သံဃာဂုဏ်တော်
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
သံဃာ့-ဂုဏ်-ကျေးဇူး[၁]။ [၂] [၃]
သံဃာဂုဏ်တော်(၉)
[ပြင်ဆင်ရန်]- သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊
- ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊
- ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊
- သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊
- ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊
- အာဟုနေယျော၊ ပါဟုနေယျော၊
- ဒက္ခိဏေယျော၊ အဉ္ဇလိကရဏီယျော၊
- အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။
သံဃာ့ဂုဏ်တော် တို့သည်—
- (၁) သုပ္ပဋိပန္နတာ- ကောင်းစွာ ကျင့်ခြင်း။
- (၂) ဥဇုပ္ပဋိပန္နတာ- ဖြောင့်မတ်စွာကျင့်ခြင်း။
- (၃) ဉာယပ္ပဋိပန္နတာ- လျော်ကန်စွာ နိဗ္ဗာန်အလို့ငှာ ကျင့်ခြင်း။
- (၄) သာမီစိပ္ပဋိပန္နာ- ရိုသေစွာကျင့်ခြင်း။
- (၅) အာဟုနေယျတာ- အရပ်ဝေးမှ ဆောင်၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန်ထိုက်တန်ခြင်း။
- (၆) ပါဟုနေယျတာ- ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှာ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူ ပူဇော်ရန် ထိုက်တန်ခြင်း။
- (၇) ဒက္ခိဏေယျတာ- တမလွန်အတွက် ရည်မြှော်သော အလှူကို ခံထိုက်ခြင်း။
- (၈) အဉ္ဇလိကရဏီယတာ- လက်အုပ် ချီခြင်းငှာ ထိုက်တန်ခြင်း။
- (၉) လောကဿ အနုတ္တရပုညက္ခေတ္တတာ = သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်ယာမြေဖြစ်ခြင်း ဟူ၍ ၉-ပါးအပြား ရှိကုန်၏။ [၄][၃]
အဓိပ္ပါယ် အကျယ်
[ပြင်ဆင်ရန်]- (သံဃာ့ဂုဏ်တော် (၉)ပါးတို့တွင် အရိယမဂ်ဟုဆိုအပ်သော မဖောက်မပြန်သော အကျင့်ကို ကောင်းစွာကျင့်ခြင်း-သုပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော် (ဝါ)သုတ်, အဘိဓမ္မာ, ဝိနည်းတရား၌ မြတ်စွာဗုဒ္ဓ ဆုံးမတော်မူတိုင်း-မချွတ်မယွင်းသော အကျင့်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်ခြင်း = သုပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော်,
- အရိယမဂ်ဟုဆိုအပ်သော ဖြောင့်မတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း-ဥဇုပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော် (ဝါ) အလယ်၌ဖြစ်သော အကျင့် (မဇ္ဈိမပဋိပဒါ)ဖြင့် အယုတ်တရား (၂)ပါးသို့ မကပ်ရောက်မူ၍ အကောက်သုံးပါး အပြစ်များကို ပယ်ခွါခြင်းငှာ ကျင့်ခြင်း-ဥဇုပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော်,
- နိဗ္ဗာန်သို့ သွားရောက် တတ်သောကြောင့် လည်းကောင်း, နိဗ္ဗာန်ကို ထိုးထွင်း၍ သိကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း ဉာယမည်သော အရိယမဂ်ကို ကျင့်ခြင်း ဉာယပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော် (ဝါ) ဉာယမည်သော သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အကျင့်ကို နိဗ္ဗာန်အလို့ငှာ ကျင့်ခြင်း-ဉာယပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော်,
- နိဗ္ဗာန်အား သင့်လျော်သောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝဋ်ဆင်းရဲမှထွက်မြောက်ခြင်းငှာ သင့်လျော်သောကြောင့်လည်းကောင်း၊ သာမီစိမည်သော အရိယမဂ်ကို ကျင့်ခြင်း သာမီစိပ္ပဋိပန္နတာဂုဏ်တော်, (ဝါ) ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မြတ်နိုးသဖြင့်လူ, နတ်, ဗြဟ္မာ, သတ္တဝါတို့ ပြုအပ်သော ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း, လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုးခြင်း, နေရာဖြင့် ဖိတ်မန်ခြင်းစသော အရိုအသေပြုမှုကို ခံထိုက် အောင်ကျင့်ခြင်း = သာမီစိပ္ပဋိပန္နာဂုဏ်တော်,
- ဝေးသောအရပ်မှသော်လည်းဆောင်၍ သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ပေးလှူအပ်သော (ထူးဆန်းရှားပါး မွန်မြတ်သော) လှူဘွယ် ဝတ္ထုကို ခံယူခြင်းငှာ သင့်လျော် လျောက်ပတ်ခြင်း . အာဟုနေယျတာဂုဏ်တော်, (ဝါ) ဝေးသောအရပ်မှသော်လည်း အလုံးစုံသော ဥစ္စာနှစ်ကိုလည်း ပေးလှူရာ၏အဖြစ် (ဝါ) သိကြားစသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏လည်းပေးလှူ ပူဇော်အပ်သော (ထူးဆန်းရှားပါး မွန်မြတ်သော)လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ခံထိုက်သည်၏အဖြစ် = အာဟုနေယျတာဂုဏ်တော်,
- အရပ်လေးမျက်နှာတို့မှ လာသော ဆွေမျိုး မိတ်သင်္ဂဟတို့၏ အကျိုးငှာ ကောင်းစွာ ပြုပြင်စီရင်အပ်သော ဧည့်သည်တို့အား ရည်ရွယ်၍ ထားအပ်သော လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူခြင်းငှာ သင့်လျော် လျောက်ပတ် သည်၏အဖြစ်, ခံယူခြင်းငှာလည်း ထိုက်သည်၏အဖြစ် = ပါဟုနေယျတာ ဂုဏ်တော်, (ဝါ) သူခပ်သိမ်းတို့၏ ရှေးဦးစွာ ဆောင်ယူ၍ ပေးလှူရာ၏အဖြစ် (ဝါ) ခပ်သိမ်းသောအပြားအားဖြင့် ဆောင်ယူ၍ပူဇော်အပ်သော (သန့်ရှင်းစင်ကြယ် ထူးဆန်းမွန် မြတ်သော) လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ခံထိုက်သည်၏ အဖြစ် = ပါဟုနေယျတာဂုဏ်တော်,
- တမလွန် လောကကို ယုံကြည်၍လှူအပ်သော (သန့်ရှင်း စင်ကြယ် မွန်မြတ်သော) လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ခံထိုက်သည်၏အဖြစ် (ဝါ) တမလွန်လောကကို ယုံကြည်၍ လှူအပ်သော (သန့်ရှင်းစင်ကြယ် မွန်မြတ်သော) လှူဖွယ်ဝတ္ထုအားလျော်သည်၏အဖြစ် = ဒက္ခိဏေယျတာဂုဏ်တော်,
- ကောင်းမှုကို အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏လက် အုပ်ချီခြင်းကို ပြုထိုက်သည်၏ အဖြစ် = အဉ္ဇလိကရဏီယတာဂုဏ်တော်,
- သတ္တဝါ အားလုံး၏ ကောင်းမှုတည်းဟူသော မျိုးစေ့ကို အကျိုးစီးပွား များစွာရနိုင်သဖြင့် ထူးကဲမြင့်မြတ်သော လယ်, ယာမြေကောင်းသဖွယ် ဖြစ်သည်၏အဖြစ် = လောကဿ အနုတ္တရပုညက္ခေတ္တတာဂုဏ်တော် ဤသို့ သံဃာ့ဂုဏ်တော်သည် ကိုးပါးဖြစ်သတည်း။ [၅] [၃]
မဟာစည်ဆရာတော်ကြီး၏ မြန်မာပြန်
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဘဂဝတော - မြတ်စွာဘုရားရှင်၏၊ သာဝကသံဃော- တပည့်သားဖြစ်သော အရိယာသံဃာတော်အပေါင်း (နှင့် အရိယာနွယ်ဝင် သံဃာတော်အပေါင်း)သည် ---
- သုပ္ပဋိပန္နော - လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟကင်းကြောင်း သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ အကျင့်ကောင်းကို) ကောင်းစွာ ကျင့်တော်မူသော သံဃာတော်။
- ဥဇုပ္ပဋိပန္နော - ကိလေသာအကောက်ကင်းရန် ဖြောင့်မှန်စွာ ကျင့်တော်မူသော သံဃာတော်။
- ဉာယပ္ပဋိပန္နော - ဆင်းရဲငြိမ်းရန် နိဗ္ဗာန်အလို့ငှာ သင့်လျော်စွာကျင့်တော်မူသော သံဃာတော်။
- သာမိစိပ္ပဋိပန္နော - သူများကပြုသည့် ရိုသေမှုနှင့် သင့်တင့်ထိုက်တန်အောင် ကျင့်ကြံတော်မူသော သံဃာတော်။
- အာဟုနေယျော - ရပ်ဝေးမှပင် ဆောင်ယူလာ၍ ပေးလှူသည်ကို ခံယူတော်မူထိုက်သော သံဃာတော်
- ပါဟုနေယျော - ချစ်မြတ်နိုးအပ်သည့် ဧည့်သည်များ အတွက် အထူးပြုပြင်ထားသော စားကောင်းသောက်ဖွယ် ကိုပင် ပေးလှူပူဇော်ထိုက်သော သံဃာတော်။
- ဒက္ခိဏေယျော - နောင်တမလွန်လောက၌ ကောင်းကျိုးရမည်ဟု ယုံကြည်၍ ပေးလှူသည်ကို ခံယူတော်မူထိုက်သော သံဃာတော်။
- အဉ္စလိကရဏီယျော - ကောင်းကျိုးချမ်းသာ မှန်စွာ ရမည်ဟု ယုံကြည်မျှော်ကိုးလျှက် လက်အုပ်မိုး၍ ရှိခိုးထိုက်သော သံဃာတော်။
- အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတံ လောကဿ - ကောင်းမှုမျိုးကို စိုက်ပျိုးရန်အလို့ငှာ သတ္တဝါအပေါင်း၏ အကောင်းဆုံးလယ်ယာမြေဖြစ်တော်မူသော သံဃာတော်။
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
- ↑ သံဃဂုဏ (ပု) [သံဃ+ဂုဏ]
- ↑ “သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော” တိအာဒိနာ သုတ္တန္တပရိယာယေနေဝ သံဃဂုဏေ ကထယိံသု။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၀-၁။ သာရတ္ထ၊၃၊၃၂၅။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၁၄။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၇။ သုတ္တနိ၊ ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၁၊ ၂၈၃)။
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ ၃.၂ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၀
- ↑ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၁၁-၂။ ဒီ၊၂၊၈၀။ ဒီ၊၃၊၄။ မ၊၁၊၄၅-၆။ သံ၊၁၊၂၂၁-၂၊ ၂၉၉။ သံ၊၂၊၄၆၄-၇၊ ၄၆၉-၇၂။ သံ၊၃၊၂၉၈၊ ၃၁၀။ အံ၊၁၊၂၀၉၊ ၂၂၃။ အံ၊၂၊၁၈၇၊ ၂၅၂-၃။ အံ၊၃၊၄၀၅။ နေတ္တိ၊၄၈)။
- ↑ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၁၁-၄။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၁၊၂၇၈-၈၁။