ခန္ဓာငါးပါး

ဝီကီပီးဒီးယား မှ

ရုပ်ခန္ဓာ တစ်ပါးနှင့် နာမ်ခန္ဓာလေးပါး ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားသည်။

(၁) ရူပက္ခန္ဓာ - ဖောက်ပြန်တတ်သော ရုပ်အစုအဝေး(ပြောင်းလဲပျက်စီးတတ်သည့် သဘောရှိသော ရုပ်အစုအဝေး။)
(၂) ဝေဒနာက္ခန္ဓာ - ခံစားတတ်သောနာမ်အစုအဝေး
(၃) သညက္ခန္ဓာ - မှတ်သားတတ်သောသဘောကို သညက္ခန္ဓာဟုခေါ်ပါသည်။ (သင်ညက်ခန်ဒါ ဟု အသံထွက်ပါသည်။)
ခံစားတာ ပမာရေပွက်လိုပွက်ပုံပြု မြင်အောင်ရှု ရမှူမဂ်နှင့်ဖိုလ်နာမ်အစုအဝေး။
(၄) သင်္ခါရက္ခန္ဓာ - စေ့စော်၊တိုက်တွန်း၊ပြုပြင်တက်သောနာမ်အစုအဝေး။
(၅) ဝိဉာဏက္ခန္ဓာ - သိမှုနာမ်အစုအဝေး။


ဆက်နွယ်၍၊ ခန္ဓာ(၁၁)ပါးလည်းရှိပါသေးသည်။ ကာလသုံးပါး(အတိတ် ပစ္စုပ္ပန် အနာဂတ်)၊ အတွင်းအပြင်(အဇ္ဈတ္တ ၊ ဗဟိဒ္ဓ) ၊ အကြမ်းအနု(ဩဠာရိက သုခုမ)၊ အယုတ်အမြတ်(ဟီန ပဏီတ)၊ အနီးအဝေး(ဒူရ သန္တိက) စသည်တို့ဖြစ်ပါသည်။

ရူပက္ခန္ဓာအား "ယံကိဉ္စရူပံ၊ အတီတာ၊ အနာဂတာ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ အဇ္ဈတ္တံဝါ၊ ဗဟိတ္တံဝါ၊ဩဠာရိကာဝါ သုခုမာဝါ၊ ဟီနာဝါ ပဏီတာဝါ၊ ယံ ဒူရေ သန္တိကေဝါ" ဟု လေ့လာ မှတ်သား မိပါသည်။