မြောက်ဦးနေပြည်တော်
မြောက်ဦးနေပြည်တော် (၁၄၂၉–၁၇၈၅)
| မြောက်ဦးနေပြည်တော် | |
|---|---|
 အစောပိုင်း ဒတ်ခ်ျမြေပုံ
(ယခုခေတ် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် စစ်တကောင်းတိုင်း | |
| မြို့တော် | လောင်းကြက်မြို့ (၁၄၂၉-၁၄၃၀) မြောက်ဦးမြို့ (၁၄၃၀-၁၇၈၅) |
| အသိအမှတ်ပြု ဒေသန္တရ ဘာသာစကားများ | ရခိုင်ဘာသာစကား |
| ကိုးကွယ်မှု | ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ အစ္စလာမ်ဘာသာ ခရစ်ယာန်ဘာသာ နတ်ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု |
| အစိုးရ | ပဒေသရာဇ်စနစ် |
• ဘုရင် | မင်းစောမွန် (၁၄၂၉-၁၄၃၃) |
• | မင်းခရီ (၁၄၃၃-၁၄၅၉) |
• | မင်းဘင် (၁၄၉၃-၁၅၅၄) |
• | မင်းရာဇာကြီး (၁၅၉၃-၁၆၁၂) |
• | မဟာသမ္မတ (၁၇၈၂-၁၇၈၅) |
| တည်ထောင် | ၁၄၂၉ |
မြောက်ဦးနေပြည်တော်သည် ရခိုင်သမိုင်းတွင် ၁၄၂၉ ခုနှစ်မှ ၁၇၈၅ ခုနှစ်အထိ တည်ရှိခဲ့သော နိုင်ငံတော်ဖြစ်သည်။ မြောက်ဦးနေပြည်တော်သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းအနီးတွင် အခြေစိုက်ပြီး မျက်မှောက်ခေတ် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ စစ်တကောင်းတိုင်းတို့ကိုအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ဘင်္ဂလားစူလတန်နိတ်၏ အုပ်ထိန်းမှုအဖြစ် ၁၄၂၉ မှ ၁၄၃၇ တွင် စတင်ခဲ့သော်လည်း မြောက်ဦးသည် ၁၄၅၉ ခုနှစ်တွင် စစ်တကောင်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ တောင်ငူသည် ၁၅၄၆-၁၅၄၇၊ ၁၅၄၆-၁၅၄၇ နှင့် ၁၅၈၀-၁၅၈၁ တို့တွင် မြောက်ဦးကို သိမ်းပိုက်ရန် နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း မြောက်ဦးက ခုခံနိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏စွမ်းအားမြင့်ချိန်တွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် Sundarbans မှ မုတ္တမပင်လယ်ကွေ့အထိ ၁၅၉၉ ခုနှစ်မှ ၁၆၀၃ ခုနှစ်အထိ ခေတ္တထိန်းချုပ်ထားသည်။ ၁၆၆၆ တွင် စစ်တကောင်းနှင့် စစ်ပွဲအပြီးတွင် စစ်တကောင်းကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ မြောက်ဦးကို ကုန်းဘောင်မင်းဆက်က သိမ်းပိုက်လိုက်သော် ၁၇၈၅ ခုနှစ်အထိ နန်းတက်ခဲ့သည်။
သမိုင်း[ပြင်ဆင်ရန်]
မြောက်ဦးနေပြည်တော်သည် ရခိုင်သမိုင်းတွင် ၁၄၂၉ ခုနှစ်မှ ၁၇၈၅ ခုနှစ်အထိ တည်ရှိခဲ့သော နိုင်ငံတော်ဖြစ်သည်။မင်းစောမွန်သည် မြောက်ဦးနေပြည်တော် ကိုစတင်ခဲသူဖြစ်သည်။လေမြို့ဘုရင်မင်းစောမွန်သည် အင်ဝမှ တိုင်ခိုင်သဖြစ် ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၄၀၆ နန်ကြခဲပြီ။ဘင်္ဂလား ကိုထွက်ပြေးခဲကာ ဘုရင်စူလတန်ထံတွင် ခိုလှုံကာ စစ်မှုထမ်းခဲသည်။သို့သော တောင်ပိုင်နယ်များမှ မြန်မာဘုရင်များ လက်အောက်သို မကြရောက်ခဲပါ။မင်းစောမွန်သည် မြောင်ဦ ကို ဘင်္ဂလား ဘုရင်စူလတန်၏ အကူအညီဖြင့် ၁၈ ဧပြီ ၁၄၂၉ ပြန်လည်သိမ်ယူခဲသည်။၁၄၃၀ ခုနှစ်တွင် မင်းစောမွန်သည် အချက်အခြာကျသော မြောက်ဦးမြို့တော်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီ မြို့တော်ကိုအစွဲပြု၍ မြောင်ဦးခေတ် ဟုပြောဆိုကြသည်။မြောင်ဦးသည် ဘင်္ဂလား ဘုရင်စူလတန်နိတ်၏ လက်အောက်ခံအဖြစ် ၁၄၂၉ မှ ၁၄၃၇ အထိကြရောင်ခဲသည်။မင်းခရီ လက်ထက်ရောင်မှသာ လက်အောက်ခံ အဖြစ်မှလွတ်မြောင်ခဲသည်။တောင်ပိုင်နယ်များ နှင်လည်ပြင်လည်ပေါင်စည် ခဲပြီ။စစ်တကောင် ဒေသကိုလည် ၁၄၅၉ခုနှစ် တွင် ရရှိခဲသည်။တောင်ငူသည် ၁၅၄၆-၁၅၄၇ နှင့် ၁၅၈၀-၁၅၈၁ တို့တွင် မြောက်ဦးကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်မြောက်ဦးက ခုခံနိုင်ခဲ့သည်။ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် Sundarbans မှ မုတ္တမပင်လယ်ကွေ့ အထိ ၁၅၉၉ ခုနှစ်မှ ၁၆၀၃ ခုနှစ်အထိ ခေတ္တထိန်းချုပ်ထားသည်။၁၆၆၆ တွင် စစ်တကောင်းနှင့် စစ်ပွဲအပြီးတွင် စစ်တကောင်းကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။မြောင်ဦးသည် ကုန်သွယ်ရေး စီးပွားရေး စစ်ရေးစစ်ရ တိုတက်ကောက်မွန်ခဲသည်။၁၇၈၅ခုနှစ် မင်းမဟာသမ္မတ လက်ထက်တွင် မြန်မာဘုရင်များ၏ တိုင်ခိုင်မှုကြောင် မြောင်ဦးနေပြည်တော်ကြီ ပျက်သုံခဲသည်။
လောင်းကြက်ခေတ်(လေမြို့ခေတ်)[ပြင်ဆင်ရန်]
ရခိုင်ဘုရင်များသည် ပုဂံမင်းဆက်အား ဂုဏ်ပြုကြသော်လည်း တောင်ပိုင်းဒေသအများစုမှာ ပုဂံမင်း၏ အုပ်စိုးမှုမှ ကင်းစင်ပြီး ကျန်မြန်မာပြည်မှ အများအပြာသိမ်ပိုတ်ချင်ခန်ခဲရသည်။ ရခိုင်တောင်တန်းများဖြင့် ပုဂံမှ ခွဲထွက်ပြီး ရခိုင်ပြည်သည် အခြားဗမာဒေသများအထိ အမှီအခိုကင်းစွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခဲ့သည်။ ၁၁ ရာစုမတိုင်မီ မြို့တော်ကို ဒင်ညဝတီမြို့မှ ဝေသာလီမြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး ၁၂ ရာစုတွင် ပျဉ်းမမြို့၊ ပါရင်နှင့် ခရစ်မြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ မြို့တော်ကို ၁၁၈၀ ခုနှစ်တွင် ပျဉ်းဆာသို့ တစ်ဖန် ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး ၁၂၃၇ ခုနှစ်တွင် လောင်ဂျီသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။