မဟာကဿပ

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက်
ဗုဒ္ဓဘာသာ
သမိုင်း ဗုဒ္ဓဝင် ဂေါတမဗုဒ္ဓ သင်္ဂါယနာများ
ဓမ္မ\ ဝိနယ သစ္စာလေးပါး ခန္ဓာငါးပါး အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ သုညတ ကံ သံသရာ ၃၁-ဘုံ
ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများ တိပိဋက ပိဋကတ် သုံးပုံ ဝိနည်းပိဋကတ် သုတ်ပိဋကတ် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်
ကျင့်စဉ်များ ရတနာသုံးပါး ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ သီတင်းသီလ ငါးပါးသီလ ရှစ်ပါးသီလ ကိုးပါးသီလ ပါရမီ သမထ ဝိပဿနာ သတိပဋ္ဌာန် ဓုတင် ကမ္မဋ္ဌာန်း ဒုက္ကရစရိယာ
နိဗ္ဗာန် ပုထုဇဉ် ကိုရင် ရဟန်း သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဧတဒဂ် ဘုရား
Traditions ထေရဝါဒ မဟာယာန တန္တရ တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ
နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကမ္ဘောဒီးယား ကိုရီးယား ဂျပန် တရုတ် တိဗက် ထိုင်း ထိုင်ဝမ် ဗီယက်နမ် ဘူတန် မြန်မာ မွန်ဂိုးလီးယား ရုရှား လာအို သီရိလင်္ကာ အိန္ဒိယ

ဤဆောင်းပါးသည် ဂေါတမဘုရားရှင်လက်ထက် သာဝကတစ်ပါးဖြစ်သော အရှင်မဟာကဿပ အကြောင်း ဖြစ်သည်။ ယခင်ပွင့်တော်မူပြီးသော ဘုရားရှင် အတွက် ကဿပဘုရား ကို ကြည့်ပါ။

အရှင်မဟာကဿပ သည် မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ သာသာနာတော်တွင် ဓူတင်ဆောင်သည့် အရာတွင် ဧတဒဂ် ရသည့် ရဟန္တာ ဖြစ်သည်။ ပထမသင်္ဂါယနာတင်သည်ကို အရှင်မဟာကဿပ က ဦးဆောင်ခဲ့၏။ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးနောက် သာသနာကို စောင့်ရှောက်ရန် ရှင်မဟာကဿပကို တာဝန်ပေးခဲ့၏။

ငယ်ဘဝ

အရှင်မဟာကဿပကို မဂဓတိုင်း၊ မဟာတိတ္ထိရွာတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ငယ်မည်မှာ ပိပ္ပလိ ဖြစ်၏။ ဖခင်မှာ ကပိလ ဖြစ်၏။ ဗြဟ္မဏမျိုးရိုးဖြစ်ပြီး ကုဋေ ၈၇ ကုဋေ ကြွယ်ဝသည်။ ပိပ္ပလိ၏ ဇနီးမှာ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ ဖြစ်သည်။

အိမ်ထောင်ပြုခြင်း

ပိပ္ပလိသည် အရွယ်ရောက်လာ၏။ ထိုအခါ မိဘတို့က အိမ်ရာတည်ထောက်ရန် နားချကြ၏။ ထိုအခါ ပိပ္ပလိသည် ရွှေစင်ရုပ်တုကိုသွန်းလုပ်ပြီး အဝတ်တန်ဆာတို့ကို ဆင်မြန်းစေ၏။ မိဘတို့အား ထိုရုပ်တုနှင့် တူသူကို ရပါက အိမ်၌ နေမည်၊ မနေလျှင် အိမ်ရာတည်ထောင် လူတို့ဘောင်တွင် မနေပါ ဟု ပြော၏။ ထိုအခါ မိဘတို့သည် ပုဏ္ဏားရှစ်ယောက်တို့အား ရွှေစင်ရုပ်တုနှင့် တူသူကို အရှာလွှတ်၏။ ရှာဖွေရာ မဒ္ဒတိုင်း သာဂလမြို့တွင် တွေ့၏။ တွေ့ခဲ့သူမှာ ကောသိယဂေါတ္တပုဏ္ဏားသူဌေးကြီး၏ သမီးဖြစ်သူ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ ဖြစ်၏။ ထို့နောက် ပုဏ္ဏားတို့သည် ရွှေစင်ရုပ်တုကို ပေးကာ အကျိုးအကြောင်း ပြော၏။

ပိပ္ပလိနှင့် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီတို့သည် စာပေလွှာများ အပြန်အလှန် ပေးပို့ကြ၏။ စာထဲတွင် ပါဝင်သည်မှာ အခြားတစ်ယောက်ကို ယူရန်၊ မိမိမှာ တောထွက်မှာ ဖြစ်သည့်အကြောင်း ရေးသားထား၏။ သို့သော် စာပို့လုလင်က မူလစာတို့ကို ဖျောက်ပစ်လိုက်၏။ နှစ်သက်သည့်၊ ဝမ်းမြောက်သည့် စာများပါသည့် စာလွှာများကို ရေးကာ ပို့လေ၏။ မိဘတို့၏ ဆောင်ရွက်မှုနှင့် ကြားလူတို့ကြောင့် လက်ထပ်ထိမ်းမြား ဖြစ်လေသည်။ ဇနီးမောင်နှံ ဖြစ်သော်လည်း မောင်နှမကဲ့သို့ နေထိုင်ကြ၏။ အိပ်သည့်အခါတွင်လည်း အလယ်တွင် ပန်းကုံးနှစ်ခု ခြားထား၏။ ရာဂစိတ်ဖြစ်သူ၏ ဘက်မှ ပန်းကုံးသည် ညှိုးစတမ်းဟု ကတိထားကာ အိပ်ကြ၏။ ပန်းတို့သည် မညှိုးကြပေ။

ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း

ပိပ္ပလိနှင့် ဇနီးဖြစ်သူတို့သည် မိဘသဘောတူ လက်ထပ်ခဲ့၏။ သို့သော် မောင်နှမကဲ့သို့သာ နေခဲ့၏။ တစ်ခါသော် လယ်ကွင်းထဲတွင် ပိုးမွှားတို့သေကြနေသည်ကို တွေ့ရသော် သံဝေဂ ဖြစ်ကြရသည်။ ထို့နောက် နှစ်ဦးသဘောတူ တောထွက်ခဲ့ကြသည်။ နှစ်ဦးစလုံး ရဟန်းအသွင်ဝတ်ဆင်ကာ ပိပ္ပလသည် ရာဇဂြိုဟ်သို့ လည်းကောင်း၊ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် ပရိဗိုဇ်မ အာရမ်သို့လည်းကောင်း ထွက်ခဲ့လေသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ပိပ္ပလိကို ကြိုဆိုရန် ရာဇဂြိုဟ်မှ သုံးဂါဝုတ်ဝေးသည့် ရာဇဂြိုဟ်နှင့် နာလန္ဒာအကြားရှိ ဗဟုပုတ္တက ညောင်ပင်၌ သီတင်းသုံးကာ နေတော်မူ၏။ ပိပ္ပလိအား ဘုရားရှင်မှန်းသိစေရန် ခြောက်သွယ်သော ရောင်ခြည်တော်တို့ကို လွှတ်၏။ ထိုအခါ ပိပ္ပလိလည်း ဘုရားရှင်ထံ တပည့်ခံကာ ရဟန်းဝတ်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ကဿပ ဟူသည့်အနွယ်အမည်ဖြင့် ရဟန်းပြုပေး၏။ ထိုအခါမှ စတင်ကာ သာသနာ့သမိုင်းတွင် အရှင်မဟာကဿပ ဟူ၍ ရဟန္တာတစ်ပါး ပေါ်ထွန်းခဲ့၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝါတော်တစ်ဝါအရတွင် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော် ရှင်မဟာကဿပနှင့် ဒုကုဋ်သင်္ကန်းချင်းလဲကာ ဝတ်ဆင်ခြင်းဖြင့် ချီးမြှောက်တော် မူခဲ့သည်။ ထိုအခါ မဟာပထဝီမြေကြီးသည် ပြင်းထန်စွာ တုန်လှုပ်သည်။ မြတ်စွာဘုရား၏ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းသည် ပုဏ္ဏာဟု အမည်ရှိသည့် ကျွန်မ၏ အလောင်းမှ တစ်ပြည်လောက်ရှိသည့် လောက်တို့ကို ဖယ်ကာ ပံသကူ ကောက်ယူခဲ့သည့် သင်္ကန်းဖြစ်သည်။ ပံ့သကူကောက်ယူစဉ်ကလည်း မဟာမထဝီမြေကြီးသည် တုန်လှုပ်ခဲ့သည် ဖြစ်၏။ ရှင်မဟာကဿပသည် ဓူတင်အားလုံးဆောင်ကာ အားထုတ်ရာ ၈ ရက်မြောက်တွင် ရဟန္တာ ဖြစ်တော်မူ၏။

မဟာကဿပထေရ်

ထိုမထေရ်သည် မဟာတိတ္ထပုဏ္ဏားရွာနေ ကပိလပုဏ္ဏား နှင့် ပုဏ္ဏေးမတို့၏ သားဖြစ်သည်၊ လူအမည်မှာ ပိပ္ပလိဟု တွင်သည်၊ အသက် ၂၀-ပြည့်သောအခါ မိဘတို့က ထိမ်းမြားလက်ထပ်ရန် ပြောသော်လည်း အကြိမ်ကြိမ်ငြင်းပယ်ခဲ့၏၊ နောက်ဆုံးတွင် မိဘတို့နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်၏ ဆန္ဒကိုမလွန်ဆန်နိုင်၍ ဘဒ္ဒါဆိုသူအမျိုးသမီး ကလေးနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ရသည်၊ နှစ်ဦးစလုံးပင် သာသနာ၌ ညွှတ်သောစိတ်ရှိကြ၍ လက်ထပ် ပြီးသော်လည်း မောင်နှမကဲ့သို့ နေကြသည်၊ နှစ်ဦးကြား၌ ပန်းကုံးထား၍ အိပ်ကြသည်၊ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အမျိုးသားဘက်မှ ပန်းကုံး ညှိုးလျှင် အမျိုးသားသည် မစင်ကြယ်သော ရာဂစိတ်ဖြစ်သည်၊ အမျိုးသမီးဘက်မှ ပန်းကုံးညှိုးလျှင်လည်း အမျိုးသမီးသည် မစင်ကြယ်သော ရာဂစိတ်ဖြစ်သည်ဟု သိကြရန်ပင်တည်း၊ သို့သော်မည်သည့်ပန်းကုံးမျှ မညှိုးပေ၊ ကာလအတန်ကြာ နေထိုင်ကြပြီးနောက် နှစ်ဦးသဘောတူ ရဟန်းအသွင်ယူလျက် အိမ်မှ ထွက်ခွါလာကြရာ ပိပ္ပလိသတိုးသားသည် ဘုရားရှင်နှင့်တွေ့၍ အဆုံးအမကို ခံယူခြင်း (ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏ)မျှဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်၊ ဧဟိဘိက္ခုပသမ္ပဒါ စသော ရဟန်း ၈-မျိုးတို့တွင် ဤရှင်မဟာကဿပ ထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ အဆုံးအမကို ခံယူကာမျှဖြင့် ရဟန်းဖြစ်ခြင်း (ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏူပသမ္ပဒါ)ကို ဘုရားရှင်ခွင့်ပြုတော်မူသည်။

ပဒုမုတ္တရဘုရားရှင်လက်ထက် ဓုတင်ဆောင် ဧတဒဂ်ရ တတိယမဟာသာဝကဖြစ်သော မဟာနိသဘထေရ်ကိုအားကျကာ ဆုပန်လာခဲ့သဖြင့် ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်၌ ရဟန်းဝတ်၍ ၇-ရက်မျှသာ ပုထုဇဉ်ရဟန်းအဖြစ်ဖြင့် နေရပြီး ၈-ရက်မြောက်နေ့၌ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ ရဟန္တာဖြစ်သည်၊ ရဟန်းဖြစ်သည့်နေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး ဓုတင် ၁၃-ပါးလုံးကိုဆောင်သဖြင့် ဓုတင်ဆောင် မထေရ်တို့တွင် အမြတ်ဆုံးဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူးကို ရရှိသော တတိယမဟာသာဝကထေရ်ဖြစ်လာသည်၊

ထိုမထေရ်သည် ဆံပင်ဖြူနေသောအာနန္ဒာထေရ်ကို “ဤသတိုး သားငယ်သည် အတိုင်းအရှည် ပမာဏကို မသိ”ဟု ဆုံးမနိုင်လောက်အောင် အာနန္ဒာထေရ်နှင့် ရင်းနှီးသည်၊ ပဌမသင်္ဂါယနာတင်ရာ၌ သံဃာ့မဟာထေရ်အဖြစ် အကြီးအမှူးပြု၍ သင်္ဂါယနာတင်ခဲ့သည်၊ ထိုမထေရ်သည် သက်တော် ၁၂၀-ရှည်သည်။