အဟေတုကဝါဒ
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
ဗုဒ္ဓဘာသာ |
---|
(၁) အဟေတုကဝါဒ[၁]၊ အကြောင်းကံတရားမရှိ–သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းကံတရား မရှိပဲ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးကို ခံစံကြရသည်–ဟု ယူဆသော (မှားယွင်းသော) အယူဝါဒ (အဟေတုကဒိဋ္ဌိ မည်သော နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ)။ [၂]
(တိ) (၂) အဟေတုကဝါဒ ရှိသော၊ သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းကံ တရားမရှိပဲ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးကို ခံစံ ကြရသည်ဟု ယူဆပြောဆိုသော၊ သူ။ [၃][၄]
အဟေတုကဒိဋ္ဌိ
[ပြင်ဆင်ရန်]အကြောင်းကြောင့် အကျိုးဖြစ်သည် ဟု ဗုဒ္ဓသည် ဟောကြားထားသော်လည်း အဟေတုကဒိဋ္ဌိသည် “အကြောင်းကို ပယ်သော ဝါဒ”ပင်ဖြစ်သည်။ လူဖြစ်လာရသည်မှာ အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီး အိမ်ထောင်ပြုခဲ့သောကြောင့် လူများကို မွေးဖွားလာရသည်။ ချမ်းသာသည်၊ဆင်းရဲသည်မှာလည်း အတိတ်မှ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကြောင့် မသက်ဆိုင်ဘဲ လက်ရှိအခြေအနေ ကြိုးစားမှုကြောင့်သာ ဖြစ်သည် ဟု အဟေတုကဝါဒီ လူများက မှတ်ယူထားကြသည်။
“ကံ၊ ဉာဏ်၊ ဝီရိယ” သုံးခုတွင် အတိတ်နှင့် ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုလုပ်ထားသော ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကိုကား ထည့်တွက် စဉ်းစားထားခြင်း မရှိပေ။ ဉာဏ်နှင့် ဝီရိယကြောင့်သာ ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ အတိတ်မှ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်တို့ကို မယုံကြည်ခြင်းသည် “အဟေတုကဒိဋ္ဌိ” အုပ်စုတွင် ပါဝင်သွားပေသည်။ အကြောင်းကို ပယ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။
“အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရား” တွင် အကြောင်းကို ပယ်လိုက်ပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် အကျိုးတရားပါ ပယ်ပြီးသား ဖြစ်သွားပေတော့သည်။ “အကြောင်းကံတရား” မရှိဘဲ ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုးများကို ခံကြ၊ စံကြရသည် ဟု မှားယွင်းစွာ ယူဆမိခြင်းကြောင်း “အဟေတုကဒိဋ္ဌိ”ဟု ခေါ်ဆိုကြပေသည်။[၅]
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သုံးမျိုး
[ပြင်ဆင်ရန်](နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ၊ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ၊ အကိရိယဒိဋ္ဌိ သုံးမျိုးကို အကျယ်ဟောထားသော အပဏ္ဏကသုတ်)၊ [၆] ။ နိရုတ္တိပထသုတ်၊ [၇] ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနိဒ္ဒေသ၊ [၈] ။ (ဆိုလတ္တံ့သော အရာများ၌လည်း တွဲလျက်ပြထားတတ်၏)၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိလေးမျိုး (သဿတ၊ ဥစ္ဆေဒ၊ ဧကစ္စသဿတ၊ အမရာဝိက္ခေပ)ကို ဟောသော မဟာကောဋ္ဌိကသုတ်၊ [၉] ။ သဿတောလောကော၊ အသဿတောလောကော စသည်ကို ပြဆိုခဏ်း၊ [၁၀]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ အဟေတုကဝါဒ (ပု) [အဟေတုက+ဝါဒ]
- ↑ (၁) ဧကန္တေနေဝ ကာဠကေဟိ နတ္ထိကဝါဒ အဟေတုကဝါဒ, အကိရိယဝါဒသင်္ခါတေဟိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဓမ္မေဟိ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၄။ (–ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၁၇၈။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၄၅၄။ အနုဋီ၊၁၊၁၇၈။ အနုဋီ၊၃၊၆၇။)
- ↑ (တိ)(၂) အဟေတုကဝါဒါ-(သံ၊၂၊၆၀။ အံ၊၁၊၃၄၀။ အဘိ၊က၊၁၁၃)-တိ “နတ္ထိ ဟေတု၊ နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ”တိ ဧဝမာဒိဝါဒိနော။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၊ ၈၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၀။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၄၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၅။)
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၃
- ↑ အရှင်ဉာဏဒီပ (ဓမ္မရတနာ)ဒေလီတက္ကသိုလ်၊ အိန္ဒိယ
- ↑ ပဏ်-၂-ပါ-၆၂၊ ပဏ်-၂-ဋ္ဌ-၈၁။
- ↑ ခန္ဓ-သံ-ပါ-၅၉၊ ခန္ဓ-သံ-ဋ္ဌ-၂၅၇။ ဒီဃ-၁-ဋ္ဌ-၁၅၀၊ ဒီဃ-၁-ပါ-၅၁။ ပဏ်-၃-ဋ္ဌ-၉၆၊ ပဏ်-၃-ပါ-၁၂၁။ ။ အံ-၄-ပါ-၃၄၀၊ အံ-၄-ဋ္ဌ-၂၈၉။
- ↑ ပဋိသံ-ပါ-၁၄၆၊ ပဋိသံ-ဋ္ဌ-ဒု-အုပ်-၅၆။
- ↑ အံ-၄-ပါ-၄၈၀၊ အံ-၄-ဋ္ဌ-၃၅၁။
- ↑ ပဋိသံ-ပါ-၁၁၈၊ ပဋိသံ-ဋ္ဌ-ဒု-အုပ်-၄၊ ၆။ ܀ပိဋကတ်လမ်းညွှန်[02/247]