မီဇိုယဉ်ကျေးမှု

ဝီကီပီးဒီးယား မှ

မီဇိုယဉ်ကျေးမှု (မီဇို- Mizo hnámzìa) သည် မီဇိုလူမျိုးများ၏ ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သည်။ မီဇိုယဉ်ကျေးမှုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မီဇိုလူမျိုးများ၏ အနုပညာနှင့် လူနေမှုပုံစံများတွင် အမြစ်တွယ်နေသည်။

မီဇိုလူမျိုးများ[ပြင်ဆင်ရန်]

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - မီဇိုလူမျိုး

မီဇိုလူမျိုးများ (မီဇို: Mizo hnǎm) သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရှေ့မြောက် ပိုင်းမြန်မာနိုင်ငံအနောက်ခြမ်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်း တို့တွင် နေထိုင်ကြသော လူမျိုးစုများ ဖြစ်သည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ကူကီး-မီဇိုဘာသာစကား အမျိုးမျိုးပြောဆိုသော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအများအပြားကို ခြုံငုံမိပါသည်။ မီဇိုအခေါ်အဝေါ်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် လူမျိုးစုတစ်ခုဟု အမည်ပေးလေ့ရှိသော်လည်း ၎င်းသည် မျိုးနွယ်စုအမျိုးမျိုးဖြစ်သည့် မှာရ်ရားလ်သဲလိုင် (ဟားခါးနှင့် ဖလမ်း) စသည်တို့ကို ကိုယ်စားပြုရန် ခြုံငုံအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ မီဇို၏ ထီးအောက်တွင် ဒေသိယစကား အတော်များများကို ပြောဆိုနေကြဆဲဖြစ်သည်။ [၁]

မီဇိုဘာသာစကား[ပြင်ဆင်ရန်]

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - မီဇိုဘာသာစကား

မီဇိုသည် အင်္ဂလိပ်နှင့်အတူ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ ရုံးသုံးဘာသာစကားဖြစ်သည်။ မီဇိုဘာသာစကားသည် တရုတ်-တိဗက် ဘာသာစကား မိသားစုမှ ပါ၀င်သော ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံမီဇိုရမ်ပြည်နယ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မီဇိုလူမျိုးများမှ ဇာတိဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ [၂]

မီဇိုစာပေ[ပြင်ဆင်ရန်]

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - မီဇိုစာပေ

မီဇိုစာပေသည် မီဇိုလူမျိုးများ၏ အဓိကဘာသာစကားဖြစ်သော မီဇို စာပေတွင် ရေးသားထားသော စာပေဖြစ်ပြီး ပါးစပ်မှလည်း ထုံးတမ်းစဉ်လာ နှစ်မျိုးရှိသည်။ ၎င်းသည် ၂၀ ရာစုတွင် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် စာပေအဆင့်တွင် ပွိုင်ဘာသာစကားပိုက်သဲဘာသာစကားနှင့် မှာရ်ဘာသာစကားတို့မှ သိသာထင်ရှားသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသော ဘာသာစကားသည် လူရှိုင်းဘာသာစကားမှ အဓိက ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ [၃]

မီဇိုဂီတ[ပြင်ဆင်ရန်]

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - မီဇိုဂီတ

မီဇို ရိုးရာဂီတတွင် ရိုးရာ ဗုံ ၊ မောင်း၊ အသံနှင့် အခြားဇာတိချက်တီးခတ်တူရိယာများဖြင့် သီဆိုခြင်း (သီဆိုခြင်း) ပါဝင်သည်။ [၄]


မီဇိုအက[ပြင်ဆင်ရန်]

မြန်မာနိုင်ငံတွင် "ဝါးညှပ်အက" ဟူ၍ လူသိများသော ကျယ်ရော (Cheraw) အက။
အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - မီဇိုအက

မီဇိုလူမျိုးများတွင် ဂုံးနှင့်ဗုံကဲ့သို့သော ဂီတတူရိယာအနည်းငယ်ဖြင့် အကအကများစွာရှိသည်။ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ မတူညီသောအကများမှာ ကျယ်ရောခွားလ်လားမ်ချိတ်လားမ်ချိုက်လားမ်တလားင်လားမ်ဆာရ်လားမ်ကိုင်နှင့် ကျောင်းလိုင်းဇောန်အကတို့ဖြစ်သည်။ [၅]

မီဇိုပွဲတော်များ[ပြင်ဆင်ရန်]

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ရှိ ရိုးရာပွဲတော်များသည် jhum စိုက်ပျိုးမှု အဆင့်များ သို့မဟုတ် ရာသီအလိုက် လည်ပတ်လေ့ရှိသည်။ အဓိက ပွဲတော် (မီဇို- Kût) များမှာ ကျပ်ကျာရ်ကွတ်ထားလ်ဖားဗန်ကွတ်မီမ်ကွတ်နှင့် ပေါလ်ကွတ်ပွဲတော်တို့ဖြစ်သည်။

မီဇိုအစားအစာ[ပြင်ဆင်ရန်]

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - မီဇိုရိုးရာအစားအစာ
ပုံမှန် မီဇိုအစားအစာ တည်ငြိမ်သော ထမင်း၊ ဘိုင်၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် ငရုတ်သီးထောင်းတို့ ပါဝင်သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သည် အရှေ့မြောက်အိန္ဒိယနှင့် မြောက်အိန္ဒိယ၏ အခြားဒေသများတွင် ထူးခြားမှုရှိသည်။ မီဇိုလူမျိုးအများစု၏ အဓိက အစားအစာ မှာ ထမင်း၊ အိမ်သုံး ဘိုင်၊ ရိုးရိုးဟင်းရွက်ပြုတ်၊ နှမ်း၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်ဖြူနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ အပါအဝင် ဘေးထွက် အသားနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ ပါရှိသည်။ [၆]

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. KHAWTINKHUMA၊ VANTHUAMA။ MEMORANDUM SUBMITTED TO HIS MAJESTY'S GOVERNMENT BY MIZO UNION။ ZOLENTHE.NET။ 7 February 2012 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 17 August 2012 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  2. Lalthangliana, B., 'Mizo tihin ṭawng a nei lo' tih kha Archived 13 November 2020 at the Wayback Machine., see also Matisoff, 'Language names' section
  3. Lalthangliana, B., 'Mizo tihin ṭawng a nei lo' tih kha။ 13 November 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 24 January 2023 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  4. B. Thangliana, Mizo Literature, 1993, p.76
  5. Mizo Nun hlui
  6. Mizo by nature။ 6 December 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။