မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

အက်တီနီယမ်

လင့်ခ်များကို တည်းဖြတ်ရန်
ဝီကီပီးဒီးယား မှ
(Actinium မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)
အက်တီနီယမ်  89Ac
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတအက်တီနီယမ်, Ac
အသံထွက်/ækˈtɪniəm/
ak-TIN-nee-əm
အဆင်းsilvery-white, glowing with an eerie blue light;[၁] sometimes with a golden cast[၂]
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ အက်တီနီယမ်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: နီဟိုနီယမ် (Uut)
Element 114: ဖလရိုဗီယမ် (Uuq)
Element 115: မော်စကိုဗီယမ် (Uup)
Element 116: လီဗာမိုရီယမ် (Uuh)
Element 117: တန်နဆီး (Uus)
Element 118: အိုဂန်နက်ဆွန် (Uuo)
 La
↑
Ac
↓
(Ubu)
ရေဒီယမ် ← အက်တီနီယမ် → သိုရီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)89
အုပ်စု၊ ဘလော့group n/a
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 7
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  actinide, sometimes considered a transition metal
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)(227)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Rn] 6d1 7s2
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 32, 18, 9, 2
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်1500 K ​(1227 °C, ​2240 °F) (estimated)[၂]
အရည်ဆူမှတ်3500±300 K ​(3200±300 °C, ​5800±500 °F) (extrapolated)[၂]
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)10 g/cm3
ဖျူးရှင်းအပူ14 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ400 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား27.2 J/(mol·K)
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ3, 2 ​(a neutral oxide)
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်Pauling scale: 1.1
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 499 kJ/mol
2nd: 1170 kJ/mol
3rd: 1900 kJ/mol
(more)
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်215 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ ​face-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for အက်တီနီယမ်
အပူစီးကူးမှု12 W/(m·K)
CAS Number7440-34-8
သမိုင်းကြောင်း
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုနှင့် ပထမဆုံးခွဲထုတ်ခြင်းFriedrich Oskar Giesel (1902)
အမည်တပ် ခဲ့André-Louis Debierne (1899)
အတည်ငြိမ်ဆုံး အက်တီနီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
225Ac trace 10 d α 5.935 221Fr
226Ac syn 29.37 h β− 1.117 226Th
ε 0.640 226Ra
α 5.536 222Fr
227Ac trace 21.772 y β− 0.045 227Th
α 5.042 223Fr
ဝီကီဒေတာတွင် |
| ကိုးကား

အက်တီနီယမ် (အင်္ဂလိပ်: Actinium) ဒြပ်စင်သည် ငွေရောင် ရေဒီယိုသတ္တိကြွ ဒြပ်စင်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အနက်ရောင်များ ပါဝင်ပြီး ကြီးမားသော ရေဒီယို သတ္တိကြွခြင်း နှင့်အတူ အပြာရောင် အလင်းတန်းများ အသွင် တောက်ပနေသော ဒြပ်စင်ဖြစ်သည်။ Actinium ဒြပ်စင်အား ၁၈၉၉ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ် ဓာတုဗေဒ ပညာရှင် André-Louis Debierne ဆိုသူမှ စတင်ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ် တွင် Friedrich Otto Giesel က ထပ်မံ အသေးစိတ်ရှာဖွေ လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ Actinium ၏ ဓာတုဗေဒနှင့်ပတ်သက်သော ဂုဏ်သတ္တိ အချက် အလက်များသည် ရှားပါးဒြပ်စင် lanthanum နှင့် ဆင်တူသည်။ Actinium ဟူသော အမည်သည် ဂရိဘာသာစကား aktinos မှ ဆင်းသက်လာပြီး အဓိပ္ပာယ် အားဖြင့် ရောင်ခြည်တန်း သို့မဟုတ် ရောင်ခြည်ဟု သတ်မှတ်နိုင်သည်။

အသုံးပြုခြင်း

[ပြင်ဆင်ရန်]

Actinium သည် ရေဒီယို သတ္တိကြွမှု မြင့်မားသဖြင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများတွင် အသုံးမပြုနိုင်ပေ။ ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်ခြင်း လုပ်ငန်းများတွင် Actinium-225 ကို အပူစွမ်းအင် ရရှိစေရန် တွဲဖက် အသုံးပြုပါသည်။ အထူးသဖြင့် radioimmunotherapy ကုထုံးများတွင် များစွာ အသုံးဝင်ပါသည်။

သဘာဝမှာတွေ့ရှိမှုအခြေအနေ

[ပြင်ဆင်ရန်]

Actinium အား ယူရေနီယမ် သတ္ထုရိုင်းများ ထဲတွင် အနည်းငယ် တွေ့ရှိရသည်။ α- ray နှင့် β – ray များ ထုတ်လွှတ်ပြီး တည်ရှိမှု သက်တမ်းသည် ၂၁.၇၇၃ နှစ်ခန့် ရှိသည်။ Uranium သတ္ထုရိုင်း ၁ တန်တွင် actinium ၁၀ ဂရမ်ခန့် ပါဝင်သည်။ Actinium ကို Uranium သတ္ထုရိုင်းများ ထဲတွင် အနည်းငယ် တွေ့ရှိရသော်လည်း အဏုမြူ ဓာတ်ပေါင်းဖိုများတွင် 226-Ra ၏ နျူထရွန် ကွဲထွက်ခြင်းမှာ မီလီဂရမ် အနည်းငယ်မျှ ရှိသည် ဟုသာ ဖော်ပြကြသည်။ Actinium ၏ အိုင်ဆိုတုပ် တစ်ခုဖြစ်သော Ac-227 ကို သဘာဝတွင် အများအပြား တွေ့ရှိရသည်။ Ac-227 (သက်တမ်း ၂၁.၇၇၃ နှစ် )၊ Ac-225 (သက်တမ်း ၁၀ ရက်)၊ Ac-226 (၂၉.၃၇ နာရီ)၊ အစရှိသော အိုင်ဆိုတုပ်များ ကိုလည်း တွေ့ရှိရသည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

[ပြင်ဆင်ရန်]

ရေဒီယို သတ္တိကြွသော Actinium-227 မှ ထုတ်လွှတ်သော ရောင်ခြည်များသည် ကျန်းမာရေးကို များစွာ ထိခိုက်စေသည်။ Actinium-227 သည် plutonium ကဲ့သို့ အန္တရာယ်ပေးနိုင်သော ဒြပ်စင်တစ်ခုဖြစ်သည်။ Actinium မှ ထုတ်လွှတ်သော ရောင်ခြည်များကြောင့် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ဆဲလ်များ ပျက်စီးစေ နိုင်သည်။ ၎င်း ဒြပ်စင်သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ကြာရှည်စွာ ခိုအောင်းနေနိုင်ပြီး အခြားဆဲလ်များအား ဓာတ်ရောင်ခြည် သင့်စေကာ အမျိုးမျိုးသော ကင်ဆာ ရောဂါများကို ဖြစ်ပွား စေနိုင်သည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့ သက်ရောက်မှုများ

[ပြင်ဆင်ရန်]

ရေဒီယို သတ္တိကြွစေသော အညစ် ကြေးများ စွန့်ပစ်ခြင်း နှင့်အမှတ်မထင် စွန့်ထုတ်မိခြင်း တို့ကြောင့် ရေထု၊ လေထု နှင့် မြေထုထဲသို့ Actinium-227 များ ရောက်ရှိ နိုင်သည်။ ထို့သို့ ရောက်ရှိခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ ရှိစေနိုင်သည်။

ကိုးကား

[ပြင်ဆင်ရန်]
  1. ↑ Wall, Greg (8 September 2003)။ C&EN: It's Elemental: The Periodic Table - Actinium။ C&EN: It's Elemental: The Periodic Table။ Chemical and Engineering News။ 2 June 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  2. ↑ ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ Kirby၊ Harold W.; Morss၊ Lester R. (2006)။ "Actinium"။ The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements။ p. 18။ doi:10.1007/1-4020-3598-5_2။ ISBN 978-1-4020-3555-5။
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား
H   He
Li Be   B C N O F Ne
Na Mg   Al Si P S Cl Ar
K Ca   Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr   Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
အယ်လ်ကာလီသတ္တုများ အယ်ကာလိုင်း သတ္တုများ Lanthanides Actinides Transition metals Post-transition metals တစ်ပိုင်းသတ္တုများ Polyatomic nonmetals Diatomic nonmetals နိုဘယ်ဂက်စ်များ
မြင်ကွင်းကျယ်ဖြင့်
"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=အက်တီနီယမ်&oldid=697933" မှ ရယူရန်