တိရီဋဝစ္ဆဇာတ်
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
တိကနိပါတ် - ၁။ သင်္ကပ္ပဝဂ် -(၂၅၉ )တိရီဋဝစ္ဆဇာတ်။ ။ မင်းကြီး စစ်ရှုံး၍ ထွက်ပြေးရာ ရေရှာရာတွင် တွင်းထဲကျ၍ ကယ်ဆယ်စောင့်ရှောက်ထားသဖြင့် ကျေးဇူးတစ်ဖန် အပြုခံရသော တိရီဋဝစ္ဆရသေ့ အကြောင်း။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
နတ်လူတို့ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရှင်အာနန္ဒာအား ပုဆိုးတစ်ထောင်ရခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အောက်ပါ အတိတ်ဇာတ်ကို ဆောင်တော်မူသတည်း။
[ဤပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကား ဒုကနိပါတ်ဂုဏဇာတ်၌ အကျယ်ပြခဲ့ပြီ။]
အတိတ်ဝတ္ထု[ပြင်ဆင်ရန်]
တောရပ်မွေ့လျော် အလောင်းတော်[ပြင်ဆင်ရန်]
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်း မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားအလောင်းသည် ကာသိတိုင်းဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုးဖြစ်၍ အမည်အားဖြင့် တိရီဋဝစ္ဆအမည်ရှိသတတ်၊ ထိုတိရီဋဝစ္ဆသတို့သားသည် အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ အလုံးစုံသော အတတ်ပညာတို့ကို သင်ကြားတတ်မြောက်ပြီးလျှင် မိဘတို့ သေလွန်ခြင်းကြောင့် ထိန်လန့်တုန်လှုပ်သောစိတ်ရှိရကား တောထွက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီးလျှင် တော၌ သစ်မြစ်သစ်သီးတို့ကို စားသောက်ကာနေလေ၏။
မင်းကြီးရေမရ တွင်းခုန်ချ[ပြင်ဆင်ရန်]
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် ပစ္စန္တရာဇ်တွင် သူပုန်ထသဖြင့် သွား၍ နှိမ်နင်းရာ စစ်ရှုံးသဖြင့် သေဘေးမှ ကြောက်ရကား ဆင်ကိုစီး၍ပြေးလျက် တောသို့ဝင်သည်ရှိသော် ညချမ်းသောအခါ တိရီဋဝစ္ဆရသေ့ သစ်သီးရှာသွားခိုက် ကျောင်းသို့ရောက်လေ၏။ မင်းကြီးသည် တစ်နေ့လုံး နေပူတွင် အပြင်းအခန် လာခဲ့ရသဖြင့် အလွန်ရေငတ်ရကား ရေကိုရှာလတ်သော် စင်္ကြံဦးတွင် ရေတွင်းကို မြင်လေ၏။ ခပ်ရန် ကြိုးနှင့်ရေပုံးကို ရှာ၍ကား မရ၊ ရေငတ်ခြင်းကို သည်းမခံနိုင်သဖြင့် ဆင်ဝမ်းတွင်းပတ်သော ကြိုးကိုယူ၍ ဆင်ကို ရေတွင်းနားတွင် ထားကာ ဆင်ခြေ၌ ကြိုးချည်လျက် ကြိုးစကိုကိုင်ကာ ရေတွင်းသို့ဆင်းရာ ကြိုးတိုနေသဖြ်င့ တစ်ဖန် အပေါ်ရုံပုဆိုးကို ဆက်ပြန်ရာ ခြေဖျားထိမိရုံမျှသာ မှီလေ၏။ ထိုအခါ အလွန်မချင့်မရဲ ဖြစ်လျက် သည်းမခံနိုင်တော့သဖြင့် သေရခြင်းသာ မြတ်သေးသည်ဟု ကြံစည်ပြီးလျှင် ကြိုးကိုလွှတ်၍ ရေတွင်းထဲသို့ ဆင်းကာ ရေကို အလိုရှိတိုင်း သောက်လေ၏။ တစ်ဖန်ပြန်၍ မတက်နိုင်တော့သဖြင့် ရေတွင်းထဲတွင်သာ နေရ၏။ ဆင်သည် လိမ္မာသောဆင် ဖြစ်ရကား အရပ်တစ်ပါးသို့ မသွားဘဲ မင်းကြီးကိုသာ ကြည့်၍ နေ၏။
ရသေ့မဟာ လုပ်ကျွေးရှာ[ပြင်ဆင်ရန်]
ရသေ့လည်း သစ်သီးရှာရာမှ ပြန်၍လာလတ်သော် ကျောင်းသို့ရောက်၍ ဆင်ကိုမြင်လျှင် မင်းကြီးလာသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ မင်းကြီးကိုမမြင်၊ အကြောင်းအသို့ရှိသနည်းဟု စုံစမ်းရန် ဆင်ထံ ရေတွင်းသို့သွားရာ မင်းကြီးကိုမြင်၍ “မြတ်သောမင်းကြီး ... မကြောက်လင့်” ဟု အားပေးကာ လှေကားထောင်၍ အပေါ်သို့ တက်စေပြီးလျှင် တစ်ကိုယ်လုံး ဆီဖြင့် လိမ်းကျံဆုပ်နယ်ကာ သက်သာရာရစေလျက် သစ်သီးတို့ကို ကျွေး၏။ ဆင်၏တန်ဆာတို့ကိုလည်း ဖြေလေ၏။ မင်းကြီးလည်း ရသေ့ထံဝယ် နှစ်ရက်၊ သုံးရက် နေကာ အပန်းဖြေပြီးလျှင် ကျေးဇူးကြီးလှသော ရသေ့ကို မိမိထံသို့လာရန် ဝန်ခံစေ၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆင်ကိုစီးကာ မြို့တော်သို့ သွားလေ၏။ မြို့တော်အနီး သစ်တော၌နေသော ဗိုလ်ပါတို့သည် မင်းကြီးလာသည်ကိုမြင်လျှင် ခြံရံကာ မြို့တော်သို့ ဝင်ကုန်၏။
ဥယျာဉ်တော်တွင်း ကျောင်းဆောက်နှင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
ရသေ့လည်း လခွဲလွန်သောအခါ ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်၍ ဥယျာဉ်တော်သို့ဝင်ကာ တည်းခိုပြီးလျှင် နံနက်အခါ မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်လတ်သော် မင်းအိမ်တံခါးသို့ ရောက်လေ၏။ မင်းကြီးလည်း ထိုအခိုက် လေသွန်တံခါးဖြင့် ကြည့်လတ်သော် ရသေ့ကိုမြင်၍ သိသဖြင့် ပြာသာဒ်မှ ဆင်းသက်ကာ ပင့်ပြီးလျှင် ရာဇပလ္လင်တွင် သီတင်းသုံးစေ၏။ မိမိအတွက် စီရင်ထားသော အာဟာရကို ကပ်လှူကာ ရသေ့ကို ဥယျာဉ်တော်သို့ပင့်၍ ကျောင်းသင်္ခမ်းဆောက်လုပ်ပြီးလျှင် ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကို အပြည့်အစုံလှူဒါန်း၍ ဥယျာဉ်စောင့်ကို အပ်နှင်းကာ နန်းတော်သို့ပြန်လေ၏။
ထိုအခါမှစ၍ ရသေ့သည် မင်းကြီးနန်းတော်၌သာ နေ့စဉ် ဆွမ်းဘုဉ်းပေး၏။ များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရရှိ၏။ သည်းမခံနိုင်သော အမတ်တို့သည် မနာလိုဝန်တိုကြသဖြင့် အိမ်ရှေ့မင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကာ - “အရှင်မင်းမြတ် ... အကျွန်ုပ်တို့ မင်းကြီးသည် ရသေ့တစ်ပါးကို အလွန်မြတ်နိုး၏။ ဘယ်အမှုကိုမြင်၍နည်း၊ အရှင်တို့သည် မင်းကြီးကို ပြောဆိုပါဦးလော့” ဟု လျှောက်ထားကြကုန်၏။ အိမ်ရှေ့မင်းသည် အမတ်တို့စကားကို ကြားလျှင် ဝန်ခံကာ အမတ်တို့နှင့်တကွ မင်းကြီးထံသွားပြီးလျှင် - “ဖခင်မင်းကြီး ... ဤရသေ့ကား အတတ်ပညာ တစ်စုံတစ်ရာမရှိ၊ တောင်ဝှေးသုံးခွကို ကိုင်သော ဤရသေ့ကား - ဖခင်မင်းကြီး၏ ဆွေမျိုးဉာတိလည်း မဟုတ်၊ အဆွေခင်ပွန်း သူငယ်ချင်းလည်း မဟုတ်၊ သို့ဖြစ်လျက် အဘယ်ကြောင့် ထမင်းဦးကို ပေးလှူဘိသနည်း” – ဟု မေးလျှောက်လေ၏။
အရှင့်ကျေးဇူး မေ့အပ်ဖူး အထူးမှာကြားခဲ့[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကြီးလည်း သားတော် အိမ်ရှေ့မင်း၏ စကားကို ကြားလျှင် “သားတော် ... ပစ္စန္တရာဇ်သို့သွား၍ သူပုန်တို့ကို နှိမ်နင်းရာ စစ်ရှုံး၍ ဗိုလ်ပါနှင့်ကွဲပြီး ခမည်းတော် နှစ်ရက်၊ သုံးရက် မလာဘဲနေ၏၊ အမှတ်ရ၏လော” ဟု မေး၏။ “ဖခင်းမင်းကြီး ... အမှတ်ရပါသည်” ဟု လျှောက်၏။
“သားတော် ... ငါ့မှာ ရသေ့ကိုမှီ၍ အသက်ကိုရပေသည်၊ ရသေ့ကား ငါ၏အသက်သခင်ကျေးဇူးရှင် ဖြစ်ပေသည်”ဟု ဖြစ်ပျက်သမျှ အကြောင်းစုံကို ပြောကြားပြီးလျှင် “သားတော် ... အသက်ကိုပေးသော ကျေးဇူးရှင် ငါ့ထံရောက်လာရာ မင်းအဖြစ်ကိုပေးသော်လည်း ကျေးဇူးမကျေနိုင်” ဟု ပြောဆိုပြီးလျှင် - “သားတော် ... ဘေးရန်တို့ကြောင့် စစ်ရှုံး၍ တစ်ယောက်ထီးတည်း ရေတွင်းထဲသို့ကျကာ ဒုက္ခရောက်နေသော ငါဖခင်အား - ဤရသေ့သည် ကြမ်းကြုတ်၍ ရေမရှိသော ရေတွင်းထဲမှ ဆယ်တင်ခဲ့၏။ ထိုကြောင့် ငါ့မှာ ရေတွင်းထဲက တက်နိုင်ခဲ့၏။ ဤရသေ့၏ တန်ခိုးအာနုဘော်ဖြင့် ငါ့မှာ သေမင်းလက်မှ လွတ်မြောက်ကာ ဤလူ့ပြည်သို့ တစ်ဖန်ရောက်ခဲ့ရ၏။ ဤရသေ့ကား ပစ္စည်းလေးပါးကို အလှူခံထိုက်၏။ ဤရသေ့အား အသုံးအဆောင်ကို လှူဒါန်းကြလော့၊ ယဇ်ကို ပူဇော်ကြလော့” ဟု မင်းကြီးသည် ကောင်းပင်ပြင်ဝယ် လပြည့်ဝန်းကို ထင်စေဘိသကဲ့သို့ ရသေ့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဖော်ပြသည် ရှိသော် အလုံးစုံသောသူတို့၌ ထင်မြင်လာကြကုန်၏။ သို့အတွက် လာဘသက္ကာရသည် အလွန်များလေ၏။
ထိုအခါမှစ၍ အိမ်ရှေ့မင်းသည် လည်းကောင်း၊ အမတ်တို့သည် လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသောသူတို့သည် လည်းကောင်း မင်းကြီးကို လျှောက်တင်ခြင်းငှာ မဝံ့ကုန်။ မင်းကြီးလည်း ရသေ့၏အဆုံးအမ၌ အလှူပေးခြင်း စသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြုကာ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။ ရသေ့လည်း အဘိညာဉ် သမာပတ်ကို ဖြစ်စေ၍ သေလွန်သောအခါ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့လားရ၏။
ဇာတ်ပေါင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန် နှစ်တန်သော ဝတ္ထုတို့ကို အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်တော်မူလျက် - ရဟန်းတို့ -
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် - ယခုအခါ အာနန္ဒာ။
တိရီဋဝစ္ဆရသေ့သည် - ငါဘုရား ဖြစ်လာပြီ -
ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသတည်း။
ဆောင်ပုဒ်[ပြင်ဆင်ရန်]
(၁) ပညာရှင်မြတ်၊ သူတော်မြတ်၊ သိတတ်သူ့ကျေးဇူး။
(၂) အသက်ကယ်ငြား၊ ရသေ့အား၊ မင်းဖျားဆပ်ခဲ့ဖူး။
တိရီဋဝစ္ဆဇာတ် ပြီး၏။
ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]
- ↑ မဟာပညာဗလပဌမကျော်ဦးကြီးဖေ။ ငါးရာငါးဆယ် နိပါတ်တော်စကားပြေ။