နီဟိုနီယမ်

နီဟိုနီယမ် ₁₁₃Nh
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတ	နီဟိုနီယမ်, Nh
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ နီဟိုနီယမ်
	ကော့ပါနီဆီယမ် ← နီဟိုနီယမ် → ဖလရိုဗီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)	113
အုပ်စု၊ ဘလော့	group 13 (boron group)
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား	period 7
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ	but probably a post-transition metal; possibly a metalloid
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု	[Rn] 5f14 6d10 7s2 7p1 (predicted)
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု	2, 8, 18, 32, 32, 18, 3 (predicted)
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်	အစိုင်အခဲ (predicted)
အရည်ပျော်မှတ်	700 K (430 °C, 810 °F) (predicted)
အရည်ဆူမှတ်	1430 K (1130 °C, 2070 °F) (predicted)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)	16 g/cm3 (predicted)
ဖျူးရှင်းအပူ	7.61 kJ/mol (extrapolated)
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ	130 kJ/mol (predicted)
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်	1st: 704.9 kJ/mol (predicted); 2nd: 2240 kJ/mol (predicted); 3rd: 3020 kJ/mol (predicted); (more)
အက်တောမစ် အချင်းဝက်	empirical: 170 pm (predicted)
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်	172–180 pm (extrapolated)
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ	hexagonal close-packed (hcp) ; (predicted)
CAS Number	54084-70-7
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်း	After Japan (Nihon in Japanese)
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု	Riken (Japan, first undisputed claim 2004); JINR (Russia) and Livermore (US, first announcement 2003)
အတည်ငြိမ်ဆုံး နီဟိုနီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
	ဝီကီဒေတာတွင် \| ကြည့်ရှု; ဆွေးနွေး; ပြင်ဆင်; \| ကိုးကား

နီဟိုနီယမ် (Nihonium) သည် ဓာတုဗေဒဒြပ်စင်တမျိုးဖြစ်ပြီး ၎င်း၏သင်္ကေတမှာ Nh ဖြစ်ပြီး အက်တမ်အမှတ်စဉ် (atomic number) ၁၁၃ ဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်ကို အက္ကသယ်လီယမ် (eka-thallium)ဟုလည်းခေါ်ကြသေးသည်။ Americium-၂၄၃ အက်တမ်အား calcium-၄၈၏အိုင်းယွန်းများနှင့်ပြိုကွဲပျက်စီးစေခြင်းမှ ၎င်းဒြပ်စင်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ နီဟိုနီယမ်ဆိုသည်မှာ ဂျပန်အမည်တစ်ခုဖြစ်သည့် နီဟွန်ဆိုသည်မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင် ပြိုကွဲပျက်စီးချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသော နီဟိုနီယမ် ဒြပ်စင်၏အက်တမ်လေးခုတို့သည် ၁/၁၀ စက္ကန့်ထက်နည်းသောအချိန်အတွင် နီဟိုနီယမ် ဒြပ်စင်၏အက်တမ်များအဖြစ်သို့ ပြိုကွဲပျက်စီးသွားသည်။ ၂၀ဝ၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဂျပန်သိပ္ပံပညာရှင်အဖွဲ့အစည်းတခုမှ ၎င်းဒြပ်စင်ကိုဓာတ်ခွဲခန်း၌ အောင်မြင်စွာ ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့ကြောင်းကြေညာ ခဲ့သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်၏ဂုဏ်သတ္တိများသည် Thallium(Th) နှင့် Indium(In) တို့၏ဂုဏ်သတ္တိများနှင့် ဆင်တူနိုင်ကြောင်းခန့်မှန်းမျှော်လင့်ထားကြသည်။

Ununtrium အမည်ဖြင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သောဒြပ်စင်အမှတ် ၁၁၃ အတွက် သိပ္ပံဆိုင်ရာအမှတ်အသားအဖြစ် Latinate ဘာသာအရ “one-one-three-ium” (“ium” being a standard ending for element names)ဟုခေါ်ဝေါ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်ယင်းဒြပ်စင်အမည်အား နီဟိုနီယမ် ဟု တရားဝင်သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပြီး ၂၀၁၇ခုနှစ် မတ်လတွင် ဂျပန်နိုင်ငံတိုကျိုးမြို့၌ အမည်ပေးအခမ်းအနားပြုလုပ်ခဲ့ကာ ဂျပန်အိမ်ရှေ့မင်းသားကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ နီဟိုနီယမ် သည် transuranic (transuranic elements=ransuranium element, chemical element with an atomic number greater than 92 (which is the atomic number of uranium)) ဒြပ်စင်များကဲ့သို့ဓာတ်ခွဲခန်းမှသာထုတ်ယူရရှိနိုင်သည့်ဒြပ်စင်ဖြစ်သည်။

အသုံးပြုခြင်း

၎င်းဒြပ်စင်အကြောင်းကို အနည်းငယ်သာသိရှိထားပြီး အသုံးပြုနိုင်ရန် နည်းလမ်းတစုံတရာမသိရှိသေးပါ။

သဘာဝမှာတွေ့ရှိမှုအခြေအနေ

၎င်းဒြပ်စင်ကို ဓာတ်ခွဲခန်းအတွင်းမှသာ ထုတ်ယူနိုင်သောကြောင့် မြေကြီးပေါ်တွင်သဘာဝအတိုင်းလုံဝ မတွေ့ရှိနိုင်ပါ။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

၎င်းဒြပ်စင်သည် အလွန်မတည်မြဲသောဒြပ်စင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်ဖြစ်ပေါ်ပြီး အလွန်လျင်မြန်စွာ အခြားဒြပ်စင်များအဖြစ်သို့ ပြိုကွဲပျက်စီးသွားသောကြောင့် ၎င်းဒြပ်စင်မှလူသားတို့၏ ကျန်းမာရေး အပေါ်အကျိုးသက်ရောက်မှုကို လေ့လာရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့ သတ်ရောက်မှုများ

နီဟိုနီယမ် ဒြပ်စင်၏သက်တမ်းဝက်(half-life)သည် အလွန်တိုသောကြောင့် ပတ်ဝန်ကျင်သို့ ၎င်းဒြပ်စင်၏သက်ရောက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာမလိုပါ။

ကိုးကား

↑ "Classifying superheavy elements by machine learning" (8 February 2019). Physical Review A 99: 022110-1–7. doi:10.1103/PhysRevA.99.022110.
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ ^၂.၃ ^၂.၄ ^၂.၅ ကိုးကား အမှား - Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Haire
↑ ^၃.၀ ^၃.၁ Seaborg, Glenn T. (c. 2006)။ transuranium element (chemical element)။ Encyclopædia Britannica။ 2010-03-16 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ^၄.၀ ^၄.၁ ^၄.၂ "Predicting the Properties of the 113–120 Transactinide Elements" (1981). Journal of Physical Chemistry 85 (9): 1177–1186. doi:10.1021/j150609a021.
↑ ^၅.၀ ^၅.၁ ^၅.၂ ^၅.၃ ^၅.၄ "Superheavy elements: a prediction of their chemical and physical properties" (1975). Recent Impact of Physics on Inorganic Chemistry 21: 89–144. doi:10.1007/BFb0116498. Retrieved on 4 October 2013.
↑ "Predicted Properties of the Super Heavy Elements. I. Elements 113 and 114, Eka-Thallium and Eka-Lead" (1969). The Journal of Physical Chemistry 74 (5): 1127−1134. doi:10.1021/j100700a029.
↑ "First principle study of the structural and electronic properties of Nihonium" (2020). MRS Advances: 1–9. doi:10.1557/adv.2020.159.
↑ Hofmann၊ S.; Heinz၊ S.; Mann၊ R.; Maurer၊ J.; Münzenberg၊ G.; Antalic၊ S.; Barth၊ W.; Burkhard၊ H. G.; Dahl၊ L.; Eberhardt၊ K.; Grzywacz၊ R.; Hamilton၊ J. H.; Henderson၊ R. A.; Kenneally၊ J. M.; Kindler၊ B.; Kojouharov၊ I.; Lang၊ R.; Lommel၊ B.; Miernik၊ K.; Miller၊ D.; Moody၊ K. J.; Morita၊ K.; Nishio၊ K.; Popeko၊ A. G.; Roberto၊ J. B.; Runke၊ J.; Rykaczewski၊ K. P.; Saro၊ S.; Schneidenberger၊ C.; Schött၊ H. J.; Shaughnessy၊ D. A.; Stoyer၊ M. A.; Thörle-Pospiech၊ P.; Tinschert၊ K.; Trautmann၊ N.; Uusitalo၊ J.; Yeremin၊ A. V. (2016)။ "Remarks on the Fission Barriers of SHN and Search for Element 120"။ in Peninozhkevich၊ Yu. E.; Sobolev၊ Yu. G. (eds.)။ Exotic Nuclei: EXON-2016 Proceedings of the International Symposium on Exotic Nuclei။ Exotic Nuclei။ pp. 155–164။ ISBN 9789813226555။
↑ Hofmann, S. (2016). "Review of even element super-heavy nuclei and search for element 120". The European Physics Journal A 2016 (52). doi:10.1140/epja/i2016-16180-4. Bibcode: 2016EPJA...52..180H.

[metalloid-1] "Classifying superheavy elements by machine learning" (8 February 2019). Physical Review A 99: 022110-1–7. doi:10.1103/PhysRevA.99.022110.

[Haire-2] ၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ ^၂.၃ ^၂.၄ ^၂.၅ ကိုးကား အမှား - Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Haire

[EB-3] ၃.၀ ^၃.၁ Seaborg, Glenn T. (c. 2006)။ transuranium element (chemical element)။ Encyclopædia Britannica။ 2010-03-16 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[B&K-4] ၄.၀ ^၄.၁ ^၄.၂ "Predicting the Properties of the 113–120 Transactinide Elements" (1981). Journal of Physical Chemistry 85 (9): 1177–1186. doi:10.1021/j150609a021.

[BFricke-5] ၅.၀ ^၅.၁ ^၅.၂ ^၅.၃ ^၅.၄ "Superheavy elements: a prediction of their chemical and physical properties" (1975). Recent Impact of Physics on Inorganic Chemistry 21: 89–144. doi:10.1007/BFb0116498. Retrieved on 4 October 2013.

[NhFl-6] "Predicted Properties of the Super Heavy Elements. I. Elements 113 and 114, Eka-Thallium and Eka-Lead" (1969). The Journal of Physical Chemistry 74 (5): 1127−1134. doi:10.1021/j100700a029.

[hcp-7] "First principle study of the structural and electronic properties of Nihonium" (2020). MRS Advances: 1–9. doi:10.1557/adv.2020.159.

[EXON-8] Hofmann၊ S.; Heinz၊ S.; Mann၊ R.; Maurer၊ J.; Münzenberg၊ G.; Antalic၊ S.; Barth၊ W.; Burkhard၊ H. G.; Dahl၊ L.; Eberhardt၊ K.; Grzywacz၊ R.; Hamilton၊ J. H.; Henderson၊ R. A.; Kenneally၊ J. M.; Kindler၊ B.; Kojouharov၊ I.; Lang၊ R.; Lommel၊ B.; Miernik၊ K.; Miller၊ D.; Moody၊ K. J.; Morita၊ K.; Nishio၊ K.; Popeko၊ A. G.; Roberto၊ J. B.; Runke၊ J.; Rykaczewski၊ K. P.; Saro၊ S.; Schneidenberger၊ C.; Schött၊ H. J.; Shaughnessy၊ D. A.; Stoyer၊ M. A.; Thörle-Pospiech၊ P.; Tinschert၊ K.; Trautmann၊ N.; Uusitalo၊ J.; Yeremin၊ A. V. (2016)။ "Remarks on the Fission Barriers of SHN and Search for Element 120"။ in Peninozhkevich၊ Yu. E.; Sobolev၊ Yu. G. (eds.)။ Exotic Nuclei: EXON-2016 Proceedings of the International Symposium on Exotic Nuclei။ Exotic Nuclei။ pp. 155–164။ ISBN 9789813226555။

[Hofmann2016-9] Hofmann, S. (2016). "Review of even element super-heavy nuclei and search for element 120". The European Physics Journal A 2016 (52). doi:10.1140/epja/i2016-16180-4. Bibcode: 2016EPJA...52..180H.

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]