ဦးဥတ္တမ (မွန်ဆရာတော်)

ဦးဥတ္တမ
หลวงพ่ออุตตมะ
ဘာသာ	ဗုဒ္ဓဘာသာ
ဘာသာအုပ်စု	ထေရဝါဒ
ဓမ္မအမည်	ဥတ္တမမွန်ခွန်းဖလပ်ရာချာ
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာ
နိုင်ငံသား/လူမျိုး	မွန်လူမျိုး၊ မွန်ပြည်နယ်၊ မြန်မာ
မွေးဖွား	အေမောင် ၆ရက် ၄လ ၁၉၁၀ ခုနှစ် ရေမြို့နယ်မောကနင်ကျေးရွာ။
ကွယ်လွန်	၂၀၀၆ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်၊ အသက်၉၇ နှစ် နံနက် ၇နာရီ ၂၂ မိနစ် စီလိလပ် ဆေးရုံ။
ရာထူး တာဝန်
ဌာန	ဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းစံခလဘူရီထိုင်းနိုင်ငံ
ဂုဏ်ဒြပ်	ဆရာတော်

မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမ (၁၉၁၀ - အောက်တိုဘာ ၁၈၊ ၂၀၀၆) သည် ဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၊ စံခလဘူရီခရိုင်၊ ကန်ချနဘူရီခရိုင် ထိုင်းအကြားကြည်ညိုလေးစားခံရသူ မွန်ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါးဖြစ်သည်။

သမိုင်း

ဦးဥတ္တမ၏ မူရင်းလူအမည်မှာ အေမောင် ဖြစပြီး ၁၉၁၀ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွန်ပြည်နယ်ရေးမြို့နယ် မောကနင်ကျေးရွာ အဖဦးငိုအမိဒေါ်ထောစုသားသမီး ၁၃ ယောက်မှ အကြီးဆုံးသားဖြစ်သည်။ အသက် ၁၈ နှစ်တွင်မြန်မာနိုင်ငံမှဘွဲ့ရပြီးနောက် ကလဲဆ့ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွင် ရှင်သာမဏေဝတ်ပြီး ပါဠိလေ့လာသင်ယူခဲ့ကာ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ပရိယတ္တိပိဋကတ်စာမေးပွဲအောင်မြင်ခဲ့သည်။

မော်လမြိုင်ခရိုင်သထုံမြို့ဆုကာရီဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းမှ ဝိပဿနာတရားအားထုတ်နည်းလေ့လာခဲ့သည်။ ဝိပဿနာဘာဝနာဗဟုသုတနှင့် စွမ်းရည်မပြည့်စုံမီအထိဖြစ်သည်။ ဖော့တာကွန်း၌လည်းကောင်း၊ ထို့အပြင်မြန်မာနိုင်ငံရှိ နေရာအနှံ့အပြားတွင်လည်း တောရဆောက်တည် တရားအားထုတ်ခဲ့သည်။

မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမသည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပထမဆုံးအကြိမ်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ မယ်ဟောင်ဆောင်၊ တာ့ခ်၊ ချင်းရိုင်၊ နန်၊ ကန်ချနဘူရီ သို့မတက်မီ ၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ချင်း ဆွမ် ပြည်နယ် စွန်တော့ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း တွင် သီတင်းသုံးခဲသည်။

ထိုအချိန်က မြန်မာနိုင်ငံရှိနိုင်ငံရေးဖြစ်ရပ်များကြောင့်ဖြစ်သည် ထို့နောက်မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမသည်စံခလဘူရီခရိုင် ၊ ပီလော့ခရိုင်၊ အစ်လ်ကျေးရွာတွင်ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ကန်ချနဘူရီခရိုင် လပ်ဘူရီ ပြည်နယ် ၊ ဖိုးထာရန်ခရိုင်၊ ကော့ဘုန်းတော်ကြီကျောင်း၌နေစဉ်စံခလဘူရီတွင်သူ၏ ကျောင်းဟောင်းမှမွန်လူမျိုးများရှိသည်ဟုတစ်စုံတစ်ယောက်ကသတင်းပို့ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပြောင်းရွှေ့အခြေချခဲ့သည်ထိုအခါသူ့ကိုသွားရောက်ကြည့်ရှုရန်ဖိတ်ခေါ်ချင်တယ် သူသည်မောကနင်၊ ကျောက်ကလေးနှင့်မော်လမြိုင်မှပြောင်းရွှေ့လာသောသူမွန်လူမျိုးများနှင့်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးမွန်လူမျိုးများကိုဝေါင်းကလန်ကျေးရွာတွင်နေထိုင်ရန်ခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။ စံခလဘူရီရှိမွန်အသိုင်းအဝိုင်း၏မူလအစဖြစ်သည်။

၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမသည် ကရင်နှင့်မွန်တို့နှင့် ပူးပေါင်းစေခဲ့သည်။ အတူတူဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတည်ဆောက်ရန် ဘုန်းကြီးတစ်ပါးအနေနှင့် ရပ်တည်ပြီးသို့သော်ရွာသူရွာသားများကယေဘုယျအားဖြင့်၎င်းကိုခေါ်ကြသည်မှာ မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဟုဒါဟာလူသိများသည့်ဧရိယာတွင်မြင့်မားသောတောင်ကုန်းပေါ်တွင်တည်ရှိသည် ဆမ်ဆွမ်မြစ်များအတူတကွစီးဆင်းသည် စောကလင်မြစ်ဟုအဆိုပါအမည်အားသုံးစွဲဖို့သာသနာရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့်ခွင့်ပြုချက်ကို ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင်လက်ခံရရှိကမဟာဖိုးဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဒေသပေးသောနာမည်မှာ ဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဖြစ်ပြီး စေတီတော်ကိုဗုဒ္ဓဂါယာထံမှအိန္ဒိယပုံစံဆောက်လုပ်ရေးကို ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင်စတင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင်ပြီးစီးခဲ့သည်။

နောက်ပိုင်းတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ရေးဌာနမှ ဆုသီတာဆည်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၂၅၂၇ ခုနှစ်တွင် ရေစုဆောင်းသောအခါ ခေါင်လန်ဆည်မှရေသည် မွန်ကျေးရွာအပါအဝင် ခရိုင်အဟောင်းကို ရေလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ဘုန်းတော်ကြီးသည် လက်ရှိတောင်ပေါ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဧရိယာရှိ အိမ်ခြေ ၁၀၀၀ ခန့်ရှိသောလူများကို ဘေးလွတ်ရာသို့ပြောင်းရွှေ့ရန်အစိုးရကကူညီခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံကို ရေအောက်ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းစံခလဘူရီဟုလူသိများသည်။

ဆပ်ကပ်ခံခဲ့ရသော ဆုတံဆိပ်ဘွဲ့တော်များ

• သာသနာရေးအုပ်ချုပ်မှုတံဆိပ်တော် (မြို့နယ်အဆင့်)
• ထေရသမာဂမကမ္မကာရ (ဝိနိစ္ဆယဌာန)ဘွဲ့တော်
• ရာဇဂုရုဂဏဝါစကဘွဲ့တော်
• ရာဇဂုရုဥတ္တမဂဏဝါစကဘွဲ့တော်
• ဂုရုသာမိဥတ္တမသံဝရထေရဘွဲ့တော်
• ဂုရုသာမိရာဇဥတ္တမမင်္ဂလဗဟလနရာဒရမဟာဂဏိဿရပဝရသံဃာရာမဂါမဝါသီဘွဲ့တော်
• သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ သာသနာပိုင်မှ အက္ခရပဏ္ဍိတဘွဲ့တော်
• မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရမှ အဘိဓဇအဂ္ဂမဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဘွဲ့တော်

ပျံလွန်တော်မူခြင်း

မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမသည် စီလိလပ် ဆေးရုံ ၂၀၀၄ နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်မှစ၍ ကျောက်ကပ်၊ နှလုံးရောဂါ၊ အဆုတ်ရောဂါဖြင့် သတိလစ်နေပြီး ပြင်းထန်သောရောဂါကူးစက်မှုမဖြစ်ပွားမချင်း ၁ နှစ်ကျော် မျက်လုံးကိုမဖွင့်နိုင်ခဲ့ပါ။ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ သက်တော် ၉၇ နှစ်အရွယ် နံနက် ၇.၂၂ နာရီတွင် အဆုတ်ရောင်ရောဂါမှ သွေးစီးဆင်းမှုကူးစက်ခြင်းဖြင့် ပျံလွန်တော်မူသည်။

အခြားရင်းမြစ်များ

• စံခလဘူရီရေအောက်ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း Archived 22 January 2020 at the Wayback Machine.
• မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမထိုင်းရာမာန်သို့ Archived 2 July 2008 at the Wayback Machine.