အဝါရိယဇာတ်

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက်
ဗုဒ္ဓဘာသာ
သမိုင်း ဗုဒ္ဓဝင် ဂေါတမဗုဒ္ဓ သင်္ဂါယနာများ
ဓမ္မ\ ဝိနယ သစ္စာလေးပါး ခန္ဓာငါးပါး အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ သုညတ ကံ သံသရာ ၃၁-ဘုံ
ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများ တိပိဋက ပိဋကတ် သုံးပုံ ဝိနည်းပိဋကတ် သုတ်ပိဋကတ် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်
ကျင့်စဉ်များ ရတနာသုံးပါး ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ သီတင်းသီလ ငါးပါးသီလ ရှစ်ပါးသီလ ကိုးပါးသီလ ပါရမီ သမထ ဝိပဿနာ သတိပဋ္ဌာန် ဓုတင် ကမ္မဋ္ဌာန်း ဒုက္ကရစရိယာ
နိဗ္ဗာန် ပုထုဇဉ် ကိုရင် ရဟန်း သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဧတဒဂ် ဘုရား
Traditions ထေရဝါဒ မဟာယာန တန္တရ တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ
နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကမ္ဘောဒီးယား ကိုရီးယား ဂျပန် တရုတ် တိဗက် ထိုင်း ထိုင်ဝမ် ဗီယက်နမ် ဘူတန် မြန်မာ မွန်ဂိုးလီးယား ရုရှား လာအို သီရိလင်္ကာ အိန္ဒိယ

ဆက္ကနိပါတ် - ၁။ အဝါရိယဝဂ် -(၃၇၆) - အဝါရိယဇာတ် မကောင်းမှုကို မပြုရန် ဆုံးမ တားမြစ်သည့် ရသေ့သူမြက်ကိုပင် လှေခအတွက် အသက် ဆုံးရှုံးစေသော ကူးတို့သမားအကြောင်း။

ကြမ်းကြုတ်လှငြား ကူးတို့သမား

နတ်လူတို့ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကူးတို့ဆိပ်တစ်ခုဝယ် ကူးတို့သမား တစ်ယောက်သည် မိုက်မဲ၏၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းကြုတ်၏၊ နိုင်ထက်ကလူး ပြုမူတတ်၏။ ထိုအခါ ဇနပုဒ်၌ နေသော ရဟန်းတစ်ပါးသည် ဘုရားဖူးရန် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ လာခဲ့ရာ အစီရဝတီမြစ် ကူးတို့ဆိပ်တစ်ခုသို့ရောက်၍ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ကူးလိုသဖြင့် ကူးတို့သမားအား ကူး၍ ပို့စေ၏။ ကူးတို့သမားသည် ရဟန်းကို လှေသို့ တင်ပြီးလျှင် ဖြောင့်စွာမသွားဘဲ အောက်သို့ ဆောင်ကာ မြစ်ထဲတွင် လှေကိုလှုပ်၍ ရဟန်း၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ရေစိုစေပြီးလျှင် မှောင်ကြီးမိုက်မှ လွှတ်လိုက်လေ၏။

ထိုရဟန်းသည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ရောက်၍ ညဉ့်နက်သဖြင့် နက်ဖြန်မှ မြတ်စွာဘုရားထံ ဆည်းကပ်၍ အကြောင်းစုံ လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအား “ချစ်သား ရဟန်း … ဤကူးတို့သမားသည် ယခုအခါ၌ သာ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၊ နိုင်ထက်ကလူ ပြုမူတတ်သည် မဟုတ်၊ ရှေးအခါ၌ လည်း ပညာရှိတို့ကို ပင်ပန်းစေပြီ” ဟု မိန့်တော်မူကာ အောက်ပါ အတိတ်ဇာတ်ကို ဆောင်တော်မူသတည်း

ချဉ်ဆားရှာသွား မင်းပင့်ထား

လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်း မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားအလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ အလုံးစုံသော အတတ်ပညာတို့ကို သင်ကြားပြီးလျှင် ရသေ့ရဟန်းပြုကာ ဟိမဝန္တာအရပ်ဝယ် ကြာမြင့်စွာ သစ်သီး ကြီးငယ်တို့ဖြင့် မျှတကာနေ၏။

တစ်နေ့သ၌ ချဉ်ဆား မှီဝဲရန် လူတို့နေရာသို့ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ခဲ့ရာ ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်လျှင် ဥယျာဉ်၌ နေ၍ နက်ဖြန် ဆွမ်းခံဝင်သောအခါ မင်းရင်ပြင်သို့ရောက်လျှင် မင်းကြီး မြင်၍ ကြည်ညိုသဖြင့် နန်းတော်သို့ပင်လျက် ဆွမ်းဘောဇဉ် ကပ်လှူပြီးလျှင် ဥယျာဉ်တော်၌ ပင် အမြဲသီတင်းသုံးရန် လျှောက်ထား တောင်းပန်လေ၏။ ရသေ့လည်း ဝန်ခံကာ ဥယျာဉ်တော်၌ သီတင်းသုံးနေလေ၏။

ကြမ်းကြုတ်ဒေါသ ဆရာဆုံးမ

တစ်နေ့သ၌ မင်းကြီးသည် ရသေ့အား ခစားရန် ဥယျာဉ်တော်သို့ လာ၏။ ထိုအခါ ရသေ့သည် -

“မြတ်သော မင်းကြီး … သင်မင်းကြီးသည် အမျက်မထွက်ပါလင့်၊ ရထားစီးခြင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော မင်းကြီး … သင်မင်းကြီးသည် အမျက်မထွက်ပါလင့်၊ အမျက်ထွက်သူကို တုံ့ပြန်၍ အမျက်မထွက်သော မင်းကို တိုင်းသူပြည်သားတို့သည် ပူဇော်ရာ၏” –

“မြတ်သော မင်းကြီး … မြို့ရွာအရပ်၌ လည်းကောင်း၊ တော်အရပ်၌ လည်းကောင်း၊ ချိုင့်ဝှမ်းရာ အရပ်၌ လည်းကောင်း၊ ကြည်းကုန်းအရပ်၌ လည်းကောင်း အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌ သင်မင်းကြီးသည် အမျက်မထွက်ပါလင့်” –

ဟု ဤသို့လျှင် လာတိုင်း လာတိုင်း အမြဲဆုံးမလေ့ရှိ၏။ ထိုအခါ မင်းကြီးသည် အလွန် ကြည်ညိုသဖြင့် ရသေ့အား အခွန်တစ်သိန်း ထွက်သော ရွာမြတ်ကို လှူလေ၏။ ရသေ့လည်း အလိုမရှိ ပယ်လေ၏။ ဤသို့လျှင် ရသေ့သည် ဆယ့်နှစ်နှစ်ပတ်လုံး မင်းကြီး၏ ဥယျာဉ်၌ ပင် နေလေ၏။

လှည့်လည်လိုလှ ဥယျာဉ်မှကြွ

ဆယ့်နှစ်နှစ် လွန်သောအခါ ရသေ့သည် ငါကား ဤအရပ်၌ နေသည်မှာ အလွန် ကြာမြင့်ပြီ၊ ဇနပုဒ်သို့ လှည့်လည်ဦးမည်၊ နောက်မှ ပြန်လာမည်ဟု မင်းကြီးအား မပြောကြားဘဲ ဥယျာဉ်စောင့်ကိုခေါ်၍ “ဒါယကာ … ငါသည် ဤအရပ်၌ နေခဲ့သည်မှာ အလွန်ကြာမြင့်ပြီ၊ ငြီးငွေ့ပျင်းရိပြီ၊ ဇနပုဒ်သို့ လှည့်လည်၍ ပြန်လာမည်၊ မင်းကြီးအား ပြောကြားချေ” ဟု စေလွှတ်ပြီးလျှင် သွားလေသော် ဂင်္ဂါမြစ်ကူးတို့ဆိပ်တစ်ခုသို့ ရောက်လေ၏။

ထိုကူးတို့ဆိပ်ဝယ် ကူးတို့သမားကား အဝါရိယအဘမည်၏။ အလွန် မိုက်မဲ၏။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်၏။ နိုင်ထက်ကလူ ပြုမူတတ်၏။ ကျေးဇူးကို မသိတတ်၊ အကြောင်းဥပါယ်ကိုလည်း မသိတတ်။ ဂင်္ဂါမြစ်ကို ကူးလိုသူတို့ကို ရှေးဦးစွာ ကူးစေပြီးလျှင် နောက်မှ လှေခကို တောင်းလေ့ရှိ၏။ အခမပေးသောသူတို့နှင့် ခိုက်ရန်ပြုလျက် ဆဲရေးသတ်ပုတ်ခြင်းသာ များ၏။ နည်းသော လာဘ်လောဘရှိ၏။

ကြီးပွားမှုရေး ကူးတို့ခပေး

ရသေ့သည် ကူးတို့သမားထံသွား၍ “ဒါယကာ … ငါ့ကို ဟိုဘက်ကမ်းသို့ ပို့ပေးပါ” ဟု ပြော၏။ “အခပေးမည်လော” ဟု မေး၏။ “ဒါယကာ … ဥစ္စာစည်းစိမ် တိုးပွားကြောင်းဖြစ်သော စကားကို ပြောကြားမည်” ဟု ပြောလေ၏။ ထိုအခါ ကူးတို့သမားသည် ဤရဟန်းကား ငါ့အား တစ်စုံတစ်ခုကို မချွတ် ပေးလတ္တံ့ဟု မှတ်ထင်ကာ လှေသို့တင်၍ ဟိုဘက်ကမ်းသို့ ပို့လေ၏။ ရောက်သောအခါ “ရဟန်း … လှေခ ပေးလော့” ဟု တောင်းလေ၏။ ထိုအခါ ရသေ့သည် “ဒါယကာ … ကောင်းပြီ ပေးမည်” ဟု ပြောဆို၍ -

“အို ကူးတို့သူကြီး … တစ်ဖက်ကမ်းသို့ မကူးမီလျှင် လှေခကို တောင်းပါ၊ အမှန်မှာ ကူးပြီးသူ၏ စိတ်သည် တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၍ ကူးလိုသူ၏ စိတ်သည် တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏” –

ဟု ဥစ္စာစည်းစိမ် တိုးပွားကြောင်း ဖြစ်သော စကားကို ပြောဆို ဆုံးမလေ၏။ ထိုအခါ ကူးတို့သမားသည် ဤရသေ့ကား ငါ့အား ရှေးဦးစွာ အဆုံးအမပေးသည် ဖြစ်လိမ့်မည်၊ နောက်မှ လှေခ ပေးလိမ့်မည်ဟု ကြံစည်လျက်နေ၏။

တိုးပွားမှုတရား မလိုလား

ထို့နောင် ရသေ့သည် “ဒါယကာ … သင့်အား ဥစ္စာစည်းစိမ် တိုးပွားကြောင်း ဖြစ်သော စကားကို ပြောဆိုအပ်ပေပြီ၊ ယခုအခါ အကျိုးအကြောင်း၏ ပွားများကြောင်းဖြစ်သော စကားကို နာယူဦးလော” ဟု တိုက်တွန်းကာ -

“ကူးတို့သူကြီး … မြို့ရွာအရပ်၌ လည်းကောင်း၊ တောအရပ်၌ လည်းကောင်း၊ ချိုင့်ဝှမ်းအရပ်၌ လည်းကောင်း၊ အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌ လည်းကောင်း သင် ကူးတို့သူကြီးသည် အမျက်မထွက်ပါလင့်” –

ဟု ဆုံးမပြန်၏။ ထိုအခါ မိုက်မဲ ယုတ်မာသော ကူးတို့သမားသည် အဖိုးအနဂ္ဃ ထိုက်တန်၍ အရိုအသေ ပြုအပ်သော အဆုံးအမဟု မအောက်မေ့ဘဲ “ရဟန်း … ဤအဆုံးအမကား ငါ့အား ပေးအပ်သော လှေခလော” ဟု မေး၏။ ရသေ့သည် “ဒါယကာ … မှန်ပေသည်” ဟု ပြော၏။ “ရဟန်း … ဤအဆုံးအမစကားကို အလိုမရှိ၊ တစ်ပါးသော ဝတ္ထုကို ပေးလော့” ဟု ပြော၏။ “ဒါယကာ … ငါ့အား ဤစကားကို ထား၍ ပေးစရာ တစ်ပါးသော ဝတ္ထု မရှိ” ဟု ပြောလေ၏။

ကြမ်းကြုတ်ရက်စက် ရိုက်ပုတ်နှက်

ထိုအခါ ကူးတို့သမားမိုက်သည် တစ်စုံတစ်ရာ ဝတ္ထုမရှိဘဲလျက် အဘယ်ကြောင့် လှေကို စီးသနည်းဟု ပြောဆိုလျက် ရသေ့ကို လဲပေးပြီးလျှင် ရင်ဘတ်ပေါ်တွင် တက်၍ စီးကာ မျက်နှာကို ပုတ်ခတ်လေ၏။ ထိုအခိုက် ကူးတို့သမား၏ မယားသည် ထမင်းပို့လာလတ်သော် မြင်၍ မိမိယောကျ်ားအား “အရှင် … ဤရသေ့ကား မင်းကြီး၏ဆရာ ဖြစ်သည်၊ မပုတ်ခတ်ပါလင့်” ဟု တားမြစ်လေ၏။ ကူးတို့သမားမိုက်သည် ရသေ့စဉ်းလဲအား ပုတ်ခတ်သည်ကို ပြောရပါမည်လားဟု အမျကထွက်၍ မိမိမယားကို သတ်ပုတ်ကာ လဲစေပြန်၏။ ထိုအခါ ထမင်းခွက်လည်း ကျ၍ ကွဲ၏။ အရင့်အမာဖြစ်သော ကိုယ်ဝန်လည်း မြေ၌ ကျလေ၏။ ထိုအခါ လူတို့သည် လာလတ်၍ ကူးတို့သမားမိုက်ကို လူသတ် သူခိုးဟု ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်လျက် မင်းကြီးထဲ ပို့ကြကုန်၏။ မင်းကြီးလည်း ထိုယောကျ်ားအား မင်းဒဏ်ကို ပြုစေ၏။

ဆုံးမသင့် မသင့် ချင့်ချိန်လင့်

မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ -

“ရဟန်းတို့ … ထမင်းခွက်လည်း ကွဲခဲ့၏၊ မယားလည်း သေခဲ့၏၊ ကိုယ်ဝန်လည်း ကျခဲ့၏၊ သားသမင်သည် ရွှေငွေဖြင့် မိမိ အကျိုးစီးပွားကို ဖြစ်စေရန် မစွမ်းနိုင်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ သူမိုက်သည်လည်း အဆုံးအမ စကားဖြင့် မိမိ အကျိုးစီးပွားကို ဖြစ်စေရန် မစွမ်းနိုင်” –

“ရဟန်းတို့ … ရသေ့အား အကြင် အဆုံးအမဖြင့်လျှင် မင်းကြီးသည် ရွာမြတ်ကို လှူ၏၊ ထိုအဆုံးအမဖြင့်လျှင် ကူးတို့သမားမိုက်သည် မျက်နှာကို ပုတ်ခတ်ဘိ၏” -

ဟု ဆုံးမတော်မူ၏။ ထို့ကြောင့် ပညာရှိတို့သည် ရသေ့၏ ထုံးကို နှလုံးပြု၍ ဆုံးမသင့်သူကိုသာ ဆုံးမအပ်၏။ မဆုံးမသင့်သူကို မဆုံးမအပ်။ အဆုံးအမ တစ်ခုတည်းဖြင့်ပင် မင်းကြီးအား ဆုံးမရာ ရွာမြတ်ကို ရ၍ ၊ ကူးတို့သမားမိုက်ကို ဆုံးမရာ မျက်နှာ၌ ပုတ်ခတ်ခြင်းကို ရခဲ့၏။ ထို့ကြောင့် ဆုံးမသင့်သူကိုသာ ဆုံးမကြရာ၏။

ဤသို့လျှင် ဒေသနာတော်ကို ဆောင်ပြီးလျှင် သစ္စာကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ဇနပုဒ်နေ ရဟန်းသည် သောတာပတ္တဖိုလ်၌ တည်လေ၏။

ဇာတ်ပေါင်း

ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန် နှစ်တန်သော ဝတ္ထုတို့ကို အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်တော်မူလျက် -

ရဟန်းတို့ -

ထိုအခါ ကူးတို့သမားမိုက်သည် - ယခုအခါလည်း ကူးတို့သမားမိုက်။

မင်းကြီးသည် - အာနန္ဒာ။

ရသေ့သည် - ငါဘုရား ဖြစ်လာပြီ -

ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသတည်း။

ဆောင်ပုဒ်

(၁) ဆုံးမပေးသင့်၊ မပေးသင့်၊ ထောက်ချင့်ပညဝါ။

(၂) သင့်သူကျိုးရ၊ မသင့်က၊ ပြစ်ရတတ်သည်သာ။

(၃) ဆုံးမစကား၊ သုံးတတ်ငြား၊ ကျိုးများလှသည်သာ။

အဝါရိယဇာတ် ပြီး၏။