ဒုစရိုက်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
  • [၁](က) မကောင်းသဖြင့် (ချွတ်ချော်-တိမ်းယိမ်း–စေ၍) ကျင့်အပ်သော အကျင့်၊ မကောင်းသော အကျင့်။
  • (ခ) ဖောက်ပြန်သော အကျင့်၊ ဖောက်ပြန်-လွန်ကျူး-၍ -ကျင့်ခြင်း-ကျင့်မှု။ [၂]
  • (ဂ) (ကိလေသာတို့ သည်) ဖျက်ဆီးအပ်သော အကျင့်။
  • (ဃ) စက်ဆုပ်အပ်သော အကျင့်၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အကျင့်။ [၃]


ဒုစရိုက် အကျဉ်း အကျယ်[ပြင်ဆင်ရန်]

ယင်း-ဒုစရိုက်သည်– (၁) ကာယဒုစရိုက် (၂) ဝစီဒုစရိုက် (၃) မနောဒုစရိုက်-ဟူ၍ အကျဉ်းအားဖြင့် ၃-ပါး [၄]

ထိုတွင်-

  • (၁) သူ့အသက်သတ်မှု = ပါဏာတိပါတ,
  • (၂) သူ့ဥစ္စာခိုးမှု = အဒိန္နာဒါန,
  • (၃) ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်မှု = ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ-ဟူ၍ ကာယဒုစရိုက် ၃-ပါး


  • (၁) မဟုတ်မမှန် ပြောမှု = မုသာဝါဒ,
  • (၂) ကုန်းချောစကား ပြောမှု = ပိသုဏဝါစာ,
  • (၃) ရုန့်ရင်းကြမ်း = တမ်းသောစကားပြောမှု = ဖရုသဝါစာ,
  • (၄) ပြိန်ဖျင်းသောစကားပြောမှု = သမ္ဖပ္ပလာပ-ဟူ၍ ဝစီဒုစရိုက် ၄-ပါး၊


  • (၁) သူတစ်ပါး စည်းစိမ်ကို ဝိသမလောဘဖြင့် ကြံစည်မှု = အဘိဇ္ဈာ,
  • (၂) သူတစ်ပါးစီးပွါး ပျက်စီးစေလိုမှု = ဗျာပါဒ,
  • (၃) မှားယွင်းစွာယူမှု = မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-ဟူ၍ မနောဒုစရိုက် ၃-ပါးအားဖြင့် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါး [၅]

ဒုစရိုက် ၄၀[ပြင်ဆင်ရန်]

ယင်း-ကိုယ်တိုင်ပြုမှု ၁၀-ပါးတွင် ၁-ပါး ၁-ပါး၌ အသီး အသီး တိုက်တွန်းမှုကို ထည့်သွင်းခဲ့သော် ဒုစရိုက် ၂၀-ဖြစ်၏။ ယင်း ၂၀-တွင် ၁-ပါး ၁-ပါးလျှင် နှစ်သက်သဘောတူညီမှုကို ထည့် သွင်းပြန်သော် ဒုစရိုက် ၃၀-ဖြစ်၏။ ယင်း ၃၀-တွင်ပင် ၁-ပါး ၁-ပါးလျှင် ဂုဏ်ကျေးဇူး ပြောမှုကို ထည့်သွင်းပါက ဒုစရိုက် ၄၀-ဖြစ် တော့သည် [၆]

ဒွါရ ၁-ပါး ၁-ပါးလျှင် ကာယ, ဝစီ, မနော ဒုစရိုက် ၃-ပါးစီ ရှိ၍ ဒွါရ ၆-ပါး၌ ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးဖြစ်၏ [၇]

ကာယ, ဝစီ, ဒုစရိုက်တို့၏ တရားကိုယ်မှာ စေတနာတရားဖြစ်၍ မနော ဒုစရိုက်၏ တရားကိုယ်မှာကား စေတနာနှင့် ယှဉ်ဖက်တရားများဖြစ်သည် [၈]

ယင်း-ဒုစရိုက်ကို ပိဋကတ်တော် (ပါ, ဋ္ဌ, ဋီ)တို့၌ အကုသလကမ္မပထ အသေဝိတဗ္ဗ-အမည်တို့ဖြင့်လည်း ဟောဆို ဖွင့်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရသေး၏ [၉][၃]

ဒုစရိုက်တို့၏ အကြောင်းတရားများ[ပြင်ဆင်ရန်]

ယင်း-ဒုစရိုက်သည်—လောဘ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော အကြောင်း ၃-ပါးကြောင့် ဖြစ်၏ [၁၀]

ထိုတွင် ပါဏာတိပါတ, ဖရုသဝါစာ, ဗျာပါဒ ၃-ပါးသည် ဒေါသကြောင့် ဖြစ်၏။

ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ, အဘိဇ္ဈာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၃-ပါးသည် လောဘကြောင့်ဖြစ်၏။

အဒိန္နာဒါန, မုသာဝါဒ, ပိသုဏဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပ ၄-ပါးသည် လောဘ, ဒေါသ ၂-ပါး ကြောင့်ဖြစ်၏ [၁၁]

  • ပါဏာတိပါတ, ဖရုသဝါစာ ၂-ပါးသည် ဒေါသ, မောဟ—,
  • အဒိန္နာဒါန, မုသာဝါဒ, ပိသုဏဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပ ၄-ပါးသည် ဒေါသ, မောဟ—, သို့မဟုတ်-လောဘ, မောဟ—,
  • ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၂-ပါးသည် လောဘ, မောဟ-အကြောင်း ၂-ပါးစီ ရှိ၏။
  • အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒ ၂-ပါးသည် မောဟ အကြောင်း တစ်ပါးစီသာ ရှိ၏ [၁၂] [၃]

ဒုစရိုက်၏ မှတ်သားဖွယ်များ[ပြင်ဆင်ရန်]

ဒုစရိုက်တရားသည် မိမိ သူတစ်ပါး ၂-ဦး သားတို့ ဆင်းရဲဘို့သာ ဖြစ်၏ [၁၃]

မိမိ သူတစ်ပါး ၂-ဦးသားတို့အား ညှဉ်းဆဲ နှိပ်စက် သတ်ဖြတ်တတ်သောကြောင့် “ဓား” နှင့်တူ၏ [၁၄]

ကောင်းကျိုးကို ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း၏အကြောင်း မရှိ၊ မကောင်းကျိုးကိုသာ ဖြစ်စေနိုင်၏ ပေးနိုင်၏[၁၅]

ဒုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံသူကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်သင့် [၁၆]

ဒုစရိုက်ကျင့်သူနှင့် ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံလျှင် သေသူနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံသည် မည်၏[၁၇]

ဒုစရိုက် နှင့်ပြည့်စုံသူကို “ဗာလ = လူမိုက်”ဟု ခေါ် ဆို၏ [၁၈]

ဒုစရိုက်မှု ပြုကျင့်သော သူသည် နောင်တတဖန် ပူပန်ရတတ်သည် [၁၉]

သေသည်၏ အခြားမဲ့၌ အပါယ်ငရဲ လားရ၏[၂၀][၃]

ဒုစရိုက်နှင့်ပြည့်စုံသူ၏ အပြစ် ၅-ပါး[ပြင်ဆင်ရန်]

  • (၁) မိမိကို မိမိ ပြန်၍ စွပ်စွဲခြင်း,
  • (၂) ပညာရှိတို့၏ ကဲ့ရဲ့မှုခံရခြင်း,
  • (၃) မကောင်းသတင်း ကျော်စောခြင်း,
  • (၄) တွေတွေဝေဝေ သေရခြင်း, သို့မဟုတ်-သူတော်ကောင်းတရားမှ ကင်းခြင်း,
  • (၅) သေပြီးနောက် အပါယ် ဒုဂ္ဂတိသို့ လားရောက်ရခြင်း, သို့မဟုတ်-မသူတော်တရား၌ တည်ခြင်းအားဖြင့် ၅-ပါး [၂၁][၃]

ဒုစရိုက်အကုသိုလ်၏ မကောင်းကျိုးပေးပုံကို[၂၂]-ကြည့်။

ဒုစရိုက်လွန်ကျူးပြစ်၊ သုစရိုက်လုံခြုံကျိုး[ပြင်ဆင်ရန်]

  • ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးပြုလျှင် မစင်ကြယ်၍ ရှောင်ကြဉ်လျှင် စင်ကြယ်ကြောင်းဟောသော စုန္ဒသုတ်[၂၃]
  • ဒုစရိုက်ကြောင့် ငရဲတိရစ္ဆာန်ဘုံရောက်ရ၍ သုစရိုက်ကြောင့် သုဂတိဘုံ၌ ဖြစ်ရပုံဟောသော သံသပ္ပနိယသုတ်[၂၄]
  • ဒု-ပြု ပူပန်ရ၊ သု-ပြု ဝမ်းသာရကြောင်းဂါထာ၊ [၂၅]
  • ဒု-က မကောင်းကျိုးပေး၍ သု-က ကောင်းကျိုးပေးကြောင်း၊ [၂၆]
  • ဒုမှ ရှောင်ကြဉ်ရကျိုး၊ [၂၇]
  • ဒု-၁၀-ပါးက ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ပိုဆောင်၍ ၊ သု ၁၀-ပါးက သုဂတိဘဝသို့ ပို့ဆောင်ကြောင်းဟောသော အသိဗန္ဓကပုတ္တသုတ်[၂၈] မှတ်သားစရာကောင်းလှ၏။ ။ [၂၉]
  • ဒု-ပြု, သုရှောင် ခုနောင် ပူပန်ရကြောင်းဂါထာများ၊ တပနိယသုတ်[၃၀]
  • ဒု-ရှောင် သု-ပြု၊ ပူမှု မရှိကြောင်းဟောသော အတပနိယသုတ်[၃၁]
  • ဒု-ပြု သု-ရှောင် ငရဲဆောင်ဟူသာဂါထာ၊ ဒုစ္စရိတသုတ်[၃၂]
  • သု-ပြု, ဒု-ရှောင် သုဂတိဆောင်ဟူသော ဂါထာ၊ [၃၃]
  • သာဓုဝဂ္ဂ၊ [၃၄] ဒု-သု-ကို နသာဓု၊ သာဓု ခွဲပြပုံ။ ။
  • အရိယာမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ [၃၅] ဒု-သု-ကို အနရိယမဂ္ဂ အရိယမဂ္ဂ ပြပုံ။ ။
  • ဒု-က သု-အကျိုး၊ သု-က ဒု-အကျိုး မပေးနိုင်ကြောင်း၊ [၃၆]
  • ဒုစရိုက် ၁၀-ပါး၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးကို အကျယ်ပြဆိုခဏ်း၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးလုံလျှင် လူ, နတ်, ဗြဟ္မာ ဖြစ်လိုရာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဟောသော သာလေယျလကသုတ်[၃၇]
  • ဒုစရိုက်အမှုပြုပြီးနောက် အောက်သွားသူ၊ အထက်သွားသူ၊ သုစရိုက်အမှု ပြုပြီးနောက် အထက်သွားသူ၊ အောက်သွားသူ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောထားသော မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ်[၃၈]

[၃၉]

ဒုစရိုက် ၁၀-ပါး လွန်ကျူးပြစ်ကို ဟောသောသုတ်များ[ပြင်ဆင်ရန်]

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. ဒုစ္စရိတ (န)[ဒု+စရိတ။ (ဒုၑ္စရိတ-သံ၊ ဒုစ္စရိယ-ပြာ၊ ဒုစ္စာရိယ-အဒ္ဓမာဂဓီ)]
  2. (က) (ခ) ဒုဋ္ဌု စရိတာနိ, ဝိရူပါနိ ဝါ စရိတာနိ ဒုစ္စရိတာနိ။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၆၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၇။ ခလိတသင်္ခါတာနံ ဒုစ္စရိတာနံ။ ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၂၉၈။ ဒုစ္စရိတ (အံ၊၃၊၃၇) န္တိ အတိစာရော။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂၇။ (ဂ) တိဏ္ဏံ ဒေါသာနံ ယေန ကေနစိ ဒုဋ္ဌာနိ စရိတာနီတိ ဒုစ္စရိတာနိ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၃။ (မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၅၄။) (က) (ဂ) ဒုဋ္ဌု စရိတာ, ဒုဋ္ဌာ ဝါ စရိတာတိ ဒုစ္စရိတာ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၃။ ကာယ ဒုစ္စရိတာဒိ ဒုဋ္ဌု စရိတံ, ကိလေသေဟိ ဝါ ဒူသိတံ စရိတန္တိ ဒုစ္စရိတံ။ သာရတ္ထ၊၁၊၇၆။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၁၊၂၁။ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၇၊ ၂၀၂။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၃၃၊ ၃၇၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၁၀၂။) (ဃ)ကုစ္ဆိတံ စရိတံ ဒုစ္စရိတံ။ ဓာန်၊ဋီ၊၈၄။ (၂) ပါတိမောက္ခံ ဒုစ္စရိတံ။ သံ၊၃၊၁၆၆။ (အံ၊၂၊၂၃၇။) ဒုစ္စရိတသုတ္တ-လည်း ကြည့်။ ဒုစ္စရိတံ–ထေရ၊၂၆၆။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၇၇။ သာရတ္ထ၊၁၊၄၀၃။ ဒုစ္စရိတာနိ–ဝိ၊၅၊၂၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၃-၄။ မူလဋီ၊၁၊၁၁၃။ ဒုစ္စရိတာ ပဋိသံ၊၁၁၇၊ ၂၃၀။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၃။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၂။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၂၈။ ဒုစ္စရိတံ (ဒု၊ ဧ)–ဒီ၊၃၊၇၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၃။ နေတ္တိ၊ဝိ၊၃၂၉။ ဒုစ္စရိတာနိ—သုတ္တနိ၊၃၈၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၈။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄၈။ ဒုစ္စရိတေ—မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁၄။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၀၁။ ဒုစ္စရိတေန—မိလိန္ဒ၊၁၀၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၈၄။ ဒုစ္စရိတေဟိ— ပဋိသံ၊၁၂၄။ နေတ္တိ၊၈ဝ၊ ၁၃၈။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂။ ။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၃၉။ ဒုစ္စရိတဿ (ဆ၊ ဧ) ဇာ၊၁၊၃၁၃။ ပေတ၊ဋ္ဌ၊၂၆၁။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၃၉၆။ ဒုစ္စရိတာနံ—နေတ္တိ၊၇၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၂၈။ ဒုစ္စရိတေ—ဇာ၊၂၊၁၄၂။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၅၃၆။
  3. ၃.၀ ၃.၁ ၃.၂ ၃.၃ ၃.၄ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၀
  4. (ဝိ၊၅၊၂၂၂။ ဒီ၊၃၊၁၈၀။ အံ၊၁၊၅၀၊ ၁၁၂။ အဘိ၊ဝိ၊၃၇၈။ နေတ္တိ၊၃၇။ နေတ္တိ၊ဝိ၊၂၇၅)
  5. (အံ၊၃၊၄၆၀-၄၊ ၄၆၇-၈၊ ၄၇၀-၂၊ ၄၈၂။ အဘိ၊ဝိ၊၃၇၈။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀-၄။ ဝိဘာဝိနီ၊၁၇၂-၄)
  6. (အံ၊၃၊၅၀၇-၅၁၁)
  7. (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၃-၄)
  8. (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၅။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၄)
  9. (အံ၊၃၊၄၀၈။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀)
  10. (အံ၊၁၊၁၅၇-၈၊ ၂၁၇။ အံ၊၂၊၄၃၁။ နေတ္တိ၊၃၇)
  11. (အဘိ၊ သင်္ဂဟ၊၃၄)
  12. (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၆။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၅)။
  13. (အံ၊၁၊၁၁၂)
  14. (မဟာနိ၊၁၁၇။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၃၈)။
  15. (နေတ္တိ၊၇၈။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀)။
  16. (အံ၊၃၊၄၈၈)။
  17. (အံ၊၁၊၃၆၀-၃၇၂)။
  18. (အံ၊၃၊၅၁၁-၂)။
  19. (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၃)။
  20. (ဒီ၊၃၊၇၉။ မ၊၃၊၂၀၃။ အံ၊၁၊၁၃၇၊ ၃၉၇။ အံ၊၂၊၃၃၈-၉၊ ၄၃၁။ အံ၊၃၊၃၁၀၊ ၄၉၄၊ ၅၁၀-၁။ အဘိ၊ပု၊၁၅၉။ ဣတိဝုတ်၊၂၃၂-၃)
  21. (အံ၊၂၊၂၃၃-၄)
  22. (အံ၊၃၊၇၇-၈)
  23. အံ-၁၀-ပါ-၄၇၂၊ အံ-၁၀-ဋ္ဌ-၃၃၈။
  24. အံ-၁၀-ပါ-၄၉၅၊ အံ-၁၀-ဋ္ဌ-၃၄၀။
  25. ဓမ္မ-ဋ္ဌ-ဒု-အုပ်-၃၀၃
  26. နေတ္တိ-ပါ-၇၈၊ နေတ္တိ-ဋ္ဌ-၁၆၀။
  27. မဟာနိ-ပါ-၁၆၈၊ မဟာနိ-ဋ္ဌ-၂၈၂။ ။ စရိယာ-ဋ္ဌ-၃၀၁။
  28. သဠာ-သံ-ပါ-၄၉၈၊ သဠာ-သံ-ဋ္ဌ-၁၄၁။ နေတ္တိ-ပါ-၃၉၊ နေတ္တိ-ဋ္ဌ-၁၀၉၊
  29. နေတ္တိ-ပါ-၇၈၊ နေတ္တိ-ဋ္ဌ-၁၆၀။ နေတ္တိ-ပါ-၇၉၊ နေတ္တိ-ဋ္ဌ-၁၆၂
  30. ဣတိ-ပါ-၂၁၂၊ ဣတိ-ဋ္ဌ-၉၇
  31. ဣတိ-ပါ-၂၁၃၊ ဣတိ-ဋ္ဌ-၉၈။
  32. ဣတိ-ပါ-၂၃၂၊ ဣတိ-ဋ္ဌ-၂၀၂။
  33. ဣတိ-ပါ-၂၃၃၊ ဣတိ-ဋ္ဌ-၂၀၃။
  34. အံ-၁၀-ပါ-၄၈၂၊
  35. အံ-၁၀-ပါ-၄၈၅၊
  36. ပဏ်-၃-ပါ-၁၁၁၊ ပဏ်-၃-ဋ္ဌ-၈၇။
  37. ပဏ်-၁-ပါ-၃၅၄။ ပဏ်-၁-ဋ္ဌ-ဒု-အုပ်-၂၂၇။
  38. ပဏ်-၃-ပါ-၂၄၉၊ ပဏ်-၃-ဋ္ဌ-၁၈၁။
  39. ၃၉.၀ ၃၉.၁ ပိဋကတ်လမ်းညွှန် (ဦးသီဟဗလ)
  40. အံ-၃-ပါ-၂၉၆၊ ၇၊ ၈၊ အံ-၃-ဋ္ဌ-၂၄၄။
  41. အံ-၈-ပါ-၇၇၊ အံ-၈-ဋ္ဌ-၂၃၂။
  42. သဠာ-သံ-ပါ-၅၂၀၊ ၅၂၂၊ သဠာ-သံ-ဋ္ဌ-၁၄၆။
  43. အံ-၁၀-ပါ-၄၉၀၊ အံ-၁၀-ဋ္ဌ-၄၉၄
  44. အံ-၁၀-ပါ-၄၉၅
  45. အံ-၁၀-ပါ-၄၉၇၊ ၅၀၂၊ အံ-၁၀-ဋ္ဌ-၃၄၀။
  46. အံ-၁-ပါ-၃၀၊ အံ-၁-ဋ္ဌ-၃၆၃။
  47. အံ-၃-ပါ-၂၉၆၊
  48. မဟာနိ-ပါ-၃၁၅၊ မဟာနိ-ဋ္ဌ-၃၇၃၊
  49. နေတ္တိ-ပါ-၁၅၄၊ နေတ္တိ-ဋ္ဌ-၂၆၀။
  50. အံ-၂-ပါ-၅၁၊ အံ-၂-ဋ္ဌ-၅။
  51. ပဏ်-၃-ပါ-၂၀၃၊ ပဏ်-၃-ဋ္ဌ-၁၅၀၊
  52. မဟာနိ-ပါ-၁၁၇၊ မဟာနိ-ဋ္ဌ-၂၃၈။
  53. အံ-၃-ပါ-၃၀၂၊ အံ-၃-ဋ္ဌ-၂၄၇။
  54. နေတ္တိ-ပါ-၁၀၇၊ နေတ္တိ-ဋ္ဌ-၂၂၁။
  55. ဓမ္မ-ဋ္ဌ-ပ-အုပ်-၂၊
  56. ဓမ္မ-ဋ္ဌ-ပ-အုပ်-၂၃။