သာလိတ္တကဇာတ်
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
ဧကကနိပါတ် - ၁၁။ ပရောသတဝဂ် -(၁၀၇) သာလိတ္တကဇာတ် ခဲပစ်အတတ် အလွန်တတ်မြောက်သဖြင့် ရွာစားအမြှောက်ခံရသော ငဆွံ့အကြောင်း။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
ခဲပစ်အတတ် တစ်ဖက်ကမ်းခပ်[ပြင်ဆင်ရန်]
နတ်လူတို့ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကျောက်စရစ်ခဲလုံးပစ်အတတ်ဝယ် တစ်ဖက်ကမ်းရောက် တတ်မြောက်လိမ္မာသော ရဟန်းတစ်ပါး ရှိလေ၏။ ထိုရဟန်းသည် သီလ သိက္ခာ၌ ကျင့်ရန်အလိုမရှိ။
တစ်နေ့သ၌ ထိုကျောက်စရစ်ခဲလုံး အပစ်ကောင်းသော ရဟန်းသည် ရဟန်းငယ်တစ်ပါးကိုခေါ်ကာ အစိရဝတီ မြစ်ကမ်းသို့သွား၍ ရေချိုးပြီးလျှင် မြစ်ကမ်းဝယ် ခဏနားနေ၏။ ထိုအခါ ဟင်္သာဖြူ နှစ်ကောင်တို့သည် ကောင်းကင်မှ ပျံသွားကြကုန်၏။
ကျောက်စရစ်ခဲလုံး အပစ်ကောင်းသော ရဟန်းသည် ရဟန်းငယ်ကို “ငါ့ရှင် … နောက်ကပျံသော ဟင်္သာမျက်စိကို မှန်အောင်ပစ်၍ ကျစေမည်” ဟု ပြောလေ၏။ ရဟန်းငယ်က “ဘယ်လို ကျစေမလဲ၊ မှန်အောင်မပစ်နိုင်” ဟု ပြောလေ၏။ ကျောက်စရစ် အပစ်ကောင်းသော ရဟန်းက “သည်ဘက်မျက်စိမှ ဟိုဘက်မျက်စိ ဖောက်သွားအောင် ပစ်မည်” ဟု ပြောပြန်၏။ ရဟန်းငယ်က “မဟုတ်မမှန် မဖြစ်နိုင်တာကို မပြောပါလင့်” ဟု ပြောပြန်၏။
ဟင်္သာပစ်ချ ရေထဲကျ[ပြင်ဆင်ရန်]
ထိုအခါ ကျောက်စရစ် အပစ်ကောင်းသော ရဟန်းသည် “ကောင်းပြီ ကြည့်ပါ” ဟု ဆို၍ ကျောက်စရစ်ခဲကို လက်ချောင်း၌ ထားကာ ဟင်္သာနောက်သို့ ပစ်လိုက်သော အခါ ဝီးဝီးအသံမြည်လျက် သွားလေ၏။ ဟင်္သာလည်း ခဲသံကြား၍ ပြန်ကြည့်နေစဉ် နောက်တစ်လုံးဖြင့် ထပ်ပစ်လိုက်သောအခါ မျက်စိတစ်ဖက်မှ တစ်ဖက်သို့ ဖောက်ထွင်းသွားသဖြင့် အသံကျယ်လောင်စွာ အော်မြည်လျက် ခြေရင်းတွင် ကျ၍ သေလေ၏။
ရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းကိုခေါ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံ ထိုအကြောင်းကို လျှောက်ထားကြရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းအား ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ … ဤရဟန်းကား ယခုအခါ၌ သာ ကျောက်စရစ်ခဲပစ် အတတ်၌ လိမ္မာသည် မဟုတ်၊ ရှေးအခါ၌ လည်း လိမ္မာခဲ့ဖူးပြီ” ဟု မိန့်တော်မူကာ အောက်ပါ အတိတ်ဇာတ်ကို ဆောင်တော်မူသတည်း။
အတိတ်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
ဆုံးမဖို့ရာ အကြောင်းရှာ[ပြင်ဆင်ရန်]
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်း မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားအလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ပညာရှိအမတ် ဖြစ်လေ၏။ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် အလွန် စကားများ၏။ ပုဏ္ဏား စကားပြောသည်ရှိသော် သူ တစ်ပါးတို့ ပြောဆိုခွင့်မရကုန်၏။
မင်းကြီးလည်း ဘယ်သောအခါ ၌ ပုဏ္ဏား စကားမပြောနိုင်အောင် လုပ်သော အတ်ပညာ တစ်စုံတစ်ခုကို ရပါအံ့နည်းဟု ကြံစည်လျက်နေ၏။ ထို့နေ့မှစ၍ အတတ်ပညာကို စုံစမ်းလျက်သွား၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမြို့တော်ဝယ် ငဆွံ့တစ်ယောက်သည် ကျောက်စရစ်ခဲလုံးပစ် အတတ်ဝယ် တစ်ဖက်ကမ်းရောက် တတ်မြောက်လိမ္မာ၏။ ရွာသူသားသယ်တို့သည် ငဆွံ့ကို ရထားတွင်တင်ကာ ဆွဲငင်၍ မြို့တံခါးရင်းရှိ ညောင်ပင်ကြီးသို့ ခေါ်ဆောင်ပြီးလျှင် ဝန်းရံကြလျက် အဖိုးအခပေး၍ ဆင်ရုပ်လုပ်ပါ၊ မြင်းရုပ်လုပ်ပါ စသည်ဖြင့် ခိုင်းကြကုန်၏။ ငဆွံ့သည် ကျောက်စရစ်ခဲလုံးဖြင့်ပစ်ကာ ညောင်ရွက်တို့၌ အထူးထူးသော အရုပ်တို့ကို ပြုလုပ်ထားသဖြင့် ညောင်ပင်တစ်ပင်လုံးမှာ အပေါက်ကြီး အပေါက်ငယ်တို့ဖြင့် ပြည့်နှက်လျက်ရှိလေ၏။
ခဲပစ်ပြုလေ့ အဆွံ့တွေ့[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကြီးသည် ဥယျာဉ်တော်သို့ သွားသောအခါ ညောင်ပင်ရင်းသို့ ရောက်လျှင် သူခပ်သိမ်းတို့သည် ပြေးကြကုန်၏။ ငဆွံ့မူကား ထိုအရပ်၌ ပင် အိပ်၏။ မင်းကြီးလည်း ရထားပေါ်မှကြည့်လတ်သော် ညောင်ပင်တစ်ပင်လုံး အပေါက်တို့ကို မြင်၍ “အမောင် …ဤညောင်ရွက်တို့ကို အဘယ်သူ ဖောက်သနည်း” ဟု မေး၏။ “အရှင်မင်းကြီး …. ငဆွံ့ ကျောက်စရစ်ခဲနှင့်ပစ်၍ ဖောက်ပါသည်” ဟု လျှောက်လေ၏။ မင်းကြီးလည်း နေရာကျပြီ ဤငဆွံ့ကိုမှီ၍ ပုဏ္ဏားစကားမပြောနိုင်အောင် လုပ်မည်ဟု ကြံစည်ကာ “အမောင် … ငဆွံ့ ဘယ်မှာနည်း” ဟု မေး၏။ “အရှင်မင်းကြီး … ညောင်မြစ်ကြားတွင် အိပ်နေသူ ဖြစ်ပါသည်” ဟု လျှောက်ကြ၏။
ပုဏ္ဏားခံတွင်း ဆိတ်ချေးသွင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
ထိုအခါ ငဆွံ့ကိုခေါ်စေပြီးလျှင် ပရိသတ်တို့ကို တခြားသို့ သွားစေ၍ “အမောင် … ငါ့ထံမှာ စကား အလွန်များသော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက် ရှိသည်။ ၎င်းပုဏ္ဏားကို စကားမပြောအောင် တတ်နိုင်ပါမည်လော” ဟု မေး၏။ “အရှင်မင်းကြီး … မှန်လှပါ တတ်နိုင်ပါသည်၊ ဆိတ်ချေး *တစ်ကွမ်းစားလောက်သာ ပေးတော်မူပါ” ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ မင်းကြီးလည်း ငဆွံ့ကို နန်းတော်သို့ ဆောင်ပြီးလျှင် ပုဏ္ဏား ခစားမည့် နေရာအနီး၌ တင်းတိမ် ကာစေလျက် ပုဏ္ဏားပါးစပ်နှင့် တည့်လောက်အောင် အပေါက်ငယ်ကို ဖောက်စေ၍ အတွင်းတွင် ဆိတ်ချေး တစ်ကွမ်းစားနှင့် ငဆွံ့ကို နေစေ၏။
ဆိတ်ချေးဝမှ သတိရ[ပြင်ဆင်ရန်]
ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏားလည်း မင်းကြီးထံလာ၍ မိမိ ခစားမြဲနေရာက ခစားကာ သူတစ်ပါးတို့ စကားမဝင်နိုင်အောင် အတွင်သာ ပြောလေ၏။ ငဆွံ့လည်း တင်းတမ်တွင်းကနေ၍ စကားပြောမည်ဟု ပါးစပ် ဟတိုင်း၊ ဟတိုင်း တင်းတိမ်ပေါက်က ဆိတ်ချေးတစ်လုံးတစ်လုံးပစ်၍ ပုဏ္ဏားပါးစပ်တွင်းသို့ သွင်းလေ၏။ အတန်ကြာလျှင် ပုဏ္ဏား ဝမ်းဗိုက်တွင် ဆိတ်ချေး တစ်ခွက်သားလောက် ဝင်လေ၏။
မင်းကြီးလည်း ဆိတ်ချေး ကုန်သည်ကိုသိ၍ “ဆရာ … ဆရာတို့ကား အလွန်စကားများသည့်အတွက် ဆိတ်ချေး တစ်ခွက်သားလောက် ဝမ်းဗိုက်ထဲ ရောက်နေသည်ကိုပင် မသိချေ၊ ကြာလျှင် ဒုက္ခရောက်ချေတော့မည်၊ အိမ်သို့အမြန်ပြန်လော့၊ ငုသီးရေကိုသောက်၍ ဝမ်းနှုတ်ဦးလော့” ဟု ဆိုလေ၏။ ပုဏ္ဏားလည်း ထိုနေ့မှစ၍ အရှက်ရသဖြင့် စကားလွန်စွာ မပြောတော့ချေ။
အတတ်အပေါင်း သင်မှကောင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကြီးလည်း ဤငဆွံ့ကို မှီ၍ ငါ့မှာ နားချမ်းသာပေသည်ဟု အတတ်ပညာ ဟူသမျှကို သင်အပ်သည်သာတည်း၊ တတ်မြောက်လျှင် ကောင်းသည်သာတည်း၊ ငဆွံ့အား အခွန် တစ်သိန်းစီထွက်သော အရပ်လေးမျက်နှာရှိ ရွာကြီး လေးရွာတို့ကို အပို်င်စားစေ၍ ချီးမြှောက်တော်မူ၏။
ထိုအခါ ပညာရှိအမတ်မင်းကြီးသည် မင်းကြီးထံကပ်၍ -
“အရှင်မင်းကြီး … လောက၌ ပညာရှိတို့ မည်သည် အတတ်ပညာ ဟူသမျှကို သင်အပ်သည်သာတည်း၊ တတ်မြောက်လျှင် ကောင်းသည်သာတည်း၊ ငဆွံ့သည်ပင် ဆိတ်ချေးပစ်သော အတတ်ပညာကို တတ်ရုံမျှနှင့် အခွန်တစ်သိန်းစီ ထွက်သော ရွာကြီးလေးရွာဝယ် ရွာစားမင်း ဖြစ်ရသေး၏” –
ဟု မင်းကြီးကို တရားဟောပြောကာ အဆုံးအမ ဩဝါဒ ပေးလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန် နှစ်တန်သော ဝတ္ထုတို့ကို အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်တော်မူလျက် -
ရဟန်းတို့ -
ထိုအခါ ငဆွံ့သည် - ယခုအခါ ကျောက်စရစ်ခဲ အပစ်ကောင်းသော ရဟန်း။
မင်းကြီးသည် - အာနန္ဒာ။
ပညာရှိအမတ်သည် - ငါဘုရား ဖြစ်လာပြီ -
ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသတည်း။
ဆောင်ပုဒ်[ပြင်ဆင်ရန်]
(၁) အတတ်ဟူက၊ တတ်ကောင်းစွ၊ မုချကျိုးရှိသည်။
(၂) ဆိတ်ချေးပစ်ငြား၊ ငဆွံ့ကား၊ ရွာစားဖြစ်လေသည်။
သာလိတ္တက ပြီး၏။
ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]
- ↑ မဟာပညာဗလပဌမကျော်ဦးကြီးဖေ။ ငါးရာငါးဆယ် နိပါတ်တော်စကားပြေ။