ဓမ္မဓဇဇာတ်
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
(၂)ဇာတ် ရှိပါသည်။ ဒုကနိပါတ် - ၇။ ဗီရဏထမ္ဘဝဂ် -(၂၂၀) ဓမ္မဓဇဇာတ်။ ။ တံစိုးလက်ဆောင် စား၍ တရားဆုံးဖြတ်သော ကာလက စစ်သူကြီးကို ပယ်ရှားပြီး တရားမျှတစွာ ဆုံးဖြတ်စီရင်ပေးသဖြင့် မင်းနှင့်တကွ တိုင်းသူပြည်သားတို့ ချီးကျူးခြင်းကို ခံရသော ဓမ္မဓဇ ပညာရှိ အမတ် အကြောင်း။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
ဘုရားသတ်ရန် ဒေဝဒတ်ကြံ[ပြင်ဆင်ရန်]
နတ်လူတို့ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်သည် မြတ်စွာဘုရားကိုသတ်ရန် လုံ့လပြုကာ နေလေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူလျှင် “ရဟန်းတို့ ... ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာ် ငါဘုရားကို သတ်ရန် လုံ့လပြုသည်မဟုတ်၊ ရှေးအခါ၌လည်း လုံ့လပြုဖူးပြီ၊ လုံ့လပြုသော်လည်း ထိတ်လန့်ခြင်း ဖြစ်အောင်ပင် မပြုလုပ်နိုင်” ဟု မိန့်တော်မူကာ အောက်ပါအတိတ်ဇာတ်ကို ဆောင်တော်မူသတည်း။
အတိတ်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
တံစိုးလာဘ်စား မင်းပုဏ္ဏား[ပြင်ဆင်ရန်]
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်း မင်းပြုသည်ရှိသော် ထိုမင်း၏ စစ်သူကြီးကား ကာလက မည်၏။ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကား ဓမ္မဓဇမည်၏။ ဆတ္တာသည်ကား ဆတ္တပါဏိ မည်၏။
မင်းကြီးသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ကာလက စစ်သူကြီးကား တရားဆုံးဖြတ်သည်ရှိသော် သူတစ်ပါးတို့ ကျောသားကိုခွာ၍ စားသည့်အလား တံစိုးလက်ဆောင်စားလျက် အဂတိလိုက်စားကာ ဥစ္စာရှင်မဟုတ်သူတို့ကို ဥစ္စာရှင် ပြုလုပ်လေ့ရှိ၏။
တစ်နေ့သ၌ တရားရှုံးသူ တစ်ယောက်သည် လက်နှစ်ဖက်တို့ကို မြှောက်လျက် ငိုကြွေးကာ တရားဆုံးဖြတ်ရာမှ ထွက်လာသည်ရှိသော် မင်းကြီးထံ အခစားသွားသော ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကိုမြင်၍ ခြေက်ရင်း၌ဝပ်လျက် “အရှင် ... မင်းကြီးအား အကျိုးအကြောင်းကိုပြ၍ ဆုံးမတတ်သော အရှင်ကဲ့သို့သော ပညာရှိကြီး ထင်ရှားရှိပါလျက် ကာလက စစ်သူကြီးသည် တံစိုးလက်ဆောင်ယူကာ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ဥစ္စာရှင် မဟုတ်အောင် ပြုလုပ်နေပါသည်”ဟု ပြောဆို၍ မိမိရှုံးသောအဖြစ်ကို တိုင်ကြားလေ၏။
တရားမျှတ ချီးမွမ်းကြ[ပြင်ဆင်ရန်]
ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် ထိုအကြောင်းကြားလျှင် သနားကရုဏာ ဖြစ်သဖြင့် “အချင်း .... လာလှည့် သွားမည်၊ သင်တို့တရားကို ငါဆုံးဖြတ်မည်” ဟု ပြောဆိုခေါ်ငင်ကာ တရားဆုံးဖြတ်ရာသို့ သွားလေ၏။ လူအများ စည်းဝေးသည်ရှိသော် ပုရောဟိတ်သည် စစ်ဆေးမေးမြန်းကာ ဥစ္စာရှင် ဟုတ်သူကို ဥစ္စာရှင်ပြုလုပ်၍ တရားကို ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ဆုံးဖြတ်လေ၏။ လူအများသည် တစ်ခဲနက် ကောင်းချီးပေးလေ၏။
ထိုကောင်းချီးပေးသော အသံသည် သည်းထှန်လှသဖြင့် မင်းကြီး ကြား၍ မေးတော်မူရာ ကာလက စစ်သူကြီး မကောင်းသဖြင့် ဆုံးဖြတ်ထားသောတရားကို ပုရောဟိတ် ဓမ္မဓဇပညာရှိ ကောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်အပ်သဖြင့် တရားဆုံးဖြတ်ရာ အရပ်မှ ကောင်းချီးပေးကြသော အသံဖြစ်ကြောင်းကို လျှောက်ထားကြ၏။ မင်းကြီးသည် အလွန်အားရ နှစ်သက်တော်မူသဖြင့် ဓမ္မဓဇ ပညာရှိကိုခေါ်၍ အကျိုးအကြောင်းကို မေးမြန်းပြီးလျှင် “ပညာရှိ ... ဤနေ့မှစ၍ သင်တို့သည် တရားဆုံးဖြတ်ပါကုန်၊ ငါ မင်းမြတ်လည်း နားချမ်းသာပေမည်၊ တိုင်းသူပြည်သားတို့လည်း အကျိုးစီးပွား များကြပေမည်”ဟု ပြောဆိုကာ အလိုမရှိသော ဓမ္မဓဇ ပညာရှိကိုပင် သတ္တဝါတို့ကို သနားသဖြင့် တရားဆုံးဖြတ်ရန် အပ်နှင်းလေ၏။ ဓမ္မဓဇ ပညာရှိလည်း ထိုနေ့မှစ၍ ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း တရားဆုံးဖြတ်လေ၏။
ဓမ္မဓဇသတ်ရန် ကာလကကြံ[ပြင်ဆင်ရန်]
ကာလက စစ်သူကြီးသည် ထိုနေ့မှစ၍ တံစိုးလက်ဆောင်မရတော့ဘဲ လာဘ်လာဘ ဆုန်ယုတ်သဖြင့် ဓမ္မဓဇပညာရှိကို ရန်ငြိုးဖွဲ့လျက် မင်းကြီးထံ ကပ်ပြီးလျှင် “အရှင်မင်းကြီး .... ဓမ္မဓဇသည် မင်းအဖြစ်ကို အလိုရှိသည်” ဟု ကုန်းတိုက်လေ၏။ မင်းကြီးသည် မယုံကြည်သဖြင့် မပြောဆိုရန် တားမြစ်တော်မူ၏။ နောက်တစ်ဖန် ကာလက စစ်သူကြိးသည် “အရှင်မင်းကြီး ... အကျွန်ုပ်စကားကို အကယ်၍ မယုံကြည်လျှင် ဓမ္မဓဇ လာသောအခါ လောသာတံခါးကို ဖွင့်၍ ကြည့်တော်မူပါ၊ တစ်မြို့လုံး ဓမ္မဓဇလက်သို့ ရောက်နေသည်ကို တွေ့မြင်ရပါလိမ့်မည်”ဟု လျှောက်ထားပြန်၏။
မင်းကြီးလည်း ဓမ္မဓဇပညာရှိ လာသောအခါ လေသာတံခါးဖြင့် ကြည့်လတ်သော် ဓမ္မဓဇထံဝယ် စုဝေးကာ တရားတွေ့နေသော ပရိသတ်ကိုမြင်လျှင် ဓမ္မဓဇ ပရိသတ်ဟု အထင်လွဲကာ ကာလက စစ်သူကြီးစကားကို ယုံကြည်လျက် ဓမ္မဓဇအပေါ်တွင် အချစ်ပျက်လေ၏။
ထိုအခါ မင်းကြီးသည် ကာလက စစ်သူကြီးအား “စစ်သူကြီး ... အသို့ပြုရအံ့နည်း” ဟု မေး။ ။ “မင်းမြတ် ... ဓမ္မဓဇကို သတ်ရန် သင့်ပါသည်” ဟု လျှောက်၏။ “စစ်သူကြီး ... ရုန့်ရင်းသော အပြစ်ကို မပြနိုင်ဘဲ အသို့သတ်အံ့နည်း”ဟု မေး၏။ “မင်းမြတ် .... တစ်ခုသော ဥပါယ်တံမျဉ်ရှိပါသည်၊ ဓမ္မဓဇ မပြုလုပ်နိုင်သော အမှုကိစ္စကို အပြုလုပ်ခိုင်းကာ မပြုလုပ်နိုင်သောအခါ ၎င်းကိုပင် အပြစ်ပြု၍ သတ်ရမည်” ဟု လျှောက်၏။ “မင်းမြတ် ... ဥယျာဉ်မည်သည် မြေကောင်းတွင် စိုက်ပျိုးပြုပြင်ပါမှ သုံးနှစ်လေးနှစ်၌ အသီးအပွင့်ကို ပေးနိုင်ပါသည်။ ဓမ္မဓဇကိုခေါ်၍ နက်ဖြန် ဥယျာဉ်ကစားလိုသည်၊ ဥယျာဉ်ဖန်ဆင်းလော့ဟု စေခိုင်းတော်မူပါ၊ စွမ်းနိုင်မည် မဟုတ်ပါ၊ မစွမ်းနိုင်သောအခါ ထိုအပြစ်ဖြင့် သတ်ရမည်” ဟု လျှောက်ထားလေ၏။
သိကြားဖန်ဆင်း ကူညီခြင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကြီးလည်း စစ်သူကြီး နည်းပေးသောအတိုင်း ဓမ္မဓဇကိုခေါ်၍ “ပညာရှိ ... ငါတို့ ဥယျာဉ်ဟောင်း၌ မကစားလို၊ ဥယျာဉ်သစ်၌ ကစားလိုသည်၊ နက်ဖြန်ကစားမည် ဖန်ဆင်းပေးပါ၊ မဖန်ဆင်းနိုင်လဆင် သင့်ကိုသတ်မည်” ဟု အမိန့်ပေးလေ၏။ ဓမ္မဓဇသည် ကာလက တံစိုးလက်ဆောင်မရခြင်းကြောင့် မင်းကြီး၌ ကုန်းတိုက်၍ အချစ်ပျက်စေသည် ဖြစ်လိမ့်မည်ဟုသိ၍ “မင်းမြတ် .... ဖန်ဆင်းနိုင်ပါမူ သိရလတ္တံ့” ဟု လျှောက်ထားကာ အိမ်သို့သွား၍ ကောင်းသော ဘောဇဉ်ကိုစားလျက် ကြံစည်လျက် အိမ်လေ၏။
ဓမ္မဓဇ၏ ဘုန်းတန်ခိုးကြောင့် သိကြားမင်းနေရာသည် ပူသော အခြင်းအရာကိုပြသဖြင့် သိကြားမင်း သိလေလျှင် လူ့ပြည်သို့ ဆင်းသက်ကာ ဓမ္မဓဇအိပ်ရာ ကျက်သရေခန်းသို့ဝင်၍ ကောင်းကင်မှာရပ်လျက် ဓမ္မဓဇညာရှိနှင့် ပဋိသန္ဓာရစကားပြောဆိုသောအခါ အကြောင်းစုံကိုသိရလျှင် ပညာရှိညွန်ပြရာအရပ်တွင် နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်၊ စိတ္တလတာဥယျာဉ်နှင့်တူသော ဥယျာဉ်ကို ဖန်ဆင်း၍ပေးပြီးလျှင် နတ်ရွာသို့ ပြန်လေ၏။
ဓမ္မဓဇလည်း နက်ဖြန်ဥယျာဉ်ကို မြင်လျှင် မင်းကြီးထံ သွား၍ “မင်းမြတ် ... ဥယျာဉ်ကိုဖန်ဆင်း၍ ပြီးပါပြီ၊ ကစားတော်မူပါ” ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ မင်းကြီးလည်း ဥယျာဉ်ကစားရာ တံတိုင်း၊ တံခါး၊ ပစ္စင်နှင့်တကွ အသီးအပွင့်နှင့် ပြည့်စုံသော ဥယျာဉ်ကိုမြင်လျှင် “စစ်သူကြီး ... ဥယျာဉ်ကို ဖန်ဆင်းပေးပေပြီ၊ ယခုအခါ အသို့ပြုရမည်နည်း”ဟု မေး၏။ “မင်းမြတ် ... တစ်ညဉ့်တည်းဖြင့် ဥယျာဉ်ဖန်ဆင်းနိုင်သူကား အဘယ်မှာ မင်းအဖြစ်ကို မယူနိုင်ဘဲရှိပါအံ့နည်း” ဟု ထပ်မံ ခြောက်လှန့်ကာ “မင်းမြတ် ... ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ရေကန်ကို အဖန်ဆင်းခိုင်းပါ”ဟု လျှောက်ထားပြန်၏။
နောက်ထပ်သတ်ရန် ကြံစည်ပြန်[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကြီးလည်း ဓမ္မဓဇကိုခေါ်ကာ ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ရေကန်ကို အဖန်ဆင်းခိုင်းပြန်ရာ ဓမ္မဓဇပညာရှိ သိကြားမင်းအကူအညီဖြင့် ရေဆိပ်ပေါင်းတစ်ရာ အကောက်ပေါင်း တစ်ထောင်ရှိ၍ ကြာမျိုးငါးပါးဖြင့် တင့်တယ်လျက် ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့် ခြယ်လှယ်အပ်သော ရေကန်ကို တစ်ညဉ့်တည်းဖြင့် ဖန်ဆင်းပေးပြန်၏။ တစ်ဖန် စစ်သူကြီးကို မေးပြန်ရာ ၎င်း၏အကြံပေးချက်ဖြင့် ဆင်စွယ်ဖြင့် ပြီးသော နန်းတော်ကို အဖန်ဆင်းခိုင်းပြန်ရာ သိကြားမင်း အကူအညီဖြင့်ပင် ဖန်ဆင်း၍ပေးပြန်၏။ တစဖန် အရောင်အလင်းကို ပေးနိုင်သော ပတ္တမြားကို အဖန်ဆင်းခိုင်းပြန်ရာ ဖန်ဆင်း၍ ပေးပြန်၏။
ထိုအခါ မင်းကြီးသည် “စစ်သူကြီး ... ငါတို့အဖန်ဆင်းခိုင်းတိုင်း ဖန်ဆင်းပေးနိုင်သည် သတ်ခွင့်မရပေ၊ ယခုအခါ ဘယ်လိုကြံဦးမည်နည်း” ဟု မေး၏။ “မင်းမြတ် ... ဓမ္မဓဇမှာ အလိုရှိတိုင်းပေးတတ်သော နတ်ရှိပေလိမ့်မည်၊ သည်တစ်ခါ နတ်လည်း ဖန်ဆင်းမပေးနိုင်အောင် စီမံမည်၊ မင်းမြတ် .... အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဥယျာဉ်စောင့်ကို အဖန်ဆင်းခိုင်းတော်မူပါ၊ ဘယ်နည်းနှင့်မျှ ဖန်ဆင်းနိုင်မည် မဟုတ်ပါ၊ သည်တစ်ခါ သတ်ခွင့်ရတော့မည်” ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ မင်းကြီးလည်း စစ်သူကြီးနည်းကို သဘောကျကာ ဓမ္မဓဇကို ခေါ်ပြန်၍ “ပညာရှိ ... သင်ကား ငါတို့ကို ဥယျာဉ်၊ ရေကန်၊ ဆင်စွယ်၊ နန်းတော်၊ ပတ္တမြားတို့ကို ဖန်ဆင်းပေး၍ ပြည့်စုံပေပြီ၊ ဥယျာဉ်၍ စောင့်ရှောက်ရန် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဥယျာဉ်စောင့်ကို ဖန်ဆင်းလော့၊ မဖန်ဆင်းနိုင်လျှင် သတ်မည်” ဟု အမိန့်ပေးပြန်၏။
အားထားရာမမြင် တောသို့ဝင်[ပြင်ဆင်ရန်]
ဓမ္မဓဇပညာရှိလည်း မင်းကြီး၏ စကားကိုကြားလျှင် အိမ်သို့သွားကာ ကောင်းသော ဘောဇဉ်ကို စားပြီးလျှင် အိပ်၍ နံနက်မိုးသောက် ထသောအခါ - “သိကြားမင်းလည်း တတ်နိုင်သမျှ ဖန်ဆင်းပေးကာ ကူညီပေပြီ၊ သည်တစ်ခါ ကူညီနိုင်မည်မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးတို့လက်၌ သေရခြင်းထက် တောထဲမှာ ကိုးကွယ်ရာမဲ့ဖြစ်၍ သေရခြင်းသည် မွန်မြတ်လှ၏” ဟု ကြံစည် နှလုံးသွင်းလျက် မည်သူကိုမျှ မပြောကြားဘဲ အိမ်မှထွက်ကာ လောကဓိတရားနှင့် တွေ့ကြုံသောအခါ မတုန်မလှုပ်သော သူတော်ကောင်းတို့သဘောကို ဆင်ခြင်ကာ နေလေ၏။
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ထိုအကြောင်းကိုသ၍ တောသွား မုဆိုးဟန်ပြုကာ အနီးသို့လာပြီးလျှင် -
“ပုဏ္ဏား ... သင်ကား ချမ်းချမ်းသာသာ အသက်မွေးသော လူကုံထံတစ်ယောက်နှင့် တူ၏။ လူစည်ကားသော မြို့ရွာမှ လူမရှိသော တောထဲသို့လာပြီး သစ်ပင်ရင်း၌ နေထိုင်လျက်၊ အထီးကျန်သောသူပမာ ဘယ်အရာကို ကြံစည်နေဘိသနည်း” – ဟု မေးလေ၏။ ဓမ္မဓဇလည်း သိကြားမင်း စကားကိုကြားလျှင် -
“အဆွေ ... အကျွန်ုပ်ကား ချမ်းချမ်းသာသာ အသက်မွေးသော လူကုံထံတစ်ယောက် မှန်ပါ၏။ လူစည်ကားသောမြို့ရွာမှ လူမရှိသော တောထဲသို့လာပြီး သစ်ပင်ရင်း၌ထိုင်လျက်၊ အထီးကျန်သောသူပမာ လောကဓံတရားနှင့် တွေ့ကြုံသောအခါ မတုန်လှုပ်သော သူတော်ကောင်းတို့ သဘောကို ကြံစည်ဆင်ခြင်၍ နေပါ၏။” – ဟု ပြောကြားလေ၏။
အပြစ်လွတ်ရေး နည်းလမ်းပေး[ပြင်ဆင်ရန်]
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ဆက်လက်၍ “ပုဏ္ဏားကြီး ... သူတော်ကောင်းတို့ သဘောကို ဆင်ခြင်ပါလျှင် အဘယ်ကြောင့် ဤအရပ်၌ လာနေပါသနည်း”ဟု မေးလေ၏။ “အဆွေ ... မင်းကြီးသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဥယျာဉ်စောင့်ကို ဖန်ဆင်းပေးရမည်၊ မဖန်ဆင်းပေးနိုင်လျှင် သတ်မည်အမိန့် ပေးထားရာ မဖန်ဆင်းနိုင်သဖြင့် သူတစ်ပါးတို့လက်၌ သေရခြင်းထက် တောထဲ၌ ကိုးကွယ်ရာမဲ့ဖြစ်၍ သေရခြင်းသည် မွန်မြတ်လှ၏ဟု ကြစည်ကာ ဤအရပ်၌ လာနေပါသည်” ဟု ပြေကြားလေ၏။
သိကြားမင်းသည် “ပုဏ္ဏားကြီး ... ငါကား သိကြားမင်းဖြစ်သည်။ သင့်အတွက် ဥယျာဉ်စသည်တို့ကို ငါပင် ဖန်ဆင်း၍ ပေးခဲ့ပြီ၊ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဥယျာဉ်စောင့်တို့ကား ငါလည်း ဖန်ဆင်း၍မပေးနိုင်၊ သင်တို့မင်းကြီး၏ ဆတ္တာသည်ဖြစ်သော ဆတ္တပါဏိသည် အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ်သည်။ ထိုသူကိုပင် ဥယျာဉ်စောင့်ခန့်ရန် လျှောက်ထားပါလော့၊ မကြောက်ပါလင့်” ဟု ပြောဆိုဆုံးမပြီးလျှင် နတ်ရွာသို့ ပြန်လေ၏။
ဓမ္မဓဇလည်း အိမ်သို့ပြန်လာ၍ နံနက်စာစားပြီးလျှင် မင်းအိမ်သို့ အခစားသွားရာ တံခါးတွင် ဆတ္တပါဏိကို မြင်၍ လက်ကိုကိုင်ဆွဲကာ “အဆွေ ... ဆတ္တပါဏိ ... သင့်မှာ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသည်ဆိုရာ မှန်ပါသလော” ဟု မေး၏။ “အကျွန်ုပ်မှာ အင်္ဂါလေးပါး ပြည့်စုံသည်ကို ဘယ်သူ ပြောပါသနည်း” ဟု မေးလေလျှေင်၊ “သိကြားမင်း ပြောပါသည်” ဟု ပြောလေလျှင် ဆတ္တပါဏိကို မင်းကြီးထံ ခေါ်ဆောင်၍ “မင်းမြတ် ... အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥယျာဉ်စောင့်ကို အလိုရှိပါလျှင် ဤဆတ္တပါဏိကိုပင် ဥယျာဉ်စောင့် ခန့်ထားတော်မူပါ၊ ဤဆတ္တပါဏိကား အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပါသည်” ဟု လျှောက်ထားလေ၏။
အင်္ဂါလေးပါး မေးမြန်းငြား[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကြီးလည်း ထိုအခါ ဆတ္တပါဏိကို “အချင်း ဆတ္တပါဏိ ... သင့်မှာ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသလော” ဟု မေး၏။ “မင်းမြတ် ... ပြည့်စုံပါသည်” ဟု ပြောလေ၏။ “ဘယ်အင်္ဂါများနှင့် ပြည့်စုံပါသနည်း” ဟု မေးပြန်၏။ “မင်းမြတ် ... အကျွန်ုပ်သည် -
(၁) ငြူစူခြင်း မရှိပါ။
(၂) ယစ်မျိုးသောက်စားခြင်း မရှိပါ။
(၃) ချစ်ခြင်း မရှိပါ။
(၄) အမျက်ထွက်ခြင်း မရှိပါ။
ဤ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပါသည်” ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ မင်းကြီးသည် “အချင်း ဆတ္တပါဏိ ... သင့်မှာ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံလာပုံ အဖြစ်အပျက် အကြောင်းအရာကို စုံလင်စွာ လျှောက်ထားပါ” ဟု တောင်းပန်လေ၏။
ထိုအခါ ဆတ္တပါဏိသည် “မင်းမြတ် .... နာတော်မူပါ၊ အကြောင်းအရာစုံလင်စွာ လျှောက်ထားပါမည်။ ရှေးဦးစွာ ငြူစူခြင်းမရှိသော အကြောင်းကို လျှောက်ထားပါမည်။”
ငြူစူကင်းရန် အဓိဋ္ဌာန်[ပြင်ဆင်ရန်]
“မင်းမြတ် ... အကျွန်ုပ်သည် ရှေးအခါ ဤဗာရာဏသီပြည်၌ပင် မင်းဖြစ်စဉ် မိဖုရားယုတ်သည် ခြေက်ရင်း အလုပ်အကျွေး ခြောက်ကျိပ်လေးယောက်သော အမတ်တို့နှင့် ယုတ်မာသော အကျင့်ကိုကျင့်ပြီးလျှင် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားနှင့် ကျင့်ရန် သွေးဆောင်ဖြားယောင်း၍ မရသည့်အတွက် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် မိမိ၌ပြစ်မှားလေဟန်ဖြင့် မဟုတ်မမှန် ကုန်းတိုက်ပါသည်။ ထိုအခါ မဆင်ခြင်မစဉ်းစားဘဲ မိန်းမ၌ ငြူစူခြင်းကြောင့် အကျိုးစီးပွား၌ ညွန်ကြားဆုံးမသော ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကို နှောင်ဖွဲ့မိပါသည်။ ထိုအခါ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားက အကြောင်းစုံလျှောက်ထားသောအခါမှ မဟုတ်မမှန်ကြောင်း သိရသဖြင့် ငါယခု ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကို နှောင်ဖွဲ့မိသည်မှာ မိန်းမ၌ ငြူစူခြင်းကြောင့်ဖြစ်ရသည် ငြူစူခြင်းမရှိပါမူ ဤသို့အလွဲလွဲအမှားမှား နှောင်ဖွဲ့မိမည်မဟုတ်ဟု သတိသံဝေဂရကာ ငြူစူခြင်းအပြစ်ကို မြင်၍ ‘ငါသည် ယနေ့မှစ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး မိန်းမကိုမှီ၍ ငြူစူခြင်း မဖြစ်ရပါလို’ ဟု အဓိဋ္ဌာန်ပြုခဲ့ ပါသည်။ သို့အတွက် အကျွန်ုပ်မှာ ထိုအခါမှစ၍ ငြူစူခြင်းမရှိပါ”ဟု ငြူစူခြင်းမရှိသော အကြောင်းအင်္ဂါကို လျှောက်ထားလေ၏။
ယစ်မျိုးသောက်စားခြင်း မရှိသောအင်္ဂါ[ပြင်ဆင်ရန်]
ယစ်မျိုးကင်းရန် အဓိဋ္ဌာန်
“မင်းမြတ် ... အကျွန်ုပ်သည် ရှေးအခါ ဤဗာရာဏသီပြည်မှာပင် မင်းဖြစ်စဉ် ယစ်မျိုးကို မသောက်စားဘဲ မနေနိုင်ပါ၊ အမဲသားနှင့်ကင်း၍ ပွဲတော်မတည်နိုင်ပါ။ တစ်နေ့သ၌ ဥပုသ်နေ့ကြုံ၍ အမဲသားမရသဖြင့် စားတော်ချက်သည် အမဲသားမပါဘဲ ပွဲတော်အုပ်ကို ဆက်သလာရာ အမဲသားကို မမြင်၍ မေးသောအခါ မရကြောင်း လျှောက်ထားလျှင်သေရည်ယစ်မူးခိုက်ဖြစ်သဖြင့် သတိမရဘဲ ပေါင်ပေါ်တွင် တင်ထားသော သားငယ်ကို လည်ပင်းလိမ်ချိုးကာ သတ်ပြီးလျှင် စားတော်ချက်ကို အချက်ခိုင်းကာ စားသောက်မိပါသည်။ နံနက်မိုးလင်းသောအခါမှ သေရည်အမူးပြေ၍ သားတော်ကို မေးမြန်းရာ သတ်စားကြောင်း လျှောက်ထားကြမှ မျက်ရည်ယိုစီးကာ ငိုကြွေးလျက် အလွန်ပူဆွေး ဒုက္ခရောက်ရပါသည်။ ထိုအခါ ငါသည် ယခုပူဆွေးဒုက္ခ ရောက်ရခြင်းမှာ သေရည်ကို သောက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရသည်။ သေရည်ကို မသောက်ပါမူ ဤလိုအလွဲလွဲအမှားမှားဖြစ်ကာ ပူဆွေးဒုက္ခရောက်ရမည်မဟုတ်ဟု သတိသံဝေဂရကာ သေရည်၏ အပြစ်ကို မြင်၍ ‘ငါသည် ယနေ့မှစ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ယစ်မျိုးကို မသောက်စားတော့ပါ’ ဟု အဓိဋ္ဌာန်ပြုခဲ့ပါသည်။ သို့အတွက် အကျွန်ုပ်မှာ ထိုအခါမှစ၍ ယစ်မျိုး သောက်စားခြင်းမရှိပါ” ဟု ယစ်မျိုးသောက်စားခြင်း မရှိသော အကြောင်းအင်္ဂါကို လျှောက်ထားပြန်လေ၏။
ချစ်ခြင်းမရှိသောအင်္ဂါ[ပြင်ဆင်ရန်]
ချစ်ခြင်းကင်းရန် အဓိဋ္ဌာန်
“မင်းမြတ် ... အကျွန်ုသည် ရှေးအခါ ဤဗာရာဏသီပြည်မှာပင် ကိတဝါသမည်သော မင်းဖြစ်စဉ် အကျွန်ုပ်သားတော်သည် ရှင်ပေစ္စကဗုဒ္ဓ သပိတ်တော်ကို ခွဲမိသောကြောင့် သေလွန်ခဲ့ပါသည်။ ထိုအခါ သားတော်၌ အလွန်ချစ်ခင်းသဖြင့် ပြင်းထန်လှသော ပူဆွေးစိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်ခြင်းကို ခံရပါသည်။ ထိုအခါ ငါသည် ယခုလိုစိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် အနှိပ်စက်ခံရသည်မှာ သားတော်၌ ချစ်ခြင်းကြောင့်သာ ဖြစ်ရသည်။ ချစ်ခြင်းမရှိပါမူ ဤလိုစိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် အနှိပ်စက်ခံရမည်မဟုတ်ဟု သတိသံဝေဂရကာ ချစ်ခင်ခြင်း၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ ‘ငါသည် ယနေ့မှစ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး သက်ရှိသက်မဲ့ဝတ္ထုတို့၌ ချစ်ခင်ခြင်း မဖြစ်ရလိုပါ’ ဟု အဓိဋ္ဌာန်ပြုခဲ့ပါသည်။ သို့အတွက် အကျွန်ုပ်မှာ ထိုအခါမှစ၍ ချစ်ခင်ခြင်းမရှိပါ” ဟု ချစ်ခင်ခြင်းမရှိသော အကြောင်းအင်္ဂါကို လျှောက်ထားပြန်လေ၏။
အမျက်ထွက်ခြင်းမရှိသောအင်္ဂါ[ပြင်ဆင်ရန်]
အမျက်ကင်းရန် အဓိဋ္ဌာန်
“မင်းမြတ် ... အကျွန်ုပ်သည် ရှေးအခါ အရကမည်သော ရသေ့ဖြစ်၍ ခုနစ်နှစ်ပတ်လုံး မေတ္တာဘာဝနာနှင့် ယှဉ်သောစိတ်ကို ပွားများအားထုတ်ခဲ့ဖူးသောကြောင့် ခုနစ်ပါးသော သံဝဋ္ဋ၊ ဝိဝဋ္ဋကပ်တို့ပတ်လုံး ဗြဟ္မာပြည်၌ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါသည်။ သို့အတွက် အကျွန်ုပ်မှာ အမျက်ထွက်ခြင်း မရှိပါ” ဟု အမျက်ထွက်ခြင်းမရှိသော အကြောင်းအင်္ဂါကို လျှောက်ထားပြန်လေ၏။
သူတစ်ပါးကိုဖျက် ကိုယ်ကျိုးပျက်[ပြင်ဆင်ရန်]
ဤသို့ ဆတ္တပါဏိသည် မိမိမှာ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံကြောင်းကို အတ္ထုပ္ပတ်နှင့်တကွ လျှောက်ထားသည်ရှိသော် မင်းကြီးသည် စည်းဝေးရောက်လာသော ပရိသတ်အား မျက်စိမှိတ်ခြင်း၊ လည်ညိတ်ခြင်း စသော အမှတ်သညာ ကိုပေးလေ၏။ ထိုခဏ၌ပင်လျှင် အမတ်၊ ပုဏ္ဏား၊ သူဌေး၊ သူကြွယ် စသောသူတို့သည် တစ်ပြိုက်နက် ထကြကုန်လျက် ကာလက စစ်သူကြီးအား “ဟယ် - တံစိုးလက်ဆောင်စားသော သူခိုးပျက် ... နင်သည် တံစိုးလက်ဆောင်ကို မရသောကြောင့် ဓမ္မဓဇ ပညာရှိကို မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံစွပ်စွဲကာ သတ်စေလိုဘိ၏” ဟု ဆဲဆိုကြိမ်းမောင်းကာ လက်ခြေတို့ကို ကိုင်ပြီးလျှင် မင်းအိမ်မှ အတင်းဆွဲချ၍ ကိုယ်မိတိုင်း ကိုင်မတိုင်းသော ကျောက်ခဲ၊ ဆောက်ပုတ် စသော လက်နက်တို့ဖြင့် ဦးခေါင်းကိုထုခွဲ ရိုက်နှက်လျက် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေပြီးလျှင် ခြေတို့ကို ကိုင်ဆွဲငင်ထုတ်ကာ တံမြက်ချေးစွန့်ရာအရပ်၌ စွန့်ပစ်ကြကုန်၏။
ထိုအခါမှစ၍ မင်းကြီးလည်း တရားသဖြင့် မင်းပြုလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန် နှစ်တန်သော ဝတ္ထုတို့ကို အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်တော်မူလျက် -
ရဟန်းတို့ -
ထိုအခါ ကာလက စစ်သူကြီးသည် - ယခုအခါ ဒေဝဒတ်။
ဆတ္တပါဏိသည် - သာရိပုတ္တရာ။
သိကြားမင်းသည် - အနုရုဒ္ဓါ။
ဓမ္မဓဇ ပညာရှိသည် - ငါဘုရား ဖြစ်လာပြီ -
ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသတည်း။
ဆောင်ပုဒ်[ပြင်ဆင်ရန်]
(၁) မင်းပင်ကောင်းလျက်၊ မင်းမြှောင်ဖျက်၊ ပြည်ပျက်ကျိုးယုတ်စွာ။
(၂) ကာလကယုတ်၊ ရာမဟုတ်၊ ပြုလုပ်သတ်စေပါ။
(၃) ငြူစူလွတ်ကင်း၊ ယစ်မျိုးကင်း၊ ချစ်ခြင်းမရှိပါ။
(၄) အမျက်မထွက်၊ အင်လေးချက်၊ စုံလျက်ဆတ္တပါ။
ဓမ္မဓဇဇာတ် ပြီး၏။
ဆက္ကနိပါတ် - ၁။ အဝါရိယဝဂ် -(၃၈၄) – ဓမ္မဓဇဇာတ် မိမိကိုယ်ကို သီလစောင့်သူ တရားရှိသူဟု ထင်မှတ်ရန် တရားတံခွန် အလံထူ၍ ငှက်ငယ်နှင့် ငှက်များကို စားသောက်သည့် ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသော ကျီးအကြောင်း။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
တဏှာစိတ်ဝင် လူထွက်ချင်[ပြင်ဆင်ရန်]
နတ်လူတို့ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အံ့ဖွယ်သရဲကို ပြုတတ်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ အောက်ပါ အတိတ်ဇာတ်ကို ဆောင်တော်မူသတည်း။
အတိတ်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
အံ့ဖွယ်ထူးလုပ် ကျီးကျင့်ယုတ်[ပြင်ဆင်ရန်]
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်း မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားအလောင်းသည် ငှက်မျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ငှက်အပေါင်း ခြံရံလျက် သမုဒ္ဒရာအလယ် ကျွန်းငယ်တစ်ခုတွင်နေ၏။
ထိုအခါ ကာသိတိုင်းသား ကုန်သည်တို့သည် ဒိသာကာက ကျီးကို ယူဆောင်ကြလျက် လှေဖြင့် သမုဒ္ဒရာသို့သွားကြရာ သမုဒ္ဒရာအလယ်တွင် လှေပျက်သည်ရှိသော် ထိုကျီးသည် ကျွန်းငယ်သို့ရောက်လျှင် ဤငှက်အပေါင်းကား များလှ၏၊ ငါသည် အံ့ဖွယ်သရဲကို ပြု၍ ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်တို့ကို စားမည်ဟု ကြံစည်ပြီးလျှင် ခြေတစ်ချောင်းဖြင့် မြေမှာထောက်၍ ရပ်ကာ ခံတွင်းကိုဖွင့်လျက်နေ၏။
ယောင်ဆောင်တရား ကျင့်ယုတ်မှား[ပြင်ဆင်ရန်]
ငှက်တို့မြင်လျှင် ကျီးထံသို့ ကပ်ကုန်၍ “အရှင် … အဘယ်အမည် ရှိသနည်း” ဟု မေး၏။ “အဆွေတို့ … ဓမ္မိက အမည်ရှိ၏” ဟု ပြော၏။ “အဘယ်ကြောင့် ခြေတစ်ချောင်းဖြင့် ရပ်သနည်း” ဟု မေးကြ၏။ “နှစ်ချောင်းဖြင့်ရပ်လျှင် ဤမြေကြီးသည် ဆောင်နိုင်မည် မဟုတ်” ဟု ပြော၏။ “အဘယ်ကြောင့် ခံတွင်းကိုဖွင့်၍ နေသနည်း” ဟု မေးကြပြန်၏။ “ငါသည် အခြားသော အစာကို မစား၊ လေကိုသာ စား၏” ဟု ပြောဆိုပြီးလျှင် ငှက်တို့ကို ခေါ်၍ သင်တို့ကို ငါ ဆုံးမမည်၊ နားထောင်ကုန်လော့” ဟု ပြောဆိုကာ -
“အို-ဆွေမျိုး ဖြစ်သော ငှက်တို့ … သင်တို့သည် ကာယသုစရိုက် စသော တရားကို ကျင့်ကြကုန်၊ အဖန်တလဲလဲ ကျင့်ကြကုန်၊ သင်တို့အား ကောင်းခြင်းမင်္ဂလာ ဖြစ်လိမ့်မည်၊ တရားကို ကျင့်သောသူသည် ဤလောကနှင့် တမလွန်လောက၌ ချမ်းသာစွာနေရ၏” –
ဟု တရားဟောကာ အဆုံးအမ ပေးလေ၏။
ကျီးကိုယုံငြား ငှယ်ငယ်စား[ပြင်ဆင်ရန်]
ထိုအခါ ငှက်တို့သည် ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်ကို စားလိုသဖြင့် အံ့ဖွယ်သရဲပြုကာ ကျီး၏ ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသော အကြံကို မသိကြသဖြင့် -
“အချင်းတို့ … ဤကျီးငှက်ကား ကောင်းစွတကား၊ မြတ်သောသဘော ရှိစွတကား၊ ခြေတစ်ချောင်းဖြင့် ရပ်လျက် တရားကိုသာ ဟောပြောဆုံးမပေ၏” –
ဟု ချီးမွမ်းကြကုန်၏။
ထိုအခါမှစ၍ ငှက်တို့သည် သီလမရှိသောကျီးကို ယုံကြည်ကြလျက် အစာရှာသွားသောအခါ ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်တို့ကို ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်ရန် အပ်နှင်း၍ သွားကြကုန်၏။ ကျီးယုတ်မာသည် ငှက်တို့ သွားသောအခါ ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်တို့ကို ဝမ်းပြည့်အောင် စား၍ ငှက်တို့ ပြန်လာသောအခါ ငြိမ်သက်တည်ကြည်လျက် ခြေတစ်ချောင်းတည်းဖြင့် ထောက်၍ ရပ်ကာ ခံတွင်းကိုဖွင့်လျက် နေပြန်၏။ ငှက်တို့ပြန်လာကြသောအခါ ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်တို့ကို မမြင်ကြလျှင် ဘယ်သူစားသနည်းဟု ကျယ်လောင်စွာ မြည်တမ်းကြကုန်၏။ ကျီးကိုကား တရားစောင့်သည် ဟူသော အမှတ်ဖြင့် တွေးတောခြင်းကိုမျှ မပြုကုန်။
ဘေးရန်စုံစမ်း ကျီးကိုဖမ်း[ပြင်ဆင်ရန်]
တစ်နေ့သ၌ စားဖန် များလတ်သော် ငှက်မင်းသည် ဤအရပ်၌ ရှေးအခါ တစ်စုံတစ်ရာ ဘေးရန်မရှိ၊ ဤကျီးရောက်လာသောအခါ မှစ၍ ဖြစ်၏၊ ဤကျီးကို စုံစမ်းမည်ဟု ကြံစည်လျက် ငှက်တို့ကျက်စားရာသို့ သွားသည်ရှိသော် အတူတကွ သွားဟန်ပြုလျက် ပြန်လည်ကာ ပုန်းကွယ်ရာ အရပ်တွင် နေလေ၏။ ကျီးယုတ်မာသည် ငှက်တို့မရှိကုန်ဟု ယုံမှားကင်းလျက် ငှက်ဥနှင့် သားငယ်တို့ကို စားပြီးလျှင် ရှေးနည်းတူ နေမြဲနေပြန်၏။
ငှက်မင်းသည် ကိုယ်တိုင်မြင်၍ ငှက်တို့ ပြန်လာသည်ရှိသော် ငှက်အလုံးစုံတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ “အချင်တို့ … ငါသည် ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်တို့ ရန်သူကို စုံစမ်းလတ်သော် ဤကျီးယုတ် စားသည်ကို ငါကိုယ်တိုင် မြင်၏။
သူတော်ယောင်လုပ် ဝိုင်းသတ်ပုတ်[ပြင်ဆင်ရန်]
ဤကျီးယုတ်ကို မပြေးစေလင့်၊ ဖမ်းကြကုန်” ဟု ပြောဆိုကာ ငှက်အပေါင်းတို့ကို ခြံရံစေလျက် -
“အို-ငှက်အပေါင်းတို့ … သင်တို့ကား ထိုကျီး၏ သီလမရှိသည် အဖြစ်ကို မသိကြသဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်၏၊ ဤကျီးသည် ငှက်ဥနှင့် ငှက်ငယ်တို့ကို စား၍ ပါးစပ်က တရား တရားဟု ပြောဆိုဘိ၏။
နှုတ်ဖြင့် တစ်မျိုး ပြောဆို၏၊ ကိုယ်ဖြင့် တစ်မျိုးပြုလုပ်၏၊ နှုတ်ဖြင့် တရားကိုကျင့်၏၊ ကိုယ်ဖြင့် တရားကို မကျင့်၊ တရား၌ လည်း မတည်။
နှုတ်ဖြင့် ပြေပြစ်၏၊ စိတ်ဖြင့် သက်ဝင်ရန်ခက်၏၊ ဖုံးလွှမ်းသော တွင်းထဲမှာ တည်ရှိသော မြွေဟောက်ကဲ့သို့၊ တရားကို တံခွန်ပြုသော ကျီးသည် မြို့ရွာနိဂုံး ဇနပုဒ်တို့၌ သူတော်ကောင်းဟု ထင်ရှား၏၊ ဤကျီးယုတ်ကို ပညာနည်းသူသည် သိနိုင်ခဲ၏” –
“အို-ငှက်အပေါင်းတို့ … ဤရန်သူ ကျီးယုတ်ကို နှုတ်သီး၊ အတောင်၊ ခြေတို့နှင့် ညှဉ်းဆဲကြကုန်၊ သတ်ဖြတ် ဖျက်ဆီးကြကုန်၊ ဤကျီးယုတ်နှင့် ငါတို့ အတူတကွ မနေထိုက်ကုန်” –
ဟု ကြိမ်းမောင်းပြောဆိုကာ ကိုယ်တိုင် ခုန်လွှား၍ ကျီးယုတ် ဦးခေါင်းကို နှုတ်သီးဖြင့် ထိုးဆိတ်လေ၏။ ကြွင်းသော ငှက်တို့လည်း ဝိုင်းအုံကာ နှုတ်သီးတို့ဖြင့် ထိုးဆိတ်ကြကုန်၏။ အတောင်တို့ဖြင့် ရိုက်ခတ်ကြကုန်၏။ ခြေတို့ဖြင့် ကုတ်ဖဲ့ ညှဉ်းဆဲ သတ်ဖြတ်ကြကုန်၏။ ကျီးယုတ်သည် ထိုအရပ်တွင် သေလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန် နှစ်တန်သော ဝတ္ထုတို့ကို အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်တော်မူလျက် -
ရဟန်းတို့ -
ထိုအခါ ကျီးယုတ်သည် - ယခုအခါ အံ့ဖွယ်သရဲကို ပြုလုပ်သော ရဟန်း။
ငှက်မင်းသည် - ယခုအခါ ငါဘုရား ဖြစ်လာပြီ -
ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသတည်း။
ဆောင်ပုဒ်[ပြင်ဆင်ရန်]
(၁) အံ့ဖွယ်သရဲ၊ ပြုသူလည်း၊ မိုက်မဲယုတ်မာသည်။
(၂) နှုတ်ဖြင့်တစ်မျိုး၊ ကိုယ်တစ်မျိုး၊ မရိုးစိတ်ကောက်သည်။
(၃) နှုတ်ကားပြစ်ပြေ၊ တွင်းအောင်းမြွေ၊ စိတ်နေသိခက်သည်။
(၄) ငှက်ဥနှင့်သား၊ စောင့်နှယ်စား၊ ကျီးကားမာယာသည်။
ဓမ္မဓဇဇာတ် ပြီး၏။