သညာ

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက်
ဗုဒ္ဓဘာသာ
သမိုင်း ဗုဒ္ဓဝင် ဂေါတမဗုဒ္ဓ သင်္ဂါယနာများ
ဓမ္မ\ ဝိနယ သစ္စာလေးပါး ခန္ဓာငါးပါး အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ သုညတ ကံ သံသရာ ၃၁-ဘုံ
ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများ တိပိဋက ပိဋကတ် သုံးပုံ ဝိနည်းပိဋကတ် သုတ်ပိဋကတ် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်
ကျင့်စဉ်များ ရတနာသုံးပါး ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ သီတင်းသီလ ငါးပါးသီလ ရှစ်ပါးသီလ ကိုးပါးသီလ ပါရမီ သမထ ဝိပဿနာ သတိပဋ္ဌာန် ဓုတင် ကမ္မဋ္ဌာန်း ဒုက္ကရစရိယာ
နိဗ္ဗာန် ပုထုဇဉ် ကိုရင် ရဟန်း သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဧတဒဂ် ဘုရား
Traditions ထေရဝါဒ မဟာယာန တန္တရ တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ
နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကမ္ဘောဒီးယား ကိုရီးယား ဂျပန် တရုတ် တိဗက် ထိုင်း ထိုင်ဝမ် ဗီယက်နမ် ဘူတန် မြန်မာ မွန်ဂိုးလီးယား ရုရှား လာအို သီရိလင်္ကာ အိန္ဒိယ

၁။ အမှတ်ပြု၍ သိခြင်း၊ အမှတ်ပြု၍ သိတတ်သော အကြောင်းတရား၊ သညာ၊ သညာက္ခန္ဓာ၊ သညာစေတသိက်။

• (က) အာကိဉ္စညာယတနဈာန်နှင့် ယှဉ်သောသညာ။
• (ခ) ဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်သော သညာ။
• (ဂ) ဈာန်နှင့် ယှဉ်သော သညာ။
• (ဃ) ဝိပဿနာနှင့် ယှဉ်သော သညာ။
• (င) မဂ်နှင့် ယှဉ်သော သညာ။
• (စ) အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ယှဉ်သော သညာ။
• (ဆ) ကိလေသာနှင့် ယှဉ်သော သညာ (ကာမသညာ စသည်)။
• (ဇ) ဇောစိတ်နှင့် ယှဉ်သော သညာ။
• (ဈ) တရားသဘောနှင့် စပ်ယှဉ်သော သညာ။
• (ည) လူ့ ကျင့်ဝတ်နှင့် စပ်ယှဉ်သော သညာ။
• (ဋ) လွန်ကျူးလိုသော သညာ။
• (ဌ) ထင်သော ကိစ္စရှိသော သညာ။
• (ဍ) ဖောက်ပြန်သော သညာ။
• (ဎ) ပြကတေ့သော သညာ။
• (ဏ) ရူပါရုံ၌ ဖြစ်သော သညာ။
• (တ) ဣတ္ထီ, ပုရိသ စသော လိင်ကြောင့်ဖြစ်သော သညာ။
• (ထ) အသုဘ သညာ၊ အနိစ္စသညာ၊ အသုဘအနိစ္စဟု ဖြစ်သော သညာ။

၂။ စိတ်၊ ဝိညာဉ်၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓာ။

၃။ တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ (ပပဉ္စတရား)။

၄။ သညာကြောင့်ဖြစ်သော မိစ္ဆာ အယူ။

၅။

• (က) အမှတ်၊ အမှတ်သညာ၊ အမှတ်အသား။
• (ခ) မိန်းမဟူသော အမှတ်သညာ။

၆။ သညာသဘော။

၇။ အမည်၊ ဘွဲ့၊ နာမ၊ ပညတ်။

၈။ ထင်ရှားသော (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉-ကြည့်)။

၉။

• (က) အနုပဿနာ။
• (ခ) ဝိပဿနာ။

၁၀။ သမထ၊ သမာဓိ၊ ဈာန်။

၁၁။ သမထ၏ ပရိကံ၊ ဥပစာရဈာန်။

၁၂။ သညာဝိမောက္ခ ဒုက်။

၁၃။ ရူပသညာသုတ်။

၁၄။ သညာသုတ် လေးသုတ်။

၁၅။ သမဏသညာသုတ်။

၁၆။ ပညာ။

လက္ခဏာ, ရသစသည်

၁။ အညို အရွှေ စသည်ပြားသော အာရုံကို အမှတ်ပြု၍ သိခြင်း = မှတ်သိ သိခြင်းသဘော ... လက္ခဏ၊
၂။ (က) ရှေးအမှတ်ဖြင့် နောက်ထပ်သိခြင်း ... (ကိစ္စ) ရသ၊
( ခ ) “ထိုဟာ ဒါပဲ”ဟု နောက်ထပ်တစ်ဖန် မှတ်သိ သိခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော အမှတ်အသားကို သိခြင်း ... (ကိစ္စ) ရသ၊
(သစ်သားစသည်တို့၌ လက်သမား စသူတို့၏ မှတ်သားပုံကဲ့သို့တည်း။)
၃။ (က) စိတ်က စွဲယူထားသည့် အမှတ်နိမိတ် (= အမှတ်အသား)အတိုင်း အာရုံကို နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုတတ်သော သဘောတရား ... ပစ္စုပဋ္ဌာန်၊
(ဆင်စမ်းသော သူကာဏ်းတို့ကဲ့သို့ မှတ်ပါ။)
( ခ ) အာရုံ၌ သက်ဝင်သောဖြစ်ခြင်း မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် = အာရုံကို နက်နက်နဲနဲ မယူတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့ခြင်း မရှိသောသဘောတရား ... ပစ္စုပဋ္ဌာန်၊
(လျှပ်စစ် လျှပ်နွယ် လျှပ်စီးကဲ့သို့ မှတ်ပါ။)
၄။ ထင်လာတိုင်းသော အာရုံ ... ပဒဋ္ဌာန်။
( မြက်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ယောက်ျားရုပ်တို့၌ သားသမင်တို့၏ ယောက်ျားတို့ဟု ဖြစ်သော အမှတ်သညာကဲ့သို့တည်း။)

ပိဋကတ်လမ်းညွှန်၌ ပါသော သညာ

သညာနာနတ္တသုတ် - ။ သညာသုတ်၊ (ပ-ဒု)၊ အသုဘသညာ-စသည်ကို ဟောထား၏၊ ၉-ပါး၊ သညာသုတ်၊ (ပ-ဒု)၊ ။ သညံ ပရိညာပုဒ်အဖွင့်အကျယ်၊ ။ အနိစ္စသညာ စသည် ၇-ပါးကို ပြဆိုခဏ်း၊ ၉-ပါးကို ပြဆိုခဏ်း၊ ။ ၁၀-ပါးကို ပြဆိုခဏ်း၊ ။ သညာအမျိုးမျိုးကို ဟောထားပုံ၊ ကာမ-ဗျာပါဒ-ဝိဟိံသ သညာသုံးပါး၏ အပြစ်ကို ပြဆိုခဏ်း၊ ။ ပရိကမ္မ ဥပစာရ အပ္ပနာသညာ သုံးပါးကို ပြဆိုခဏ်း၊ နိစ္စ-သုခ-အတ္တ သညာသုံးပါးကို ပယ်နိုင်ရန်၊ ပရိတ္တ-မဟဂ္ဂတ-အပ္ပမာဏ-အာကိဉ္စညာယတန သညာ လေးပါးကို ဟောထားပုံ၊ ။ သညာသုတ်၊ ရူပသညာ စသည် ၆-ပါး၌ လက္ခဏာ ရေးသုံးပါး စိစစ်ပြပုံ။

သညာသုတ် - ကာမ, ဗျာပါဒ, ဝိဟိံသ သညာသုံးပါးကို ပယ်နိုင်ရန် နေက္ခမ္မ, အဗျာပါဒ, အဝိဟိံသ သညာသုံးပါးကို ပွါးရမည်ဟု ဟောထား၏။ အသုဘသညာစသည် ၇-ပါးနှင့်၎င်းအကျိုးများကို ဟောထား၏၊ သမာဓိအားကောင်းနေသော ပုဂ္ဂိုလ်အား သညာရှိသော်လည်း မရှိသကဲ့သို့ဖြစ်တတ်ကြောင်း ဟောထား၏။ သညာလေး မျိုး၊ ကာမာဝစရ, ရူပါဝစရ, လောကုတ္တရာ, အာကိဉ္စညာယတနတွင် အမြတ်ကို ဟောထား၏၊ အနိစ္စသညာစသည် ၁၀-မျိုး ပွါးများနည်းကို ဟောထားသော ဂိရိမာနန္ဒသုတ်၊ ။ သညာ၌ နိဒါန, ဝေမတ္တ, ဝိပါက, နိရောဓ, နိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ ၅-ချက်ဖြင့် ဝေဖန်၍ ဟောထားပုံ(နိဗ္ဗေဓိကသုတ်)၊