အသင်္ချေ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ

အသင်္ချေယျ[၁]ဟူသော ပါဠိစကားလုံးမှ အသင်္ချေဖြစ်လာသည်။[၂]

  • (၁) (က) အသင်္ချေယျမည်သော ဂဏန်းသင်္ချာ။ [၃]
  • (ခ) ကမ္ဘာအသင်္ချေ။ [၄]
  • (ဂ) အသင်္ချေယျ ကပ်။ (တိ) [၅]

(၂) မရေတွက်နိုင်သော၊ မရေတွက်နိုင်လောက်အောင်များသော။ [၆]

အသင်္ချေယျမည်သော ဂဏန်းသင်္ချာ[ပြင်ဆင်ရန်]

(က) တစ်ဂဏန်း၏နောက်၌ သုညတရာ့လေးဆယ် (၁၄၀) ရှိသော သင်္ချာသည် အသင်္ချေယျ မည်သော ဂဏန်းသင်္ချာဖြစ်၏။ [၇]

ဓာန်၊ဋီ၊၄၇၄-၆-၌ကား တစ်ဂဏန်း၏ နောက်၌ သုညတရာ့ လေးဆယ့်ငါး (၁၄၅) လုံးဖြင့် အသင်္ချေယျဂဏန်းဖြစ်ပုံကို (မိမိဝါဒဖြင့်) ပြထားသေး၏။ [၂]

ကမ္ဘာအသင်္ချေ[ပြင်ဆင်ရန်]

(ခ) လေးအသင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတသိန်း စသည်ဖြင့် ဘုရားရှင်တို့ ပါရမီဖြည့်ဆည်းပူးရာ အချိန် ကာလကို သတ်မှတ် ပြသော အသင်္ချေမျိုးတည်း။ ကမ္ဘာပေါင်း ဤရွှေ့ ဤမျှဟု ရေတွက်မှန်းဆ၍ မရနိုင်လောက်အောင် မြားမြောင် ရှည်လျားသော အချိန် ကာလကို အသင်္ချေ (ကမ္ဘာအသင်္ချေ) ဟု ခေါ်၏။ [၂]

လေးအသင်္ချေ[ပြင်ဆင်ရန်]

ဒီပင်္ကရာဘုရားနှင့် ကောဏ္ဍညဘုရား အကြား၌ ကုန်လွန်သွားသော ကမ္ဘာ အသင်္ချေသည် တစ်အသင်္ချေဖြစ်၏။

ထို့အတူ ကောဏ္ဍညဘုရားနှင့် မင်္ဂလဘုရား အကြား၌ တစ်အသင်္ချေ၊

သောဘိတဘုရားနှင့် အနောမဒဿီဘုရား အကြား၌ တစ်အသင်္ချေ၊

နာရဒဘုရားနှင့် ပဒုမုတ္တရဘုရား အကြား၌ တစ်အသင်္ချေ၊ ဤသို့ ဘုရားနှစ်ဆူတို့၏ အကြားအကြား၌ ကုန်လွန်သွားသော “ကမ္ဘာအသင်္ချေ” လေးမျိုးသည် လေးအသင်္ချေဖြစ်၏။ [၈][၂]

အသင်္ချေယျ ကပ်[ပြင်ဆင်ရန်]

(ဂ) တစ်ကမ္ဘာ ဟု ခေါ်သော မဟာကပ်၏ လေးပုံတပုံ ဖြစ်သောကပ်ကို “အသင်္ချေယျကပ်” ဟုခေါ်၏။ အကျယ်ကို “အသင်္ချေယျကပ္ပ”ကြည့်။ [၂]

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. အသင်္ချေယျ (န) [န + သင်္ချေယျ]
  2. ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃ ၂.၄ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၃
  3. (၁) (က) “ပုဏ္ဍရီက ပဒုမ ကထာန မဟာကထာန အသင်္ချေယျာနံ။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၅။
  4. (ခ) သတသဟဿကပ္ပါဓိကာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ပါရမိယော ပူရေတွာ။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၆။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၊ ၁၃၊ ၁၀၁၊ ၁၄၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၉။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၄၁၃။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆။)
  5. (ဂ) စတ္တာရိမာနိ ဘိက္ခဝေ ကပ္ပဿ အသင်္ချေယျာနိ။ အံ၊၁၊၄၆၀။ (တိ)
  6. (၂) သံဝစ္ဆရေ အသင်္ချေယျေ။ ဇာ၊၂၊၆၀။ ။ အသင်္ချေယျေတိ ဂဏေတုံ အသက္ကုဏေယျေ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၂၉၀။ (မ၊၃၊၂၉၈၊ ၂၉၉။ အံ၊၁၊၃၆၆။ ထေရ၊၂၅၉။ အပ၊၂၊၁၄၇။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၈၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၊ ၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁၆။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၃။)
  7. (ကစ္စည်း။ ၃၉၅။ ဓာန်၊၄၇၄-၆။)
  8. ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၈၂

ပြင်ပလင့်ခ်များ[ပြင်ဆင်ရန်]

  • ဝစ်ရှင်နရီရှိ အသင်္ချေ အကြောင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်