ဥပနိသသုတ်

ဥပနိသာသုတ် နှင့် မရောထွေးပါနှင့်။

ပိဋကတ် သုံးပုံ
ဝိနယပိဋက
ပါရာဇိကဏ် ပါစိတ် မဟာဝဂ် စူဠဝါ ပရိဝါ
သုတ္တန်ပိဋကတ်
ဒီဃနိကာယ် မဇ္ဈိမနိကာယ် သံယုတ္တနိကာယ် အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် ခုဒ္ဒကနိကာယ်
အဘိဓမ္မာပိဋကတ်
ဓမ္မသင်္ဂဏီ ဝိဘင်း ဓာတုကထာ ပုဂ္ဂလပညတ် ကထာဝတ္ထု ယမိုက် ပဋ္ဌာန်း

(၄)သုတ် ရှိပါသည်။ ဥပနိသာသုတ်ဟုလည်း ရှိသေး၏

ဤကား ရုပ်, ဤကား ရုပ်၏အကြောင်း, ဤကား ရုပ်၏ချုပ်ခြင်း-ဟုသိသူ ဤအတူ ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်တို့ကို ယုံမှားမရှိ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူ၏၊ မသိမမြင်သူအား အာသဝေါ တရားတို့ကုန်၏ဟု ဟောတော်မမူဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပြီးလျှင် (၁)ခယဉာဏ၊ (၂)ဝိမုတ္တိ၊ (၃)ဝိရာဂ၊ (၄)နိဗ္ဗိဒါ၊ (၅)ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ (၆)သမာဓိ၊ (၇)သုခ၊ (၈)ပဿဒ္ဓိ၊ (၉)ပီတိ၊ (၁၀)ပါမောဇ္ဇ (၁၁)သဒ္ဓါ၊ (၁၂)ဒုက္ခ၊ (၁၃)ဇာတိ၊ (၁၄)ဘဝ၊ (၁၅)ဥပါဒါန်၊ (၁၆)တဏှာ၊ (၁၇)ဝေဒနာ၊ (၁၈)ဖဿ၊ (၁၉)သဠာယတန၊ (၂၀)နာမရူပ၊ (၂၁)ဝိညာဏ၊ (၂၂)သင်္ခါရ၊ (၂၃)အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော ရှေ့တရား၏ အကြောင်း “ဥပနိသ”ကား နောက်တရားဖြစ်၏ “ပဋိလောမအားဖြင့်၎င်း၊ (၁)အဝိဇ္ဇာ၊ (၂)သင်္ခါရ၊ (၃)ဝိညာဏ၊ (၄)နာမရူပ၊ (၅)သဠာယတန၊ (၆)ဖဿ၊ (၇)ဝေဒနာ၊ (ဂ)တဏှာ၊ (၉)ဥပါဒါန၊ (၁၀)ဘဝ၊ (၁၁)ဇာတိ၊ (၁၂)ဒုက္ခ၊ (၁၃)သဒ္ဓါ၊ (၁၄)ပါမောဇ္ဇ (၁၅)ပီတိ၊ (၁၆)ပဿဒ္ဓိ၊ (၁၇)သုခ၊ (၁၈)သမာဓိ၊ (၁၉)ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ (၂၀)နိဗ္ဗိဒါ၊ (၂၁)ဝိရာဂ၊ (၂၂)ဝိမုတ္တိ၊ (၂၃)ခယေဉာဏ-ဟု အနုလောမ “ဥပနိသ” ရှေ့တရားသည် နောက်တရား၏ ဥပနိသဖြစ်ပုံကို၎င်း တောင်ထိပ်၌မိုးရွာသော ဥပမာဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။

အဋ္ဌကထာ၌-အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ဝိညာဏာဒိဝဋ္ဋပူရဏဖြစ်ပုံနှင့် သုတဝန္တ ကလျာဏပုထုဇဉ်၏ ပုထုဇဉ်ဘဝ ဝိမုတ္တိသာဂရကိုပြည့်စေ၍ တည်ပုံ, အထက်ပါဓမ္မတို့၏ အဖွင့်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။

---

သီလပျက်စီးသော ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား အဝိပ္ပဋိသာရအကြောင်း ပျက်စီး၏။ အဝိပ္ပဋိသာရမရှိ အကြောင်းပျက်စီးသည်ရှိသော် ပါမောဇ္ဇ, ပီတိ, ပဿဒ္ဓိ, သုခ, သမ္မာသမာဓိ, ယထာဘူတဉာဏဒဿန, နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန-တို့တွင် ရှေးရှေးဓမ္မတို့မရှိခဲ့လျှင် နောက်နောက်ဓမ္မတို့၏ အကြောင်းပျက်စီးပုံကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။

---

အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။

---

အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။