သိက္ခမာန်
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
“သိက္ခမာန”ဟူသော ပါဠိကို “သိက္ခမာန်”ဟု မြန်မာပြန်ကြ၏၊ [သိက္ခမာန = ကျင့်နေဆဲ ဖြစ်သော ကျင့်၍ မပြီးသေးသော ရဟန်းလောင်းဖြစ်သူ။] မိန်းမတို့သည် ၁-ပထမ သာမဏေရီ ပြုလုပ် ရ၏၊ ၂-ထို့နောက် အသက်ပြည့်သော်လည်း ရဟန်းမပြုရသေးဘဲ သိက္ခမာန်ဘဝ၌ ၂-နှစ်လုံးလုံး သိက္ခာပုဒ် ၆-ပါးကို ထိန်းသိမ်းနေ ရ၏၊ သိက္ခာပုဒ် ၆-ပါးကား-ပါဏာတိပါတ, အဒိန္နာဒါန, အဗြဟ္မစရိယ, မုသာဝါဒ, သုရာမေရယ, ဝိကာလဘောဇန တို့မှ ရှောင်ကြဉ် ရမှုများတည်း၊ ထိုသို့ သိက္ခမာန် ဖြစ်ဖို့ရန်လည်း (ရဟန်းခံသလို) ဘိက္ခုနီသံဃာက ဉ တ်ကမ္မဝါစာဖြင့် သိက္ခာသမ္မုတိ ပေးရလေသည်။ ရိုးရိုးသာမဏေရီများလည်း ထို ၆-ပါးမက ၁၀-ပါးလုံးပင် ထိန်းရပါ၏၊ သို့သော် ရိုးရိုးထိန်းမှုကား သိက္ခာပုဒ်ပျက်လျှင် ဆိုင်ရာဒဏ်ကို ထမ်းရုံ, လူဝတ်လဲ၍ သိက္ခာပုဒ်များကို နောက်ထပ် ဆောက်တည်ရုံမျှဖြင့် ပြီးနိုင်၏၊ သိက္ခမာန်အဖြစ်ဖြင့် ကျင့်နေသူကား သိက္ခာပုဒ် ၆-ပါးတွင် တစ်ပါးပါးပျက်လျှင် အစမှစ၍ ပြန်ပြီးဆောက်တည်ရ၏၊ ဥပမာ ၂-နှစ်ပြည့်ခါနီးမှ သိက္ခာပုဒ်တစ်ပါး ပျက်သွားလျှင် ပထမရက်က ပြန်၍ ထိန်းရ၏၊ “၂-နှစ်နီးပါး ထိန်းပြီးသားရက်တွေ အလကား ဖြစ်သွားကြလေသည်”ဟူလို၊ ဤသို့ ၂-နှစ် တိတိ သိက္ခာပုဒ် ၆-ပါးကို မပျက်စီးအောင် ထိန်းပြီးသူဖြစ်မှသာ တဆင့် တက်၍ ရဟန်းပြုပေးရသည်။ [၁]
သိက္ခမာန် ၃-မျိုး[ပြင်ဆင်ရန်]
၎င်းသည်
- အသက် ၂၀-ကျော်သည့် မဟာသိက္ခမာန်၊
- ယောက်ျားသွားလာဘူးသည့် ဂိဟိဂတသိက္ခမာန်၊
- အပျိုစင်ဖြစ်သည့်ကုမာရီဘူတသိက္ခမာန်ဟူ၍ ၃-မျိုးရှိသည်။ [၂] [၃]
ကုမာရီဘူတ[ပြင်ဆင်ရန်]
(၁) အပျိုစင်သာမဏေမ။
(၂) အပျိုစင်သိက္ခမာန်။
(၃) အပျိုစင်နှင့်တူစွာ ဖြစ်တတ်သောသိက္ခမာန်။
ကုမာရီဘူတသဒ္ဒါသည် အပျိုစင်သိက္ခမာန်ဟူသော အနက်ကို မဟော၊ “ဘူတသဒ္ဒါရှိလေရာ ဥပမာရှေ့နေမြဲ” ဟူသော နိယာမ်နှင့်အညီ အပျိုစင်သိက္ခမာန် နှင့် အသက်အရွယ်အားဖြင့် တူသော ယောက်ျားတစ်ပါး သွားလာဘူးသော ဂိဟိဂတသိက္ခမာန်ဟူသော အနက်ကို ဟောသည်။ ဂိဟိဂတသိက္ခမာန်သည် ၁၀-နှစ်မှ ၁၇-နှစ်အရွယ်အထိတစ်မျိုး၊ ၁၈-နှစ်မှ အနှစ် ၂၀-အရွယ်အထိ တစ်မျိုးဟု နှစ်မျိုးရှိရာ ၁၈-နှစ်မှ ၂၀-အထိ ဂိဟိဂတသိက္ခမာန်ကို အပျိုစင်သိက္ခမာန်နှင့် အသက်အရွယ်ပမာဏတူသောကြောင့် ကုမာရီဘူတ = အပျိုစင်သိက္ခမာန်နှင့် တူစွာဖြစ်တတ်သော သိက္ခမာန်ဟု ခေါ်ဆိုရလေသည်။ [၄][၅]
ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]
- ↑ အရှင်ဇနကာဘိဝံသ (၁၉၉၆)။ ဘုရားဥပဒေတော်ကြီး။
- ↑ သိက္ခာသမ္မုတိဒါနဝသေန ပန တိဿောပိ သိက္ခမာနာတိ ဝတ္ထုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၂၃
- ↑ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။ ကင်္ခါ၊၃၄၅။ (၁) ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဝုဋ္ဌာပေယျ ပါစိတ္တိယံ။ ဝိ၊၂၊၄၃၃။ (၄၃၈။ ဝိ၊၅၊၁၁၈၊ ၁၃၈။) ကုမာရိဘူတာ နာမ သာမဏေရီ ဝုစ္စတိ။ ဝိ၊၂၊၄၃၃။ (၂) ကုမာရိဘူတာ ပန ဂိဟိဂတာတိ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ကုမာရိဘူတာဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။ ကင်္ခါ၊၃၄၅။ (၃) အဋ္ဌာရသဝဿကာလတော ပဋ္ဌာယ စ ပနာယံဂိဟိဂတာတိပိ ကုမာရိဘူတာတိပိ ဝတ္ထုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။ ကင်္ခါ၊၃၄၅။
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၆