ဝံပိုင့်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
ဝံပိုင့်
အင်္ဂလိပ်: Palm Civet (Viveriddae)
Temporal range: 34–0 Ma
Eocene ခေတ် မှ လက်ရှိခေတ်
A mosaic of four small photos of viverrids in trees
ဝံပိုင့် မျိုးစုများ။ (ဝဲထိပ် မှ ယာခြေ) ကြောင်ဝံပိုက်Genetta(အာဖရိကဝံပိုင့်)ကြောင်ဝံနဂါးဝံကြောင်
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း ပြင်ဆင်
လောက: Animalia
မျိုးပေါင်းစု: Chordata
မျိုးပေါင်း: Mammalia
မျိုးစဉ်: Carnivora
Suborder: Feliformia
Infraorder: Viverroidea
မျိုးရင်း: Viverridae
Gray, 1821

ဝံပိုင့်[၁] (အင်္ဂလိပ်: Palm Civet, (Viverridae)[၂]) ဆိုသည်မှာ ခန္ဓာကိုယ်အရွယ် အငယ်စားနှင့် အလတ်စား အမျိုးမျိုးရှိကြသော ဇီဝမျိုးတူ နို့တိုက်သတ္တဝါများ မျိုးရင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး သိပ္ပံအမည်ဖြင့် "ဗီဗာရီဒီး"ဟု ခေါ်လေသည်။ ဝံပိုင့်များ၏ ပုံပန်းသွင်ပြင်သည် ကြောင်နှင့် ခပ်ဆင်ဆင်တူသော်လည်း ဗီဇမျိုးရိုး၊ စရိုက်လက္ခဏာနှင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ အသေးစိတ် ဖွဲ့စည်းပုံများမှာမူ အတန်ပင်ကွဲပြား၏။

ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း[ပြင်ဆင်ရန်]

(ဝံပိုင့်) ဗီဗာရီဒီး မျိုးရင်းသည် ဖီးလစ်ဒီး(ကြောင်မျိုးရင်း)၊ ဟိုင်အီးနီဒီး(ဟိုင်အီးနား)၊ ဟာပတ် စတီဒီး(မြွေပါ)၊ ပရီအိုနိုဒွန်တီဒီး(လင်စိုင်) စသည့် တိရစ္ဆာန်မျိုးရင်း တို့နှင့်အတူ နို့တိုက်သတ္တဝါ မျိုးစဉ်ခွဲ "ဖဲလစ်ဖော်မီယာ (အက်စ်ပဲရန်တို: Feliformia, lit.'ကြောင်အသွင်ရှိသတ္တဝါ')" ထဲ၌ ပါဝင်သည်။ ဝံပိုင့်မျိုးရင်းအား မျိုးစိတ် (၃၃) မျိုးပါဝင်သော မျိုးစု (၁၅) စုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။[၃]

တွေ့ရှိရသော ဒေသများ[ပြင်ဆင်ရန်]

ဝံပိုင့်များသည် အရှေ့တိုင်းဒေသများဖြစ်သော အာရှတိုက်တခုလုံး၊ အာဖရိကတိုက်တစ်ဝှမ်းလုံးနှင့် ဥရောပတိုက်၏ တောင်ပိုင်းဒေသတို့တွင် နေထိုင်ကျက်စားကြသည်။ မဒါဂတ်စကားကျွန်းနှင့် ဆူလာဝေစီကျွန်း များတွင်လည်း ကျက်စားကြပြီး၊ ကမ္ဘာ့ဟောင်းဟုခေါ်သော အရှေ့တိုင်းရှိ အပူပိုင်းဒေသများတွင် နေထိုင်ကြသည့်အပြင် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ Wallace မျဉ်းဟုခေါ်သော အာရှနှင့် ဩစတြေးလျကြားရှိ ဇီဝမျိုးကွဲရပ်ဝန်း အပိုင်းအခြားကို ကျော်လွန်၍ ကျက်စားကြသည်ကိုလည်းတွေ့ရသည်။[၄] မျိုးရင်းဝင်အများစုသည် အပူပိုင်းမိုးသစ်တောများတွင် ပိုမိုနေထိုင်ကျက်စားကြသော်လည်း အချို့ဝံပိုင့်မျိုးနွယ်များမှာ တောအုပ်များဆာဗားနားမြက်ခင်းပြင်များနှင့် တောင်ပေါ်ဒေသများတွင်လည်း နေထိုင်ကြသည်ကိုလည်း တွေ့နိုင်သည်။

"ကြောင်ကတိုး/ကြောင်နံ့သာ"[ပြင်ဆင်ရန်]

ဝံပိုင့် မျိုးရင်းဝင်အများစုသည် ကြောင်ကတိုး (ဝါ) ကြောင်နံ့သာ ဟုခေါ်သည့် ခန္ဓာကိုယ်မှ ရနံ့တစ်ခုထုတ်သည့် ကြောင်အသွင်ရှိ တိရစ္ဆာန်များဖြစ်ကြလေ၏။[၁] ၎င်းရနံ့ထုတ်နိုင်သော ဝံပိုင့်အများစုမှာ "ဗီဗားရာ၊ စီဗက်တစ္စတစ်၊ ဗီဗားကျူလာ " မျိုးစုများမှ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရနံ့ထွက်ခြင်းမှာ ၎င်းမျိုးစုဝံပိုင့်များ၏ ဒွါရနားတွင် ရနံ့ထုတ်ဂလင်းတစ်ခုပါရှိသောကြောင့် ဖြစ်လေ၏။ သို့ရာတွင် ၎င်းတို့အားလုံး၏ ရနံ့တိုင်းသည် "ကတိုး" ဟူသော နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းနေခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ တချို့သောဝံပိုင့်များ၏ ရနံ့မှာ မခံမရပ်နိုင်လောက်ပင် ပြင်းထန်သည်ဟုသိရသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေကာမူ ၎င်း "ကတိုး" ဟူသောအသုံးအနှုန်းသည်လည်း တခါတရံတွင် နှစ်လိုဖွယ်မကောင်းသော ရနံ့များကို ရည်ညွှန်းရာ၌လည်း လူတချို့ သုံးလေ့ရှိကြလေသည်။

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. ၁.၀ ၁.၁ ဝစ်ရှင်နရီ contributors (၂၃ ဩဂုတ် ၂၀၂၁)။ ဝံပိုင့်။ ဝစ်ရှင်နရီ။ ၂ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၁ တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  2. "On the natural arrangement of vertebrose animals" (1821). London Medical Repository 15 (1): 296–310. 
  3. Wozencraft, W. C. (2005). "Order Carnivora" Archived 24 June 2011 at the Wayback Machine.. In Wilson, D. E.; Reeder, D. M (eds.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 548–559. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.CS1 maint: ref=harv ()
  4. Pocock၊ R. I. (1939)။ "Family Viverridae"The Fauna of British India, including Ceylon and Burma။ Mammalia. – Volume 1။ London: Taylor and Francis။ pp. 330–332။