မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

ဇီနွန်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
(Xenon မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)
ဇီနွန်  54Xe
A xenon-filled discharge tube glowing light blue
Spectral lines of xenon
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတဇီနွန်, Xe
အသံထွက်/ˈzɛnɒn/[] or /ˈznɒn/[]
ZEN-on or ZEE-non
အဆင်းcolorless gas, exhibiting a blue glow when placed in an electric field
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ဇီနွန်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: နီဟိုနီယမ် (Uut)
Element 114: ဖလရိုဗီယမ် (Uuq)
Element 115: မော်စကိုဗီယမ် (Uup)
Element 116: လီဗာမိုရီယမ် (Uuh)
Element 117: တန်နဆီး (Uus)
Element 118: အိုဂန်နက်ဆွန် (Uuo)
Kr

Xe

Rn
အိုင်အိုဒင်းဇီနွန်ဆယ်ဆီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)54
အုပ်စုဘလော့group 18 (noble gases)
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 5
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  noble gas
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (±) (Ar)131.293(6)[]
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Kr] 4d10 5s2 5p6
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 18, 8
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အငွေ့
အရည်ပျော်မှတ်161.40 K ​(−111.75 °C, ​−169.15 °F)
အရည်ဆူမှတ်165.051 K ​(−108.099 °C, ​−162.578 °F)
သိပ်သည်းမှု (သုည °C)5.894 g/L
(အရည်ဆူမှတ်)2.942 g/cm3[]
သုံးပွင့်ဆိုင်မှတ်161.405 K, ​81.77 kPa[]
Critical point289.733 K, 5.842 MPa[]
ဖျူးရှင်းအပူ2.27 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ12.64 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား21.01[] J/(mol·K)
ငွေ့ရည်ဖိအား
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 83 92 103 117 137 165
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ0, +1, +2, +4, +6, +8 ​(rarely more than 0; a weakly acidic oxide)
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်Pauling scale: 2.6
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 1170.4 kJ/mol
2nd: 2046.4 kJ/mol
3rd: 3099.4 kJ/mol
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်140±9 pm
ဗန်ဒါဝေါ့စ် အချင်းဝက်216 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံface-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for ဇီနွန်
အသံ၏အမြန်နှုန်းgas: 178 m·s−1
liquid: 1090 m/s
အပူစီးကူးမှု5.65×10−3 W/(m·K)
သံလိုက်ဓာတ်diamagnetic[]
သံလိုက် ထိတွေ့နိုင်မှု (χmol)−43.9·10−6 cm3/mol (298 K)[]
CAS Number7440-63-3
သမိုင်းကြောင်း
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုနှင့် ပထမဆုံးခွဲထုတ်ခြင်းဝီလျံ ရမ္မဆေး နှင့် Morris Travers (1898)
အတည်ငြိမ်ဆုံး ဇီနွန်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
124Xe 0.095% is stable with 70 neutrons
125Xe syn 16.9 h ε 1.652 125I
126Xe 0.089% is stable with 72 neutrons
127Xe syn 36.345 d ε 0.662 127I
128Xe 1.910% is stable with 74 neutrons
129Xe 26.401% is stable with 75 neutrons
130Xe 4.071% is stable with 76 neutrons
131Xe 21.232% is stable with 77 neutrons
132Xe 26.909% is stable with 78 neutrons
133Xe syn 5.247 d β 0.427 133Cs
134Xe 10.436% is stable with 80 neutrons
135Xe syn 9.14 h β 1.16 135Cs
136Xe 8.857% 2.165×1021 y[] ββ 2.45783[၁၀] 136Ba
ဝီကီဒေတာတွင် | | ကိုးကား

ဆာ ဝီလျံ ရမ္မဆေးနှင် မောရစ် ထရဲဗား နှစ်ဦးတို့သည် လေရည်ကို အဆင့်ဆင့်ပေါင်းခံယူကြသည်။ ထိုအခါ လေထုတွင်ပါရှိသော အစွမ်းမဲ့ ဓာတ်ငွေ့များတွင် အလေးဆုံးဖြစ်သော ဓာတ်ငွေ့တစ်မျိုးကို တွေ့ကြလေသည်။ ထိုဓာတ်ငွေ့သည် လေထု၏ထုထည် အပုံ ဆယ်သန်းတွင် တစ်ပုံသာပါ၍၊ အရှားဆုံး ဓာတ်ငွေ့လည်းဖြစ်၏။ ယင်းကို ဇီနွန်ဟု အမည်ပေးကြသည်။ လေထုတွင်ပါရှိသော ဟီလီယမ်နီယွန်အာဂွန်ကရစ်ပတွန်နှင့် ဇီနွန်ခေါ် အစွမ်းမဲ့ဓာတ်ငွေ့များသည် အလှည့်မှန်ဇယားတွင် သုညအစု၌ပါဝင်သည်။ ထိုအစုတွင် နောက်ဆုံး၌ ပါဝင်သည့် ရေဒွန်ကိုမူ လေထုထဲတွင်မတွေ့ရဘဲ၊ ရေဒီယိုသတ္တိကြောင့် ပြောင်းလဲမှု များဖြစ်ရာ၌သာ တွေ့ရသည်။

ဇီနွန်သည် အရောင်နှင့် အနံ့မရှိသော ဓာတ်ငွေ့ဖြစ်၍ နိုက်ထရိုဂျင်ထက် ၅ ဆ သိပ်သည်းသည်။ သင်္ကေတမှာ (Xe သို့မဟုတ် X)ဖြစ်သည်။ အက်တမ် နံပါတ်စဉ်နှင့် အက်တမ် အလေးဆများမှာ ၅၄ နှင့် ၁၃၁.၃ အသီးသီးဖြစ်သည်။ အခြား အစွမ်းမဲ့ဓာတ်ငွေ့များကဲ့သို့ပင် ဇီနွန်သည် ဒြပ်ပေါင်းများ မဖြစ် ချေ။ ရောင်စဉ်ဖြင့် ဓာတ်ခွဲရာတွင် အာဂွန်နှင့် အနည်းငယ်တူသည်။[၁၁]

ကိုးကား

[ပြင်ဆင်ရန်]
  1. Simpson၊ J. A.; Weiner၊ E. S. C., eds. (1989)။ "Xenon"။ Oxford English Dictionary20 (2nd ed.)။ Clarendon Press။ ISBN 0-19-861232-X
  2. XenonDictionary.com Unabridged (2010)။ 2010-05-06 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  3. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  4. XenonGas Encyclopedia။ Air Liquide (2009)။
  5. ၅.၀ ၅.၁ Haynes၊ William M., ed. (2011)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.)။ Boca Raton, FL: CRC Press။ p. 4.123။ ISBN 1439855110
  6. Hwang၊ Shuen-Cheng; Weltmer၊ William R. (2000)။ "Helium Group Gases"။ Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology။ Wiley။ pp. 343–383။ doi:10.1002/0471238961.0701190508230114.a01ISBN 0-471-23896-1
  7. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., ed. (2005)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.)။ Boca Raton (FL): CRC Press။ ISBN 0-8493-0486-5
  8. Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4
  9. "Improved measurement of the 2νββ half-life of 136Xe with the EXO-200 detector" (2014). Physical Review C 89. doi:10.1103/PhysRevC.89.015502. 
  10. "Mass and Double-Beta-Decay Q Value of 136Xe" (2007). Physical Review Letters 98 (5): 53003. doi:10.1103/PhysRevLett.98.053003. Bibcode2007PhRvL..98e3003R. 
  11. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)