အလုပ်သမား ၇၁ ဦးသည် လုပ်ငန်းမှထွက်ခွာခဲ့ကြသည်။[၇၁]

ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့ ညနေ ၈ နာရီ၌ အချို့သောရန်ကုန်သားများသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားစေလွှတ်ရန် ၁၅ မိနစ်မျှထွက်ရောက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၈၅] မန္တလေးစည်ပင်မှ အဖွဲ့ဝင် ၆ ယောက်သည် ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်တွင် လုပ်ငန်းမှထွက်ခွာခဲ့သည်။[၈၆] ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် မန္တလေးဆေးတက္ကသိုလ်ရှေ့၌ လူအယောက် ၃၀ ဆန္ဒပြခဲ့ကြရာ ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။[၈၇][၈၈] ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၌ လူအယောက်နှစ်သောင်းခန့် လမ်းပေါ်ထွက်ခဲ့၍ အောင်ဆန်းစုကြည်အားလွတ်‌ပေးရန်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၈၉] ထို့အပြင် မန္တလေးနှင့် ပြဉ်းမနားမြို့တို့၌လည်း ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခဲ့ကြပါသည်။[၉၀]

အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှု

ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်သည် ဖေ့စဘွတ်လူမှုကွန်ရက်ကို "တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်လို‌သောကြောင့်" ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်နေ့အထိပိတ်ပင်ရန် အင်တာနက်ပေးစွမ်းသူများကို အမိန့်ပေးခဲ့သည်။[၉၁] MPT သည်လည်း Facebook messenger၊ Instagram နှင့် WhatsApp တို့ကိုပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ တယ်လီနောကမူ ဖေ့စဘွတ်ကိုသာ ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။[၉၂][၉၁] ဖေ့စဘွတ်ကို ပြည်သူများမလိုက်နာခြင်းလှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ရန်အတွက်အသုံးပြုခဲ့ကြပါသည်။[၉၁] ဖေ့စဘွတ်အပိတ်ပင်ခံရသောအခါ အသုံးပြုသူများသည် တွစ်တာသို့ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ရာ #RespectOurVotes၊ #HearTheVoiceofMyanmar၊ #SaveMyanmar. စသည်တို့ကိုရေးခဲ့ကြသည်။[၉၃] ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်သည် တွစ်တာကိုပါပိတ်ပင်ခဲ့သည်။[၉၄][၉၅] ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်တွင် အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။[၉၆] ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂမှအင်တာနက်ပြန််််််ဖွင့်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သောကြောင့် အင်တာနက် လိုင်းများကိုနေ့လည်တွင်ပြန်ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော်လူမှုကွန်ရက်များကိုမူ ဆက်လက်ပိတ်ပင်ထားသည်။[၉၇]

စီးပွားရေး

ထိုင်းနိုင်ငံ၏အကြီးမားဆုံးအိမ်ရာတိုးတက်ရေးစီးပွားရေးဖြစ်သော Amata Corporation သည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ တစ်ဘီလီယံကုန်ကျသော စက်မှုတိုးတက်ရေးဇုန်တည်ဆောက်ခြင်းကို အာဏာသိမ်းပိုက်မှုကြောင့်ရပ်ဆိုင်းထားသည်။[၉၈][၉၉] မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ကားထုတ်လုပ်မှုအကြီးဆုံးဖြစ်သော စူဇူကီးသည်လည်း ပြည်တွင်းကားထုတ်လုပ်မှုကို ရပ်ဆိုင်းထားသည်။[၉၈] ရန်ကုန်စတော့အိတ်စချိန်းသည်လည်း ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးကို ရပ်ဆိုင်းထားသည်။[၉၈] မြန်မာနိုင်ငံ၏ အိမ်ရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းစီးပွားရေးသည်လည်း ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။[၁၀၀] Kirin ကုမ္ပဏီသည်လည်း တပ်မတော်နှင့်လုံးဝ အဆက်အသွယ်ဖြတ်ခဲ့သည်။[၁၀၁][၁၀၂] ပြင်သစ်ရေနံကုမ္ပဏီဖြစ်သော Total SE သည် မိမိ၏ပံ့ပိုးမှုအပေါ် အာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်း၏အကျိုးသက်ရောက်မှုကို လေ့လာနေသည်ဟုဆိုခဲ့သည်။[၁၀၃]

နိုင်ငံတကာ

ဖိုင်:Myanmar coup 2021 protest in Bangkok Thailand 01.jpg
ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့တွင်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံသံရုံးအရှေ့၌ အာဏာသိမ်းပိုက်မှုကိုဆန္ဒပြနေကြစဉ်
ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့၌ လူယောက် ၃၀၀၀ ခန့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားလွှတ်ပေးရန် ဆန္ဒပြကြစဉ်[၁၀၄]

ထိုင်းနိုင်ငံရောက်မြန်မာလူမျိုးအ‌ယောက် ၂၀၀ ခန့်နှင့် အချို့သောထိုင်းဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုအတွက် တက်ကြွသူများသည် ဘန်ကောက်မြို့ရှိ မြန်မာသံရုံးတွင် ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။[၁၀၅] ထိုဆန္ဒပြပွဲကိုရဲတပ်‌ဖွဲ့က ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးခဲ့ရာ နှစ်ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး နှစ်ဦးဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။[၁၀၆]

ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့တွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ကုလသမဂ္ဂ တက္ကသိုလ်၌ အာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်းကို ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၁၀၇] ‌ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တွင် ဝါရှင်တန်ဒီစီ၏ မြန်မာသံရုံးရှေ့၌ မြန်မာ-အမေရိကန်လူများ အယောက် ၁၅၀ ကျော် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[၁၀၈] စင်္ကာပူရဲတပ်ဖွဲ့သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခြင်းမပြုလုပ်ရန် သတိပေးခဲ့သည်။[၁၀၉][၁၁၀]

  မြန်မာ
  အာဏာသိမ်းပိုက်မှုကိုဆန့်ကျင်
  အလွန်စိုးရိမ်သည်ဟုဆို
  ဘက်မလိုက်
  အဆိုပြုမှုမရှိ

အိန္ဒိယ၊[၁၁၁] ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊[၁၁၂] အင်ဒိုနီးရှား၊[၁၁၃] တရုတ်၊[၁၁၄] မလေးရှား၊[၁၁၅] ပါကစ္စတန်၊[၁၁၆] ဖိလစ်ပိုင်၊[၁၁၇] တောင်ကိုရီးယား၊[၁၁၈] စင်္ကာပူ[၁၁၉] စသောနိုင်ငံများသည် အာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်းကို စိုးရိမ်ပါ‌ကြောင်းနှင့် အစိုးရနှင့်တပ်မတော်တို့သည် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးသင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းခဲ့သည်။[၁၂၀] ဩစတြေးလျ၊[၁၂၁][၁၂၂] ကနေဒါ၊[၁၂၃] ပြင်သစ်၊[၁၂၄] ဂျာမနီ၊[၁၂၅] ဂျပန်[၁၂၆] နယူးဇီလန်၊[၁၂၇] စပိန်၊[၁၂၈] ဆွီဒင်၊[၁၂၉] တူရကီ၊[၁၃၀] ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း[၁၃၁] နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံများ[၁၃၂] သည် ဖမ်းဆီးခံရသူတို့ကိုလွှတ်ပေးသင့်ကြောင်း ရာဇသံအမိန့်ဖြင့်ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။[၁၃၃][၁၃၄] အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုး ဘိုင်ဒင်သည်လည်း အာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်းသည် နိုင်ငံတော်၏ဒီမိုကရေစီကို တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် တပ်မတော်အား လိုအပ်လာလျှင်ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။[၁၃၅][၁၃၆] ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဗီယက်နမ် နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် ထိုအာဏာသိမ်းခြင်းကိစ္စကို ပြည်တွင်းပြဿနာအဖြစ်နှင့်သာယူဆ၍ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်လိုကြောင်းပြောဆိုခဲ့ကြသည်။[၁၃၇][၁၃၈][၁၃၉]

ကုလသမဂ္ဂ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှုးချုပ်ဖြစ်သူ အန်တိုနီရို ဂူတာရက်စ်သည် ထိုသို့အာဏာသိမ်းခြင်းသည် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီကိုထိခိုက်ကြောင်းပြောဆိုခဲ့သည်။[၁၄၀] ထို့အပြင်အာဆီယံအဖွဲ့သည်လည်း နိုင်ငံများအစည်းဝေးခေါ်ယူခဲ့၍ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။[၁၄၁][၁၄၂] ဥရောပ သမဂ္ဂသည်လည်း ထိုသို့အာဏာသိမ်းပိုက်ခြင်းနှင့်ပက်သက်၍ ဝေဖန်ခဲ့သည်။[၁၄၃][၁၄၄]

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒီမိုကရေစီပြန်လည်ဖော်ယူရေးနှင့် တပ်မတော်အားပစ်ဒဏ်ပေးနိုင်ရေးအတွက် အစည်း‌အဝေးခေါ်ယူခဲ့ကြသည်။[၁၄၅][၁၄၆][၁၄၇][၁၄၈] သို့သော်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံလုံးမှ သဘောတူညီချက်မရရှိခဲ့ပေ။ တရုတ်နှင့်ရုရှားနိုင်ငံတို့သည် အစိုးရနှင့်ပြန်လည်ဆွေးနွှေးလိုသည်ဟုဆိုကာ သဘောတူပေးရန်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်များဖြစ်ကြသော တရုတ်နှင့်ရုရှားနိုင်ငံတို့သည် ဗီတိုအာဏာကိုအသုံးပြုခဲ့၍ ထိုသို့ပြုလုပ်ရန်ပိတ်ပင်ခဲ့သည့်အပြင် တရုတ်သည် "အစိုးရပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း" သာဖြစ်သည်ဟုဆိုခဲ့သည်။[၁၄၉] အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမဟုတ်ကြသော အိန္ဒိယနှင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သည် ထိုသို့ဒီမိုကရေစီပြန်လည်ဖော်ယူရေးကို ပြုလုပ်ပေးရန်တောင်းဆိုခဲ့သည်။[၁၅၀]

ဆက်လက်ဖတ်ရှုရန်

ကိုးကားချက်

  1. ↑ ၁.၀ ၁.၁ "Myanmar coup: Aung San Suu Kyi detained as military seizes control" (in en-GB)၊ ဘီဘီစီ၊ 2021-02-01။ 
  2. ↑ ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃ Beech၊ Hannah။ "Myanmar’s Leader, Daw Aung San Suu Kyi, Is Detained Amid Coup"၊ The New York Times၊ 31 January 2021။ 
  3. ↑ "Myanmar military seizes power in coup after detaining Aung San Suu Kyi"၊ The Washington Post။ 
  4. ↑ Foundation၊ Thomson Reuters။ Myanmar military seizes power, detains elected leader Aung San Suu Kyi။
  5. ↑ Myanmar gov't declares 1-year state of emergency: President's Office။
  6. ↑ Myanmar Leader Aung San Suu Kyi, Others Detained by Military။ VOA (Voice of America) (February 1, 2021)။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  7. ↑ "Myanmar State Counsellor and President charged, detained for 2 more weeks" (in en-UK)၊ Myanmar Times၊ 2021-02-03။ 
  8. ↑ Adange၊ Christy။ "Myanmar Coup: Aung San Suu Kyi charged with military for “transceiver and handshake”" (in en-NZ)၊ Wall Street Journal၊ 2021-02-04။ 
  9. ↑ Quint၊ The။ "Days After Coup, Aung San Suu Kyi Charged for Breaching Import Law" (in en-IN)၊ The Quint၊ 2021-02-04။ 
  10. ↑ Solomon၊ Feliz။ "After Myanmar Coup, Aung San Suu Kyi Accused of Illegally Importing Walkie Talkies" (in en-US)၊ Eminetra၊ 2021-02-03။ 
  11. ↑ On This Day, The Day Myanmar’s Elected Prime Minister Handed Over Power (in en-US) (2020-09-26)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  12. ↑ Butwell, Richard (1960). "The 1960 Election in Burma". Pacific Affairs 33 (2): 144–157. Pacific Affairs, University of British Columbia. 
  13. ↑ Taylor၊ Robert (2015-05-25)။ General Ne Win။ ISEAS Publishing။ ISBN 978-981-4620-14-7။
  14. ↑ How A Failed Uprising Set The Stage For Myanmar's Future။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  15. ↑ Burma: 20 Years After 1990 Elections, Democracy Still Denied။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  16. ↑ Dieter Nohlen, Florian Grotz & Christof Hartmann (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume I, p611 ISBN 0-19-924958-X
  17. ↑ Myanmar’s 1990 Election: Born of a Democratic Uprising, Ignored by the Military။ ဧရာဝတီသတင်းဌာန။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  18. ↑ How Myanmar's Fragile Push for Democracy Collapsed in a Military Coup။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  19. ↑ "As Myanmar opens to the world, the mess inside becomes more apparent"၊ Bloomberg.com။ 
  20. ↑ အာဏာမသိမ်းဘူးလို့ ‘မပြောနိုင်’ ဟု တပ်မတော် ခြိမ်းခြောက်
  21. ↑ Australia joins list of countries warning Myanmar military against staging coup amid fraud claims (in English) (Jan 30, 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  22. ↑ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီလို့ ယူဆ - NLD ပြောခွင့်ရသူ။ VOA Burmese။
  23. ↑ Foundation၊ Thomson Reuters။ Aung San Suu Kyi and other leaders arrested, party spokesman says။ 1 February 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  24. ↑ Internet disrupted in Myanmar amid apparent military uprising (in en-US) (31 January 2021)။ 1 February 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  25. ↑ ရန်ကုန်၊ နေပြည်တော် အပါအဝင် မြို့ကြီးအများစု အဆက်သွယ်ပြတ်နေ။ ဘီဘီစီမြန်မာ။
  26. ↑ Myanmar Military Blocks Internet During Coup (in en) (2021-02-02)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  27. ↑ Hundreds of Myanmar MPs under house arrest (in en)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  28. ↑ ၂၈.၀ ၂၈.၁ Myanmar Military Give MPs 24 Hours to Leave Naypyitaw (in en-US) (2021-02-03)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  29. ↑ NLD lawmakers in Nay Pyi Taw defy military, take oath of office (in en-US) (2021-02-04)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  30. ↑ ၃၀.၀ ၃၀.၁ Statement on Recent Detainees in Relation to the Military Coup (2021-02-04)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  31. ↑ Three Saffron Revolution monks among those detained in February 1 raids (in en)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  32. ↑ Coup plunges Myanmar further into a climate of religious nationalism - UCA News (in en)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  33. ↑ "Myanmar's Aung San Suu Kyi 'detained by military', NLD party says"၊ ဘီဘီစီ၊ 1 February 2021။ 
  34. ↑ Myanmar military says it is taking control of the country (1 February 2021)။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  35. ↑ နိုင်ငံတော်ကို အရေးပေါ်အခြေအနေ တစ်နှစ်ကြေညာ၊ တပ်မတော်ဗိုလ်ချုပ်ဟောင်း လက်ရှိဒုသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေက ယာယီသမ္မတအဖြစ်တာဝန်ယူ
  36. ↑ Myanmar military stages coup, declares state of emergency for a year (in en) (2021-02-01)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  37. ↑ Myanmar to clarify voter fraud, hold new round of elections (2021-02-01)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  38. ↑ Telecommunications disruptions shut down Myanmar banks (1 February 2021)။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  39. ↑ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး အမိန့်အမှတ်(၉/၂၀၂၁) ၁၃၈၂ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၆ ရက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက် (in my)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  40. ↑ Myanmar military announces new State Administrative Council (2 February 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  41. ↑ ၄၁.၀ ၄၁.၁ ၄၁.၂ Aung San Suu Kyi, Win Myint to face charges as NLD calls for ‘unconditional’ release (in en-US) (2021-02-03)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  42. ↑ ၄၂.၀ ၄၂.၁ Myanmar police file charges against Aung San Suu Kyi after coup (in English) (Feb 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  43. ↑ Myanmar police file charges against ousted leader Aung San Suu Kyi under import-export law (in English) (Feb 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  44. ↑ Myanmar police charge ousted leader Aung San Suu Kyi, days after military coup (in English) (Feb 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  45. ↑ Myanmar Detained a Team of Journalists for Flying a Drone။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  46. ↑ Myanmar detains Australian adviser to Aung San Suu Kyi; first known arrest of foreign national since coup (in English) (Feb 6, 2021)။ 7 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  47. ↑ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး လွှတ်တော် တတိယအကြိမ်မြောက် ပထမပုံမှန် အစည်းအဝေး ပထမနေ့ ခေါ်ယူ ကျင်းပ
  48. ↑ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး လွှတ်တော် တတိယအကြိမ်မြောက် ပထမပုံမှန် အစည်းအဝေး ပထမနေ့ ခေါ်ယူ ကျင်းပ
  49. ↑ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး လွှတ်တော် တတိယအကြိမ်မြောက် ပထမပုံမှန် အစည်းအဝေး ပထမနေ့ ခေါ်ယူ ကျင်းပ
  50. ↑ Tatmadaw seizes power under state of emergency, to rule for a year (in en-US) (1 February 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  51. ↑ Myanmar election commission rejects military’s fraud claims (29 January 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  52. ↑ Min Aung Hlaing: the heir to Myanmar’s military junta (in en) (1 February 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  53. ↑ Myanmar military appoints ministers after ousting Suu Kyi in coup (in en-GB)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  54. ↑ ၅၄.၀ ၅၄.၁ Could Min Aung Hlaing’s retirement break the political deadlock? (in en-US) (12 January 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  55. ↑ Editor၊ Richard Lloyd Parry, Asia။ "Senior General Min Aung Hlaing’s secret motive for Burma coup" (in en)။ 
  56. ↑ ၅၆.၀ ၅၆.၁ General Min Aung Hlaing is the ambitious army chief and international pariah who seized power in Myanmar (in en)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  57. ↑ ၅၇.၀ ၅၇.၁ Who profits from a coup? The power and greed of Senior General Min Aung Hlaing။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  58. ↑ Pierson၊ David (2021-02-02)။ Myanmar's military upended its comfortable status quo by staging a coup. Why? (in en-US)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  59. ↑ ၅၉.၀ ၅၉.၁ Lawder၊ David။ "Days before coup, IMF sent Myanmar $350 million in emergency aid; no precedent for refund" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-03။ 
  60. ↑ ၆၀.၀ ၆၀.၁ Lawder၊ David။ "IMF says members to guide decision on whether to recognize Myanmar's military leaders" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-05။ 
  61. ↑ Transcript of IMF Press Briefing (in en)။ 2021-02-05 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  62. ↑ ၆၂.၀ ၆၂.၁ Crouch၊ Melissa (2021-02-02)။ The power and ambition behind Myanmar’s coup (in en)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  63. ↑ ‘The constitution is invalid now’: NLD patron fires back at military (in en-US) (2021-02-01)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  64. ↑ ၆၄.၀ ၆၄.၁ ၆၄.၂ After coup, medical workers spearhead civil disobedience campaign (in en-US) (2021-02-02)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  65. ↑ "Statement from Myanmar military on state of emergency" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-01။ 
  66. ↑ ၆၆.၀ ၆၆.၁ Emergency Powers in Myanmar (in en) (2021-02-01)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  67. ↑ Myanmar latest: NLD calls for Suu Kyi's release (in en-GB)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  68. ↑ "Myanmar coup: Aung San Suu Kyi detained as military seizes control" (in en-GB)၊ BBC News၊ 2021-02-01။ 
  69. ↑ Nay Pyi Taw, Mandalay healthcare staff to join 'Civil Disobedience Campaign' (2 February 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  70. ↑ Myanmar Medics Prepare Civil Disobedience Against Military Rule (in en-US) (2 February 2021)။ 2 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  71. ↑ ၇၁.၀ ၇၁.၁ ၇၁.၂ ၇၁.၃ Teachers, students join anti-coup campaign as hospital staff stop work (in en-US) (2021-02-03)။ 2021-02-03 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  72. ↑ Myanmar doctors stop work to protest coup as UN considers response (in English) (Feb 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  73. ↑ ၇၃.၀ ၇၃.၁ Myanmar’s Medics Launch Civil Disobedience Campaign Against Coup (in en-US) (2021-02-03)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  74. ↑ စစ်အစိုးရကို နေပြည်တော်က နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြ (in my)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  75. ↑ Veteran activist calls for civil disobedience in wake of coup (in en)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  76. ↑ Myanmar blocks Facebook as resistance grows to military coup (in English) (Feb 5, 2021)။ 5 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  77. ↑ #MilkTeaAlliance has a new target brewing: Myanmar’s military (in en) (2021-02-04)။ 2021-02-05 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  78. ↑ Civilian Disobedience Campaign' takes flight in Myanmar (2021-02-05)။ 2021-02-05 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  79. ↑ Songwriter Who Provided ‘Theme Song’ to 8888 Uprising Finally Honored (in en-US) (2018-08-09)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  80. ↑ Myanmar coup: army blocks Facebook access as civil disobedience grows (in en) (2021-02-04)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  81. ↑ Anti-coup protests ring out in Myanmar's main city (in English) (Feb 2, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  82. ↑ Myanmar coup latest: UN Security Council stops short of issuing statement (in en-GB)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  83. ↑ Myanmar calls for boycott of Tatmadaw linked products and services (2021-02-03)။ 2021-02-03 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  84. ↑ Military Chief’s Family Members Spend Big on Blockbuster Movies, Beauty Pageants (in en)။ 15 December 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 11 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  85. ↑ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အနုနည်းအာဏာဖီဆန်မှု တချို့ရှိလာခြင်း (in my)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  86. ↑ Mandalay vice mayor, MCDC members resign (2021-02-03)။ 2021-02-03 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  87. ↑ Mandalay citizens protest against Tatmadaw rule (2021-02-04)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  88. ↑ Four arrested in Mandalay after street protest against military coup (in en)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  89. ↑ https://www.aljazeera.com/news/2021/2/6/thousands-of-myanmar-protesters-face-off-with-police-in-yangon
  90. ↑ https://www.irrawaddy.com/news/thousands-take-to-streets-of-myanmar-to-protest-military-takeover.html
  91. ↑ ၉၁.၀ ၉၁.၁ ၉၁.၂ Staff၊ Reuters။ "Myanmar internet providers block Facebook services after government order" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-03။ 
  92. ↑ Directive to block social media service (in en) (2021-02-03)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  93. ↑ Potkin၊ Fanny။ "After Facebook ban, thousands in Myanmar take to Twitter to plead #RespectOurVotes" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-05။ 
  94. ↑ Myanmar’s new military government is now blocking Twitter and Instagram (in en-US)။ 2021-02-06 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  95. ↑ Directive to block social media services Twitter and Instagram in Myanmar (in en) (2021-02-05)။ 2021-02-06 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  96. ↑ Myanmar junta blocks internet access as coup protests expand (2021-02-06)။ 2021-02-06 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  97. ↑ Internet access partially restored in Myanmar as protests grow against military coup (in en)။ 2021-02-07 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  98. ↑ ၉၈.၀ ၉၈.၁ ၉၈.၂ Thailand's Amata halts $1bn Myanmar property project after coup (in en-GB)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  99. ↑ Thai developer invests $1bn to put Myanmar industry on global map (in en-GB)။ 2021-02-02 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  100. ↑ Myanmar's real estate sector crashes (2021-02-05)။ 2021-02-05 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  101. ↑ Kirin beer company cuts brewery ties with Myanmar military over coup (in English) (Feb 5, 2021)။ 5 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  102. ↑ Kirin, parent company of Australian beer company Lion, cuts ties with Myanmar military after coup (in English) (Feb 5, 2021)။ 5 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  103. ↑ Staff၊ Reuters။ "Total assessing impact of Myanmar coup on its projects" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-04။ 
  104. ↑ http://www.asahi.com/ajw/articles/14162323
  105. ↑ ด่วน! ชาว 'เมียนมา' ชู 3 นิ้วบุกประท้วงหน้าสถานทูต ต้านรัฐประหารในประเทศ (in th) (1 February 2021)။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  106. ↑ Myanmar’s military stages coup d’etat: Live news
  107. ↑ Myanmar workers in Japan protest against Tatmadaw’s actions (2021-02-01)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  108. ↑ ဝါရှင်တန်ဒီစီက မြန်မာစစ်သံရုံးရှေ့မှာ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာတွေဆန္ဒပြ (in my)။ 2021-02-04 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  109. ↑ Police issues warning against plans to protest in Singapore over current situation in Myanmar (in English) (Feb 5, 2021)။ 5 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  110. ↑ Police warn against plans to protest in Singapore over situation in Myanmar (in English) (Feb 5, 2021)။ 5 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  111. ↑ Feb 1၊ TIMESOFINDIA COM /။ Deeply concerned by developments in Myanmar, says India (in en)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  112. ↑ "Bangladesh wants democratic process upheld in Myanmar"၊ Dhaka Tribune၊ 2A Media Limited.၊ 1 February 2021။ 
  113. ↑ Indonesia Urges All Parties in Myanmar to Exercise Self-Restraint။ Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Indonesia။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  114. ↑ China 'notes' Myanmar coup, hopes for stability (1 February 2021)။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  115. ↑ Press Release: Latest Situation in Myanmar။ Ministry of Foreign Affairs (Malaysia)။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  116. ↑ Pakistan hopes from all sides in Myanmar to be restraint, work for peace: Zahid Hafeez (in en)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  117. ↑ "Philippines following Myanmar situation with deep concern"၊ Philstar.com၊ 3 February 2021။ 
  118. ↑ S. Korea expresses concerns over Myanmar coup (February 1, 2021)။ February 1, 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  119. ↑ MFA Spokesperson's Comments in Response to Media Queries on the Detention of Myanmar Leaders and Officials (1 February 2021)။
  120. ↑ Goldman၊ Russell။ "Myanmar’s Coup, Explained" (in en-US)၊ The New York Times၊ 2021-02-01။ 
  121. ↑ Australia joins global condemnation of Myanmar generals (in English) (Feb 1, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  122. ↑ Statement on Myanmar။
  123. ↑ Justin Trudeau on Myanmar: “The democratic process must be respected” (2 February 2021)။
  124. ↑ https://uk.sports.yahoo.com/news/myanmar-aung-san-suu-kyi-072052284.html
  125. ↑ https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/germany-condemns-myanmar-coup-in-strongest-terms-/2129847
  126. ↑ "Japan urges Myanmar military to free Suu Kyi, restore democracy"၊ Manila Bulletin၊ 1 February 2021။ 
  127. ↑ Mahuta၊ Nanaia (1 February 2021)။ New Zealand statement on Myanmar။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  128. ↑ Sánchez condena el golpe de Estado en Myanmar y pide vuelta a la democracia (in es) (2021-02-01)။ 2021-02-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  129. ↑ Foreign Minister condemns military coup in Myanmar။ Sveriges Radio။
  130. ↑ "Turkey condemns, 'deeply concerned' by coup in Myanmar"၊ Anadolu Agency၊ 1 February 2021။ 
  131. ↑ UK condemns military coup in Myanmar (in en)။ Anadolu Agency (1 February 2021)။
  132. ↑ Statement by White House Spokesperson Jen Psaki on Burma (1 February 2021)။
  133. ↑ "‘Serious blow to democracy’: World condemns Myanmar military coup" (in en)၊ Al Jazeera၊ 1 February 2021။ 
  134. ↑ https://www.aa.com.tr/fr/monde/la-maison-blanche-menace-les-auteurs-du-coup-d%c3%a9tat-militaire-du-myanmar-de-sanctions/2129551
  135. ↑ Lee, Matthew (February 1, 2021)။ Biden threatens sanctions on Myanmar after military coup။ February 1, 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  136. ↑ Statement by President Joseph R. Biden, Jr. on the Situation in Burma (February 1, 2021)။ February 1, 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  137. ↑ "West condemns Myanmar coup but Thailand, Cambodia shrug"၊ Bangkok Post၊ Bangkok Post Public Company Ltd.၊ 1 February 2021။ 
  138. ↑ "Myanmar's army seizes power, detains Aung San Suu Kyi" (in en-CA)၊ National Post၊ 1 February 2021။ 
  139. ↑ "Myanmar military coup: Nordic and Asian reactions"၊ ScandAsia၊ 2 February 2021။ 
  140. ↑ Statement attributable to the Spokesperson for the Secretary General - on Myanmar
  141. ↑ https://www.reuters.com/article/myanmar-politics-asean-int/asean-calls-for-return-to-normalcy-in-myanmar-after-coup-idUSKBN2A124A
  142. ↑ https://news.detik.com/internasional/d-5357097/negara-negara-asean-bahas-kudeta-militer-di-myanmar
  143. ↑ https://twitter.com/vonderleyen/status/1356154420459933696
  144. ↑ Adkins၊ William။ "EU leaders condemn military coup in Myanmar"၊ Politico၊ 1 February 2021။ 1 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ 
  145. ↑ "UNSC takes no action on coup in Myanmar"၊ Gulf Today၊ 3 February 2021။ 
  146. ↑ UN Security Council searches for unity on Myanmar (in English) (Feb 2, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  147. ↑ Security Council fails to agree statement condemning Myanmar coup (in English) (Feb 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ “The UN Security Council has failed to agree on a joint statement condemning Monday’s coup in Myanmar, after a two hour long emergency meeting failed to secure the support of China, a key Myanmar ally and a veto-holding permanent member of the council.”
  148. ↑ UN Security Council takes no action on Myanmar coup (in English) (February 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  149. ↑ Myanmar coup: China blocks UN condemnation as protest grows (in English) (Feb 3, 2021)။ 3 February 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  150. ↑ "Aung San Suu Kyi could face two years in jail over ‘illegal’ walkie-talkies"၊ The Guardian၊ 3 February 2021။ 
"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=၂၀၂၁_မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း&oldid=646099" မှ ရယူရန်