၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ မြန်မာနိုင်ငံ
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် အဖြစ်အပျက်များ။
လက်ရှိတာဝန်ထမ်းဆောင်သူများ
[ပြင်ဆင်ရန်]နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (နစက)
[ပြင်ဆင်ရန်]ဓာတ်ပုံ | ရာထူး | နာမည် |
---|---|---|
မြန်မာနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ |
မင်းအောင်လှိုင် | |
နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ | စိုးဝင်း |
ဓာတ်ပုံ | ပို့စ် | နာမည် |
---|---|---|
မြန်မာနိုင်ငံ ယာယီသမ္မတ | မြင့်ဆွေ |
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (အဝေးရောက်)
[ပြင်ဆင်ရန်]ဓာတ်ပုံ | ရာထူး | နာမည် |
---|---|---|
မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတ | ဝင်းမြင့် | |
မြန်မာနိုင်ငံ ဒုတိယသမ္မတ | ဒူဝါလရှီးလ | |
နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် | ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် |
အဖြစ်အပျက်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]၂၀၂၁-၂၀၂၂ မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားဆဲ
ဇန်နဝါရီလ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဇန်နဝါရီ ၇ - ကယားပြည်နယ် မြို့တော် လွိုင်ကော်မြို့တွင် KNDF နှင့် စစ်အစိုးရတပ်တွေအကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အစိုးရတပ်များက လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး တစ်လကျော်ကြာ ပိတ်ဆို့ပြီး မြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။ [၁]
- ဇန်နဝါရီ ၁၀- မြန်မာစစ်တပ်က လွိုင်ကော်မြို့ကို လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်သဖြင့် ထောင်ချီသောဒေသခံများ မြို့တွင်းမှ ထွက်ပြေးကာ ဘုရားကျောင်းများတွင် ခိုလှုံနေကြရသည်။ စစ်အစိုးရ ရဟတ်ယာဉ်များသည် ကယားပြည်နယ် ၏ အခြားဒေသများသို့ လမ်းများကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ [၁]
- ဇန်နဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတကာ၏ အာရုံစိုက်မှုနှင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကြောင့် မြန်မာ့လေတပ်၏ အကြီးအကဲအဖြစ် မောင်မောင်ကျော်အား ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခဲ့သည်။ သူသည် စစ်အစိုးရ တွင် ရှိနေသေးသည်။ [၂]
- ဇန်နဝါရီ ၂၈ - မြန်မာပြည်တွင်းစစ် - မကွေး၊ စစ်ကိုင်းနှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်များတွင် သုံးရက်ကြာ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ရာမှာ အနည်းဆုံး မြန်မာစစ်သည် ၃ ဒါဇင်ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။ [၃]
ဖေဖော်ဝါရီ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဖေဖော်ဝါရီ ၄ - ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့နယ် အနီးရှိ ရက္ ခို င့်တပ်မတော် ကင်းစခန်းတစ်ခုကို မြန်မာစစ်တပ်က ခိုးဝင်တိုက်ခိုက်
- ဖေဖော်ဝါရီ ၆ - ရက္ခိုင့်တပ်မတော်နှင့် စစ်အစိုးရကြား သုံးနာရီကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ AA နှင့် တပ်မတော်တို့ကြား အလွတ်သဘော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို 2020 ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှ စတင်၍ ပျက်ပြားသွားခဲ့သည် [၄]
- ဖေဖော်ဝါရီ ၈ - မြန်မာလေတပ် ရှိ လေသူရဲများကို ပစ်မှတ်ထား၍ ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက် စစ်ကိုင်း နှင့် ပဲခူးတိုင်း ဒေသကြီးရှိ ပြည်တွင်း PDF များ ဖြင့် သုံးရက်ကြာ တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း စစ်သည် ၈၅ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ [၅] အရပ်သားများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွက် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များသည် ရန်ကုန်မြို့ရှိ အစိုးရလေယာဉ်မှူးများ၏ နေအိမ်များကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ [၆] [၇]
မတ်လ
[ပြင်ဆင်ရန်]- မတ် ၂ ရက် - လူမင်း ၊ Wyne ၊ ပြေတီဦး၊ အိနြ္ဒာကျော်ဇင် နှင့် ပိုင် တခွန် အပါအဝင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ပြောဆိုခဲ့သော နာမည်ကြီး အများအပြားကို မြန်မာစစ်အစိုးရက လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးလိုက်သည်။ [၈]
- မတ် ၅ - ကယားပြည်နယ် ဒီမိုဆိုမြို့နယ်တွင် ဒေသခံ PDF များ နှင့် ကရင်နီ တပ်ဖွဲ့တို့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှု နှစ်ကြိမ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်မှ စစ်သား ၈၅ ဦးခန့် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ [၉]
- မတ် ၂၁
- မြန်မာစစ်တပ်က ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုပါတယ်။ [၁၀]
- ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KNLA) သည် မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ်မှ သုံးမိုင်ခန့်အကွာ ကရင်ပြည်နယ် မြဝတီခရိုင် ရှိ တပ်မတော်စခန်း တစ်ခုကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ [၁၁]
- မတ် ၂၈ - ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က အတိုက်အခံအင်အားစုတွေကို ချေမှုန်းပစ်မယ်လို့ ကတိပြုလိုက်ပါတယ်။ [၁၂]
ဧပြီလ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဧပြီ ၁၄ - ကယားပြည်နယ် မြို့တော် လွိုင်ကော်မြို့ မှာ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ [၁၃]
- ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့ - ကရင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခ - ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး ထိန်းချုပ်နယ်မြေ လေးကော် မြို့ကို မြန်မာစစ်တပ်က သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းမှု မအောင်မြင်ဘဲ စစ်အစိုးရက ကျဆုံးသူ ၃၀ ဦး ရှိခဲ့သည်။ [၁၄] [၁၅]
- ဧပြီလ 17 ရက်နေ့ - မြန်မာစစ်အစိုးရက အကျဉ်းသား ၁၆၁၉ ဦးကို နှစ်စဉ် အ စဉ် အလာအရ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် မရခဲ့ပေ။ [၁၆]
- ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့ – ရန်ကုန်မြို့ရှိ အာဏာရ စစ်အာဏာရှင် များ၏ မိသားစုဝင်များသည် မြို့ပြ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေသဖြင့် မြို့တော် နေပြည်တော်တွင် ခိုလှုံနေကြကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။ [၁၇]
- ဧပြီလ ၂၇ ရက်ကလည်း မတူပီနှင့် ကျောက်တော် ကြားတွင် တပ်မတော်စစ်ကြောင်းမှ ယာဉ် ၇၀ စီးကို မတူပီမြို့နယ်မှ ချင်းပြည်တပ်မတော်မှ တိုက်ခိုက်ရေးသမားများက စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ တပ်မတော်သား ၈ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ [၁၈]
မေလ
[ပြင်ဆင်ရန်]- မေလ 17 - ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ အထောက်အပံ့နဲ့ အလားတူ လက်နက် ကိုင် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့တွေကို နိုင်ငံတကာ အကူအညီ တောင်းခံ လိုက်ပါတယ်။ [၁၉]
- မေလ 24 ရက်နေ့ - မြန်မာကမ်းရိုးတန်းတွင် စက်လှေနစ်မြုပ်မှုကြောင့် လူ ဆယ့်ခြောက်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ [၂၀]
- မေ ၃၁
- ရန်ကုန်မြို့ ဆူးလေဘုရား အနီး ဗုံးပေါက်ကွဲမှုကြောင့် လူတစ် ဦးသေဆုံးပြီး ကိုးဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ပီဒီအက်ဖ်က ငြင်းဆိုထားသည့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ကို နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာက စွပ်စွဲထားသည်။ [၂၁]
- ၂၀၂၁ ဒီဇင်ဘာမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လအတွင်း ရှမ်းပြည်နယ် နှင့် ကယားပြည်နယ် တို့တွင် အရပ်သားဗုံးခွဲမှုအပေါ် အခြေခံ၍ မြန်မာစစ်တပ်အား စုပေါင်းအပြစ်ပေးခြင်း ဟု Amnesty International က စွပ်စွဲထားသည် [၂၂]
ဇွန်လ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဇွန်လ 21 ရက် - တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသည် နိုင်ငံ၏ 40-50% ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ [၂၃]
- ဇွန် ၂၂ - ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တရားစွဲဆိုမှုများအားလုံးကို ရှင်းလင်းချက်မရှိဘဲ တရားခွင်မှ အကျဉ်းထောင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် မြန်မာစစ်အစိုးရက အမိန့်ပေးလိုက်သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် 2021 ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ထိန်းသိမ်းခံနေရသည်။ [၂၄]
- ဇွန် ၂၃ - နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တိုက်ပိတ်အကျဉ်းချထားခြင်းအား ဖယ်ရှားခဲ့သည်။ [၂၅]
ဇူလိုင်လ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဇူလိုင်လ 22 ရက်နေ့ ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ကိစ္စ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး က ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု တွင် ၎င်း၏ အခန်းကဏ္ဍ အတွက် မြန်မာ စစ်အာဏာရှင် ၏ စိန်ခေါ် ချက် ကို ပယ်ချ လိုက်သည်။ [၂၆]
- ဇူလိုင် ၂၅ - ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသော ပြည်သူ့လွှတ်တော် အမတ်ဟောင်း ဇေယျာသော် နှင့် ဦး ကျော်မင်းယုတို့ အပါအဝင် အကျဉ်းသား လေးဦးကို အကြမ်းဖက်မှု စွဲချက်ဖြင့် ကွပ်မျက် လိုက်ကြောင်း မြန်မာ က ကြေညာသည်။ [၂၇]
ဩဂုတ်လ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့ - ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့ အမိန့်အရ အရေးပေါ် အခြေအနေ သက်တမ်းကို [၂၈]
- ဩဂုတ် ၁၅ – ၂၀၂၁ မြန်မာအာဏာသိမ်းမှု - စစ်အစိုးရ တရားရုံးက နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား အဂတိလိုက်စားမှု ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ခြောက်နှစ် ချမှတ်လိုက်သည်။ [၂၉]
- ဩဂုတ် ၁၆-ဘင်္ ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံရှိ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုတွင် မြန်မာစစ်တပ်မှ ပစ်ခတ်သည့် မော်တာကျည်နှစ် လုံး ကျရောက်ခဲ့ရာ လူတစ်ဦးသေဆုံးပြီး ငါးဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ မြန်မာတပ်မတော် ရဟတ်ယာဉ်များသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် လေကြောင်းပိုင်နက်အတွင်းသို့ ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် လေကြောင်းပိုင်နက်အတွင်း အမြောက်ကျည်တစ်ခုကို ပစ်ခတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ [၃၀] [၃၁]
- ဩဂုတ် ၁၈ - မြန်မာသံအမတ်ကြီး အောင်ကျော်မိုးအား ကုန်းမြေနှင့် လေပိုင်နက် ချိုးဖောက်မှုအား ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဆင့်ခေါ်။ [၃၁]
စက်တင်ဘာလ
[ပြင်ဆင်ရန်]- စက်တင်ဘာ ၂ – ရွေးကောက်ပွဲ လိမ်လည်မှု ဖြင့် အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိပြီးနောက် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရသော မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ် ချမှတ်လိုက်သည်။ ယခုအခါ သူမသည် မတူညီသော စွဲချက်များအတွက် ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ ချမှတ်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ [၃၂]
- စက်တင်ဘာ ၁၄ – ကျောက်ပန်းတောင်းမြို့နယ် မှာ ယာဉ်သုံးစီးတိုက်မိလို့ လူ ၁၄ ဦးသေဆုံးပြီး ၂၅ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ [၃၃]
- စက်တင်ဘာ ၁၆ – စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး ရှိ စာသင်ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို မြန်မာစစ်တပ် ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေးငယ် ခြောက်ဦး သေဆုံးပြီး ၁၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ စာသင်ကျောင်းကို အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး သောင်းကျန်းသူများ၏ အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် အသုံးပြုထားကြောင်း စစ်တပ်အရာရှိများက ပြောသည်။ [၃၄]
- စက်တင်ဘာ ၂၃ - နိုင်ငံတော် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်း၏ လက်ထောက် အငြိမ်းစား ဗိုလ်မှူးချုပ် အုန်းသွင်အား ရန်ကုန်တွင် စစ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး ပျောက်ကျားအုပ်စုများက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ [၃၅]
အောက်တိုဘာလ
[ပြင်ဆင်ရန်]- အောက်တိုဘာ ၆ - ဂျပန်ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ Toru Kubota အား သူပုန်ထမှုစွဲချက်များဖြင့် ဇူလိုင်လတွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရပြီး ရိုဟင်ဂျာလူနည်းစုများအကြောင်း ယခင်က မှတ်တမ်းတင်ရေးသားဖော်ပြမှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။ [၃၆]
- အောက်တိုဘာ ၂၁
- အထက်တန်းပြဆရာမ စောထွန်းမိုးအား စစ်အစိုးရ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ခေါင်းဖြတ်၍ မကွေးတိုင်း ဒေသကြီး တောင်မြင့်ကျေးရွာတွင် မီးရှို့ လုယက်ပြီးနောက် NUG အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ကျောင်းတံခါးတွင် ဦးခေါင်းကို ချန်ထားခဲ့သည် [၃၇]
- KNLA ဦးဆောင်သော တပ်များက ကော့ကရိတ်ကို ဝိုင်းရံထားသည်။ မြို့တွင်းသို့ ဦးတည်သော အဝေးပြေးလမ်းမကြီးနှင့် အစိုးရရုံးများအနီးတွင် ယနေ့နံနက်ပိုင်းတွင် ဆက်တိုက်တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မြို့တွင်းတိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ [၃၈]
- အောက်တိုဘာ 22- မြန်မာနိုင်ငံသည် အကြမ်းဖက်မှုအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုဆိုင်ရာ Financial Action Task Force Graylist တွင် ထည့်သွင်းထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှုများကို စစ်ဆေးရန်အတွက် အစီအမံများ တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ရန် အခြားနိုင်ငံများမှ လိုအပ်ပါသည် [၃၉]
- အောက်တိုဘာ ၂၃ - ဖားက န့်လူသတ်ပွဲ - မြန်မာ့လေတပ်မှ တိုက်လေယာဉ်နှစ်စင်းက ဖားက န့်တွင် ဖျော်ဖြေပွဲတစ်ခုအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ထင်ရှားသော ပြည်တွင်းအဆိုတော်များအပါအဝင် အရပ်သား ၈၀ သေဆုံးခဲ့သည်။ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် တည်ထောင်ရေး (၆၂) နှစ်မြောက် အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ [၄၀] ကုလသမဂ္ဂက သူတို့ရဲ့ ဝမ်းနည်းကြေကွဲမှုကို ဖော်ပြတဲ့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ [၄၁]
- အောက်တိုဘာ ၃၁ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး NLD လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဦးဝင်းမြင့်လှိုင်ကို နိုင်ငံတော် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့ အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ထောင်ဒဏ် ၁၄၈ နှစ် ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။ [၄၂]
နိုဝင်ဘာလ
[ပြင်ဆင်ရန်]- နိုဝင်ဘာ ၉ - မြန်မာစစ်အစိုးရနဲ့ ဆက်နွှယ်နေတဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေ၊ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ လက်နက်ရောင်းဝယ်သူတွေကို အမေရိကန်နဲ့ EU က နောက်ထပ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ [၄၃]
- နိုဝင်ဘာ ၁၁ - အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး ပထမနေ့တွင် ယခင်သဘောတူထားသည့် သဘောတူညီချက်ငါးရပ်ကို လိုက်နာရန် စစ်အစိုးရအား မည်ကဲ့သို့ ဖိအားပေးမည်ကို အဓိကထား အာရုံစိုက်နေသောကြောင့် အာဆီယံထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲမှ မြန်မာနိုင်ငံအား တားမြစ်ထားသည်။ အင်ဒိုနီးရှားသည် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြုမှုကို သက်တမ်းတိုးရန် စီစဉ်နေသော်လည်း အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တရားဝင်ရပ်ဆိုင်းခြင်းဖြစ်လာမည်ဟု ငြင်းခုံကာ ထိုင်းဘက်မှ တွန်းအားပေးမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ [၄၄]
- နိုဝင်ဘာ ၁၅ - ရက္ခိုင့်တပ်မတော် မြေမြုပ်မိုင်းထိမှန်ပြီး စစ် ထရပ်ကားတစ်စီး ရန်ကုန် - စစ်တွေ အမြန်လမ်းမကြီးပေါ်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ် အတွင်းရှိ ကျေးရွာများကို စစ်အစိုးရက ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ အနီးနား ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် သို့မဟုတ် စစ်တွေမြို့ သို့ ထောင်နှင့်ချီသော ရွာသားများ ထွက်ပြေးကြသည်။ [၄၅]
- နိုဝင်ဘာ ၁၇ - စစ်အစိုးရက အစုလိုက်အပြုံလိုက် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ဖြင့် အကျဉ်းသား ၆၀၀၀ နီးပါး လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ လွတ်မြောက်လာတဲ့ အကျဉ်းသားတွေထဲမှာ ဗြိတိန်သံတမန်ဟောင်း Vicky Bowman၊ ဩစတြေးလျ စီးပွားရေး အကြံပေး Sean Turnell နဲ့ ဂျပန် သတင်းထောက် Toru Kubota တို့ ပါဝင်ပါတယ်။ စစ်အစိုးရသည် နိုင်ငံခြားအင်အားကြီးများနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရန် ဓားစာခံနည်းဗျူဟာတွင် ပါဝင်နေသည်ဟု လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက ပြောသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံအ နေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအား ဒီမိုကရေစီပြန်လည်ရရှိရေးအတွက် တိကျသော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုသွားမည်ဟု ဂျပန်က ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။ [၄၆] အကျဉ်းသားများ မလွှတ်ပေးမီ နိုင်ငံရေး ညှိနှိုင်းမှုတွင် ပါဝင်သည်ဟု မြန်မာစစ်အစိုးရက ငြင်းဆိုထားသည်။ [၄၇]
- နိုဝင်ဘာ ၂၄ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ခင်ဦးမြို့နယ် မုံလှကျေးရွာတွင် မြန်မာနိုင်ငံကက်သလစ်အသင်းတော် အကြီးအကဲ ကာဒီနယ် ချားလ်စ်မောင်ဘို ၏ နေအိမ်အပါအဝင် စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းရှိ မုံလှကျေးရွာကို စစ်အစိုးရက မီးရှို့ခဲ့သည်။ [၄၈]
သေဆုံးမှုများ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဖေဖေါ်ဝါရီလ (၇) ရက်နေ့ – အဘိဇာတာဘိဝံသ ဇ (၁၉၆၈ ဖွား)၊
- ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁၆ – ဖုန်ကြားရှင် ၊ ပြောက်ကျားခေါင်းဆောင်နှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးမှောင်ခိုသမား၊ ကိုးကန့် ဥက္ကဋ္ဌ (၁၉၈၉-၁၉၉၃၊ ၁၉၉၅-၂၀၀၉) (၁၉၃၁ ခုနှစ်ဖွား) [၄၉]
- ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ – ဂေါက်သီးသမား ကြည်လှဟန် (၁၉၆၁ ဖွား) [၅၀]
- မတ် (၂၀) – ဝိဇ္ဇောတ ၊ပဉ္စင်း၊ သာသနာပိုင် (၂၀၁၇)ခုနှစ် (၁၉၃၀ဖွား) [၅၁]
- ဧပြီလ ၁၈ ရက် – အဖျော်ယမကာအမှုဆောင်နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်း ရှင် ဦးသိန်းထွန်း (၁၉၃၇ ဖွား)၊
- ဧပြီလ ၃၀ ရက် – နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ခွန်ထွန်းဦး (၁၉၄၃ ဖွား) [၅၂]
- မေလ ၂၃ ရက် – သမ္မတရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နိုင်ငံရေးသမား ဦးဇော်ဌေး (၂၀၁၁-၂၀၁၆) (၁၉၇၃ ခုနှစ်ဖွား) [၅၃]
- ဇူလိုင် ၂၃ –
- ကျော်မင်းယု ၊ စာရေးဆရာ နိုင်ငံရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ (၁၉၆၉ ဖွား) [၅၄]
- ဇေယျာသော် ၊ နိုင်ငံရေးသမား၊ အဆိုတော်နှင့် အမတ် (၂၀၁၂-၂၀၁၆၊ ၂၀၁၆-၂၀၂၁) (၁၉၈၁ ခုနှစ်ဖွား) [၅၄]
- ဩဂုတ်လ 12 – Lillian Frank ၊ ဆံပင်ညှပ်ဆရာ၊ ပရဟိတသမားနှင့် ဖက်ရှင်လွှမ်းမိုးသူ (1930 ဖွား) [၅၅]
- ဩဂုတ် ၁၃ – စာရေးဆရာ မောင်ဖောထွန်း (၁၉၃၅ ခုနှစ်ဖွား) [၅၆]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ ၁.၀ ၁.၁ "Myanmar Military Regime Bombs Kayah State Capital From the Air"၊ 2022-01-10။
- ↑ "Myanmar military replaces air force chief amid bombing campaign"၊ 2022-01-13။
- ↑ Myanmar Resistance Kills Dozens of Junta Soldiers in Three Days of Clashes (31 January 2022)။
- ↑ Junta Troops Clash With Arakan Army in Western Myanmar။ The Irrawaddy (8 February 2022)။ 11 February 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Resistance Groups Claim to Kill 35 Myanmar Junta Troops။ The Irrawaddy (9 February 2022)။ 11 February 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Resistance Fighters Target Homes of Myanmar Junta Pilots After Airstrikes on Civilians (9 February 2022)။ 11 February 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Resistance Fighters Claim To Have Killed Around 50 Myanmar Junta Personnel။ The Irrawaddy (10 February 2022)။ 11 February 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ US News၊ A. B. C.။ Myanmar pardons celebrities jailed for anti-military views (in en)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Myanmar Junta Suffers Heavy Losses in Kayah State: Resistance (7 March 2022)။ 7 March 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ Maung Shwe Wah (22 March 2022)။ KNU rebels kill soldier and seize 'great number of weapons' in attack on junta base near Thai border (in en)။ 29 March 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Reuters၊ Story by (28 March 2022)။ Myanmar junta chief vows to annihilate opposition forces။ 2022-04-19 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Myanmar: Additional armed clashes between military and armed groups likely in Kayah State through mid-May /update 9 (in en)။ 2022-04-19 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Rebel soldiers push back Myanmar forces from strategic town in Kayin state (in en)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Regime troops retreat with heavy causalities in Lay Kay Kaw (in en)။
- ↑ Myanmar junta frees 1,600 from jail but not political prisoners (in en) (2022-04-17)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Urban guerillas increase strikes in the commercial capital (in en)။ 30 September 2022 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Fighting on Matupi-Mindat Road CDF-Matupi reports that eight military council soldiers have been killed
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ Boat carrying Rohingya fleeing Myanmar capsizes, killing 16 (in en)။ AP NEWS (2022-05-24)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Accusations fly after Myanmar bombing kills 1, injures 9 (in en)။ AP NEWS (2022-06-01)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Myanmar: Military onslaught in eastern states amounts to collective punishment (in en)။ Amnesty International (2022-05-31)။ 2022-10-22 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.Is Myanmar's Military on Its Last Legs? (in en) (2022-06-21)။ 2022-10-22 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.Myanmar junta shifts Suu Kyi trial to prison venue without explanation (in en) (2022-06-22)။ 2022-09-21 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.UN court rejects Myanmar claims, will hear Rohingya case (in en) (2022-07-22)။ 2022-09-21 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.Myanmar junta executes democracy activists in first such killings in decades (in en) (2022-07-25)။ 2022-09-21 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ "Myanmar military extends emergency rule until 2023"၊ 2022-08-01။
- ↑ Myanmar junta court jails Suu Kyi for six years for corruption (in en) (2022-08-15)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ ၃၁.၀ ၃၁.၁
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ Myanmar's Aung San Suu Kyi gets 3 years' jail for election fraud (in en)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ 3-way traffic accident kills 14, injures 25 in Myanmar (in en) (2022-09-15)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Myanmar army helicopters fire on school, killing six (in en-US)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ "Retired Myanmar Brigadier General Shot Dead by Yangon Resistance Group"၊ 27 September 2022။ 19 October 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ "Heavy Fighting Between Myanmar Junta, Resistance Reported in Karen's Kawkareik"၊ The Irrawaddy၊ 2022-10-21။
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ "Myanmar court sentences ex-politician to 173 years in prison"၊ Al Jazeera၊ 2022-11-03။
- ↑ "US, EU add more sanctions as Myanmar violence deepens"၊ 9 November 2022။
- ↑ "Southeast Asia leaders struggle with Myanmar crisis at summit"၊ Al Jazeera၊ 11 November 2022။
- ↑ "Thousands of Rakhine Villagers Flee Myanmar Junta's Deadly Wrath"၊ 15 November 2022။
- ↑ "Myanmar junta frees Australian economist, former UK envoy in mass amnesty" (in en)၊ 17 November 2022။
- ↑ "Myanmar junta says was no bargaining with other countries before freeing foreigners" (in en)၊ 18 November 2022။
- ↑ "Myanmar Junta Torches Home Village of Catholic Cardinal" (in en)။
- ↑ 缅甸"果敢王"彭家声去世 终年94岁 (in zh)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Asian golf great Kyi Hla Han dies aged 61 (in en-US) (2022-02-21)။ 22 September 2022 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Final Rites Held For State Ovadacariya Chairman Of Shwegyin Nikaya Dhipati Maha Nayaka Dhamma Senapati 15th Shwegyin Sangharaja Abhidhaja Maha Rattha Guru Abhidhaja Agga Maha Saddhamma Jotika Presiding Sayadaw Bhaddanta Vijjota Of Vijjotayon Monastery - Global New Light Of Myanmar (in en-US) (2022-03-23)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးထဲ ထင္ရွားသူ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္ ခြန္ထြန္းဦး ကြယ္လြန္ (in my)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ NLD အစိုးရလက်ထက် သမ္မတရုံးပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးဇော်ဌေး နှလုံးရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန် (in my)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ ၅၄.၀ ၅၄.၁
You must specify archiveurl= and archivedate= when using {{cite news}}. Available parameters: တမ်းပလိတ်:Cite news/doc/parameterlist
- ↑ Graham၊ Jackson (2022-08-13)။ 'The original influencer': Socialite and philanthropist Lillian Frank dies at 92 (in en)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ National Lifetime Award For Literary Achievement Winner Sayagyi Maung Paw Tun Passes Away At 87 - Global New Light Of Myanmar (in en-US) (2022-08-14)။ 2022-09-21 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။