ဝိမောက္ခ
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
[၁] (၁) ကောင်းစွာ-အထူးသဖြင့်-အထူးထူး အပြားပြားဖြစ်ကုန်သော-ကိလေသာတို့မှ-လွတ်-ကင်းလွတ်-လွတ်မြောက်-လွတ်လပ်-သော--
- (က) တဒင်္ဂဝိမောက္ခ (အနုပဿနာ ၇-ပါး၊) [၂]
- (ခ) သမုစ္ဆေဒဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး)၊ [၃]
- (ဂ) အရဟတ္တမဂ်၊ [၄]
- (ဃ) အရဟတ္တဖိုလ်၊ [၅]
- (င) နိဿရဏဝိမောက္ခ (နိဗ္ဗာန်)၊ [၆]
- (စ) သုညတဝိမောက္ခ၊ အနိမိတ္တဝိမောက္ခ၊ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ (နိဗ္ဗာန်)၊[၇]
- (ဆ) သုညတဝိမောက္ခ၊ အနိမိတ္တဝိမောက္ခ၊ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ၊ (မဂ် ၄-ပါး၊ ဖိုလ် ၄-ပါး)၊ [၈]
- (ဇ) မဂ်ဉာဏ် ၄-ပါး၊ ဖိုလ်ဉာဏ် ၄-ပါး၊ [၉]
- (ဈ) သမာပတ် ၈-ပါး၊ [၁၀]
- (ည) ဈာန်၊ [၁၁]
- (ဋ) ဝိပဿနာဉာဏ်။[၁၂]
(၂) ကာမစ္ဆန္ဒမှ-လွတ်-ကင်းလွတ်-လွတ်မြောက်-လွတ်လပ်-ကြောင်းဖြစ်သော အလောဘစေတသိက်။[၁၃]
(၃) လွတ်မြောက်-ကင်း-ခြင်း (ပရိနိဗ္ဗာန်)။[၁၄]
(၄) ဝိမောက္ခသုတ်။ [၁၅]
ဝိမောက္ခ အပြား
[ပြင်ဆင်ရန်]ဝိမောက္ခသည်— (၁) သုညတဝိမောက္ခ (၂) အနိမိတ္တဝိမောက္ခ၊ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ-ဟူ၍ ၃-ပါးအပြားရှိ၏။
ထိုတွင် အချို့သော အရာ၌ မဂ် ၄-ပါးကို-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့မှ ဆိတ်သည်ဖြစ်၍-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟနိမိတ်တို့ဖြင့် နိမိတ်မရှိသည်ဖြစ်၍-ရာဂ ဒေါသ, မောဟတို့၏ မတောင့်တခြင်းမရှိသည် ဖြစ်၍ အထူးထူးအပြားပြားသော ကိလေသာတို့မှ လွတ်သောကြောင့်-သုညတဝိမောက္ခ-အနိမိတ္တဝိမောက္ခ-အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ-ဟု ခေါ်သည်။ [၁၆]
တစ်နည်း—သုညတ, အနိမိတ္တ, အပ္ပဏိဟိတ ဟုဆိုအပ်သော အသင်္ခတဓာတ်၌ အာရုံပြုသောအားဖြင့် ဖြစ်သည်ဖြစ်၍ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သောကြောင့် သုညတဝိမောက္ခ, အနိမိတ္တဝိမောက္ခ, အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခဟု ခေါ်သည်။ [၁၇]
ယင်းမဂ်သည်— သရသ-မိမိသဘော, ပစ္စနီက-ဆန့်ကျင်ဘက်, သဂုဏ-မိမိဂုဏ်, အာရမ္မဏ-အာရုံ, အာဂမန - အာဂုံ-ဟု-ဆိုအပ်သော ဤ ၅-ပါးသောအကြောင်းတို့ကြောင့် သုညတဝိမောက္ခစသော အမည် ၃-မျိုးတို့ကိုရသည်။
သရသ-မိမိသဘော
[ပြင်ဆင်ရန်]အကယ်၍ သင်္ခါရုပေက္ခာသည် အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တအားဖြင့် တေဘူမကသင်္ခါရတို့ကို သုံးသပ်ခြင်းကြောင့် ထသည်ဖြစ်အံ့၊ မဂ်သည် အနိမိတ္တ, အပ္ပဏိဟိတ, သုညတ-ဟု မှတ်အပ်သောလွတ်ခြင်းဖြင့် လွတ်သည်မည်၏။ ထို့ကြောင့် အနိမိတ္တဝိမောက္ခ, အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ, သုညတဝိမောက္ခဟူသော အမည်ကိုရ၏။ ဤသို့ မဂ်သည် သရသ-မိမိသဘောအားဖြင့် သုညတဝိမောက္ခ စသောအမည် ၃-မျိုးကို ရသည်။
ပစ္စနီက-ဆန့်ကျင်ဘက်
[ပြင်ဆင်ရန်]မဂ်သည် အနိစ္စာနုပဿနာဖြင့် တေဘူမကသင်္ခါရတို့၏ အပေါင်း ကိစ္စ အာရုံအားဖြင့် တစ်ခဲနက်ကို ခွဲခြမ်းခြင်းကို ပြု၍ နိစ္စနိမိတ်, ဓုဝနိမိတ်, သဿတနိမိတ်တို့ကို စွန့်လျက်လာသောကြောင့် အနိမိတ္တမည်၏။ ဒုက္ခာနုပဿနာဖြင့် သုခသညာကို ပယ်စွန့်၍ ပဏိဓိဟုဆိုအပ်သော တောင့်တခြင်းကို ခြောက်သွေ့စေ၍ လာသောကြောင့် အပ္ပဏိဟိတမည်၏။ အနတ္တာနုပဿနာဖြင့် အတ္တ, သတ္တ, ပုဂ္ဂလဟူသော အမှတ်သညာကို ပယ်စွန့်၍ တေဘူမကသင်္ခါရတို့၏ အတ္တ, သတ္တဝါ, ပုဂ္ဂိုလ်မှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် သုညတမည်၏။ ဤသို့ မဂ်သည် ပစ္စနီက-ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့် သုညတဝိမောက္ခစသော အမည် ၃-မျိုး ရသည်။
သဂုဏ-မိမိဂုဏ်
[ပြင်ဆင်ရန်]မဂ်သည် ရာဂစသည်တို့မှ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သုညတမည်၏။ စွဲလမ်းအပ်သော ရူပနိမိတ်စသည်တို့၏ မရှိခြင်းကြောင့် (တစ်နည်း) ရာဂနိမိတ်စသည်တို့၏ မရှိခြင်းကြောင့် အနိမိတ္တမည်၏။ ရာဂပဏိဓိ စသည်တို့၏ မရှိခြင်းကြောင့် အပ္ပဏိဟိတ မည်၏။ ဤသို့ မဂ်သည် သဂုဏ-မိမိဂုဏ်အားဖြင့် သုညတဝိမောက္ခစသော အမည် ၃-မျိုးကိုရသည်။
အာရမ္မဏ-အာရုံ
[ပြင်ဆင်ရန်]မဂ်သည် သုညတ, အနိမိတ္တ အပ္ပဏိဟိတမည်သော နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောကြောင့် သုညတ, အနိမိတ္တ, အပ္ပဏိဟိတ မည်၏။ ဤသို့ မဂ်သည် အာရုံအားဖြင့် သုညတဝိမောက္ခစသော အမည် ၃-မျိုးကို ရသည်။
လာကြောင်းအာဂုံ
[ပြင်ဆင်ရန်]သုညတဝိပဿနာ၏မဂ်သည် ဝိပဿနာ မည်၏၊ သုညတ ဟူသော လာကြောင်းအာဂုံဖြင့် အနိမိတ္တဝိပဿနာ၏ မဂ်သည် ဝိပဿနာဟူသောလာကြောင်း အာဂုံဖြင့် အနိမိတ္တမည်၏။ အပ္ပဏိဟိတဝိပဿနာ၏ မဂ်သည် ဝိပဿနာဟူသော လာကြောင်း အာဂုံဖြင့် အပ္ပဏိဟိတမည်၏။ ဤသို့ မဂ်သည် ဝိပဿနာဂမန-ဝိပဿနာဟူသော အာဂုံအားဖြင့် သုညတဝိမောက္ခစသော အမည် ၃-မျိုးကို ရသည်။ [၁၈]
ဖိုလ်အားဖြင့် ၃-မျိုး
[ပြင်ဆင်ရန်]အချို့သောအရာ၌ ဖိုလ်ကို သုညတ ဝိမောက္ခ, အနိမိတ္တဝိမောက္ခ, အပ္ပဏိဟိတ ဝိမောက္ခဟုခေါ်သည်။ ယင်းဖိုလ်သည်— သရသ-မိမိသဘော, အာရမ္မဏ-အာရုံ, အာဂမန- အာဂုံဟုဆိုအပ်သော ဤ ၃-ပါးသောအကြောင်းတို့ကြောင့် သုညတဝိမောက္ခ စသောအမည် ၃-မျိုးကိုရသည်။
ထိုတွင် သရသ-မိမိသဘောအားဖြင့် လည်းကောင်း, အာရမ္မဏ-အာရုံအားဖြင့် လည်းကောင်း-သုညတဝိမောက္ခစသော အမည်ရပုံကို မဂ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် သိမှတ်ပါ။
အာဂုံအားဖြင့် အမည်ရရာ၌ကား မဂ္ဂဝီထိ၌ဖြစ်သောဖိုလ်, ဖလသမာပတ္တိဝီထိ၌ ဖြစ်သောဖိုလ် ၂-မျိုးတို့တွင် မဂ္ဂဝီထိ၌ဖြစ်သောဖိုလ်သည် မဂ္ဂါဂမန-မဂ်ဟူသော လာကြောင်းအာဂုံဖြင့် သုညတဝိမောက္ခစသော အမည် ၃-မျိုးကိုရသည်။
ဖလသမာပတ္တိဝီထိ၌ ဖြစ်သောဖိုလ်သည် ဖလသမာပတ္တိဝီထိ၏ ရှေး၌ဖြစ်သော ဝိပဿနာဂမန-ဝိပဿနာဟူသော လာကြောင်းအာဂုံဖြင့် သုညတဝိမောက္ခ စသောအမည် ၃-မျိုးကိုရသည်။ [၁၉]
နိဗ္ဗာန်သည် ဝိမောက္ခ
[ပြင်ဆင်ရန်]အချို့သောအရာ၌ နိဗ္ဗာန်ကို သုညတ ဝိမောက္ခ, အနိမိတ္တဝိမောက္ခ, အပ္ပဏိဟိတ ဝိမောက္ခဟူ၍ ခေါ်သည်။
- ယင်းနိဗ္ဗာန်သည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့မှ ဆိတ်သည်ဖြစ်၍ ထိုရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့မှ လွတ်သောကြောင့် သုညတဝိမောက္ခမည်၏။
- ရာဂအစရှိသော နိမိတ်တို့ မရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုရာဂအစရှိသောနိမိတ်တို့မှ လွတ်သောကြောင့် အနိမိတ္တဝိမောက္ခမည်၏။
- ရာဂအစရှိသော တောင့်တခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုရာဂအစရှိသောတောင့်တခြင်းမှ လွတ်သောကြောင့် အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမည်၏။ [၂၀]
ဝိမောက္ခ ၅-ပါး
[ပြင်ဆင်ရန်]တစ်နည်း ဝိမောက္ခသည်—
- (၁) ဝိက္ခမ္ဘနဝိမောက္ခ (သမာပတ် ၈-ပါး)
- (၂) တဒင်္ဂဝိမောက္ခ (အနုပဿနာ ၇-ပါး)၊
- (၃) သမုစ္ဆေဒဝိမောက္ခ (အရိယာမဂ် ၄-ပါး)
- (၄) ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိမောက္ခ(သာမညဖိုလ် ၄-ပါး)
- (၅) နိဿရဏဝိမောက္ခ (နိဗ္ဗာန်)ဟူ၍ ၅-ပါး အပြားရှိ၏။ [၂၁]
ဝိမောက္ခ ၈-ပါး
[ပြင်ဆင်ရန်]တစ်နည်း ဝိမောက္ခသည်—
- (၁) မိမိသန္တာန်၌ ရူပဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်စေအပ်သော ပြင်ပသန္တာန်၌ ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို (ဈာန်စက္ခုဖြင့်) ရှုခြင်း(ရူပါဝစရဈာန်)၊
- (၂) မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေအပ်သော ရူပဈာန် မရှိသည်ဖြစ်၍ ပြင်ပသန္တာန်၌ ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို (ဈာန်စက္ခု ဖြင့်) ရှုခြင်း (ရူပါဝစရဈာန်)၊
- (၃) “တင့်တယ်၏”ဟူ၍သာ နှလုံးသွင်းခြင်း (ရူပါဝစရဈာန်)၊
- (၄) ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို လုံးဝနှလုံးမသွင်းမှု၍ “ကောင်းကင်သည်အဆုံးမရှိ” ဟု နှလုံးသွင်းလျက် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ (အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍) နေခြင်း (ပဌမာရုပ္ပဈာန်)
- (၅) အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ” ဟု နှလုံးသွင်းလျက် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ (ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍) နေခြင်း (ဒုတိယရုပ္ပဈာန်)
- (၆) ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခု ဘာမျှမရှိ” ဟု နှလုံးသွင်းလျက် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ (အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို ပြည့် စုံစေ၍) နေခြင်း (တတိယာရုပ္ပဈာန်)၊
- (၇) အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတဈာန်သို့ ရောက်၍ (နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍) နေခြင်း (စတုတ္ထာရုပ္ပဈာန်)။
- (၈) နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ သညာ, ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ နိရောဓသမာပတ်သို့ ရောက်၍ (နိရောဓသမာပတ် ဝင်စား၍) နေခြင်း (နိရောဓသမာပတ်) ဟူ၍ ၈-ပါးအပြားရှိ၏။ [၂၂]
တစ်နည်း— ဝိမောက္ခသည် ရူပဈာန် ၄-ပါး, အရူပဈာန် ၄-ပါး ဟူ၍ ၈-ပါးအပြားရှိ၏။
တစ်နည်း— ဝိမောက္ခသည် မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါးဟူ၍ ၈-ပါးအပြားရှိ၏။ [၂၃]
ဝိမောက္ခ ၆၄-ပါး
[ပြင်ဆင်ရန်]တစ်နည်း—
- (၁-၄) အဇ္ဈတ္တဝုဋ္ဌာနဝိမောက္ခ ၄-ပါး၊ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး)။
- (၅-၈) ဗဟိဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာနဝိမောက္ခ ၄-ပါး။ (အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၉-၁၂) ဒုဘတောဝုဋ္ဌာနဝိမောက္ခ ၄-ပါး (အရိယာမဂ် ၄-ပါး)။
- (၁၃-၁၆) အဇ္ဈတ္တ ဝုဋ္ဌာနဝိမောက္ခတို့အားလျော်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး (ပဌမဇ္ဈာနုပစာရ, ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရ, တတိယဇ္ဈာနုပစာရ, စတုတ္ထဇ္ဈာနုပစာရဖြစ်သော ဈာန်အင်္ဂါ ၅-ပါး)။
- (၁၇-၂၀) ဗဟိဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာနဝိမောက္ခတို့အားလျော်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး (အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တူပစာရ, ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တူပစာရ, အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တူပစာရ, နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တူပစာရဖြစ်သော ဈာန်အင်္ဂါ ၅-ပါး)။
- (၂၁-၂၄) ဒုဘတောဝုဋ္ဌာနဝိမောက္ခတို့အားလျော်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး (သောတာပတ္တိမဂ်, သကဒါဂါမိမဂ်, အနာဂါမိမဂ်, အရဟတ္တမဂ်တို့၏ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ဝိပဿနာ ၃-ပါး)။
- (၂၅-၂၈) အဇ္ဈတ္တဝုဋ္ဌာန၏ ငြိမ်းခြင်းဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး (ပဌမဈာန်, ဒုတိယဈာန်, တတိယဈာန်, စတုတ္ထဈာန်တို့ကို ရခြင်း (သို့မဟုတ်) ယင်း ပဌမ, ဒုတိယ, တတိယ, စတုတ္ထဈာန်တို့၏ ဝိပါက်။
- (၂၉-၃၂) ဗဟိဒ္ဓါဝုဋ္ဌာန၏ ငြိမ်းခြင်းဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး၊ (အာကာသာနဉ္စာယတန, ဝိညာဏဉ္စာယတန, အာကိဉ္စညာယတန, နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ်တို့ကို ရခြင်း (သို့မဟုတ်) ယင်း အာကာသာနဉ္စာယတန, ဝိညာဏဉ္စာယတန, အာကိဉ္စညာယတန, နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ်တို့၏ ဝိပါက်)။
- (၃၃-၃၆) ဒုဘတောဝုဋ္ဌာန၏ ငြိမ်းခြင်းဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး (သောတာပတ္တိ ဖိုလ်, သကဒါဂါမိဖိုလ်, အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်)။
- (၃၇) မိမိသန္တာန်၌ဖြစ်စေအပ်သော ရူပဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြင်ပ သန္တာန်၌ ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို ဈာန်စက္ခုဖြင့် ရှူခြင်း (ရူပါဝစရဈာန်)။
- (၃၈) မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေအပ်သော ရူပဈာန်မရှိသည်ဖြစ်၍ ပြင်ပသန္တာန်၌ ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို ဈာန်စက္ခု ဖြင့်ရှုခြင်း (ရူပါဝစရဈာန်)။
- (၃၉) “တင့်တယ်၏” ဟူ၍ နှလုံးသွင်းခြင်း (ရူပါဝစရဈာန်)။
- (၄၀-၃) အရူပသမာပတ် ၄-ပါးဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခ ၄-ပါး (အရူပဈာန် ၄-ပါး)။
- (၄၄) သညာဝေဒယိတနိရောဓ သမာပတ်ဟူသော ဝိမောက္ခ (နိရောဓသမာပတ်)။
- (၄၅) သမယဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး၊ အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၄၆) အသမယဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၄၇) သာမယိကဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရ ဈာန် ၄-ပါး၊ အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၄၈) အသာမယိကဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၄၉) ကုပ္ပဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၅၀) အကုပ္ပဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၅၁) လောကိကဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၅၂) လောကုတ္တရဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၅၃) သာသဝဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၅၄) အနာသဝဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၅၅) သာမိသဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး)။
- (၅၆) နိရာမိသဝိမောက္ခ (အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၅၇) နိရာမိသာနိရာမိသတရဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၅၈) ပဏိဟိတဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)၊
- (၅၉) ပဏိဟိတ၏ ငြိမ်းခြင်းဟူသော ဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပသမာပတ် ၄-ပါးတို့ကို ရခြင်း (သို့မဟုတ်) ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး အရူပသမာပတ် ၄-ပါးတို့၏ ဝိပါက်)
- (၆၀) သညုတ္တဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပသမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၆၁) ဝိသညုတ္တဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၆၂) ဧကတ္တဝိမောက္ခ (မဂ် ၄-ပါး, ဖိုလ် ၄-ပါး, နိဗ္ဗာန်)။
- (၆၃) နာနတ္တဝိမောက္ခ (ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါး, အရူပ သမာပတ် ၄-ပါး)။
- (၆၄) သညာဝိမောက္ခ (ဝိပဿနာဉာဏ်)။
- (၆၅) ဉာဏဝိမောက္ခ (ဝိပဿနာဉာဏ်)။
- (၆၆)သီတိသိယာဝိမောက္ခ (ဝိပဿနာဉာဏ်)။
- (၆၇) ဈာနဝိမောက္ခ (ဈာန်)
- (၆၈) အနုပါဒါစိတ္တဿဝိမောက္ခ (မစွဲလန်းမှု၍ စိတ်၏လွတ်ခြင်း) ဟူ၍ (၆၈)ပါးအပြားရှိ၏။ [၂၄] [၂၅]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ ဝိမောက္ခ (ပု၊ န) [ဝိ + မောက္ခ + အ။ သုဋ္ဌု မုတ္တော, ဝိဝိဓေဟိ ဝါ ကိလေသေဟိ မုတ္တောတိ ဝိမောက္ခော။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိကေဟိ ဝိမုစ္စတီတိ ဝိမောက္ခော။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၆။ သမုစ္ဆေဒဝသေန သဗ္ဗကိလေသေဟိ ဝိမုစ္စတီတိ ဝိမောက္ခော။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၂။ ဝိမောက-သံ။ ဝိမောက္ခ-ပြာ၊ အဒ္ဓမာဂဓီ။]
- ↑ (၁) (က) ဝိမောက္ခော (ပဋိသံ၊၂၂) တိ တဒင်္ဂဝိမောက္ခော။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၉။
- ↑ (ခ) ဝိမောက္ခော (ပဋိသံ၊၇၁)တိ သမုစ္ဆေဒဝိမောက္ခော၊ အရိယမဂ္ဂေါယေဝ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၂။ (ဝိ၊၁၊၁၁၈။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၂။ ဝဇိရ၊၄၀။ သာရတ္ထ၊၂၊၂၈၆။ ဝိမတိ၊၁၊၂၄၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၈)။
- ↑ (ဂ) ဝိမောက္ခော အရဟတ္တမဂ္ဂေါ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၆။
- ↑ (ဃ) အရဟတ္တဖလံ ဟိ ယသ္မာ ဝိရုဒ္ဓေဟိ ဝိသေသေန ဝါ သဗ္ဗကိလေသေဟိ မုစ္ဆိတ္ထ၊ တသ္မာ ဝိမောက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။ ပါစိတ်၊ ယော၊ ၆၀၉။
- ↑ (င) ဝိမောက္ခော (ပဋိသံ၊၉၉)တိ ဝိက္ခမ္ဘနတဒင်္ဂသမုစ္ဆေဒပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနိဿရဏဝိမုတ္တိံသု ပဉ္စသု နိဿရဏဝိမုတ္တိ နိဗ္ဗာနံ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၂။ (ပဋိသံ၊၂၆၄။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၉)။
- ↑ (စ) သုညတော အနိမိတ္တော စ၊ ဝိမောက္ခော ယေသံ (ယဿ) ဂေါစရော။ ဓမ္မ၊၂၆။ ထေရ၊၂၄၀။ သုညတော အနိမိတ္တော စာတိ ဧတ္ထ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခောပိ ဂဟိတောယေဝ။ တီဏိပိ စေတာနိ နိဗ္ဗာနဿေဝ နာမာနိ။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၆။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃။
- ↑ (ဆ) တသ္မာ ယဒိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိပဿနာ အနတ္တတော ဝိပဿတိ၊ သုညတော ဝိမောက္ခော နာမ ဟောတိ မဂ္ဂေါ။ ယဒိ အနိစ္စတော ဝိပဿတိ၊ အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခော နာမ။ ယဒိ ဒုက္ခတော ဝိပဿတိ၊ အပ္ပဏိဟိတော ဝိမောက္ခော နာမာတိ မဂ္ဂေါ ဝိပဿနာဂမနဝသေန တီဏိ နာမာနိ လဘတိ၊ တထာ ဖလဉ္စ မဂ္ဂါဂမနဝသေန မဂ္ဂဝီထိယံ။ သင်္ဂဟ၊၁၆၃။
- ↑ (ဇ) ဝိမောက္ခာပိ အဋ္ဌိမေ (အပ၊၁၊၅၂) တိ စတ္တာရိ မဂ္ဂဉာဏာနိ စတ္တာရိ ဖလဉာဏာနီတိ ဣမေ အဋ္ဌဝိမောက္ခာ သံသာရတော မုစ္စနူပါယာ သစ္ဆိကတာ။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၃-၄။
- ↑ (ဈ) အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ (အဘိ၊ပု၊၁၁၄) တိ ရူပါဝစရာ ရူပါဝစရအဋ္ဌသမာပတ္တိယော။ တာသဉှိ ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ ဝိမုစ္စနတော ဝိမောက္ခာတိ နာမံ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀။ (အပ၊၁၊၃၄။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၅)။
- ↑ (ည) ဝိမောက္ခာ (မ၊၁၊၄၀)တိ ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ အာရမ္မဏေ စ အဓိမုတ္တတ္တာ။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၆။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၇)။
- ↑ (ဋ) သညာဝိမောက္ခော (ပဋိသံ၊၂၃၁) တိ ဝိပဿနာဉာဏမေဝ ဝိပရိတသညာယ ဝိမုစ္စနတော သညာဝိမောက္ခော။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၀။
- ↑ (၂) နေက္ခမ္မေန ကာမစ္ဆန္ဒတော မုစ္စတီတိ ဝိမောက္ခော (ပဋိသံ၊၄၁၆) တိ နေက္ခမ္မေန ကာမစ္ဆန္ဒတော ယောဂီ မုစ္စတီတိ တံ နေက္ခမ္မံ ဝိမောက္ခောတိ အတ္ထော။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉။
- ↑ (၃) ဝိမောက္ခော ဟောတိ စေတသော (အံ၊၁၊၂၃၈) တိ စိတ္တဿ ဝိမုတ္တိ ဝိမုစ္စနာ အပ္ပဝတ္တိဘာဝေါ ဟောတိ။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၉။ ဝိမောက္ခော ဝိမုစ္စနံ ဝိဂမော ပရိနိဗ္ဗာနံ။ ဝိမတိ၊၁၊၃၈။ (ဝိမတိ၊၂၊၃၀၁)။
- ↑ (၄) ဝိမောက္ခာ ဒွေ စ ဝေါဟာရာ၊ ပရိသာ ဘူမိစာလေန။ အံ၊၃၊၁၃၃။
- ↑ (ဝိ၊၁၊၁၁၈။ ဝိ၊၂၊၃၈။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅)။
- ↑ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၉၆)။
- ↑ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၀၇-၈။
- ↑ သင်္ဂဟ၊၁၆၃။ ဝိဘာဝိနီ၊၂၇၅-၆။ မဏိမဉ္ဇူ၊၂၊၅၆၅-၆။
- ↑ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၆-၇။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃။
- ↑ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၉။
- ↑ ဒီ၊၂၊၆၀။ မ၊၂၊၂၀၅။ အံ၊၁၊၄၂။ အံ၊၃၊၁၂၆-၇။ အဘိ၊ဝိ၊၃၅၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၆။ အံ၊ ဋ္ဌ၊၁၊၄၀၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၄၄။
- ↑ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၅။
- ↑ ပဋိသံ၊၂၃၁-၄၄။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၉-၅၁။)
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၉