ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

လင့်ခ်များကို တည်းဖြတ်ရန်
ဝီကီပီးဒီးယား မှ
ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်းပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
အရေးမကြီး +update
အရေးမကြီး +update
စာကြောင်း ၁၉ - စာကြောင်း ၁၉ -
| မြို့တော် = {{plainlist|
| မြို့တော် = {{plainlist|
*မရှိ {{small|(''[[ဒီ ဂျူရီ]]'')}}
*မရှိ {{small|(''[[ဒီ ဂျူရီ]]'')}}
*[[ဘန်းမြို့]] {{small|(''[[ဒီ ဖက်တို]]'')}}<ref name=fedcit group=note/><ref name=Bundesstadt/><ref name=deFacto>{{cite journal |title=Die Hauptstadt existiert nicht |type=scientific article |last=Holenstein |first=André |volume=152 (Sonderfall Hauptstatdtregion) |journal=UniPress – Forschung und Wissenschaft an der Universität Bern |publisher=Department Communication, University of Berne |location=Berne |year=2012 |pages=16–19 |language=de |doi=10.7892/boris.41280 |quote=Als 1848 ein politisch-administratives Zentrum für den neuen Bundesstaat zu bestimmen war, verzichteten die Verfassungsväter darauf, eine Hauptstadt der Schweiz zu bezeichnen und formulierten stattdessen in Artikel 108: «Alles, was sich auf den Sitz der Bundesbehörden bezieht, ist Gegenstand der Bundesgesetzgebung.» Die Bundesstadt ist also nicht mehr und nicht weniger als der Sitz der Bundesbehörden. }}</ref>}}
*[[ဘန်းမြို့]] {{small|(''[[ဒီ ဖက်တို]]'')}}<ref name=fedcit group=note/><ref name="Bundesstadt">{{HDS|10102|Federal city|author=Georg Kreis|date=20 March 2015}}</ref><ref name=deFacto>{{cite journal |title=Die Hauptstadt existiert nicht |type=scientific article |last=Holenstein |first=André |volume=152 (Sonderfall Hauptstatdtregion) |journal=UniPress – Forschung und Wissenschaft an der Universität Bern |publisher=Department Communication, University of Berne |location=Berne |year=2012 |pages=16–19 |language=de |doi=10.7892/boris.41280 |quote=Als 1848 ein politisch-administratives Zentrum für den neuen Bundesstaat zu bestimmen war, verzichteten die Verfassungsväter darauf, eine Hauptstadt der Schweiz zu bezeichnen und formulierten stattdessen in Artikel 108: «Alles, was sich auf den Sitz der Bundesbehörden bezieht, ist Gegenstand der Bundesgesetzgebung.» Die Bundesstadt ist also nicht mehr und nicht weniger als der Sitz der Bundesbehörden. }}</ref>}}
|coordinates = {{Coord|46|57|N|7|27|E|type:city}}
|coordinates = {{Coord|46|57|N|7|27|E|type:city}}
| အကြီးဆုံးမြို့ = [[ဇူးရစ်မြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = [[ဇူးရစ်မြို့]]
စာကြောင်း ၇၅ - စာကြောင်း ၇၅ -
| အကြီးဆုံးအင်း =
| အကြီးဆုံးအင်း =
| ကမ်ရိုးတန်း =
| ကမ်ရိုးတန်း =
|population_census = ၈,၃၂၇,၁၂၆<ref name=PopCensus>{{cite report |url=https://www.bfs.admin.ch/bfs/en/home/statistics/population.assetdetail.1401565.html |title=Switzerland's population 2015 |date=22 November 2016 |editor=Jacqueline Kucera |editor2=Athena Krummenacher |series=Swiss Statistics |issue=1 Population |publisher=Swiss Federal Statistical Office (FSO), Swiss Confederation |location=Neuchâtel, Switzerland |format=PDF |type=official report |access-date=7 December 2016 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161220075134/https://www.bfs.admin.ch/bfs/en/home/statistics/population.assetdetail.1401565.html |archive-date=20 December 2016}}</ref>

|population_estimate_year = ၂၀၁၉

|population_estimate_rank = ၉၉

|population_census_year = ၂၀၁၅
| လူဦးရေ = ၇,၇၈၅,၆၀၀
|population_density_km2 = {{#expr: 8555541/41285 round 0}}
| လူဦးရေအဆင့် = ၉၄
|population_density_rank = ၄၈
| လူဦးရေအထူ = ၁၈၈ /km<sup>2</sup>
|GDP_PPP = {{increase}} $၅၈၄ ဘီလီယံ<ref name=IMFWEOCH>{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=56&pr.y=6&sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=146&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=World Economic Outlook Database, October 2019|publisher=[[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့]]|access-date=29 July 2020}}</ref>
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၆၅
|GDP_PPP_year = ၂၀၂၀
| လူမျိုးများ =
|GDP_PPP_rank = ၃၈
| ဘာသာတရားများ =
|GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $၆၇,၅၅၇<ref name=IMFWEOCH/>
| ပွဲများ =
|GDP_PPP_per_capita_rank = ၉
| အမျိုးအစား = ပါလီမန် စနစ် ရှိသော ဖက်ဒရယ် သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် တိုက်ရိုက် ဒီမိုကရေစီ စနစ်
|GDP_nominal = {{increase}} $၇၄၉ ဘီလီယံ<ref name=IMFWEOCH/>
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = ဖက်ဒရယ် ကောင်စီ
|GDP_nominal_year = ၂၀၂၀
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) =
|GDP_nominal_rank = ၂၀
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဖက်ဒရယ် ချန်ဆယ်လာ
|GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $၈၆,၆၇၃<ref name=IMFWEOCH/>
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = ကော်ရီနာ ကာဆက်နိုဗာ
|GDP_nominal_per_capita_rank = ၂
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = ထူထောင်သည့်နေ့
|Gini = ၂၉.၇ <!--number only-->
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ၁ ဩဂုတ်၊ ၁၂၉၁
|Gini_year = ၂၀၁၈
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၂) = ဒီဖက်တို
|Gini_change = decrease <!--increase/decrease/steady-->
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၂) = ၂၂ စက်တင်ဘာ၊ ၁၄၉၉
|Gini_ref =<ref>{{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tessi190&plugin=1 |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey |publisher=[[Eurostat]] |website=ec.europa.eu |access-date=20 October 2019}}</ref>
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၃) = အသိအမှတ် ပြုခြင်း
|Gini_rank = ၁၉
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၃) = ၂၄ အောက်တိုဘာ၊ ၁၆၄၈
|HDI = ၀.၉၅၅ <!--number only-->
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၄) = ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း
|HDI_year = ၂၀၁၉<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၄) = ၂၇ ဩဂုတ်၊ ၁၈၁၅
|HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady-->
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၅) = ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ခြင်း
|HDI_ref =<ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=[[ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်]]|date=10 December 2019|access-date=10 December 2019|format=PDF|archive-date=30 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200430080741/http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|url-status=dead}}</ref>
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၅) = ၁၂ စက်တင်ဘာ၊ ၁၈၄၈
|HDI_rank = ၂
| GDP_PPP = ၃၁၄.၈၆၉ ဘီလီယံ
| GDP_PPP_အဆင့် =
| GDP_PPP_per_capita = အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၃,၀၀၇
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် =
| HDI = ၀.၈၇၄
| HDI_အဆင့် = ၁၃
| ဗဟိုဘဏ် =
| ဗဟိုဘဏ် =
| ငွေ = ဆွစ်ဖရန့်
| ငွေ = [[ဆွစ် ဖရန့်]]
|currency_code = CHF
|time_zone = [[ဗဟိုဥရောပဒေသ စံတော်ချိန်|CET]]
|utc_offset = +1
|utc_offset_DST = +2
|time_zone_DST = [[ဗဟိုဥရောပဒေသ နွေရာသီစံတော်ချိန်|CEST]]
|date_format = dd.mm.yyyy ([[အေဒီ]])
|drives_on = right
⚫
|calling_code = +၄၁
|patron_saint = [[:en:Nicholas of Flüe|St Nicholas of Flüe]]
|iso3166code = CH
⚫
|cctld = [[.ch]], [[.swiss]]
|today=
| အထိမ်းအမှတ်များ =
| အထိမ်းအမှတ်များ =
| ISO 3166-1 = CH
⚫
| cctld = .ch
⚫
| calling_code = +၄၁
}}
}}
'''ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ'''သည် [[ဥရောပတိုက်]]၏ အလယ်ဗဟိုတွင်
'''ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ'''သည် [[ဥရောပတိုက်]]၏ အလယ်ဗဟိုတွင်

၀၅:၀၉၊ ၄ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁ ရက်နေ့က မူ

ကိုဩဒိနိတ်: 46°50′N 8°20′E / 46.833°N 8.333°E / 46.833; 8.333

ဆွစ်ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်း(ဆွစ်ဇာလန်)
ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ အလံတော်
အလံတော်
ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်
အမှတ်တံဆိပ်
ဆောင်ပုဒ်: (traditional)
"Unus pro omnibus, omnes pro uno" (လက်တင်)
"အများအတွက် တစ်ယောက်၊ တစ်ယောက်အတွက် အများ"
နိုင်ငံတော် သီချင်း: "Swiss Psalm"
 ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ တည်နေရာ  (အစိမ်းရောင်) ဥရောပတိုက်အတွင်း  (အစိမ်းနှင့် မီးခိုးရင့်)
 ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ တည်နေရာ  (အစိမ်းရောင်)

ဥရောပတိုက်အတွင်း  (အစိမ်းနှင့် မီးခိုးရင့်)

မြို့တော်

46°57′N 7°27′E / 46.950°N 7.450°E / 46.950; 7.450
အကြီးဆုံးမြို့ဇူးရစ်မြို့
ရုံးသုံး ဘာသာစကားများဂျာမန်ဘာသာ၊ ပြင်သစ်ဘာသာ၊ အီတလီဘာသာ၊
အသိအမှတ်ပြု နိုင်ငံတော် ဘာသာစကားများရိုမန်ရှ်ဘာသာ
လူမျိုးစု (၂၀၁၉)
  • ၇၄.၇% ဆွစ်
  • ၂၅.၃% တိုင်းတစ်ပါးနိုင်ငံသားများ
ကိုးကွယ်မှု
Demonymအင်္ဂလိပ်: Swiss,
ဂျာမန်: Schweizer(in),
ပြင်သစ်: Suisse(sse),
အီတလီ: svizzero/svizzera or elvetico/elvetica,
တမ်းပလိတ်:Lang-rm
အစိုးရassembly-independent[၃][၄] directorial သမ္မတနိုင်ငံ အောက်ရှိ Federal semi-direct democracy
  • ဂိုင်း ပါမီလင်၏ (သမ္မတ)
  • အီဂနာဇီယို ကာစစ် (ဒုသမ္မတ)
  • အာလွန် ဘာဆတ်
  • အုယဲလီ မာအုရာ
  • ဆီမွန်နဲ့တာ ဆိုမာရူဂါ
  • ဗီအိုလာ အမ်ဟက်ဒ်
  • ကာရင်း ကယ်လာ-ဆူတာ
ဝေါလ်တာ တန်ဟားရ်
ဥပဒေပြုလွှတ်တော်ဖက်ဒရယ်လွှတ်တော်
နိုင်ငံတော်ကောင်စီ
အမျိုးသားကောင်စီ
သမိုင်း
c. ၁၃၀၀[note ၂] (traditionally 1 August 1291)
၁၆၄၈ ခုနှစ် ‌အောက်တိုလာလ ၂၄ ရက်
၁၈၁၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၇ ရက်
၁၈၄၈ ခုနှစ် စက်တင်လာလ ၁၂ ရက်[note ၃][၅]
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း
၄၁,၂၈၅ km2 (၁၅,၉၄၀ sq mi) (အဆင့်: ၁၃၂)
• ရေထု (%)
၄.၃၄ (၂၀၁၅ ခုနှစ်အရ)[၆]
လူဦးရေ
• ၂၀၁၅ သန်းခေါင်စာရင်း
၈,၃၂၇,၁၂၆[၇]
• သိပ်သည်းမှု
၂၀၇/km2 (၅၃၆.၁/sq mi) (အဆင့် - ၄၈)
GDP (PPP)၂၀၂၀ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း
Increase $၅၈၄ ဘီလီယံ[၈] (အဆင့် - ၃၈)
• Per capita
Increase $၆၇,၅၅၇[၈] (အဆင့် - ၉)
GDP (nominal)၂၀၂၀ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း
Increase $၇၄၉ ဘီလီယံ[၈] (အဆင့် - ၂၀)
• Per capita
Increase $၈၆,၆၇၃[၈] (အဆင့် - ၂)
Gini (၂၀၁၈) ၂၉.၇[၉]
နိမ့် · ၁၉
HDI (၂၀၁၉)Increase ၀.၉၅၅[၁၀]
အလွန်မြင့် · ၂
ငွေကြေးဆွစ် ဖရန့် (CHF)
အချိန်ဇုန်CET (UTC+1)
• နွေရာသီ (DST)
CEST (UTC+2)
ရက်စွဲပုံစံdd.mm.yyyy (အေဒီ)
ယာဉ်ကြောစနစ်right
တယ်လီဖုန်းကုဒ်+၄၁
သူတော်စင်St Nicholas of Flüe
ISO 3166 ကုဒ်CH
Internet TLD.ch, .swiss

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် ဥရောပတိုက်၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တောင်များပတ်လည်ဝိုင်း လျက်တည်ရှိသော သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်၊ အီတလီ၊ ဩစတြီးယား စသော နိုင်ငံကြီးများသည် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံကို လေးဘက်လေးတန်မှ ခြံရံလျက်ရှိသည်။ သို့သော် နိုင်ငံကြီးများသည် သူတို့၏ ကိုယ်ကျိုးအတွက် ထောက်မျှော်လျက်၊ ဤနိုင်ငံကို စစ်ရေးစစ်ရာနှင့် စပ်လျဉ်း၍အစဉ်ထာဝရ ကြားနေနိုင်ငံ ဟု အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည်။

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံမှာ အကြမ်းအားဖြင့် စက်ဝိုင်းခြမ်း ပုံသဏ္ဌာန်ရှိ၏။ တိုင်းပြည်၏ ၃ ပုံ ၂ ပုံမှာ အဲ့လပတောင်ကုန်းအဲ့လပတောင်တန်း ဒေသဖြစ်သည်။

ကျန် ၃ ပုံ ၁ ပုံမှာမြေဩဇာကောင်းမွန်ထက်သန်သော မြေနိမ့်လွင်ပြင်များဖြစ်သည်။ ထိုလွင်ပြင်များသည် ကွန်စတန့်နှင့် ဂျီနီးဗားရေအိုင်ကြီးနှစ်ခုအကြားတွင် တည်ရှိသည်။ အဓိကရ မြစ်ကြီးများမှာ ရုန်းမြစ်၊ အားမြစ်၊ ရိုင်းမြစ်၊ တိချီးနိုမြစ်တို့ ဖြစ်၏။ ရာသီဥတုမှာ နေရာကိုလိုက်၍ ကွဲပြား ခြားနားလေရာ၊ မြင့်သောဒေသများ၌ နှစ်ပတ်လည်ဆီးနှင်းတို့ ဖြင့် ဖုံးအုပ်လျက်ရှိ၍၊ နိမ့်ရှိုင်းရာတောင်ကြားများ၌ကား ပူနွေးသည်။

တိုင်းပြည်၏ ၄ ပုံ ၁ ပုံမှာ တောများဖုံးအုပ်နေလျက်၊ ကျန် ၄ ပုံ ၁ ပုံမှာ ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးနိုင်၏။ သို့သော် ဆွစ် လူမျိုးများသည် အလွန်အပင်ပန်းခံနိုင်၍၊ ဝီရိယကောင်းသော လူမျိုးများဖြစ်သည့်အတိုင်း၊ တောင်ကျချောင်းများ၊ ရေတံခွန်များမှ အင်အားကိုယူပြီးလျှင် စက်မှုအလုပ်ရုံများကို တည်ထောင်ကြ၏။ သို့ပင်ဖြစ်လင့်ကစား၊ အသီးအနှံလုံလောက်စွာ မထွက်သဖြင့် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် အစားအစာအတွက် အခြားနိုင်ငံများကို မှီခိုအားထားရလေသည်။ တောနယ်ရှိ ဆွစ် လူမျိုးများမှာ အလွန်ဝီရိယကောင်း၍၊ ချွေတာကြသည်။ မြေကွက်တစ်ခုရှိက၊ ထိုမြေကွက်ကို အမှီပြုကာ၊ သားစဉ်မြေးဆက် အဆက်မပြတ် နေထိုင်တတ်ကြ၏။ ဂျူးရားတောင်တန်းနှင့် အဲ့လပ်တောင်တန်းများ၏ နေပူခံတောင်စောင်းများပေါ်တွင် စပျစ်နွယ်ပင်များ၊ သစ်သီးပင်များကို စိုက်ပျိုး၍၊ အရက်ချက်လုပ်၏။

ကျွဲနွားများမွေးမြူ၍၊ နွားနို့ထွက် ပစ္စည်းများကိုလည်း လုပ်ကိုင်ရောင်းချကြသည်။ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံမှ ပိုးထည်၊ ချည်ထည်၊ နာရီနှင့် ကျောက်မျက် ရတနာများထွက်၏။ လှပသောသဘာဝရှုခင်းများ ရှိသည့်အပြင် သန့်ရှင်း အေးမြခြောက်သွေ့သော လေကောင်းလေသန့် ရနိုင်သဖြင့် ဆွစ်ဇာလန်ပြည်မှာ ကျန်းမာရေးချို့တဲ့သူများ သွား ရောက်နေထိုင်ရာဖြစ်၏။ လူအများ အပျင်းပြေသွားရောက် လည်ပတ်သော တိုင်းပြည်လည်းဖြစ်၏။ အယ်လ်ပ် တောင်တန်းကို မော်တော်ကားလမ်း၊ မီးရထားလမ်းများဖြင့် ဖြတ်ကျော်ရာ၌ စိန် ဂေါ့တတ်နှင့် ဆင်ပလွန်စသော ထင်ရှားသည့် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းကြီးများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။

ဆင်ပလွန်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းမှာ ၁၂ မိုင်ခွဲမျှရှည်၍၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အရှည်လျားဆုံးသော လိုဏ်ခေါင်းဖြစ်၏။ ထိုလိုဏ်ခေါင်းအတွင်းရှိ လမ်းများဖြင့် အီတလီမှ မီးရထားများသည် ဆွစ်ဇာလန်သို့ ဖြတ်သန်းသွားရလေသည်။

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံစနစ်မှာ ပြည်ထောင်စုစနစ် ဖြစ်သည်။ ကန်တန်ခေါ် တောင်ကြား ပြည်နယ်များကို စုပေါင်း၍ ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်၏။ ခရစ် ၁၂၉၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ တစ်ရက်နေ့တွင် ဆွစ်ဇာလန်ရှိ ပြည်နယ်သုံးနယ်တို့သည် ဟက်စဗတ်ဘုရင်များ၏ နိုင်လိုမင်းထက်ပြုခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်အလို့ငှာ ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းသော ပြည်နယ်တို့မှာ ရှစ်ပြည်နယ်ဖြစ်သည်။ ၁၅၁၃ ခုနှစ်၌တစ်ဖန် ၁၃ ပြည်ထောင် တိုး၍လာလေသည်။ ၁၆၄၈ ခုနှစ်တွင် ယင်းသို့ပေါင်းရုံးဖွဲ့စည်းသော ပြည်နယ်ပေါင်းချုပ် အဖွဲ့သည် ရောမသာသနာစောင့် နိုင်ငံတော် လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်၍၊ လွတ်လပ်သော နိုင်ငံဖြစ်လာသည်။ ၁၈ဝ၃ ခုနှစ်၊ နပိုလီယန်ဘုရင်လက်ထက်၌ ပြည်နယ်ပေါင်း ၁၉ ပြည်နယ်တိုးလာပြန်သည်။ ၁၈၁၅ ခုနှစ်တွင် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံအား လွတ်လပ်သော ကြားနေနိုင်ငံဟူ၍ ဩစတြီးယား၊ ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်၊ ပေါ်တူဂီ၊ ပရပ်ရှား၊ ရုရှ၊ စပိန်နှင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံတို့က အသိအမှတ် ပြုကြလေရာ၊ ထိုနှစ်တွင် နောက်ထပ်ပြည်နယ် ၃ နယ်တိုးလာ၍၊ အားလုံးပြည်နယ်ပေါင်း ၂၂နယ်ဖြစ်လာသည်။ ၁၈၄၈ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံခြားမှ အနှောင့်အယှက်ကင်းသော ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေကို သတ်မှတ်လိုက်သည်။ ၁၈၇၄ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်နေ့တွင်မူကား၊ ထို အခြေခံဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ပြန်လည်ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းခဲ့ရာ၊ ယနေ့တိုင် ထိုအခြေခံဥပဒေသည် တည်မြဲလျက် ရှိလေသည်။ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံတွင် အများအားဖြင့် ပြင်သစ်၊ အီတလီ နှင့် ဂျာမန်စကားတို့ကို ပြောဆိုသုံးစွဲကြ၏။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၈၁၇၉၂၉၄ ယောက်ခန့်ရှိသည်။ တိုင်းပြည်အတွင်း တက္ကသိုလ် ၇ ခုမျှရှိ၏။ မြို့တော်မှာ ဗန်းမြို့ဖြစ်သည်။ အခြားမြို့ကြီးများမှာ ဇူးရစ်၊ ဗားလ၊ ဂျီနီးဗား၊ လူဇန်း၊ ဖရီးဗူး၊ နျူရှားတဲမြို့များဖြစ်၏။ လူဦးရေ ၁ဝဝဝဝ ကျော်သော မြို့ကြီး ၂၅ မြို့ခန့်ရှိ၏။ ဂျီနီးဗားမြို့မှာ ယခင်က နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီး တည်ရာဌာနဖြစ်ခဲ့၏။


ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံမှာ အလှအပအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများစွာ ထွက်၍၊ နာရီအမျိုးမျိုး၊ နာရီနှင့်သက်ဆိုင်သော ပစ္စည်း၊ ဓာတ် စက်၊ ခြေချင်း၊ လက်ကောက်များမှစ၍ နို့ဆီ၊ ဒိန်ခဲ၊ ချောကလက်စသော စားစရာများကို လုပ်ကိုင်ရောင်


ဆွစ်တိုင်းသူပြည်သားများတွင် မိန်းမများက အိမ်မှုကိစ္စနှင့် ရက်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ကြပြီးလျှင်၊ ယောက်ျားများက အလုပ်ကြမ်းနှင့် လမ်းပြအလုပ်များကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။[၁၁]


ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံကို ရုံးသုံးဘာသာစကားဖြင့် ဆွစ်ဇ်ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်း (ဆွစ်ဇ်နိုင်ငံ အဖွဲ့အစည်း) ဟု ခေါ်ဝေါ်လေ့ ရှိပြီး ကန်တွန် (ဖက်ဒရယ် အဖွဲ့ဝင်ပြည်နယ်) ၂၆ ခု ပါဝင်သော ဖက်ဒရယ် သမ္မတနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ဘန်းသည် ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ အချက်အချာ ဒေသဖြစ်သည်။ အနောက်ဥရောပတွင် တည်ရှိပြီး မြောက်ဘက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ တောင်ဘက်တွင် အီတလီနိုင်ငံ နှင့် အရှေ့ဘက်တွင် ဩစတြီးယားနိုင်ငံနှင့် လစ်တင်ရှတိုင်းနိုင်ငံ တို့က ဝန်းရံထားသည်။

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် ကုန်းပိတ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ပထဝီအနေအထားအားဖြင့် အယ်လ်ပ် တောင်တန်း ၊ အလယ်ပိုင်းမြေပြန့်နှင့် ဂျူရာတောင်ကုန်းများတွင် ဧရိယာ အကျယ်အဝန်း စုစုပေါင်း ၄၁,၂၈၅ ကီလိုမီတာ ( ၁၅,၉၄၀ စတုရန်းမိုင်) မျှ ဖြန့်ကျက်တည်ရှိသည်။ အယ်လ်တောင်တန်းသည် နယ်မြေ၏ အစိတ်အပိုင်း အတော်များများတွင် တည်ရှိသော်လည်း ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၇.၈ သန်းမှာ မြေပြန့်ဒေသတွင်သာ စုစည်းနေထိုင်ကြသည်။ မြို့ကြီးများကိုလည်း ထိုမြေပြန့်ဒေသတွင်သာ တွေ့ရပြီး ကမ္ဘာ့မြို့ကြီးများ စာရင်းဝင်နှင့် စီးပွားရေး အချက်အချာ ဖြစ်သော ဇူးရစ်ချ်မြို့ နှင့် ဂျနီဗာမြို့ တို့ကို ထိုနေရာတွင် တွေ့ရသည်။

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံတွင် ဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ကွဲပြားခြားနားသော အဓိက ဒေသကြီး ၃ ခု ပါဝင်ပြီး ဂျာမန်၊ ပြင်သစ်နှင့် အီတလီ ဘာသာစကားတို့ကို အသုံးပြုကြကာ ရိုမန့်ရှ်ဘာသာစကားကို အသုံးပြုသော တောင်ကြားဒေသများလည်း ပါဝင်သည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် တူညီသော ဘာသာစကားနှင့် လူမျိုးတို့ကို စုစည်းထားသော နိုင်ငံမျိုး မဟုတ်ဘဲ တူညီသော သမိုင်းနောက်ခံ၊ အများလက်ခံသော အယူအဆ( ဖက်ဒရယ်စနစ်၊ တိုက်ရိုက်ဒီမိုကရေစီစနစ် နှင့် ဘက်မလိုက်ခြင်း) နှင့် အယ်လ်ပ်တောင်တန်း သွေးချင်းစိတ်ဓာတ်တို့ အပေါ်တွင် အခြေခံ၍ တည်ထောင်ထားသော နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ဘာသာစကား ၂ မျိုး အသုံးပြုသော ကန်တွန် ၃ ခု ရှိပြီး ဂရောဘန်ဒန်မှာ ရုံးသုံးဘာသာစကား ၃ မျိုး အသုံးပြုသော တစ်ခုတည်းသော ကန်တွန် ဖြစ်သည်။ ဆွစ်ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းကို တည်ထောင်သော နေ့ရက်ကို ဩဂုတ်လ ၁ ရက်၊ ၁၂၉၁ ခုဟု သတ်မှတ်ကြပြီး နှစ်စဉ် ဆွစ်ဇ်အမျိုးသားနေ့ကို ထိုနေ့တွင် ကျင်းပလေ့ ရှိကြသည်။

ဆွစ်ဇ်ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းတွင် ဘက်မလိုက်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ရှည်လျားသော သမိုင်းကြောင်း ရှိခဲ့သည်။ ၁၈၁၅ ခုနှစ်မှစ၍ စစ်မက်ဖြစ်ပွားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ကုလသမဂ္ဂ ကိုလည်း ၂၀၀၂ ခုနှစ်အထိ ဝင်ရောက်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း အများအပြား၏ အခြေစိုက်ရာ မြို့ဖြစ်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ၏ ဒုတိယ အကြီးဆုံးရုံး၊ ကမ္ဘာ့ကြက်ခြေနီအဖွဲ့၊ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၊အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့ စသည်တို့၏ ရုံးများရှိပြီး အားကစားအဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အိုလံပစ်ကော်မတီနှင့် ကမ္ဘာ့ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် (ဖီဖာ) တို့၏ ရုံးများလည်း ရှိသည်။ ဥရောပနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆွစ်ဇာလန်သည် ဥရောပ လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့ကို စတင်တည်ထောင်သူ ဖြစ်ပြီး ရှန်ဂန်သဘောတူညီချက်၏ အစိတ်အပိုင်းလည်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ဥရောပ သမဂ္ဂ နှင့် ဥရောပ စီးပွားရေးဇုံတို့၏ အဖွဲ့ဝင် မဟုတ်ပေ။

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် လူတစ်ဦးချင်း ပျမ်းမျှနှစ်စဉ်ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၉,၈၃၈ ရှိသဖြင့် တစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေဖြင့် တွက်လျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အချမ်းသာဆုံးနိုင်ငံများတွင် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် စာရင်းအရ ဆွစ်ဇာလန်သည် လူတစ်ဦးချင်း ချမ်းသာကြွယ်ဝမှု အများဆုံးသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး တစ်ဦးလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၇၂,၆၉၂ မျှ ချမ်းသာသည်။

ဝေါဟာရရင်းမြစ်

သမိုင်း

ပထဝီဝင်

ရာသီဥတု

သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်

နိုင်ငံရေး

စီးပွားရေးနှင့် အလုပ်သမား ဥပဒေ

လူမှုအ‌ခြေပြ

ဘာသာစကား

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု

ဘာသာရေး

ယဉ်ကျေးမှု

စာပေ

သတင်းမီဒီယာ

အားကစား

အစားအစာ

မှတ်စု

ကိုးကား

  1. ↑ Georg Kreis: Federal city in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland, 20 March 2015.
  2. ↑ Holenstein, André (2012). "Die Hauptstadt existiert nicht" (in de). UniPress – Forschung und Wissenschaft an der Universität Bern 152 (Sonderfall Hauptstatdtregion): 16–19. Berne: Department Communication, University of Berne. doi:10.7892/boris.41280. “Als 1848 ein politisch-administratives Zentrum für den neuen Bundesstaat zu bestimmen war, verzichteten die Verfassungsväter darauf, eine Hauptstadt der Schweiz zu bezeichnen und formulierten stattdessen in Artikel 108: «Alles, was sich auf den Sitz der Bundesbehörden bezieht, ist Gegenstand der Bundesgesetzgebung.» Die Bundesstadt ist also nicht mehr und nicht weniger als der Sitz der Bundesbehörden.” 
  3. ↑ "Semi-Presidential Systems: Dual Executive And Mixed Authority Patterns" (December 2005). French Politics 3 (3): 323–351. doi:10.1057/palgrave.fp.8200087. 
  4. ↑ Elgie, Robert (2016). "Government Systems, Party Politics, and Institutional Engineering in the Round". Insight Turkey 18 (4): 79–92. ISSN 1302-177X. 
  5. ↑ Kley, Andreas: Federal constitution in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland, 3 May 2011.
  6. ↑ Surface water and surface water change။ Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)။ 2020-10-11 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  7. ↑ Jacqueline Kucera; Athena Krummenacher, eds. (22 November 2016)။ Switzerland's population 2015 (PDF) (official report)။ Swiss Statistics။ Neuchâtel, Switzerland: Swiss Federal Statistical Office (FSO), Swiss Confederation။ 20 December 2016 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 7 December 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  8. ↑ ၈.၀ ၈.၁ ၈.၂ ၈.၃ World Economic Outlook Database, October 2019။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့။ 29 July 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  9. ↑ Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey။ Eurostat။ 20 October 2019 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  10. ↑ Human Development Report 2019 (PDF) (in en)။ ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ် (10 December 2019)။ 30 April 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 10 December 2019 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  11. ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)


ကိုးကား အမှား - <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found

"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ&oldid=698085" မှ ရယူရန်