သျှင်မဟာ သီလဝံသ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
No edit summary စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ် |
WP:WEASEL, WP:VERBOSE |
||
စာကြောင်း ၁ - | စာကြောင်း ၁ - | ||
{{Infobox religious biography |
|||
{{cleanup}} |
|||
|background = #FFD068 | color = black |
|||
သဒ္ဒါမှာ ရှင်ကစ္စည်း၊ ကဗျာမှာ ရှင်မဟာသီလဝံသတည်း ဟူ၍၎င်း၊ ပါရမီ မသီနှင့် ဟူ၍၎င်း၊ တောင်းကိုမဖောက် တောင်ကိုဖောက်သည် စိန်ကျောက်အသွင်သီလဝင် ဟူ၍၎င်း ဆိုထုံးစကားဖြင့် ဥဒါန်းတွင်ရစ်စေသူမှာ ရှင်မဟာသီလဝံသပင်ဖြစ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် ယခုတိုင် နာမည်ထင်ရှားလျက်ရှိသော ရှင်မဟာသီလဝံသသည်ကား မြန်မာ့စာပေသမိုင်းအရ အင်းဝခေတ်ဦးတွင် ထွန်းပေါ်သော ရဟန်းစာဆိုတစ်ပါးဖြစ်၏။ |
|||
|name = ရှင်မဟာ သီလဝံသ |
|||
စာပေသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသော [[ပေလေးပင် သျှင်လေးပါး]]အနက် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်သည်။ ဂုဏ်၊ ရသအဝဝနှင့် ပြည့်စုံသော ပျို့၊ မော်ကွန်း၊ လင်္ကာ၊ ရတု၊ ဆုံးမစာ၊ ကျောက်စာ၊ ရာဇဝင်၊ ကျမ်းဂန်၊ ဝတ္ထုအစုစုကို ရေးသားပြုစုခြင်းအားဖြင့် အင်းဝခေတ်မှသည် ယခု ခေတ်တိုင်အောင် စာပေတန်ဆောင်ကို တပြောင်ပြောင် ထိန်ညီးစေခဲ့ပေသည်။ ကဗျာအရာ၌ နှောင်းလူတို့သည် ရှင်မဟာသီလဝံသကို လိုက်၍မမီဘဲ နည်းခိုး၍သာ အတုယူကြရသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ |
|||
|alias = |
|||
ပါရမီတော်ခန်းပျို့သည် ခက်ခဲနက်နဲလွန်းသဖြင့် ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို လူသာမန်တို့ မသီကြလေနှင့်ဟု သတိပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် လောကရေး၊ ဓမ္မရေး၊ ရာဇရေးတည်းဟူသော အရေး ၃ ပါးတွင် လောကကို မဖက်ဘဲ အထူးသဖြင့် ဓမ္မကို အရေးထားခြင်းဖြင့် လောကုတ္တရာကိုသာ ဦးစားပေး၍ စာပေကိုဖွဲ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ထူး ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ တရားအဆီအနှစ်တို့မှ ထုတ်နုတ်သီဖွဲ့ထားသည့် ပါရမီတော်ခန်းပျို့နှင့် ဆုတောင်းခန်းပျို့တို့သည် ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ ကောင်းမွန်လှစွာသော စာပေများဖြစ်၏။ |
|||
|birth name = မောင်ညို |
|||
|dharma name = ရှင်မဟာ သီလဝံသ |
|||
|birth_date = ၁၄၅၃ |
|||
|birth_place = [[တောင်တွင်းကြီးမြို့]] |
|||
|death_date = ၁၅၁၈ |
|||
|death_place = |
|||
|nationality = [[အင်းဝခေတ်|အင်းဝနေပြည်တော်]] |
|||
|religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]] |
|||
|school = [[ထေရဝါဒ]] |
|||
|title = ရှင်သီလဝံသ |
|||
|location = [[အင်းဝခေတ်|အင်းဝနေပြည်တော်]] |
|||
|occupation = [[ရဟန်း|ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်း]] |
|||
}} |
|||
'''ရှင်မဟာသီလဝံသ''' ({{lang-en|Shin Maha Silavamsa}}) သည် [[အင်းဝခေတ်]] စာဆိုကျော် တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဇာတိမှာ [[တောင်တွင်းကြီး]]ဖြစ်ပြီး [[အင်းဝ]]နေပြည်တော်သို့ ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာစာပေသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသော ပျို့၊ မော်ကွန်း၊ လင်္ကာ၊ ရတု ဆုံးမစာ၊ ရာဇဝင်၊ ဗုဒ္ဓစာပေကျမ်းဂန်များနှင့် ဇာတ်ဝတ္တုတော်များကို ရေးသားခဲ့သည်။ အင်းဝခေတ်တွင် ပေါ်ထွန်းခဲ့သော [[ပေလေးပင် သျှင်လေးပါး]]ဟု ကျော်ကြားသည့် တောင်တွင်းကြီးမြို့ဇာတိ ပညာရှိရဟန်း လေးပါးအနက် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ထိုခေတ်က စာပေဖွဲ့ဆိုသူများသည် စာပေနှင့် ကဗျာများကို လောကရေး၊ ဓမ္မရေး၊ ရာဇရေး ဟူ၍ အကြောင်းအရာ သုံးမျိုးတို့ကို အခြေခံဖွဲ့ဆိုခဲ့ကြရာ ဆရာတော်သည် ဓမ္မရေးဟူသော ဘာသာရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အကြောင်းအရာများကို ဦးစားပေးရေးဖွဲ့ခဲ့သည်။ ဓမ္မစာပေများကို ကျွမ်းကျင်နှံ့စပ်သောကြောင့် ဆရာတော်၏ အရေးအသားများသည့် လေးနက်၍ အဓိပ္ပာယ်နက်နဲသည်ဟု ဆိုကြသည်။ |
|||
==ငယ်စဉ်ဘဝ== |
|||
ပျို့တံခွန်စိုက်သော အင်းဝစာပေခေတ်တွင် ထင်ရှားသောပျို့ကြီးများဖြစ်ကြ၏။ ကဗျာ့ဝိဓူ ပါရဂူ စာဆိုအကျော်အမော်ဖြစ်သော ရှင်မဟာသီလဝံသသည် အင်းဝခေတ်ပေါ် စာဆိုကျော် တစ်ဦး |
|||
ဆရာတော်၏ ငယ်မည်မှာ မောင်ညိုဖြစ်သည်။ ဆရာတော်ကို ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၄၅၃ ခုနှစ်၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၁၅ ခုနှစ် တွင် တောင်တွင်းကြီးမြို့၏ မြောက်ဘက် မြို့လုလင်ကျေးရွာ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွေးရက် မွေးလတို့ ကိုမသိရသော်လည်း သောကြာသားဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ မိဘများမှာ ဖခင် ဦးကြည်နှင့် မိခင် နတ်ထိန်းကြီး မယ်ဒွေးတို့ ဖြစ်သည်။ |
|||
ဖြစ်သော်လည်း ဇာတိအားဖြင့် တောင်တွင်းကြီးသား ဖြစ်၏။ |
|||
[[တောင်တွင်းကြီးမြို့]] မြောက်မျက်နှာ မြို့လုလင်ရွာ၌ အဘ ဦးကြည်၊ အမိ နတ်ထိန်းကြီး မယ်ဒွေးတို့မှ သက္ကရာဇ် ၈၁၅ ခုနှစ်တွင် ဖွားမြင်သည်။ ပေလေးပင်ရှင်လေးပါး သိုက်ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်သည်နှင့်အညီ အတိတ်နိမိတ်ဖြင့် ဖွားမြင်လာသူ ဖြစ်သည်။ ငယ်မည်မှာ မောင်ညိုဖြစ်၏။ |
|||
စာသင်ရွယ်သို့ ရောက်သော အခါ မောင်ညိုကို ကျောင်းသို့ပို့ခဲ့ကြသည်။ နတ်မီးလင်းဆရာတော် အရှင် သီလာစာရ ဘိဓဇထံတွင် ငယ်စဉ်မှစ၍ ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။၎င်း ဆရာတော်သည် ငှက်ပစ်တောင်ကျောင်း၊ ထူပါရုံကျောင်းများတွင် လှည့်လည်သီတင်းသုံးသောကြောင့် ငှက်ပစ်တောင်ဆရာတော်၊ ထူပါရုံဆရာတော်ဟူ၍လည်း ခေါ်ကြသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသ ဟု ကျော်ကြားလာမည့် မောင်ညိုသည် မိမိနှင့် တစ်ရွာတည်းသားဖြစ်သော ရှင်ဥတ္တမကျော်လောင်း မောင်ဥက္ကာ၊ သတိုးထမ်းရွာသား ရှင်အုံးညိုလောင်းနှင့် မကျည်းယောင်ရွာသား ရှင်ခေမာလောင်း တို့နှင့်အတူ နတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံတွင် ဆရာတူတပည့်များအဖြစ် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ မောင်ညိုသည် ငယ်စဉ်ကပင် ကဗျာစာပေ ဉာဏ်ရည်ထက်မြတ်ကာ အသက် ၇ နှစ်အရွယ်မှာပင် ကဗျာလင်္ကာများကို လက်တန်းစပ်ဆိုနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုကျောင်းမှာပင် သာမဏေပြုခဲ့ပြီး၊ အသက် ၂၀ အရွယ်တွင် ပဉ္စင်းတက်၍ ရှင်သီလဝံသဘွဲ့ကို ခံယူခဲ့သည်။ |
|||
စာသင်ရွယ်သို့ရောက်သော် မောင်ညိုအား ကျောင်းသို့ပို့ကြ၏။ မောင်ညို၏ ငယ်ဆရာကား တောင်တွင်းကြီးမြို့ |
|||
မြောက်ယွန်းယွန်း ငှက်ပစ်တောင် အရှေ့၊ ထူပါရုံကျောင်းတိုက်နှင့်တကွ မြို့တော်မှ ရတနာဗိမာန်ကျောင်းကြီး နှစ်ကျောင်းတွင် |
|||
အလှည့်အလည် သီတင်းသုံးသော နတ်မီးဆရာတော်၊ သို့မဟုတ် နတ်မီးလင်း ဆရာတော် ရှင်သီလာစာရဘိဓဇ |
|||
ဖြစ်သည်။ ယင်းဆရာတော်အား ငှက်ပစ်တောင်ဆရာတော်ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ထူပါရုံဆရာတော်ဟူ၍လည်းကောင်း |
|||
ခေါ်ဆိုကြသေး၏။ ထိုနတ်မီးလင်း ဆရာတော်ထံတွင် |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသအလောင်း မောင်ညိုသည် တစ်ရွာတည်းသားဖြစ်သော ရှင်ဥတ္တမကျော် အလောင်း မောင်ဥက္ကာ၊ |
|||
သတိုးထမ်းရွာသား ရှင်အုံးညို အလောင်း၊ မကျည်းယောင်ရွာသား ရှင်ခေမာအလောင်း ကျောင်းသားသူငယ်ဖော် |
|||
များနှင့်အတူ တစ်ဆရာတည်း တပည့်များအဖြစ် စာပေသင်အံခဲ့လေသည်။ |
|||
==စာဆိုကျော်ဘဝ== |
|||
မောင်ညိုသည် ကျောင်းသားအရွယ် ငယ်စဉ်အခါ |
|||
ထို့နောက် နတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံတွင် ပါဠိစာပေ၊ ပိဋိကတ် ဓမ္မစာပေများကို ကျွမ်းကျင်နှံ့စပ်အောင် ဆက်လက်လေ့လာ ဆည်းပူးခဲ့သည်။ စာဆိုဗီဇ ထူးချွန်သော ရှင်သီလဝံသသည် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၅၃ခုနှစ် သက်တော် ၃၈ နှစ်တွင် နတ်မီးလင်းကျောင်း၌ပင် သီတင်းသုံးရင်း ပါရမီတော်ခန်း ပျို့ကဗျာကြီးကို အပြီးစပ်ဆိုသီကုံးခဲ့သည်။ ၎င်းပါရမီတော်ခန်း ပျို့ကဗျာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ပါရမီတော် ၁၀ ပါးဖြည့်ကျင့်ခဲ့ရပုံတို့ကို စပ်ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပြီး ပျို့ကဗျာ မည်ယုံမဟုတ်ဘဲ တရားသဘော အဓိပ္ပာယ်တို့ဖြင့် လေးနက်သိမ်မွေ့လွန်းသည်။ ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကြီးရေးသားပြီးသောအခါတွင် ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ ပညာမှာ စတင်ကျော်ကြားလာခဲ့သည်။ ဆရာတော်သည်လည်း ကျမ်းစာတတ် ပညာရှိအကျော်အမော်များရှိရာ အင်းဝနပြေည်တော်သို့ ပြောင်းရွေ့ရန် ဆန္ဒရှိလာခဲ့သည်။ |
|||
ကတည်းကပင် ဉာဏ်ရွှင်သည့်အလျောက် ကဗျာလင်္ကာ |
|||
များကို စပ်ဆိုခဲ့၏။ ထို့နောက် လူလားမြောက်သော် ထို |
|||
ကျောင်း၌ပင် သာမဏေပြု၊ ပဉ္စင်းတက်လေသည်။ ထိုအခါ |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသသည် ပါဠိကျမ်းဂန် ပိဋကတ်တို့၌ အထူး |
|||
နှံ့စပ်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ မွေးဖွားစဉ်ကတည်းက စာဆိုဗီဇ ပါရှိခဲ့သူ |
|||
ဖြစ်သည့်အလျောက် ရှင်မဟာသီလဝံဝသည် သက္ကရာဇ် ၈၅၃ |
|||
ခု သက်တော် ၃၈ နှစ်တွင် နတ်မီးလင်းဆရာတော် ဘုရား၏ |
|||
ကျောင်း၌ပင် ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကဗျာကြီးကို အပြီးစပ်ဆို သီကုံးခဲ့ပေသည်။ |
|||
==အင်းဝမြို့တော်သို့ ပြောင်းရွေ့ခြင်း== |
|||
ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကဗျာကြီးသည် ပျို့မည်ကာမတ္တ |
|||
ထို့ကြောင့် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၅၄ ခုနှစ် တပို့တွဲလမှစ၍ အင်းဝမြို့တော်သို့ သွားရောက်လိုသည့်အကြောင်းကို မိမိ၏ ငယ်ဆရာ နတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံတွင် ခွင့်ပန်ကြားရာ ဆရာတော်မှ ခွင့်ပြုလိုခြင်းမရှိ၍ ပထမအကြိမ်ခွင့်ပန်စဉ် ဆိတ်ဆိတ်နေ၍ တုံပြန်၏၊ ဒုတိယအကြိမ်ခွင့်ပန်ရာ "အင်းဝပြည်မှာ ကျမ်းတတ်သူ ပေါများလှသည်၊ သင်သွားသဖြင့်လည်း တလုပ်ပြည်သို့ အပ်သွားရောင်းသည်နှင့် တူချိမ့်မည်" ဟုသာ ပြောကြားခဲ့သည်။ တတိယအကြိမ်ခွင့်ပန်သောအခါမှ အကြည်အသာ ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ |
|||
မဟုတ်ချေ။ တရားသဘော အဆီအနှစ်တို့ဖြင့် သိမ်မွေ့ |
|||
နက်နဲခက်ခဲလှသဖြင့် သာမန်ဉာဏ်ရှင်တို့အဖို့ လက်လှမ်းမမီ |
|||
နိုင်ချေ။ ထို့ကြောင့်လည်း ပါရမီ မသီနှင့်ဟူ၍ပင် စကားပုံ |
|||
ပေါ်ထွန်းခဲ့ရ၏။ ထိုပျို့တွင် ဂေါတမဘုရားလောင်း သုမေဓာ |
|||
ရှင်ရသေ့သည် ဒီပင်္ကရာ ဘုရားထံတွင် ဘုရားဆုကို ပန်ယူ |
|||
ပြီးသော် ဆည်းပူးရမည့် ပါရမီတော် ဆယ်ပါးအကြောင်းကို |
|||
စာဆိုရှင်မဟသီလဝံသက ဒါန၊ သီလ၊ နိက္ခမ၊ ပညာစသော |
|||
အခန်းကြီးပေါင်း ဆယ်ခန်းဖွဲ့၍ ခန့်ညားစွာ ပြုစုစီကုံးခဲ့ |
|||
ပေသည်။ စာဆိုရှင် မဟာသီ ဝလံသသည် ဒါနပါရမီခန်း၌ |
|||
ရေပြည့်အိုးနှင့် လည်းကောင်း၊ သီလပါရမီခန်း၌ စာမရီ |
|||
သားမြီးနှင့် လည်းကောင်း၊ နိက္ခမပါရမီခန်း၌ နှောင်အိမ်တွင်း |
|||
ကြာမြင့်စွာ နေရသော ယောက်ျားနှင့် လည်းကောင်း၊ ပညာ |
|||
ပါရမီခန်း၌ ဆွမ်းခံ သွားသော ရဟန်းနှင့်လည်းကောင်း၊ |
|||
ဝီရိယပါရမီခန်း၌ ခြင်္သေ့မင်းနှင့် လည်းကောင်း၊ ခန္တီပါရမီခန်း၌ |
|||
မြေကြီးနှင့် လည်းကောင်း၊ သစ္စာပါရမီခန်း၌ သောက်ရှူးကြယ် |
|||
နှင့် လည်းကောင်း၊ မေတ္တာပါရမီခန်း၌ ရေနှင့် လည်းကောင်း၊ |
|||
ဥပေက္ခာပါရမီခန်း၌ မြေကြီးနှင့် လည်းကောင်း အသီးအသီး |
|||
နှိုင်းခိုင်းနှုန်းဖွဲ့၍ ပါရမီဆယ်ခန်းကို ပြုစုစပ်ဆိုခဲ့ ပေသည်။ |
|||
အင်းဝသို့ကြွရောက်ရန် ဒကာ၊ ဒကာမများကို နှုတ်ဆက်သည့်အခါတွင်လည်း တားမြစ်ကြသော်လည်း သွားလိုသည့် ဆန္ဒပြင်ပြနေ၍ ခွန်းတုံ့ပင် မပြန်နိုင်တော့ပဲ ပါရမီတော်ခန်း ပျို့ကဗျာကြီးကို ကမ္ပလွေစာထုပ်တွင်ထည့်ကာ၎င်းနှစ်မှာပင် အင်းဝမြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ |
|||
ထို့နောက် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် မိမိ၏ |
|||
ဆရာတော်ထံတွင် ခွင့်ပန်၍ ကျမ်းတတ်အမော် ပုဂ္ဂိုလ်ကျော် |
|||
များရှိရာ ရတနာပူရ အင်းဝနေပြည်တော်သို့ကြွရောက်သည်။ |
|||
နေပြည်တော်သို့ရှင်မဟာဝီလဝံသ ရောက်သော် အင်းဝပြည်သို့ |
|||
ဆင်ဖြူတော်ဝင်သည်ဟု ကောလာဟလ ဖြစ်သောဟူ၏။ |
|||
ထိုအခါဝယ် ရတနာပူရ အင်းဝနေပြည်တော်၌ |
|||
မင်းချီးမြောက် ကြည်ညိုအပ်သော ကျမ်းတတ်အမော် |
|||
စာဆိုကျော် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ ဆရာတော်သည် ရှိနှင့်၏။ |
|||
ခရီးထွက်ခဲ့ရာ ဦးစွာ ပင်းယမြို့သို့ရောက်ရှိပြီး ခေတ္တတည်းခိုသီတင်းသုံးခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆက်လက်ခရီးဆက်ခဲ့ရာ အင်းဝမြို့တော်အနီး [[တံတားဦး]] အရပ်သို့ ချောမောစွာ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ တံတားဦးသို့ ရောက်သောအခါ "တောင်တွင်းရှင်သီလဝံသမထေရ်သည် အင်းဝနပြေည်တော်သို့ ကြွလာတော်မူသည်" ဟု အင်းဝမြို့တွင်း သတင်းပျံ့နှံ့ကာ လူအများသည် ဆရာတော်ထံ လာရောက်တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ခေတ်ပြိုင်စာဆိုဖြစ်လာမည့် ရှင်ရဋ္ဌသာရသည်လည်း ဆရာဖြစ်သူ၏ တိုက်တွန်းချက်အရ လာရောက်တွေ့ဆုံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ အင်းဝသို့ ရောက်ရှိ သီတင်းသုံးသောအခါ အသက် ၄၀ ခန့်ပင် ရှိပြီဖြစ်သည်။ |
|||
==မင်းဆရာဖြစ်ခြင်း== |
|||
သို့သော် တောတွင်းရွှေပြည်မှ |
|||
တနေ့တွင် ရှင်သီလဝံသသည် အင်းဝဘုရင် [[ဒုတိယ မင်းခေါင်]]ထံသို့ မေတ္တာစာ ရေးသားဆက်သွင်းခဲ့သည်။ ထိုအခါ ရှင်ဘုရင်သည် ရှင်သီလဝံသ၏ အရည်အသွေးကို လေးစားကြည်ညိုပြီး စစ်ကိုင်းမြို့၊ ထူပါရုံစေတီတော်၏ အရှေ့မြောက်ရှိ ရတနာဗိမာန် ရွှေကျောင်းတော်ကြီး ကို တင်လှူခဲ့သည။ သျှင်သီလဝံသသည်၎င်းကျောင်းတော်ကြီးကို ဆက်ခံသော ရှစ်ဆက်မြောက် ကျောင်းထိုင် ပညာရှိရဟန်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ နပြေည်တော်ရှိ ဆရာတော် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရကဲ့သို့ မင်းဆရာအဖြစ် မြောက်စားခံခဲ့ရသည်။ ဆရာတော် ရှင်သီလဝံသသည် မင်းဆရာဖြစ်သော်လည်း မာန်မာနကြွားဝါခြင်းမရှိဘဲ ထူပါရုံစေတီတွင် နေ့စဉ်တံမြက်လှည်းဝတ်ပြုခြင်း၊ တပည့်များအား စာပေပညာပို့ချခြင်း၊ တရားဘာဝနာပွားများခြင်းများကိုသာ ဆောင်ရွက်တော်မှုသည်။ |
|||
အင်းဝနေပြည်တော်သို့ရောက်လျှင်ပင် အင်းဝဘုရင်မင်းခေါင် |
|||
ထံသို့မေတ္တာစာများ သွင်းရာ ဘုရင်မင်းမြတ်လည်း ကြည်ညို |
|||
တော်မူလှသဖြင့် ရှင်မဟာသီလဝံသအား ရတနာဗိမာန် |
|||
ကျောင်းကို ဆောက်လုပ် လှူဒါန်းတော်မူ၍ နေပြည်တော်ဆရာ |
|||
ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရကဲ့သို့မြောက်စားတော်မူသည်။ သီလဝံသဓဇ |
|||
မဟာရာဇဂုရု ဟူသော ဘွဲ့တံဆိပ်ကိုလည်း ဆက်ကပ်လှူဒါန်း |
|||
တော်မူသည်။ မကြာမကြာလည်း နန်းတွင်း၌ ထိုဆရာတော် |
|||
နှစ်ပါးအား ပင့်ဖိတ်၍ အပြိုင်စာဆိုတော် မူစေသည်။ ဆရာ |
|||
တော်နှစ်ပါး အပြိုင်စာဆိုကြပုံမှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်း၏။ |
|||
ထို့ပြင် ဤသို့အပြိုင်စာဆိုကြသဖြင့် စာပေလင်္ကာကောင်းများ |
|||
ပေါ်ပေါက်လာသည်မှာလည်း နောက်လာ နောက်သားတို့ |
|||
အတွက် အလွန်ကျေးဇူးများဖွယ် ဖြစ်၏။ |
|||
မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၅၈ ခုနှစ်တွင် ဘုရင်မင်းခေါင်သည် "ကြားပိမ့်ကျက်သရေ၊ အောင်မြင်စေအံ့" ဟုအစချီသည့် တံတားဦးမင်္ဂလာစေတီတော်ကြီး၏ အလည်ဌာပနာတိုက်ကို အကြီးအကျယ် တည်ထားသောအခါ ဆရာတော်သည် တံတားဦးမင်္ဂလာစေတီမော်ကွန်းကို စတင်ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုစဉ် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရမထေရ်သည် "သုံးဆယ့်နှစ်ပါး ထင်ရှားလက္ခဏာ" အစချီသော တံတားဦးစေတီမော်ကွန်းကို ရေးသားစီရင်ပြီး ဘုရင့်ထံသို့ဆက်သွင်းပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသောအခါ ရေးလက်စ မော်ကွန်းကို ဆက်လက်မရေးသားတော့ဘဲ ရေးပြီးသား ပရပိုက်တို့ကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် တပည့်များအား စေခိုင်းခဲ့သည်။ တပည့်များက ဖျက်စီးရန် နှမြော၍ သိမ်းဆည်းထားသောကြောင့် ယနေ့အထိ ကျန်ရှိနေခဲ့သည်။ |
|||
ပါရမီတော်ခန်းပျို့အပြင် စာဆိုအကျော် ရှင်မဟာ |
|||
သီလဝံသ ဆရာတော်သည် အင်းဝနေပြည်တော်သို့ရောက်မှ |
|||
ဆုတောင်းခန်းပျို့ကိုလည်း ရေးသားပြုစုခဲ့သေး၏။ ဆုတောင်း |
|||
ခန်းပျို့ကို ရေးသားရခြင်းမှာ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့် |
|||
ဖြစ်၏။ ရွှေနန်းတော်တွင်းဝယ် ပါရမီတော်ခန်းပျို့နှင့် ရှင်မဟာ |
|||
ရဋ္ဌသာရ ပုဂ္ဂိုလ် စီရင်အပ်သော ဘူရိဒတ် လင်္ကာကြီး၊ |
|||
ဘူရိဒတ် ဇာတ်ပေါင်းပျို့များကို ယှဉ်ပြိုင်ကြားနာ၍ စာသဘင် |
|||
ကြီး ကျင်းပပြီးသည့် အဆုံးတွင် ဒုတိယမင်းခေါင်က နေပြည် |
|||
တော်ဆရာ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရအား ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို |
|||
ကောင်းလှကြောင်းနှင့် လျှောက်ထားရာတွင် ရှင်မဟာရဋ္ဌ |
|||
သာရက ပါရမီတော်ကို မည်သို့ပင် ဖြည့်ဆည်းသော်လည်း |
|||
ဆုတောင်းဦးမှ ဘုရားဖြစ်နိုင်သည် တကာတော်မင်းမြတ်ဟူ၍ |
|||
မိန့်မြွက်တော်မူ သွားသည်ကို ရှင်မဟာသီလဝံသ ပုဂ္ဂိုလ် |
|||
ကြားသိရကား မိမိနေထိုင်ရာ ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော် မူပြီးလျှင် |
|||
ဆုတောင်းခန်းပျို့ကို ၃ ရက်နှင့်အပြီးရေးသားတော် |
|||
မူလေသည်။ လေးသင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းအထက် ဒီပင်္ကရာ |
|||
ဘုရားရှင်သည် ရမ္မာဝတီပြည်သို့ကြွအလာ လမ်းခရီးကို |
|||
တိုင်းသူပြည်သားတို့တာငန်းဖွဲ့ပြုပြင်ကြရာဝယ် သုမေဓာ |
|||
ရှင်ရသေ့လည်း တစ်ပါး အပါအဝင် ဖြစ်၏။ လမ်းပြင်ဆဲ |
|||
မပြီးစီးမီပင် ဘုရားသခင် ကြွလာတော်မူသဖြင့် သုမေဓာ |
|||
ရှင်ရသေ့သည် မိမိကိုယ်ကို အလျားစင်း၍ တံတားခင်း |
|||
ပူဇော်ပြီးလျှင် ဘုရားဆုကို တောင်းလေသည်။ ယင်းသို့ |
|||
ဆုတောင်းသော အကြောင်းနှင့်တကွ သုမေဓာရှင်ရသေ့ဘဝသို့ |
|||
မရောက်မီ သုမေဓာပုဏ္ဏား သူဌေးကြီးဘဝ၊ လောကီစည်းစိမ် |
|||
ရိပ်ငြိမ်၏ ဒုက္ခဆင်းရဲ နက်နဲသော အပြစ်များကို မြင်လျက် |
|||
ခြွေရံခမ်းနားဥစ္စာများကို အလုံးစုံစွန့်လွှတ် တောထွက်ခဲ့ပုံ |
|||
အကြောင်းကို ဆုတောင်းခန်းပျို့တွင် လေးနက်ထင်ရှားစွာ |
|||
ပြုစုဖော်ပြခဲ့လေသည်။ ထိုပျို့သည် အကျယ်ကို အကျဉ်း |
|||
ဖြစ်အောင် ဖွဲ့ဆိုနိုင်သောကြောင့် ဩဇာဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံလှ၏။ |
|||
ဆရာတော်သည် အင်းဝတွင် သီတင်းသုံးနေစဉ် အင်းဝမြို့တော်သို့ မကြခဏ ကြွရောက်ရလေ့ ရှိသည်။ အကြောင်းမှာ နန်းတော်တွင်း ရှင်ဘုရင်သည် ပရိတ်သတ်နှင့်တကွ စာပွဲတော်ခံလေ့ ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ စာပွဲတော်တွင် ရှင်ဘုရင်သည် ရှင်မဟာသီလဝံသနှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့၏ စာများကို ရွှေကလပ်တွင်ထည့်၍ စာဆိုများကို အသီးသီး ဖတ်ကြားစေသည်ဟု ဆိုသည်။ ဤသို့ဖြင့် ရှင်မဟာ သီလဝံသနှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့သည် နန်းတော်အတွင်း အပြိုင်အဆိုင် စာဆိုတော်များ ဖြစ်လာကြသည်။ |
|||
အထူးသဖြင့် ဓမ္မကြောင်းကို နိုင်နင်းစွာ ဖွဲ့ဆိုထားလေသည်။ |
|||
ဆရာတော်၏ အတွေးအခေါ်သည်လည်း နက်နဲသည်။ သို့နက်နဲ |
|||
ခက်ခဲသော်လည်း ရေးသား ဟန်မှာ ရှင်းလင်းပြတ်သားလှ၏။ |
|||
ကိလေသာတည်းဟူသော မစင်ဘင်ပုပ် အလူးလူးလိမ်းကပ်သည့် |
|||
ယောက်ျား သည် ရေဖြင့်ပြည့်သော အမြိုက်နိဗ္ဗာန် တည်းဟူ |
|||
သော တစ်ဖက်ဆည်ကန်ကြီး ရှိပါလျှက် ထိုတစ်ဖက် |
|||
ဆည်ကန်သို့မစင်ဆေးကြောရန် မမီးမကပ်၊ ထိုသို့ |
|||
မမီးမကပ်သော အပြစ်သည် တစ်ဖက်ဆည်ကန်၏ |
|||
အပြစ်မဟုတ်၊ လူ၏ အပြစ်သာလျှင် ဖြစ်ကြောင်းကို |
|||
နေက္ခမ္မပရိယေသနစိန္တာခန်း၌ --- |
|||
ပြောထုနံဟောင်၊ ဘင်လယ်ခေါင်၌၊ ဥသျှောင် |
|||
လည်ရစ်၊ ရင်ရှည့်နစ်သား၊ သူညစ်စတေ၊ ယောက်ျား |
|||
လေသည်၊ ရေတိဖြင်ဖြင်၊ ကန်ကြီးမြင်လျက်၊ ခံမင်ရက်ရက်၊ |
|||
ချွံချွံသက်၍၊ တီတွက်မဆေး၊ ဖြည်းစွာနှေးအံ့၊ အတွေးနှစ်ပါး၊ |
|||
ယောက်ျားနှင့်ကန်၊ ဤဆိုဟန်၌၊ ချမ်းမြိုက်အိုင်မင်း၊ အပြစ် |
|||
ကင်း၏၊ ရှင်းရှင်းချိုးတွန်း၊ စွန်းစွန်း ဖွားဖွား၊ မဆေးငြားသည်၊ |
|||
ယောက်ျားသူနုပ်၊ ထိုကျွန်ုပ်ပုပ်၌၊ ရှုပ်မျှအပြစ်၊ တင်ရာဖြစ်၏။ |
|||
ဟူ၍ ဖွဲ့ဆိုတော် မူလေသည်။ |
|||
တစ်နေ့တွင် ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ ပါရမီတော်ခန်းပျို့နှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ၏ ဘူရိဒတ် လင်္ကာကြီးကို စာပွဲသဘင်ကျင်းပနာယူကြသည်။ နှစ်ခုလုံးမှာ ကောင်းမွန်လှ၍ ပရိတ်သတ်များ နှစ်ထောင်းအားရ အားပေးကြလေသည်။ ဘုရင်က ပါရမီတော်ခန်းပျို့မှာ ကောင်းမွန်လှကြောင်း ချီးမွန်းသည်။ ထိုစဉ် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရမထေရ်က ဘုရားတို့မည်သည် ပါရမီဖြည့်ခြင်းမတိုင်မီ ဆုတောင်းခြင်းကို အရင်ပြုရသည်၊ ယခုမူကား ဒေသနာအစဉ် မညီမညွတ်ဖြစ်လေပြီဟုဆိုသည်ကို ကြားသိရသောအခါ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် ကျောင်းသို့ပြန်၍ ဆုတောင်းခန်းပျို့ကြီးကို ၃ ရက်အတွင်း အပြီးသတ် ရေးသားခဲ့သည်ဟူဆိုသည်။ |
|||
ထို့ကြောင့် ဆရာတော်အား လောကီရေး ဓမ္မကြောင်း |
|||
သက်သက်ကိုသာ ရိုးရိုးခန့်ခန့်နှင့် ပိုင်နိုင်နက်နဲစွာ ရေးစွမ်းသာ |
|||
စာဆိုဟု အများက ယူဆခဲ့ကြပေသည်။ သို့သော် ယင်းသို့ |
|||
ယူဆထားခဲ့ကြကုန်သော သူများသည် ဆရာတော်ပင် ရေးသား |
|||
ပြုစုခဲ့သော သံဝေဂခန်းပျို့၏ တစ်နေရာကို ရှုကြည့်လျှင် ဆရာ |
|||
တော်အား ခေတ်ပြင်စာဆို တော်လှန်ရေး ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် မြင် |
|||
တွေ့ရပေလိမ့်မည်။ ဆရာတော် တော်လှန်ခဲ့သည့် အရာမှာကား |
|||
ပုဂံခေတ်မှ အင်းဝ ခေတ်တိုင်အောင် လူတို့၏ အသွေးအသား |
|||
ထဲတွင် နစ်နစ်ကြီး အမြစ်တွယ် စွဲဝင်လျှက်ရှိသော နတ်မိစ္ဆာ |
|||
အယူဝါဒ ကိုးကွယ်မှု ဖြစ်၏။ အင်းဝခေတ်တွင် လူတို့သည် |
|||
နတ်ကို အလွန်ယုံကြည် ကိုးစားကြဟန် တူသည်။ ဘုရား၊ |
|||
တရား၊ သံဃာ၊ ဆရာ မိဘထက်ပင် နတ်ကိုယုံကြည်မှု၊ |
|||
ကိုးကွယ်မှု၊ လေးစားမှု ပိုမိုခဲ့ကြဟန် တူသည်။ ဆရာတော် |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ အမျိုးအနွယ် တော်ပင်လျှင် နတ်ထိန်း |
|||
ကြီးမျိုးဟူ၍ အမှတ်အသား ပြုခြင်းခံခဲ့ရ ၏။ ထို့ကြောင့် |
|||
ဤသို့မဟုတ်မရာသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူအဆ အစွဲအလမ်းတို့ကို |
|||
တော်လှန်လိုသော၊ တော်လှန် စေလိုသော စာဆိုကြီး |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသသည် သံဝေဂခန်းပျို့၌ အောက်ပါအတိုင်း |
|||
ဖွဲ့ဆိုရေးစပ်တော်မူခဲ့လေသည်။ |
|||
ဤသို့ ရှင်နှစ်ပါး ပညာပြိုင်ဆိုင်ကြ၍ အင်းဝခေတ်တွင် မြန်မာစာပေအတွက် အဖိုးမဖြတ်နိုင်သော ကဗျာ လင်္ကာ စာပေများပေါ်ထွက်ခဲ့ရသည်ဟူ ပညာရှင်များက မှတ်ချက်ပြုကြသည်။ |
|||
ကာလရှည်လျား၊ လူ့ငနွားတို့၊ ကြီးမားယုတ်မာ၊ |
|||
နတ်မိစ္ဆာကို၊ ဘိုးလာဘွားဘက်၊ မြေးသားဆက်၍၊ မပျက် |
|||
ခုတိုင်၊ နတ်ခရိုင်နှင့်၊ ပန်းခိုင်ရေအိုး၊ ဆယ်စုံဖြိုး၍၊ မြတ်နိုး |
|||
နှစ်သက်၊ အနက်အနီ၊ အတီခေါင်းပေါင်း၊ တင်အုပ်ဆာင်းနှင့်၊ |
|||
အပေါင်းစုဝေး၊ အမွှေးအကြိုင်၊ မုံ့စိုင်မုံ့ခဲ၊ ကြက်ဝက်လဲ၍၊ |
|||
ပုံနှဲခရာ၊ တီးမှုတ်ကာနှင့် ချမ်းသာ ဆင်းရဲ၊ ပေးစမြဲဟု၊ |
|||
စိတ်ထဲထင်မှတ်၊ ငနတ်တို့ကို မပြတ်ကိုးကွယ်၊ အန္တရာယ် |
|||
လည်း၊ ကိုယ်ဝယ်လွတ်ကင်း၊ မရှိလျှင်း၏၊ ဆောင်နှင်းမင်္ဂလာ၊ |
|||
လှူဒါပုည၊ ပြုကာလလည်း၊ မိဖရှေ့မှတ်၊ ငါတို့နတ်ကို၊ |
|||
ပေးအပ်အပ်လျှင်၊ ပွဲလမ်းပြင်၍၊ အရှင်မှတ်မှတ်၊ ကိုယ်ဝယ်ကြပ် |
|||
လျက်၊ မပြတ်ထင်ရှား၊ မမေ့မှားဟု၊ ဆုများရွယ်ရွယ် ရှက် |
|||
စဖွယ်နှင့် ဘယ်ဝယ်တစ်ခါ၊ ကိုယ်တိုင်လာ၍၊ ဥစ္စာထင်ရှား |
|||
ဘယ်သူအားတို နတ်များပို့လှာ၊ ရှိဘူးပါအံ့၊ မိစ္ဆာစွဲမှတ်၊ |
|||
ဘယ်အရပ်မှာ၊ နတ်တို့နေရာ၊ အိမ်ခန်းဝါနှင့်၊ သာယာ |
|||
ခမ်းနား၊ နတ်မယားနှင့် နတ်သားနတ်လင်၊ ကြည့်မမြင်တည့်။ |
|||
မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၈၀ ခန့်တွင် နရပတိ ဘုရင်က တောင်းပြန်၍ ဓမ္မပါလပျို့ကို ရေးသားခဲ့ရာ ပြီးစီးအောင် စပ်ဆိုးခြင်းမပြုနိုင်ခဲ့ဘဲ ၁၇ ပုဒ်မျှ ရေးသားအပြီး မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၈၀ ပြည့်နှစ် သက်တော် ၆၅၊ ဝါတော် ၄၅ ဝါတွင် ပျံတော်မူခဲ့သည်။ |
|||
ငြိုငြင်စိတ်စွဲ၊ အံသွားခဲ၍၊ ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက်၊ နတ်တို့လက်နှင့်၊ |
|||
ထုတ်လျက်ဆွဲငင်၊ ပြုကြအင်ကို၊ မမြင်ဘူး ပါ၊ သည်အရာကို၊ |
|||
နတ်တွင် အကြီး၊ ငါ့သမီးကို၊ ဖမ်းဆီးတတ်ငြား၊ ငါ့မယားကို၊ |
|||
ဖမ်းစားတတ်ချေ၊ ချမ်းသာ စေဟု၊ ကခြေပွဲလမ်း၊ အခမ်းအနား၊ |
|||
နတ်ထိန်းများနှင့် သောက်စားဟစ်အော်၊ တကျော်ကျော်နှင့် |
|||
မောင်တော်ရှင် ချစ်၊ နတ်သံပစ်၍၊ မူးယစ်မှိုင်ဝေ၊ အထွေထွေ |
|||
လျှင်၊ လူ့မြေရပ်ရွာ၊ နတ်မိစ္ဆာကို ကယ်သာထင်မှတ်၊ သဘော |
|||
ကပ်၍၊ နတ်လူဗြဟ္မာ၊ သတ္တဝါကို၊ ကံသာအရင်း၊ ပြုဖန် |
|||
ဆင်းဟု၊ ယူလျှင်းအပ်စွာ ယခုမှာကား၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ၊ |
|||
နတ်ခပဲသည်၊ ပေးမြဲတို့မှာ၊ ထင်မှတ်ရာသည်၊ မိစ္ဆာယူမိ |
|||
ယူမှားတည်း။ ။ |
|||
== စာပေလက်ရာများ == |
|||
ပုဂ္ဂိုလ်အကျော် ဆရာတော် ရှင်မဟာ သီလဝံသ |
|||
ပျို့များအပြင် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် မော်ကွန်းများကိုလည်း ရေးသားသေးသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် သက္ကရာဇ် ၈၅၈ ခုနှစ် ဒုတိယမင်းခေါင် လက်ထက်တွင် တံတားဦးတည် မော်ကွန်းကို ဖွဲ့ဆိုသည်။ တံတားဦးရပ်တွင် ဒုတိယမင်းခေါင် တည်ထားကိုးကွယ်တော်မူသော မင်္ဂလာ စေတီတော်ကို ဖွဲ့ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၁၂ ပိုဒ်မျှ ပြီးစီးသည့်ကာလ ထိုတံတားဦးတည် မော်ကွန်းကို ရှင်မဟာ ရဋ္ဌသာရ ရေးသားစီရင် ပြီးစီး ကြောင်း သိသောအခါ ဆက်လက်မရေးသားတော့ဘဲ ရေးပြီး ၁၂ ပိုဒ်ကို ချေဖျက်စေသည်တွင် တပည့်ရဟန်းများ က ကူးယူသိမ်းဆည်းထားကြလေသည်။ ယင်းမော်ကွန်းတွင် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် ဒုတိယ မင်းခေါင်းအား ဗုဒ္ဓအလောင်းအလျာသဖွယ်ထား၍ သတ္တဝါတို့ကို ကယ်မတော်မူနိုင်သည့် ဘုရားစင်စစ်ဖြစ်မည့် အကြောင်းကို ခမ်းနားနက်နဲသော စကား ဥပမာ ဥပစာတို့ဖြင့် |
|||
သည် ဖော်ပြခဲ့သော ပါရမီတော်ခန်းပျို့၊ ဆုတောင်းခန်း ပျို့၊ |
|||
တန်ဆာဆင်ကာ ရေးသားဖွဲ့ဆိုထားလေသည်။ ဘုရားအဖြစ်ကို ရရှိဖို့ရာ ပါရမီတော်ကို ဖြည့်ကျင့်ရန် ကြံတော်မူမည့်အကြောင်း နှင့် ဆုတောင်းတော်မူသော အကြောင်းအရာများကို ကဗျာ့ကဝိကြီး ပီသစွာ ဥပစာတင်စား၍ သုံးပုံမှာလည်း လွန်စွာ ကောင်းမွန်လှသည် ဖြစ်ရကား ရှင်မဟာ သီလဝံသ၏ ကဗျာ့အာဘော်ကို မီအောင်ပင် နောက်ဆရာများ မလိုက်နိုင်ကြ ပေ။ ဤမော်ကွန်းအပြင် အခြား မော်ကွန်းတို့ကား မိတ္ထီလာ (သျှိသျှား) ကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည် မော်ကွန်းတို့ဖြစ်၏။ |
|||
သံဝဂခန်းပျို့တို့အပြင် လူအများ အသိခက်ခဲသော ပျို့ |
|||
တစ်စောင်ကိုလည်း ဉာဏ်ကစားရန် ရည်သန်၍ ရေးသား |
|||
ခဲ့သေးသည်။ ထိုပျို့ကား ဇာတိတောင်တွင်းကြီးမြို့မှ အင်းဝ |
|||
နေပြည်သို့လာရာလမ်း၌ ကြုံတွေ့ရသည့် အဖြစ်အပျက်များကို |
|||
စကားထာ ပဟေိ သဘာဖြင့် ကွယ်ဝှက်၍ ရေးသားခဲ့သော |
|||
တောင်တွင်းလာပျို့ဖြစ်သည်။ ထိုပျို့တွင် ဆရာတော် ရှင် |
|||
မဟာသီလဝံသသည် မိမိ၏ အဖြစ်သနစ်အစုံကို ထည့်သွင်း |
|||
ရေးစပ်ထားရာ ထိုပျို့ကို ကျနသေချာစွာ နက်အဓိပ္ပာယ် |
|||
ပြန်ဆိုနိုင်ပါက ဆရာတော်၏ အကြောင်းစုံကို ယခုထက်ပို၍ |
|||
သိကြရပေမည်။ ယင်းတောင်တွင်းလာပျို့ကို ၁ဝ၉၇ ခုနှစ်တွင် |
|||
ဆားလင်းဆရာတော်က ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ ဆိုလိုချက် |
|||
သဘောအာဂုံကို ဉာဏ်မီနိုင်သမျှ ဖွင့်လှစ်ဖြေဆိုထားသေး၏။ |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသသည် စကားပြေ ကျမ်းများကိုလည်း ရေးသားသည်။ ရွှေနန်းကြော့ရှင် လက်ထက် သက္ကရာဇ် ၈၆၃ ခုနှစ်တွင် စီရင်ရေးသားသော ပါရာယနဝတ္ထုသည် ထင်ရှားတွေ့သမျှသော စကားပြေ ဝတ္ထုများတွင် အဟောင်းဆုံး ဝတ္ထုဖြစ်၏။ ပါဠိဘာသာစကားများကို နည်းပါးနိုင်သလောက် နည်းပါး၍ ဘုရားဟော ဓမ္မက္ခန္ဓာ အပေါင်းတို့မှ ကောင်းနိုးရာရာတို့ကို ထုတ်နုတ်စိစစ်၍ မြန်မာ စကားပြေဖြင့် ဖွဲ့ထားသော ကျမ်းဖြစ်၏။ |
|||
သို့သော် ထိုထက် ကျယ်ဝန်းစွာ ဖြေဆိုနိုင်ပါက ရှင်မဟာ |
|||
သီလဝံသ ပုဂ္ဂိုလ်ကျော်၏ အဖြစ်သနစ်ကို ယခုထက် |
|||
ပိုမိုစုံလင်စွာ သိနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ |
|||
ပျို့များအပြင် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် မော်ကွန်းများ |
|||
ကိုလည်း ရေးသားသေးသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၅၈ ခုနှစ် ဒုတိယမင်းခေါင် လက်ထက်တွင် |
|||
တံတားဦးတည် မော်ကွန်းကို ဖွဲ့ဆိုသည်။ တံတားဦးရပ်တွင် |
|||
ဒုတိယမင်းခေါင် တည်ထားကိုးကွယ်တော်မူသော မင်္ဂလာ |
|||
စေတီတော်ကို ဖွဲ့ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၁၂ ပိုဒ်မျှ |
|||
ပြီးစီးသည့်ကာလ ထိုတံတားဦးတည် မော်ကွန်းကို ရှင်မဟာ |
|||
ရဋ္ဌသာရ ရေးသားစီရင် ပြီးစီး ကြောင်း သိသောအခါ |
|||
ဆက်လက်မရေးသားတော့ဘဲ ရေးပြီး ၁၂ ပိုဒ်ကို ချေဖျက် |
|||
စေသည်တွင် တပည့်ရဟန်းများ က ကူးယူသိမ်းဆည်းထား |
|||
ကြလေသည်။ ယင်းမော်ကွန်းတွင် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် |
|||
ဒုတိယ မင်းခေါင်းအား ဗုဒ္ဓအလောင်းအလျာသဖွယ်ထား၍ |
|||
သတ္တဝါတို့ကို ကယ်မတော်မူနိုင်သည့် ဘုရားစင်စစ်ဖြစ်မည့် |
|||
အကြောင်းကို ခမ်းနားနက်နဲသော စကား ဥပမာ ဥပစာတို့ဖြင့် |
|||
တန်ဆာဆင်ကာ ရေးသားဖွဲ့ဆိုထားလေသည်။ ဘုရားအဖြစ်ကို |
|||
ရရှိဖို့ရာ ပါရမီတော်ကို ဖြည့်ကျင့်ရန် ကြံတော်မူမည့်အကြောင်း |
|||
နှင့် ဆုတောင်းတော်မူသော အကြောင်းအရာများကို ကဗျာ့ |
|||
ကဝိကြီး ပီသစွာ ဥပစာတင်စား၍ သုံးပုံမှာလည်း လွန်စွာ |
|||
ကောင်းမွန်လှသည် ဖြစ်ရကား ရှင်မဟာ သီလဝံသ၏ |
|||
ကဗျာ့အာဘော်ကို မီအောင်ပင် နောက်ဆရာများ မလိုက်နိုင်ကြ |
|||
ပေ။ ဤမော်ကွန်းအပြင် အခြား မော်ကွန်းတို့ကား မိတ္ထီလာ |
|||
(သျှိသျှား) ကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည် မော်ကွန်း |
|||
တို့ဖြစ်၏။ |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၆၄ ခုနှစ်တွင် ရှင်မဟာ သီလဝံသ ရေးသားပြုစုခဲ့သော [[ရာဇဝင်ကျော်]]မှာ ထင်ရှားတွေ့ရှိ သမျှသော ရာဇဝင်ကျမ်းများတွင် အဟောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ရာဇဝင်ကျော်ဟူသော အမည်မှာ ရှင်မဟာသီလဝံသ မှည့်ခဲ့ရင်း မည်မဟုတ်၊ နောက်မှခေါ်ကြသော အမည်ဖြစ်၏။ ရှင်မဟာသီလဝံသကမူကား မဟာသမ္မတဝံသ ကျမ်းဟူ၍သာ မှည့်ခဲ့၏။ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် သက္ကရာဇ် ၈၈၂ ခုနှစ်ကျော် |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသသည် စကားပြေ ကျမ်းများကိုလည်း |
|||
ကျော်တွင် အင်းဝနေပြည်တော် ရတနာဗိမာန်ကျောင်း တော်ကြီး၌ပင် ပျံလွန်တော်မူသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ စာတော်စာရင်းမှာ ပါရမီတော်ခန်းပျို့၊ တောင်တွင်းလာပျို့၊ ဆုတောင်းခန်းပျို့၊ သံဝေဂခန်းပျို့၊ ဓမ္မပါလပျို့(ရေးဆဲပျံလွန်တော် မူသောကြောင့် တပည့်ပုဂံဆရာတော်က ဆက်ရေးရာ ၉၁၁ ခုနှစ်၌ ပြီး၏)၊ ကမ္ဘာလောင်ပျို့(စာမူမတွေ့ရ၊ တိမ်မြုပ်နေသည်)၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ |
|||
ရေးသားသည်။ ရွှေနန်းကြော့ရှင် လက်ထက် သက္ကရာဇ် ၈၆၃ |
|||
(ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကိုပင် ဆိုလိုသည်ဟု အချို့မှတ်သားကြသည်)၊ တံတားဦးသည် မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည်မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းကြော့ရှင်း နန်းဖွဲ့မော်ကွန်း၊ မိတ္ထီလာကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း (သျှိသျှားကန်ဘွဲ့ မော်ကွန်းဟုလည်း ခေါ်၏။) ဆုံးမစာ လင်္ကာများ၊ ဧကပိုဒ်၊ အဖြည့်ခံ၊ ပိုဒ်စုံရတုများ၊ ရာဇဝင်ကျော်၊ ပါရာယနဝတ္ထု၊ မဟာရဟနီတိ၊ နေတ္တိပါဠိတော် နိသျဟောင်း၊ ဆုံးမစကားပုံ အစရှိသော ကျမ်းများနှင့် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော် ကျောက်စာတို့ဖြစ်၏။ ထိုကျောက်စာမှာ တစ်ကြောင်းလျှင် စာလုံးရေ ၈ဝ ခန့်၊ တစ်ဖက်တွင် ကြောင်းရေ ၅၄၊ တစ်ဖက်တွင် ၃၅ ခန့်ရှိ၏။ |
|||
ခုနှစ်တွင် စီရင်ရေးသားသော ပါရာယနဝတ္ထုသည် ထင်ရှားတွေ့ |
|||
သမျှသော စကားပြေ ဝတ္ထုများတွင် အဟောင်းဆုံး ဝတ္ထု |
|||
ဖြစ်၏။ ပါဠိဘာသာစကားများကို နည်းပါးနိုင်သလောက် |
|||
နည်းပါး၍ ဘုရားဟော ဓမ္မက္ခန္ဓာ အပေါင်းတို့မှ ကောင်းနိုး |
|||
ရာရာတို့ကို ထုတ်နုတ်စိစစ်၍ မြန်မာ စကားပြေဖြင့် ဖွဲ့ထား |
|||
သော ကျမ်းဖြစ်၏။ |
|||
== ကိုးကား == |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၆၄ ခုနှစ်တွင် ရှင်မဟာ သီလဝံသ |
|||
{{reflist| |
|||
ရေးသားပြုစုခဲ့သော ရာဇဝင်ကျော်မှာ ထင်ရှားတွေ့ရှိ သမျှသော |
|||
ရာဇဝင်ကျမ်းများတွင် အဟောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ရာဇဝင်ကျော် |
|||
ဟူသော အမည်မှာ ရှင်မဟာသီလဝံသ မှည့်ခဲ့ရင်း မည်မဟုတ်၊ |
|||
နောက်မှခေါ်ကြသော အမည်ဖြစ်၏။ ရှင်မဟာသီလဝံသ |
|||
ကမူကား မဟာသမ္မတဝံသ ကျမ်းဟူ၍သာ မှည့်ခဲ့၏။ |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသသည် သက္ကရာဇ် ၈၈၂ ခုနှစ်ကျော် |
|||
ကျော်တွင် အင်းဝနေပြည်တော် ရတနာဗိမာန်ကျောင်း |
|||
တော်ကြီး၌ပင် ပျံလွန်တော်မူသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ |
|||
ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ စာတော်စာရင်းမှာ ပါရမီတော် |
|||
ခန်းပျို့၊ တောင်တွင်းလာပျို့၊ ဆုတောင်းခန်းပျို့၊ သံဝေဂခန်းပျို့၊ |
|||
ဓမ္မပါလပျို့(ရေးဆဲပျံလွန်တော် မူသောကြောင့် တပည့်ပုဂံ |
|||
ဆရာတော်က ဆက်ရေးရာ ၉၁၁ ခုနှစ်၌ ပြီး၏)၊ ကမ္ဘာ |
|||
လောင်ပျို့(စာမူမတွေ့ရ၊ တိမ်မြုပ်နေသည်)၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ |
|||
(ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကိုပင် ဆိုလိုသည်ဟု အချို့မှတ်သားကြ |
|||
သည်)၊ တံတားဦးသည် မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည်မော်ကွန်း၊ |
|||
ရွှေနန်းကြော့ရှင်း နန်းဖွဲ့မော်ကွန်း၊ မိတ္ထီလာကန်တော်ဘွဲ့ |
|||
မော်ကွန်း (သျှိသျှားကန်ဘွဲ့ မော်ကွန်းဟုလည်း ခေါ်၏။) |
|||
ဆုံးမစာ လင်္ကာများ၊ ဧကပိုဒ်၊ အဖြည့်ခံ၊ ပိုဒ်စုံရတုများ၊ |
|||
ရာဇဝင်ကျော်၊ ပါရာယနဝတ္ထု၊ မဟာရဟနီတိ၊ နေတ္တိပါ |
|||
ဠိတော် နိသျဟောင်း၊ ဆုံးမစကားပုံ အစရှိသော ကျမ်း |
|||
များနှင့် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော် ကျောက်စာတို့ဖြစ်၏။ |
|||
ထိုကျောက်စာမှာ တစ်ကြောင်းလျှင် စာလုံးရေ ၈ဝ ခန့်၊ |
|||
တစ်ဖက်တွင် ကြောင်းရေ ၅၄၊ တစ်ဖက်တွင် ၃၅ ခန့်ရှိ၏။ |
|||
==သျှင်မဟာသီလဝံသ (၈၁၅-၈၈၀)== |
|||
အချာပဝရ-ချီ တောင်တွင်းကြီးဖွဲ့ ရတုရေးသူ သျှင်မဟာသီလဝံသမှာ [[တောင်တွင်းကြီးမြို့]]မြောက်ဖက် မြို့လုလင်ရွာ အဖဦးကြည်၊ အမိဒေါ်ဒွေးတို့မှ ၈၁၅-ခုနှစ် တွင် ဖွားမြင်သော သားဖြစ်၍ ငယ်မည်မှာ မောင်ညိုဖြစ်သည်။ မောင်ညိုသည် [[တောင်တွင်းကြီးမြို့]] ရတနာဗိမာန်ကျောင်း နတ်မှီးလင်းဆရာတော်အထံ၌ ပညာသင်ကြား၍ ၈၃၅-ခု၊ အသက် ၂၀-ပြည့်သောအခါ ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ |
|||
သျှင်မဟာသီလဝံသသည် အင်းဝနေပြည်တော်ကြီးအနီး တံတားဦးအရပ်သို့ ရောက်သောအခါ အသက် ၄၀-မျှ ရှိပေပြီ။ ဘုရင် [[ဒုတိယမင်းခေါင်]] ကြားသိတော်မူသောအခါ သဒ္ဓါကြည်ညိုရှိလှသဖြင့် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းကို တင်လှူတော်မူသည်။ သျှင်မဟာသီလဝံသသည် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော်ကြီး၌ သာမဏေ၊ ရဟန်း တပည့်တပန်းတို့အား စာပေပို့ချပေးရုံသာမက ဂန္ထန္တရကျမ်းများကို ရေးသားသည့်အပြင် ပါရမီခန်းပျို့စသော ပျို့လင်္ကာတို့ကိုလည်း ရေးသားတော်မူသည်။ |
|||
ဒုတိယမင်းခေါင်နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော်ရွှေနန်းကြော့ရှင် လက်ထက်တွင် စကားပြေဖြစ်သည့် ပါရာယနဝတ္ထုကို ရေးသားတော်မူသည်။ သက္ကရာဇ် ၈၀ဝ-ပြည့်နှစ်ရောက်သောအခါ သက်တော် ၆၅-နှစ် ဝါတော် ၄၅-ဝါအရတွင် ပျံလွန်တော်မူသတည်း။ |
|||
<ref>မြန်မာကဗျာ ရွေးချယ်ချက်နှင့် ရတုရွေးချယ်ချက် H 594_ A (ဟံသာဝတီ)</ref> |
<ref>မြန်မာကဗျာ ရွေးချယ်ချက်နှင့် ရတုရွေးချယ်ချက် H 594_ A (ဟံသာဝတီ)</ref> |
||
<ref>{{cite book|title=ရဟန်းစာဆိုတော်များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ|author= ဘုန်းနွယ်(ရေစကြို)၊ အရှင်ဧသိက(ဘုန်းနွယ်) |location =စာပေရောင်ခြည်ကျောင်း၊ အောင်မြေသာသူဌေးတိုက် ရေစကြိုမြို့}}</ref> |
|||
<blockquote>သဒ္ဒါတွင် သျှင်မဟာကစ္စည်း ၊ ကဗျာတွင် သျှင်မဟာသီလဝံသတည်း</blockquote> ဟု ဥဒါန်းတွင် |
|||
}} |
|||
လျက် ရှိသော ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသ၏ မွေးဖွားရာဒေသသည် '' ယဉ်ကြည်နက်ဆုံး၊ |
|||
ကျုံးလည်းသီတာ၊ လပကြာနှင့်၊ သန္တာအတိ၊ စီ၏ဘိသို့၊ မြို့၏တန်ဆောင်း၊ ရဲလောင်းရင်တား၊ |
|||
တံခါးလေးသွယ်၊ ဖိုင်ဖိုင်ကျယ် '' သော မြန်မာပြည်အလည်ပိုင်း မကျတကျ [[တောင်တွင်းကြီးမြို့]] |
|||
ဒေသဖြစ်ပေသည်။ |
|||
တောင်တွင်းကြီးမြို့ မြောက်ဘက်၊ မြို့လုလင်ရွာကြီး အရှေ့ပိုင်း၊ မောင်းတိုင်ရပ်၌ အဖ |
|||
ဦးကြည်၊ အမိ နတ်ထိန်းကြီး ဒေါ်ဒွေးတို့မှ သက္ကရာဇ် ၈၁၅-ခုနှစ်တွင် ဖွားမြင်လေသည်။ နံတော် |
|||
သောကြာသားဖြစ်၍ ငယ်မည်ကိုကား မောင်ညို၊ သို့မဟုတ် မောင်ရွှေညိုဟု ခေါ်လေသည်။ |
|||
မောင်ညို ၇-နှစ်သား အရွယ်တွင် မိဘနှစ်ပါးတို့က တောင်တွင်းကြီးမြို့မြောက်၊ တောင် |
|||
တွင်းမြို့စား သီဟပတေ့ကြီး ဆောက်လုပ်သော ရတနာဗိမာန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးသော ဆရာ |
|||
တော် သျှင်သီလာစာရာဘိဓဇထံ အပ်နှံကြလေသည်။ |
|||
ရှေးသူဟောင်းတို့ အဆိုရှိသည်မှာ [[ပေလေးပင် သျှင်လေးပါး]]အဝင်အပါ သျှင်မဟာ |
|||
သီလဝံသအလောင်း မောင်ညိုနှင့် သျှင်ဥတ္တမကျော်အလောင်း မောင်ဥက္ကာတို့အား နတ်မှီးလင်း |
|||
ဆရာတော်ထံ အပ်မည်ပြုရာ ဆရာတော်သည် အိပ်မက်တစ်ခုကို မြင်မက်ခဲ့သည်ဆို၏။ |
|||
ထိုအိပ်မက်မှာ မိမိလက်ျာဘက်ရင်နို့ကို ရွှေခြင်္သေ့စို့လျက် လက်ဝဲဘက် ရင်နို့ကို ရွှေကျေးစို့သည် |
|||
ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထိုအိပ်မက်ကို မြင်မက်၍ မကြာမြင့်မီပင် ရွှေခြင်္သေ့နှင့်တူသော မောင်ညိုနှင့် |
|||
ရွှေကျေးနှင့်တူသော မောင်ဥက္ကာတို့ ကျောင်းသို့ ရောက်လာကြသည်ဆို၏။ |
|||
ကျောင်းသားနှစ်ယောက် ရောက်ရှိလာပြီးနောက် ၎င်းတို့ အသွင်ကို လေ့လာ၍ ဆရာ |
|||
တော်သည် "ခြင်္သေ့သည် တောသုံးထောင်ကို အစိုးရသည်၊ ကျေးသားသည် အပလီ ပိုသည်၊ |
|||
မောင်ညိုသည် ပိဋကတ်သုံးပုံကို အစိုးအပိုင် နိုင်မည့်သူ ဖြစ်သည်။ မောင်ဥက္ကာသည် အပလီနွဲ့ |
|||
နှောင်း စာဆိုကောင်းမည့်သူ ဖြစ်သည်" ဟု ဆင်ခြင်သုံးသပ်မိလေသည်။ |
|||
သျှင်မဟာသီလဝံသလောင်းလျှာ မောင်ညိုသည် (၇)နှစ်သားအရွယ် ကျောင်းသားဘဝ |
|||
မှာပင် ရုတ်ချည်း ကဗျာလင်္ကာများကို စပ်ဆိုနိုင်သည်။ ဉာဏ်ပညာလည်း ထက်မြက်စူးရှလှသည်။ |
|||
ထို့ကြောင့် ကျောင်းသားတို့ အလယ်တွင် ထင်ပေါ်ခဲ့သည်။ |
|||
မောင်ညိုသည် မည်သည့်ခုနှစ်တွင် သာမဏေပြုသည်ဟု အမှတ်အသား မတွေ့ရပေ။ |
|||
သို့ရာတွင် သျှင်ဥတ္တမကျော်ကဲ့သို့ တစ်ကျောင်းတည်းဝင်၍ တစ်ဆရာတည်း သင်ကြားခဲ့ကြသော |
|||
ကြောင့် သျှင်ဥတ္တမကျော်ကဲ့သို့ပင် ၁၅-နှစ်သားအရွယ်၌ သာမဏေပြုသည်ဟု ယူဆရပေသည်။ |
|||
မောင်ညို၏ သာမဏေဘွဲ့မှာ သျှင်သီလဝံသဟူ၍ ဖြစ်သည်။ |
|||
သျှင်သီလဝံသသည် အသက် ၂ဝ-ပြည့်၍ ရဟန်းဘဝကို ယူတော်မူလျှင် ပိဋကတ်ကျမ်း |
|||
ဂန် အတန်တန်တို့၌ လိမ္မာတတ်ပွန်တော်မူပြီဖြစ်၏။ စာဆိုဗီဇ ဝါသနာတော်အရ မြန်မာမှု |
|||
ကဗျာလင်္ကာတို့၌ ရင့်ကျက်တော်မူဘိ၏။ သို့အလျောက် သျှင်သီလဝံသသည် ရှေးဦးစွာသော |
|||
ပျို့လင်္ကာအဖွဲ့ကျမ်းဖြစ်သည့် '' ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၊ ခန်းဝါပိုင်က၊ '' အစချီ ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို ရေးသား |
|||
စပ်ဆိုလေသည်။ ယင်းပျို့ကို ရေးသားစပ်ဆိုတော်မူရာ သက္ကရာဇ် ၈၅၃-ခု၊ သက်တော် ၃၈-နှစ် |
|||
တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ဤသည်ကို ရည်၍- |
|||
"ဘုရားမြတ်မွန်၊ နိဗ္ဗာန်ပြည်ခေါင်၊ လွန်ပြီးနောင်မှ၊ နှစ်ထောင်သုံးဆယ်၊ ငါးနှစ်ဝယ်၌၊" |
|||
ဟူ၍ စပ်ဆိုထားခဲ့ပေသည်။ ဤပျို့ကို ရေးစပ်လိုက်သဖြင့် သျှင်သီလဝံသ၏ ကျမ်းတတ်တစ်ဆူ |
|||
ကဗျာ့ဝိဒူဟူသော ဂုဏ်ရနံ့သည် တောင်တွင်းရွှေပြည်၌ ထုံပျံ့ခဲ့လေသည်။ |
|||
သျှင်သီလဝံသ အရှင်မြတ်သည် ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို ရေးစပ်တော်မူပြီးသည့်နောက် |
|||
စိတ်တွင်း၌ တောင့်တမှု တစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုတောင့်တမှုကား ထိပ်တန်းပညာရှင်တို့ ကိန်း |
|||
အောင်းရာ၊ စာသံပေသံတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းရာ နေပြည်တော် ရွှေ[[အင်းဝ]]သို့ သွား၍ စာဝါခံလိုစိတ်များ |
|||
ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို စပ်ဆိုပြီးနောက် တစ်နှစ်ကျော်မျှ အကြာတွင် သက္ကရာဇ် |
|||
၈၅၄-ခု၊ တပို့တွဲလမှစ၍ အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ကြွရန် အခွင့်ကို မျှော်လင့်နေခဲ့၏။ ဤသည်ကို |
|||
ရည်၍ တောင်တွင်းလာပျို့၌- |
|||
'' သဘင်ဆောင်ပြီး၊ ရာသီနီး၍၊ ဆောင်းမြီးအလယ်၊ သဝယ်ခနှင့်၊ မာဃဆင့်၍၊ ခါ |
|||
သင့်ကုန်ကျွမ်း၊ အာသာပြွမ်း၍၊ သာရွှမ်းသနှင့်၊ နယေပင့်သည်၊ ၊ သနှင့် ဧကို နာနှင့်ဆို။'' |
|||
ဟူ၍ စပ်ဆိုတော်မူခဲ့လေသည်။ |
|||
သျှင်သီလဝံသသည် နေပြည်တော်အင်းဝသို့ ကြွလိုသောအာသာ ထပ်ခါခါ ဖြစ်ပါသော် |
|||
လည်း မိမိဆရာတော်အား မလျှောက်ကြားဝံ့သဖြင့် ဖင့်နွှဲနေခဲ့ရသည်။ ဤသို့ဖြင့် သက္ကရာဇ် ၈၅၅- |
|||
ခုနှစ်သို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ ပိုမို၍ ဆန္ဒစောလာသဖြင့် မလျှောက်ဝံ့ လျှောက်ဝံ့နှင့်ပင် ဦးတင် |
|||
လျှောက်ကြားမိလေတော့သည်။ ဆရာတော်သည် သျှင်သီလဝံသအား နေပြည်တော် အင်းဝသို့ |
|||
မသွားစေလိုသဖြင့် စကားမဆို ဆိတ်ဆိတ်သာ နေတော်မူသည်။ |
|||
သျှင်သီလဝံသသည် ပထမအကြိမ် အခွင့်မသာသဖြင့် ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံ လျှောက် |
|||
ထားပြန်လေသည်။ ထိုအခါ ဆရာတော်က "အင်းဝပြည်သည် ကျမ်းတတ်သူ များလှသည်၊ |
|||
သင်သွားသဖြင့်လည်း တလုပ်ပြည်သို့ အပ်ရောင်းသွားသည်နှင့် တူချိမ့်မည်" ဟု မိန့်တော်မူ၍ |
|||
တရားဓမ္မကို ဟောပြ၍ တားမြစ်တော်မူပြန်သည်။ သို့ရာတွင် ဆန္ဒကို မထိန်းသိမ်းနိုင်သော |
|||
သျှင်သီလဝံသသည် တတိယအကြိမ်မြောက် လျှောက်ထားပြန်ရာ ထိုအခါမှ ဆရာတော်က |
|||
အကြည်အသာ ခွင့်ပေးတော်မူသည်။ |
|||
<blockquote>ဆရာတော်ထံမှ ခွင့်ပြုချက်ရလျှင် သျှင်သီလဝံသသည် နေပြည်တော်သို့ ကြွရောက်ရန် |
|||
အတွက် မိမိဒါယကာများကို နှုတ်ခွန်းဆက်သရာ ၎င်းတို့ကလည်း အင်းဝသို့ မကြွစေလိုသဖြင့် |
|||
တောင်းပန်ကြပြန်သည်။ သို့ရာတွင် သွားလိုသော ဆန္ဒက ပြင်းပြနေရကား စကားကိုပင် တုံ့ပြန် |
|||
ခြင်း မပြုတော့ဘဲ ပါရမီတော်ခန်းပျို့လင်္ကာကြီးကို ကမ္ပလွေစာထုပ်တွင် ထည့်ယူခဲ့ပြီး ထိုနှစ် |
|||
ကဆုန်လပြည့်နေ့မှာပင် အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ကြွတော်မူခဲ့လေသည်။ ထိုကြောင့်- |
|||
ကဆုန်ဆန်းတက်၊ ဆယ့်ငါးရက်တွင်၊ လာခဲ့ကျင်သော်၊ များမြင်ထူးလည်၊တောင် |
|||
တွင်းပြည်ဝယ်၊ စိတ်ကြည်သဒ္ဓါ၊ တကာအပေါင်း၊ ခွင့်တောင်းတုံလို၊ တောင်းပန်ဆိုသော်၊ |
|||
မနာလိုစိတ်၊ သံနိတ်မပေါ်၊ တုဏှိဘော်ဖြင့်၊ သံငေါ်မဟ၊ ခွင့်မရသော်၊ မြောက်မှဧသန်၊ |
|||
စိတ်ခံလေးလေး၊ စိတ်တော်ပြေး၍၊ ရပ်ဝေးမြေတာ၊ ရွှေနန်းမှာသို့၊ မျက်နှာရည်ထ၊ ထွက်ခဲ့ |
|||
ကြွမူ၊</blockquote> |
|||
ဟူ၍ တောင်တွင်းလာပျို့၌ ရေးသားဖွဲ့ဆိုတော်မူသည်။ |
|||
ဤကဲ့သို့ စာပလွေကိုထမ်း၍ ညစ်နွမ်းသော သင်္ကန်းဖြင့်ပင် ကြွလှမ်းလာခဲ့ရာ ရှေးဦးစွာ |
|||
[[ပင်းယ]]သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုပင်းယမြို့တွင် ခေတ္တမျှ တည်းခို၍ တရာဓမ္မတို့ကို ဟောကြား |
|||
တော်မူလေသည်။ ထိုမှတစ်ဖန် ကြွတော်မူခဲ့ရာ အင်းဝနေပြည်တော်အနီး [[တံတားဦး]]အရပ်သို့ |
|||
ချောမောစွာ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအခါ အင်းဝမြို့တော်မှ လူအများသည် "တောင်တွင်း သျှင် |
|||
သီလဝံသမထေရ်သည် အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ရောက်လာသတတ်" ဟု အနှံ့အပြား |
|||
ကြားသိကြကုန်၏။ |
|||
သျှင်သီလဝံသအရှင်မြတ်၏ အကြောင်းကို ကြားသိကြသော မြို့သူ မြို့သားတို့သည် |
|||
အရှင့်ထံသို့ မေးမြန်း စုံစမ်းအံ့သောငှာ လာရောက်ကြသည်။ ထိုအထဲတွင် သျှင်ရဋ္ဌသာရလည်း |
|||
မိမိဆရာ၏ စေခိုင်းချက်အရ စူးစမ်းမေးမြန်းရန် လာရောက်ခဲ့၏။ |
|||
အင်းဝနေပြည်တော်သို့ သျှင်သီလဝံသ ရောက်ရှိချိန်တွင် အသက်အရွယ်အားဖြင့် |
|||
၄ဝ-မျှ ရှိခဲ့ပေပြီ။ တစ်နေ့သောအခါ သျှင်သီလဝံသသည်ဘုရင် [[ဒုတိယမင်းခေါင်]]ထံသို့ မေတ္တာစာ |
|||
ရေးသားဆက်သွင်းလေသည်။ ထိုမေတ္တာစာကို ရေးသားဆက်သွင်းသည်မှစ၍ ဒုတိယ |
|||
မင်းခေါင်သည် တောင်တွင်းမှ ရောက်ရှိလာသူ သျှင်သီလဝံသ၏ အရည်အသွေးကို လေးစား |
|||
ကြည်ညိုတော်မူသည့်အလျောက် စစ်ကိုင်းမြို့ ထူပါရုံစေတီတော်၏ အရှေ့မြောက်ယွန်းတွင် |
|||
'ရတနာဗိမာန်ရွှေကျောင်းတော်ကြီး' ကို တင်လှူလေသည်။ |
|||
(မှတ်ချက်။ ။ အချို့မူတွင် 'သီလဝံသာဘိဓဇ မဟာဓမ္မရာဇဂုရု' ဘွဲ့တံဆိပ်ကိုလည်း |
|||
ဆက်ကပ်ကြောင်း ဆိုသည်။ သို့ရာတွင် ထိုခေတ်၌ ဤကဲ့သို့သော ဘွဲ့တံဆိပ်မျိုး ပေးအပ်လေ့ |
|||
မရှိသေးချေ။ ) |
|||
သျှင်သီလဝံသသည် ထိုကျောင်းတော်ကြီးကို အလှူခံရသော ပညာကျော်များအနက် |
|||
ရှစ်ဆက်မြောက် အလှူခံရသူ ဖြစ်ပေသည်။ ဤသည်ကို ရည်၍ 'ရတနာဗိမာန်ကျောင်းကျောက် |
|||
စာ' နိဂုံးသံပိုင်း၌- |
|||
<blockquote>စစ်ကိုင်းကြီးတောင်၊ မော်ကျောက်ဆောင်လျှင်၊ ရန်အောင်မြင်နောက်၊ သဖန်းမြောက် |
|||
တွင်၊ ပေါက်ရောက်ရွှေဘုံ၊ ထူပါရုံဝယ်၊ လက်ဝဲစွယ်သို့၊ အောင်ရွယ်နီးသောင်း၊ မျှို့ကောင်း |
|||
ကျောင်း၌၊ နောက်နှောင်းသာသနာ၊ စေ့ခါတိုင်အောင်၊ တည်စိမ့်ဆောင်သား၊ ကျောက်ဆောင် |
|||
လင်္ကာ၊ သံပိုင်းစာကို၊ မဟာသီလဝံသ၊ ထေရ်ကုံငလျှင်၊ မဆွရှေးစို၊ ကျောင်းရိပ်ခိုသား၊ ပုဂ္ဂိုလ် |
|||
တို့နောက်၊ ရှစ်ဆက်မြောက်၍၊</blockquote> |
|||
စသည်ဖြင့် ဆရာတော် သျှင်သီလဝံသကိုယ်တိုင် ကမ္ပည်းကျောက်စာတပ်၍ ရေးမှတ်တော်မူခဲ့၏။ |
|||
ဆရာတော်သည် ထိုအခါမှစ၍ နေပြည်တော်ဆရာတော် သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့ကဲ့သို့ မင်းဆရာ |
|||
တော် အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူလေသည်။ |
|||
ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသသည် မင်းဆရာပြု၍ ကိုးကွယ်ခြင်း ခံရသော်လည်း |
|||
မာန်မာန ထကြွတော်မူလေ့ မရှိပေ။ ထူပါရုံစေတီတော်ဝယ် နေ့စဉ်မပြတ် တံမြက်လှည်းဝတ်ပြု |
|||
သည်။ တပည့်များအား စာပေပို့သတော်မူ၍ တရားဘာဝနာများကိုလည်း ပွားများတော်မူ၏။ |
|||
ထိုအကြောင်းကိုလည်း ဆရာတော်ကိုယ်တိုင်- |
|||
<blockquote>ရတနာမွေ့လျော်၊ ဓာတ်တော်စုပုံ၊ ထူပါရုံဝယ်၊ စည်းခုံလုံးညီ၊ မဟေသီ၌၊ စေတီယင်္ဂ |
|||
ဝတ်၊ နိစ္စပတ်လျှင်၊ မပြတ်တံမြက်၊ ရှိဝတ်တက်၍၊ မပျက်စေရ၊ မျိုးသိဿအား၊ သင်ကြား |
|||
ကျမ်းဂန်၊ ဓိပ္ပာယ်ပြန်မှ၊ ဂန္ထဓူရ၊ ရောက်သမျှနှင့်၊ သမထ ဝိပဿနာ၊ စီးဖြန်းပါ</blockquote> |
|||
ကြောင်း ဧကပိုဒ်ရတုဖြင့် ဝန်ခံရေးသားတော်မူခဲ့လေသည်။ |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၅၈-ခု၊ အဦးပိုင်းတွင် ဘုရင်မင်းခေါင်သည် ၈၄၂-ခုနှစ်က တည်ထား |
|||
တော်မူခဲ့သော တန်တားဦး မင်္ဂလာစေတီတော်ကြီး၏ အလယ်ဌာပနာတိုက်တော်ကို ခမ်းနား |
|||
ကြီးကျယ်စွာ တည်ထားတော်မူသည်။ ထိုအခါ သျှင်မဟာသီလဝံသသည် 'ကြားပိမ့်ကြက် သရေ၊ |
|||
အောင်မြင်စေအံ့' အစချီ တန်တားဦးမင်္ဂလာစေတီတော် မော်ကွန်းကို ရေးသား တော်မူသည်။ |
|||
ဤသို့ ရေးသားနေစဉ် ၁၂-ပိုဒ်မျှ ပြီးဆုံးသောအခါ၌ နေပြည်တော်ဆရာတော် သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရ |
|||
အရှင်သူမြတ်က 'သုံးဆယ့်နှစ်ပါး၊ ထင်ရှားလက္ခဏာ' အစချီ တန်တားဦးမင်္ဂလာစေတီ |
|||
တော်မော်ကွန်းကို ရေးသားစီရင်ပြီး၍ ဘုရင့်ရှေ့တော်မှောက်သို့ပင် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း |
|||
သိရသောအခါ ဆက်၍ မရေးသားတော့ဘဲ ပုရပိုက်ကို ချေစေသည်ဆို၏။ တပည့်များက |
|||
ရေးကူးထားလိုက်သဖြင့် ယခုတိုင် တွေ့ရှိနေရသည်ဟု အမှတ်အသား ရှိလေသည်။ |
|||
ဆရာတော်သည် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော်ကြီးမှ ဘုရင်မင်းမြတ်၏ နန်းတော်သို့ |
|||
မကြာခဏ ကြွရောက်တော်မူရသည်။ ကြွရောက်တော်မူရခြင်းမှာ ဘုရင်မင်းမြတ်သည် ရွှေနန်း |
|||
တော်၌ စာနာပရိသတ်နှင့်တကွ စာပွဲတော်ခံလေ့ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဘုရင်မင်းမြတ်သည် |
|||
သျှင်မဟာသီလဝံသနှင့် သျှင်ဟာရဋ္ဌသာရတို့၏ စာများကို ရွှေကလပ်တွင် တင်တော်မူလျက် |
|||
စာဆိုတော်တို့အား အသီးသီး ဖတ်ကြားစေသည်။ ထိုအခါ ဘုရင်နှင့်တကွ မှူးမတ်စသော ပရိသတ် |
|||
အပေါင်းတို့သည် ရွှေပေါက်ပေါက်၊ ငွေပေါက်ပေါက်၊ ရွှေပန်း ငွေပန်းတို့ဖြင့် ကြဲမြှောက်ပူဇော်၍ |
|||
ကောင်းချီးနုမော် ပြုတော်မူကြလေသည်။ |
|||
တစ်နေ့သောအခါ သျှင်မဟာသီလဝံသ၏ ပါရမီတော်ခန်းပျို့နှင့် သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရ၏ |
|||
ဘူရိဒတ်လင်္ကာကြီးကို နာယူအပြီးတွင် ပရိသတ်အပေါင်းတို့က နှစ်ထောင်းအားရ ချီးကျူး |
|||
ထောမနာကြ၏။ ထိုသို့ ထောမနာစဉ် သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရဆရာတော်က- |
|||
<blockquote>တောင်တွင်းဆရာ၊ ဘုရားရှင်တို့မည်သည် ဘုရားဆုကို တောင်းပြီးမှ ပါရမီတော်ကို |
|||
အစဉ်ဖြည့်ကျင့်ရပေသည်၊ ဤသို့ ဒေသနာအစဉ်ရှိပါသည်၊ ပါရမီခန်းလင်္ကာကို ရေးသား |
|||
တော်မူချက်မှာ ပါရမီဖြည့်ပြီးမှ ဘုရားဆုကို တောင်းလေသကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ဒေသနာအစဉ် |
|||
မညီမညွတ် ဖြစ်လေပြီ၊</blockquote> |
|||
ဟု မိန့်ကြားသည်။ ထိုအခါ ဆရာတော်သျှင်မဟာသီလဝံသက- |
|||
<blockquote>သာသနာ့ဒါယကာ ရေမြေ့ရှင် မင်းတရားက ပါရမီခန်းစာကို နာကြားလိုပါသည် |
|||
လျှောက်၍ ပါရမီခန်းလင်္ကာနှင့် ရွှေနန်းတော်သို့ ဝင်ရောက်ရပေသည်၊ ဆုတောင်းခန်းမှာ |
|||
ကျွန်ုပ်၏ စိတ်နှလုံးက စီကုံး၍ ပြီးလေပြီ၊</blockquote> |
|||
ဟု ပြောကြားပြီးနောက် ကျောင်းသို့ ပြန်ရောက်လျှင် ထူပါရုံစေတီတော်အတွင်း သွား၍ ' ဗောဓိ |
|||
ညောင်ရွှေ၊ ဗုဒ္ဓဟေအောက်၊ ဆန်းကြယ်ပေါက်သား၊ ' အစချီ ဆုတောင်းခန်းပျို့ကို ရေးသားတော် |
|||
မူရာ ရက်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ ပြီးစီးတော်မူသည်။ |
|||
ထိုပျို့ကို ရေးသားသော သက္ကရာဇ်ကိုကား အမှတ်အသား မတွေ့ရဘဲရှိသည်။ သို့ရာ |
|||
တွင် ဒုတိယဘုရင်မင်းခေါင်လက်ထက် ရေးသားသည်ဆိုသောကြောင့် သက္ကရာဇ် ၈၅၈-ခုနှစ်တွင် |
|||
တံတားဦးမင်္ဂလာစေတီတော်မော်ကွန်းကို ရေးသားတော်မူပြီးသည့်နောက် သက္ကရာဇ် ၈၆ဝ- |
|||
ပြည့်လောက်တွင် စပ်ဆိုရေးသားသည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၆၃-ခုနှစ်တွင် ဒုတိယဘုရင်မင်းခေါင် နတ်ရွာစံသဖြင့် သားတော် |
|||
[[ရွှေနန်းကြော့ရှင် နရပတိ]]သည် ရွှေနန်းစည်းစိမ်ကို ဆက်ခံလေသည်။ ထိုနှစ်မှာပင် ဆရာတော် |
|||
သျှင်မဟာသီလဝံသသည် ယခုထင်ရှား တွေ့ရှိရသော မြန်မာစကားပြေကျမ်းတို့တွင် ရှေးဟောင်း |
|||
ကျလှသော ' ပါရာယနဝတ္ထု ' ကို ရေးသားတော်မူသည်။ ထိုဝတ္ထုကို ရေးသားပြီးနောက် တစ်နှစ်ခန့် |
|||
အကြာတွင်လည်း ' ရာဇဝင်ကျော်ကျမ်း ' ကိုရေးသားပြန်လေသည်။ |
|||
သျှင်မဟာသီလဝံသသည် ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ကိုလည်း ရေးသားသေးသည်ဟု အမှတ်အသား |
|||
ရှိသည်။ သို့ရာတွင် ထိုပျို့မူရင်းကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ကြရသေးပေ။ ပညာရှင်အချို့ကမူ ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ |
|||
ဟူ၍ သီးခြားမရှိ။ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒါ ဘုရားကို ဟောသည်။ ဘုရားဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကိုပင် ဆိုသည်။ |
|||
ပါရမီ ၁ဝ-ပါးကို ကျင့်မှ ဘုရားဖြစ်သည်ဆိုသော စကားကို ထောက်၍ ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ဆိုသည်မှာ |
|||
ပါရမီခန်းပျို့ကိုပင် ခေါ်ကြောင်း အဆိုပြုကြလေသည်။ သက္ကရာဇ် ၁၃ဝ၃-ခုနှစ်က ဟံသာဝတီ |
|||
ပိဋကတ်ပုံနှိပ်တိုက်မှ သျှင်မဟာသီလဝံသရေးသားသည်ဟု ကမ္ပည်းတပ်ထားသော ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ |
|||
တစ်စောင် ပေါ်ထွက်ခဲ့ဖူးသည်။ သို့ရာတွင် ထိုပျို့ကို သျှင်မဟာသီလဝံသ၏ လက်ရာတော် |
|||
မဟုတ်ဟု ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ |
|||
ထို့ပြင် သျှင်မဟာသီလဝံသ၏ စာတော်စာရင်းတွင် ' သံဝေဂခန်းပျို့ ' ကိုလည်း |
|||
ထည့်သွင်းထားကြသည်။ ထိုပျို့ကို ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရာ၌လည်း ဆရာတော်ရေးသားကြောင်း |
|||
ကမ္ပည်းတပ်၍ ထုတ်ဝေခဲ့ကြသည်။ ထိုပျို့ကိုလည်း ဆရာတော်သျှင်မဟာသီလဝံသ ရေးသားသည် |
|||
ဟု လက်မခံကြပေ။ ရှေးရေး ကျမ်းစာရင်းစသည်တို့၌ ထိုပျို့ကို ဆရာတော်၏ စာဟူ၍ မဆိုပေ။ |
|||
တစ်ဖန် သက္ကရာဇ် ၁၂၂၁-ခုနှစ်၊ တပိုတွဲလဆန်း ၁ဝ-ရက်နေ့ ရေးကူးပြီးသည် ဆိုသော |
|||
သံဝေဂခန်းပျို့ပေစာမူ တစ်ဆူ၌ '' နန်းကျဘုရင်တစ်ပါးစီရင်သော သံဝေဂခန်း ပုဒ်ပေါင်း ၅၄- |
|||
ပုဒ်၊ ဤတွင်ရွေ့ ပြီးပြည့်စုံ၏။ '' ဟု ရေးသားထားသည်ကိုလည်း တွေ့ကြရသည်။ |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၆၇-ခုနှစ်တွင် ရွှေနန်းကြော့ရှင်ဘုရင်နရပတိလက်ထက်၌ ငတုံးတာနှင့် |
|||
ငပြည့်ဝတို့အရေးပေါ်ပေါက်လာ၏။ ၎င်းတို့သည် ဘုရင့်သစ္စာတော်ကို ဖောက်ဖျက်ရုံမျှမက တောင် |
|||
ငူမင်း၊ ပြည်မင်းတို့ကို ပင့်ခေါ်လေ၍ နိုင်ငံတော်အတွင်း စလေမြို့ကို ဝန်းရံလျက် ရှိကြလေသည်။ |
|||
ထိုအခါ ဘုရင်နရပတိသည် အုန်းဘောင်စော်ဘွား အကူအညီဖြင့် စစ်သည်ဗိုလ်ပါတို့ကို စုရုံးကာ |
|||
စလေပုံတောင်သို့ ကြည်းကြောင်း ရေကြောင်းတို့မှ ချီတော်မူလေသည်။ စလေပုံတောင်သို့ |
|||
ရောက်လျှင် ရတနာရွှေဖောင်တော်မှ တက်၍ ဆင်တော်စောရန်နင်းကို စီးတော်မူလျက် စစ်ပြိုင် |
|||
လေတော့သည်။ ထိုစစ်ပွဲတွင် ပြည်မင်းနှင့် တောင်ငူမင်းတို့ တပ်ပျက်ချေ၍ ငတုံးတာကိုလည်း |
|||
ဆင်နှင့်အတူ ရတော်မူသည်။ |
|||
ထို့နောက် အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ပြန်လည်ဆန်တက်တော်မူရာ ပုဂံမြို့၌ ခေတ္တစံနေ |
|||
တော်မူ၏။ ထိုအခိုက် သျှိသျှားမြို့၌ ငပြည့်ဝ ရောက်ရှိနေကြောင်း ကြားသိတော်မူသဖြင့် သျှိသျှား |
|||
မြို့သို့ ကြွချီတော်မူပြန်သည်။ ထိုသျှိသျှားမြို့ကိုလည်း ငပြည့်ဝနှင့်တကွ တစ်မြို့လုံးကို ရရှိတော်မူ |
|||
သည်။ ထိုအခါ ငပြည့်ဝအား သစ္စာတော် ပေး၍ မိတ္ထိလာခေါ် သျှိသျှားမြို့ကိုပင် စားစေတော် |
|||
မူသည်။ ဤသည်တို့ကို ရည်၍ ရွှေနန်းကြော့ရှင် ဘုရင်နရပတိက ကန်ပေါင်ရိုးမှ နေ၍ ကန်တော် |
|||
ကြီး၏ အရင်းအမြစ်ကို မေးတော်မူလေဟန်၊ ထိုသို့ မင်းကြီးမေးတော်မူသည်ကို တံငါသည်တစ်ဦးက |
|||
ဖြေကြားသံတော်ဦးတင်လေဟန်ပြု၍ ဆရာတော်သျှင်မဟာသီလဝံသက သျှိသျှားကန်ဘွဲ့ခေါ် |
|||
မိတ္ထိလာကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်းကို ရေးသားတော်မူလေသည်။ |
|||
သက္ကရာဇ် ၈၇၂-ခုနှစ်တွင်လည်း ဘုရင်နရပတိ၏ ရွှေနန်းတည်မော်ကွန်းကို ရေးသား |
|||
တော်မူသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဘုရင်နရပတိ်သည် ရွှေနန်းတော် ဟောင်းနွမ်းနေသောကြောင့် |
|||
နန်းသစ်ကို တည်လုပ်တော်မူ၏။ ထိုရွှေနန်းသစ်သည် အလုပ်အဆောင် ချောမောပြေပြစ်လှ |
|||
သောကြောင့် မင်းတရားအားလည်း ရွှေနန်းကြော့ရှင်ဟူ၍ ခေါ်တွင်လာသည်။ ကနဦးတွင် |
|||
မင်းတရားက သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရအား "နန်းတော်တည်လုပ်သည်ကို မော်ကွန်းတစ်စောင် |
|||
ဖွဲ့တော်မူပါ" ဟု လျှောက်ထားရာ သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရက မဆိုဘဲ နေလေသဖြင့် သျှင်မဟာသီလ |
|||
ဝံသ က 'ရှုလော့သွယ်ဖြူး၊ လူသုံးဦးတို့' အစချီ ရွှေနန်းတည်မော်ကွန်းကို ရေးသားဖွဲ့ဆိုကြောင်း |
|||
ဆရာစဉ် ဆိုစကား ရှိပေသည်။ |
|||
ဆရာတော်သည် သာသနာတော်အတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေမည့် နေတ္တိပါဠိတော် |
|||
နိဿယနှင့် မဟာရဟနီတိနိဿယတို့ကိုလည်း ရေးသားတော်မူခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ' စကြဝဠာ ' |
|||
အစချီ ကမ္ဘာလောင်ပျို့နှင့် ကမ္ဘာလောင်ကျမ်းတို့ကိုလည်း ရေးသားသည်ဟု အမှတ်အသား |
|||
ရှိပေသည်။ သို့ရာတွင် ထိုကျမ်းနှင့် ပျို့တို့ကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ကြရသေးချေ။ |
|||
သာသနာလင်္ကာရစာတမ်းတို့၌ သျှင်မဟာသီလဝံသသည် တောင်တွင်းကြီးမြို့မှ |
|||
အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ကြွလာခဲ့ရာတွင် ပါရမီ၊ ဗုဒ္ဓါလင်္ကာရ၊ တောင်တွင်းလာပျို့ သုံးစောင်ကို |
|||
ယူဆောင်ခဲ့ကြောင်း ဆိုထားသဖြင့် နောက်နှောင်းအရေးအသားတို့၌လည်း သာသနာလင်္ကာရ |
|||
အဆိုကိုပင် ကိုးကား၍ ရေးသားကြလေသည်။ |
|||
တောင်တွင်းလာပျို့မှာ အင်းဝရောက်ပြီးမှ သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့နှင့် တွေ့ဆုံရပုံတို့ကို |
|||
ရေးသားထားရာ တောင်တွင်းမြို့က ပါလာခဲ့သည် မဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားပေသည်။ ဗုဒ္ဓါလင်္ကာရ |
|||
ဆိုသည်မှာလည်း ပျို့ဟူ၍ သီးခြားရှိသည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ပါရမီခန်းကိုပင် ခေါ်ကြောင်းဖြင့် |
|||
မန္တလေးခေတ်တွင် ပညာရှင်တို့ အငြင်းအခုံဖြစ်ခဲ့စဉ်က မိုင်းခိုင်းမြို့စား အတွင်းဝန်မင်းက |
|||
အဆုံးအဖြတ် ပေးခဲ့ဖူးလေသည်။ ထိုအဆုံးအဖြတ်ကို ခိုင်မာစေသော အချက်တစ်ခုကိုလည်း |
|||
ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသကိုယ်တိုင် - |
|||
"နတ်ပြည်ထောင်ထား၊ လူတို့အားကို၊ ကြောင်းလျားကျင့်ညီ၊ ပါရမီသာ၊ တစ်စောင်ပါ" |
|||
ကြောင်း ဝန်ခံ ရေးသားတော်မူထားလေသည်။ |
|||
သက္ကရာဇ် ၈ဝဝ-ပြည့်ခန့်တွင် ရွှေနန်းကြော့ရှင် ဘုရင်နရပတိ တောင်းပန်သောကြောင့် |
|||
' ဗောဓိလုံးစုံ၊ ပွင်းဖူးငုံသား ' အစချီ ဓမ္မပါလပျို့ကိုလည်း ရေးသားစပ်ဆိုတော်မူခဲ့ပြန်ပါသည်။ |
|||
သို့သော်လည်း ထိုပျို့ကို ပြီးစီးအောင် ရေးသားစပ်ဆိုခြင်း မပြုနိုင်ခဲ့ချေ။ ၁၇-ပိုဒ်မျှ ရေးသားစပ် |
|||
ဆိုပြီးချိန်ဝယ် ဇာတိမူလ အခြေခံကျသူတို့ သဘာဝအတိုင်း တစ်ဘဝခန္ဓာဝန်ကို ရုပ်သိမ်းတော်မူ |
|||
ခဲ့ရရှာပါသည်။ ဆရာတော် ပျံလွန်တော်မူသော သက္ကရာဇ်ကို ၈၈၂-ခုနှစ်ဟုလည်းကောင်း၊ ၈၈၂- |
|||
ခုနှစ် ကျော်ကျော်ဟုလည်းကောင်း အမျိုးမျိုး ရေးသားကြသည်။ သက္ကရာဇ် ၈၈ဝ-ပြည်နှစ်၊ သက် |
|||
တော် ၆၅-နှစ်၊ ဝါတော် ၄၅-ဝါအရတွင် ပျံတော်မူကြောင်းကိုကား ပညာရှင်အများအပြား |
|||
လက်ခံထားခဲ့ကြပါသတည်း။ |
|||
ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသ ရေးသားပြုစုသော စာပေတို့ကို စုစည်းတင်ပြရသော် |
|||
ပါရမီတော်ခန်းပျို့၊ တောင်းတွင်းလာပျို့၊ ဆုတောင်းခန်းပျို့၊ ဓမ္မပါလပျို့ ( ရေးသားဆဲ ပျံလွန်တော် |
|||
မူသဖြင့် တပည့် ပုဂံဆရာတော်က ဆက်လက်ရေးသားရာ ၉၉၁-ခုနှစ်တွင် ပြီးသည်။) |
|||
ကမ္ဘာလောင်ပျို့၊ တန်တားဦးမင်္ဂလာစေတီတော်မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည်မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းကြော့ |
|||
ရှင် နန်းဖွဲ့မော်ကွန်း၊ မိတ္ထိလာကန်တော်ဖွဲ့မော်ကွန်း၊(သျှိသျှားကန်ဘွဲ့မော်ကွန်းဟုလည်းခေါ်သည်၊) |
|||
တိလောကဟု အစချီ ဆုံးမစာ၊ မွေးသမိခင်အစချီ ဆုံးမစာ၊ အသင်္ခါရိက ဉာဏသမ္ပယောအစချီ |
|||
ဆုံးမစာ ( ၎င်းအချီပင် သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရရေးလည်း ရှိသည်။) ရာဇဝင်ကျော်၊ ပါရာယနဝတ္ထု၊ |
|||
မဟာရဟနီတိ၊ နေတ္တိပါဠိတော်နိသျ၊ ဆုံးမစာ စကားပုံ၊ ရတနာဗိမာန်ကျောင်းကျောက်စာ၊ |
|||
ပေါရာဏကထာလင်္ကာဟောင်း၊ ဧကပိုဒ်ရတုများ၊ ရတုပိုဒ်စုံများ စသည်တို့ ဖြစ်ပေသည်။ |
|||
<ref> ရဟန်းစာဆိုတော်များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ၊ ရေးသားသူ ဘုန်းနွယ်(ရေစကြို)၊ အရှင်ဧသိက(ဘုန်းနွယ်) စာပေရောင်ခြည်ကျောင်း၊ အောင်မြေသာသူဌေးတိုက် ရေစကြိုမြို့။ </ref> |
|||
== ကိုးကား == |
|||
<References /> |
|||
== ဆက်လက်လေ့လာရန် == |
== ဆက်လက်လေ့လာရန် == |
||
# ဒေါ်မြင့်မြင့်သန်း တည်းဖြတ်သော ပါရမီတော်ခန်းပျို့ နိဒါန်းမှ သျှင်မဟာသီလဝံသအတ္ထုပ္ပတ္တိ၊ စာဆိုတော်များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ၊ |
|||
# မြန်မာစာညွန့်ပေါင်းကျမ်း- ပထမတွဲ |
|||
# မြန်မာစာပေသမိုင်း၊ ဆုံးမစာပေါင်းချုပ်၊ ကဗျာသာရတ္ထသင်္ဂြိုဟ်၊ ကဝိလက္ခဏဒီပနီ၊ သာသနာလင်္ကာရစာတမ်း၊ မြန်မာစကားပြေ လက်ရွေးစင်အဖြေ၊ ကဝိသေနင်္ဂဗျူဟာကျမ်း၊ ဦးဖိုးကျားမှတ်စု |
|||
# ၁၉၆ဝ-ခု၊ ဧပြီလထုတ်၊ ယဉ်ကျေးမှုမဂ္ဂဇင်းမှ ' သံဝေဂခန်းပျို့ သျှင်မဟာသီလဝံသမရေး ' ဆောင်းပါး |
|||
စကားပြေ လက်ရွေးစင်အဖြေ၊ ကဝိသေနင်္ဂဗျူဟာကျမ်း၊ ဦးဖိုးကျားမှတ်စု၊ ၁၉၆ဝ-ခု၊ ဧပြီလ |
|||
# ပိဋကတ်သမိုင်းစာတမ်း၊ ပေါရာဏကထာဋီကာ၊ ကန်တော်မင်းကျောင်းမေတ္တာစာအဖြေ၊ |
|||
ထုတ်၊ ယဉ်ကျေးမှုမဂ္ဂဇင်းမှ ' သံဝေဂခန်းပျို့ သျှင်မဟာသီလဝံသမရေး ' ဆောင်းပါး၊ ပိဋကတ် |
|||
သမိုင်းစာတမ်း၊ ပေါရာဏကထာဋီကာ၊ ကန်တော်မင်းကျောင်းမေတ္တာစာအဖြေ၊ |
|||
== ကိုးကား == |
== ကိုးကား == |
||
{{Reflist}} |
{{Reflist}} |
||
{{DEFAULTSORT: |
{{DEFAULTSORT:သီလဝံသ၊ ရှင်မဟာ}} |
||
{{Lifetime|၁၄၅၃|၁၅၁၈}} |
{{Lifetime|၁၄၅၃|၁၅၁၈}} |
၀၉:၂၃၊ ၂၆ မေ ၂၀၁၇ ရက်နေ့က မူ
ရှင်မဟာ သီလဝံသ | |
---|---|
ဘာသာ | ဗုဒ္ဓဘာသာ |
ဘာသာအုပ်စု | ထေရဝါဒ |
ဓမ္မအမည် | ရှင်မဟာ သီလဝံသ |
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာ | |
နိုင်ငံသား/လူမျိုး | အင်းဝနေပြည်တော် |
မွေးဖွား | ၁၄၅၃ တောင်တွင်းကြီးမြို့ |
ကွယ်လွန် | ၁၅၁၈ |
ရာထူး တာဝန် | |
ဌာန | အင်းဝနေပြည်တော် |
ဂုဏ်ဒြပ် | ရှင်သီလဝံသ |
ရှင်မဟာသီလဝံသ (အင်္ဂလိပ်: Shin Maha Silavamsa) သည် အင်းဝခေတ် စာဆိုကျော် တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဇာတိမှာ တောင်တွင်းကြီးဖြစ်ပြီး အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာစာပေသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသော ပျို့၊ မော်ကွန်း၊ လင်္ကာ၊ ရတု ဆုံးမစာ၊ ရာဇဝင်၊ ဗုဒ္ဓစာပေကျမ်းဂန်များနှင့် ဇာတ်ဝတ္တုတော်များကို ရေးသားခဲ့သည်။ အင်းဝခေတ်တွင် ပေါ်ထွန်းခဲ့သော ပေလေးပင် သျှင်လေးပါးဟု ကျော်ကြားသည့် တောင်တွင်းကြီးမြို့ဇာတိ ပညာရှိရဟန်း လေးပါးအနက် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ထိုခေတ်က စာပေဖွဲ့ဆိုသူများသည် စာပေနှင့် ကဗျာများကို လောကရေး၊ ဓမ္မရေး၊ ရာဇရေး ဟူ၍ အကြောင်းအရာ သုံးမျိုးတို့ကို အခြေခံဖွဲ့ဆိုခဲ့ကြရာ ဆရာတော်သည် ဓမ္မရေးဟူသော ဘာသာရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အကြောင်းအရာများကို ဦးစားပေးရေးဖွဲ့ခဲ့သည်။ ဓမ္မစာပေများကို ကျွမ်းကျင်နှံ့စပ်သောကြောင့် ဆရာတော်၏ အရေးအသားများသည့် လေးနက်၍ အဓိပ္ပာယ်နက်နဲသည်ဟု ဆိုကြသည်။
ငယ်စဉ်ဘဝ
ဆရာတော်၏ ငယ်မည်မှာ မောင်ညိုဖြစ်သည်။ ဆရာတော်ကို ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၄၅၃ ခုနှစ်၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၁၅ ခုနှစ် တွင် တောင်တွင်းကြီးမြို့၏ မြောက်ဘက် မြို့လုလင်ကျေးရွာ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွေးရက် မွေးလတို့ ကိုမသိရသော်လည်း သောကြာသားဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ မိဘများမှာ ဖခင် ဦးကြည်နှင့် မိခင် နတ်ထိန်းကြီး မယ်ဒွေးတို့ ဖြစ်သည်။
စာသင်ရွယ်သို့ ရောက်သော အခါ မောင်ညိုကို ကျောင်းသို့ပို့ခဲ့ကြသည်။ နတ်မီးလင်းဆရာတော် အရှင် သီလာစာရ ဘိဓဇထံတွင် ငယ်စဉ်မှစ၍ ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။၎င်း ဆရာတော်သည် ငှက်ပစ်တောင်ကျောင်း၊ ထူပါရုံကျောင်းများတွင် လှည့်လည်သီတင်းသုံးသောကြောင့် ငှက်ပစ်တောင်ဆရာတော်၊ ထူပါရုံဆရာတော်ဟူ၍လည်း ခေါ်ကြသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသ ဟု ကျော်ကြားလာမည့် မောင်ညိုသည် မိမိနှင့် တစ်ရွာတည်းသားဖြစ်သော ရှင်ဥတ္တမကျော်လောင်း မောင်ဥက္ကာ၊ သတိုးထမ်းရွာသား ရှင်အုံးညိုလောင်းနှင့် မကျည်းယောင်ရွာသား ရှင်ခေမာလောင်း တို့နှင့်အတူ နတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံတွင် ဆရာတူတပည့်များအဖြစ် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ မောင်ညိုသည် ငယ်စဉ်ကပင် ကဗျာစာပေ ဉာဏ်ရည်ထက်မြတ်ကာ အသက် ၇ နှစ်အရွယ်မှာပင် ကဗျာလင်္ကာများကို လက်တန်းစပ်ဆိုနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုကျောင်းမှာပင် သာမဏေပြုခဲ့ပြီး၊ အသက် ၂၀ အရွယ်တွင် ပဉ္စင်းတက်၍ ရှင်သီလဝံသဘွဲ့ကို ခံယူခဲ့သည်။
စာဆိုကျော်ဘဝ
ထို့နောက် နတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံတွင် ပါဠိစာပေ၊ ပိဋိကတ် ဓမ္မစာပေများကို ကျွမ်းကျင်နှံ့စပ်အောင် ဆက်လက်လေ့လာ ဆည်းပူးခဲ့သည်။ စာဆိုဗီဇ ထူးချွန်သော ရှင်သီလဝံသသည် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၅၃ခုနှစ် သက်တော် ၃၈ နှစ်တွင် နတ်မီးလင်းကျောင်း၌ပင် သီတင်းသုံးရင်း ပါရမီတော်ခန်း ပျို့ကဗျာကြီးကို အပြီးစပ်ဆိုသီကုံးခဲ့သည်။ ၎င်းပါရမီတော်ခန်း ပျို့ကဗျာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ပါရမီတော် ၁၀ ပါးဖြည့်ကျင့်ခဲ့ရပုံတို့ကို စပ်ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပြီး ပျို့ကဗျာ မည်ယုံမဟုတ်ဘဲ တရားသဘော အဓိပ္ပာယ်တို့ဖြင့် လေးနက်သိမ်မွေ့လွန်းသည်။ ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကြီးရေးသားပြီးသောအခါတွင် ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ ပညာမှာ စတင်ကျော်ကြားလာခဲ့သည်။ ဆရာတော်သည်လည်း ကျမ်းစာတတ် ပညာရှိအကျော်အမော်များရှိရာ အင်းဝနပြေည်တော်သို့ ပြောင်းရွေ့ရန် ဆန္ဒရှိလာခဲ့သည်။
အင်းဝမြို့တော်သို့ ပြောင်းရွေ့ခြင်း
ထို့ကြောင့် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၅၄ ခုနှစ် တပို့တွဲလမှစ၍ အင်းဝမြို့တော်သို့ သွားရောက်လိုသည့်အကြောင်းကို မိမိ၏ ငယ်ဆရာ နတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံတွင် ခွင့်ပန်ကြားရာ ဆရာတော်မှ ခွင့်ပြုလိုခြင်းမရှိ၍ ပထမအကြိမ်ခွင့်ပန်စဉ် ဆိတ်ဆိတ်နေ၍ တုံပြန်၏၊ ဒုတိယအကြိမ်ခွင့်ပန်ရာ "အင်းဝပြည်မှာ ကျမ်းတတ်သူ ပေါများလှသည်၊ သင်သွားသဖြင့်လည်း တလုပ်ပြည်သို့ အပ်သွားရောင်းသည်နှင့် တူချိမ့်မည်" ဟုသာ ပြောကြားခဲ့သည်။ တတိယအကြိမ်ခွင့်ပန်သောအခါမှ အကြည်အသာ ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
အင်းဝသို့ကြွရောက်ရန် ဒကာ၊ ဒကာမများကို နှုတ်ဆက်သည့်အခါတွင်လည်း တားမြစ်ကြသော်လည်း သွားလိုသည့် ဆန္ဒပြင်ပြနေ၍ ခွန်းတုံ့ပင် မပြန်နိုင်တော့ပဲ ပါရမီတော်ခန်း ပျို့ကဗျာကြီးကို ကမ္ပလွေစာထုပ်တွင်ထည့်ကာ၎င်းနှစ်မှာပင် အင်းဝမြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။
ခရီးထွက်ခဲ့ရာ ဦးစွာ ပင်းယမြို့သို့ရောက်ရှိပြီး ခေတ္တတည်းခိုသီတင်းသုံးခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆက်လက်ခရီးဆက်ခဲ့ရာ အင်းဝမြို့တော်အနီး တံတားဦး အရပ်သို့ ချောမောစွာ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ တံတားဦးသို့ ရောက်သောအခါ "တောင်တွင်းရှင်သီလဝံသမထေရ်သည် အင်းဝနပြေည်တော်သို့ ကြွလာတော်မူသည်" ဟု အင်းဝမြို့တွင်း သတင်းပျံ့နှံ့ကာ လူအများသည် ဆရာတော်ထံ လာရောက်တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ခေတ်ပြိုင်စာဆိုဖြစ်လာမည့် ရှင်ရဋ္ဌသာရသည်လည်း ဆရာဖြစ်သူ၏ တိုက်တွန်းချက်အရ လာရောက်တွေ့ဆုံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ အင်းဝသို့ ရောက်ရှိ သီတင်းသုံးသောအခါ အသက် ၄၀ ခန့်ပင် ရှိပြီဖြစ်သည်။
မင်းဆရာဖြစ်ခြင်း
တနေ့တွင် ရှင်သီလဝံသသည် အင်းဝဘုရင် ဒုတိယ မင်းခေါင်ထံသို့ မေတ္တာစာ ရေးသားဆက်သွင်းခဲ့သည်။ ထိုအခါ ရှင်ဘုရင်သည် ရှင်သီလဝံသ၏ အရည်အသွေးကို လေးစားကြည်ညိုပြီး စစ်ကိုင်းမြို့၊ ထူပါရုံစေတီတော်၏ အရှေ့မြောက်ရှိ ရတနာဗိမာန် ရွှေကျောင်းတော်ကြီး ကို တင်လှူခဲ့သည။ သျှင်သီလဝံသသည်၎င်းကျောင်းတော်ကြီးကို ဆက်ခံသော ရှစ်ဆက်မြောက် ကျောင်းထိုင် ပညာရှိရဟန်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ နပြေည်တော်ရှိ ဆရာတော် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရကဲ့သို့ မင်းဆရာအဖြစ် မြောက်စားခံခဲ့ရသည်။ ဆရာတော် ရှင်သီလဝံသသည် မင်းဆရာဖြစ်သော်လည်း မာန်မာနကြွားဝါခြင်းမရှိဘဲ ထူပါရုံစေတီတွင် နေ့စဉ်တံမြက်လှည်းဝတ်ပြုခြင်း၊ တပည့်များအား စာပေပညာပို့ချခြင်း၊ တရားဘာဝနာပွားများခြင်းများကိုသာ ဆောင်ရွက်တော်မှုသည်။
မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၅၈ ခုနှစ်တွင် ဘုရင်မင်းခေါင်သည် "ကြားပိမ့်ကျက်သရေ၊ အောင်မြင်စေအံ့" ဟုအစချီသည့် တံတားဦးမင်္ဂလာစေတီတော်ကြီး၏ အလည်ဌာပနာတိုက်ကို အကြီးအကျယ် တည်ထားသောအခါ ဆရာတော်သည် တံတားဦးမင်္ဂလာစေတီမော်ကွန်းကို စတင်ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုစဉ် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရမထေရ်သည် "သုံးဆယ့်နှစ်ပါး ထင်ရှားလက္ခဏာ" အစချီသော တံတားဦးစေတီမော်ကွန်းကို ရေးသားစီရင်ပြီး ဘုရင့်ထံသို့ဆက်သွင်းပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသောအခါ ရေးလက်စ မော်ကွန်းကို ဆက်လက်မရေးသားတော့ဘဲ ရေးပြီးသား ပရပိုက်တို့ကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် တပည့်များအား စေခိုင်းခဲ့သည်။ တပည့်များက ဖျက်စီးရန် နှမြော၍ သိမ်းဆည်းထားသောကြောင့် ယနေ့အထိ ကျန်ရှိနေခဲ့သည်။
ဆရာတော်သည် အင်းဝတွင် သီတင်းသုံးနေစဉ် အင်းဝမြို့တော်သို့ မကြခဏ ကြွရောက်ရလေ့ ရှိသည်။ အကြောင်းမှာ နန်းတော်တွင်း ရှင်ဘုရင်သည် ပရိတ်သတ်နှင့်တကွ စာပွဲတော်ခံလေ့ ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ စာပွဲတော်တွင် ရှင်ဘုရင်သည် ရှင်မဟာသီလဝံသနှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့၏ စာများကို ရွှေကလပ်တွင်ထည့်၍ စာဆိုများကို အသီးသီး ဖတ်ကြားစေသည်ဟု ဆိုသည်။ ဤသို့ဖြင့် ရှင်မဟာ သီလဝံသနှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့သည် နန်းတော်အတွင်း အပြိုင်အဆိုင် စာဆိုတော်များ ဖြစ်လာကြသည်။
တစ်နေ့တွင် ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ ပါရမီတော်ခန်းပျို့နှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ၏ ဘူရိဒတ် လင်္ကာကြီးကို စာပွဲသဘင်ကျင်းပနာယူကြသည်။ နှစ်ခုလုံးမှာ ကောင်းမွန်လှ၍ ပရိတ်သတ်များ နှစ်ထောင်းအားရ အားပေးကြလေသည်။ ဘုရင်က ပါရမီတော်ခန်းပျို့မှာ ကောင်းမွန်လှကြောင်း ချီးမွန်းသည်။ ထိုစဉ် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရမထေရ်က ဘုရားတို့မည်သည် ပါရမီဖြည့်ခြင်းမတိုင်မီ ဆုတောင်းခြင်းကို အရင်ပြုရသည်၊ ယခုမူကား ဒေသနာအစဉ် မညီမညွတ်ဖြစ်လေပြီဟုဆိုသည်ကို ကြားသိရသောအခါ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် ကျောင်းသို့ပြန်၍ ဆုတောင်းခန်းပျို့ကြီးကို ၃ ရက်အတွင်း အပြီးသတ် ရေးသားခဲ့သည်ဟူဆိုသည်။
ဤသို့ ရှင်နှစ်ပါး ပညာပြိုင်ဆိုင်ကြ၍ အင်းဝခေတ်တွင် မြန်မာစာပေအတွက် အဖိုးမဖြတ်နိုင်သော ကဗျာ လင်္ကာ စာပေများပေါ်ထွက်ခဲ့ရသည်ဟူ ပညာရှင်များက မှတ်ချက်ပြုကြသည်။
မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၈၀ ခန့်တွင် နရပတိ ဘုရင်က တောင်းပြန်၍ ဓမ္မပါလပျို့ကို ရေးသားခဲ့ရာ ပြီးစီးအောင် စပ်ဆိုးခြင်းမပြုနိုင်ခဲ့ဘဲ ၁၇ ပုဒ်မျှ ရေးသားအပြီး မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၈၀ ပြည့်နှစ် သက်တော် ၆၅၊ ဝါတော် ၄၅ ဝါတွင် ပျံတော်မူခဲ့သည်။
စာပေလက်ရာများ
ပျို့များအပြင် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် မော်ကွန်းများကိုလည်း ရေးသားသေးသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် သက္ကရာဇ် ၈၅၈ ခုနှစ် ဒုတိယမင်းခေါင် လက်ထက်တွင် တံတားဦးတည် မော်ကွန်းကို ဖွဲ့ဆိုသည်။ တံတားဦးရပ်တွင် ဒုတိယမင်းခေါင် တည်ထားကိုးကွယ်တော်မူသော မင်္ဂလာ စေတီတော်ကို ဖွဲ့ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၁၂ ပိုဒ်မျှ ပြီးစီးသည့်ကာလ ထိုတံတားဦးတည် မော်ကွန်းကို ရှင်မဟာ ရဋ္ဌသာရ ရေးသားစီရင် ပြီးစီး ကြောင်း သိသောအခါ ဆက်လက်မရေးသားတော့ဘဲ ရေးပြီး ၁၂ ပိုဒ်ကို ချေဖျက်စေသည်တွင် တပည့်ရဟန်းများ က ကူးယူသိမ်းဆည်းထားကြလေသည်။ ယင်းမော်ကွန်းတွင် ရှင်မဟာသီလဝံသသည် ဒုတိယ မင်းခေါင်းအား ဗုဒ္ဓအလောင်းအလျာသဖွယ်ထား၍ သတ္တဝါတို့ကို ကယ်မတော်မူနိုင်သည့် ဘုရားစင်စစ်ဖြစ်မည့် အကြောင်းကို ခမ်းနားနက်နဲသော စကား ဥပမာ ဥပစာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်ကာ ရေးသားဖွဲ့ဆိုထားလေသည်။ ဘုရားအဖြစ်ကို ရရှိဖို့ရာ ပါရမီတော်ကို ဖြည့်ကျင့်ရန် ကြံတော်မူမည့်အကြောင်း နှင့် ဆုတောင်းတော်မူသော အကြောင်းအရာများကို ကဗျာ့ကဝိကြီး ပီသစွာ ဥပစာတင်စား၍ သုံးပုံမှာလည်း လွန်စွာ ကောင်းမွန်လှသည် ဖြစ်ရကား ရှင်မဟာ သီလဝံသ၏ ကဗျာ့အာဘော်ကို မီအောင်ပင် နောက်ဆရာများ မလိုက်နိုင်ကြ ပေ။ ဤမော်ကွန်းအပြင် အခြား မော်ကွန်းတို့ကား မိတ္ထီလာ (သျှိသျှား) ကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည် မော်ကွန်းတို့ဖြစ်၏။
ရှင်မဟာသီလဝံသသည် စကားပြေ ကျမ်းများကိုလည်း ရေးသားသည်။ ရွှေနန်းကြော့ရှင် လက်ထက် သက္ကရာဇ် ၈၆၃ ခုနှစ်တွင် စီရင်ရေးသားသော ပါရာယနဝတ္ထုသည် ထင်ရှားတွေ့သမျှသော စကားပြေ ဝတ္ထုများတွင် အဟောင်းဆုံး ဝတ္ထုဖြစ်၏။ ပါဠိဘာသာစကားများကို နည်းပါးနိုင်သလောက် နည်းပါး၍ ဘုရားဟော ဓမ္မက္ခန္ဓာ အပေါင်းတို့မှ ကောင်းနိုးရာရာတို့ကို ထုတ်နုတ်စိစစ်၍ မြန်မာ စကားပြေဖြင့် ဖွဲ့ထားသော ကျမ်းဖြစ်၏။
သက္ကရာဇ် ၈၆၄ ခုနှစ်တွင် ရှင်မဟာ သီလဝံသ ရေးသားပြုစုခဲ့သော ရာဇဝင်ကျော်မှာ ထင်ရှားတွေ့ရှိ သမျှသော ရာဇဝင်ကျမ်းများတွင် အဟောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ရာဇဝင်ကျော်ဟူသော အမည်မှာ ရှင်မဟာသီလဝံသ မှည့်ခဲ့ရင်း မည်မဟုတ်၊ နောက်မှခေါ်ကြသော အမည်ဖြစ်၏။ ရှင်မဟာသီလဝံသကမူကား မဟာသမ္မတဝံသ ကျမ်းဟူ၍သာ မှည့်ခဲ့၏။ ရှင်မဟာသီလဝံသသည် သက္ကရာဇ် ၈၈၂ ခုနှစ်ကျော် ကျော်တွင် အင်းဝနေပြည်တော် ရတနာဗိမာန်ကျောင်း တော်ကြီး၌ပင် ပျံလွန်တော်မူသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ စာတော်စာရင်းမှာ ပါရမီတော်ခန်းပျို့၊ တောင်တွင်းလာပျို့၊ ဆုတောင်းခန်းပျို့၊ သံဝေဂခန်းပျို့၊ ဓမ္မပါလပျို့(ရေးဆဲပျံလွန်တော် မူသောကြောင့် တပည့်ပုဂံဆရာတော်က ဆက်ရေးရာ ၉၁၁ ခုနှစ်၌ ပြီး၏)၊ ကမ္ဘာလောင်ပျို့(စာမူမတွေ့ရ၊ တိမ်မြုပ်နေသည်)၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ (ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကိုပင် ဆိုလိုသည်ဟု အချို့မှတ်သားကြသည်)၊ တံတားဦးသည် မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းတည်မော်ကွန်း၊ ရွှေနန်းကြော့ရှင်း နန်းဖွဲ့မော်ကွန်း၊ မိတ္ထီလာကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း (သျှိသျှားကန်ဘွဲ့ မော်ကွန်းဟုလည်း ခေါ်၏။) ဆုံးမစာ လင်္ကာများ၊ ဧကပိုဒ်၊ အဖြည့်ခံ၊ ပိုဒ်စုံရတုများ၊ ရာဇဝင်ကျော်၊ ပါရာယနဝတ္ထု၊ မဟာရဟနီတိ၊ နေတ္တိပါဠိတော် နိသျဟောင်း၊ ဆုံးမစကားပုံ အစရှိသော ကျမ်းများနှင့် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော် ကျောက်စာတို့ဖြစ်၏။ ထိုကျောက်စာမှာ တစ်ကြောင်းလျှင် စာလုံးရေ ၈ဝ ခန့်၊ တစ်ဖက်တွင် ကြောင်းရေ ၅၄၊ တစ်ဖက်တွင် ၃၅ ခန့်ရှိ၏။
ကိုးကား
ဆက်လက်လေ့လာရန်
- ဒေါ်မြင့်မြင့်သန်း တည်းဖြတ်သော ပါရမီတော်ခန်းပျို့ နိဒါန်းမှ သျှင်မဟာသီလဝံသအတ္ထုပ္ပတ္တိ၊ စာဆိုတော်များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ၊
- မြန်မာစာညွန့်ပေါင်းကျမ်း- ပထမတွဲ
- မြန်မာစာပေသမိုင်း၊ ဆုံးမစာပေါင်းချုပ်၊ ကဗျာသာရတ္ထသင်္ဂြိုဟ်၊ ကဝိလက္ခဏဒီပနီ၊ သာသနာလင်္ကာရစာတမ်း၊ မြန်မာစကားပြေ လက်ရွေးစင်အဖြေ၊ ကဝိသေနင်္ဂဗျူဟာကျမ်း၊ ဦးဖိုးကျားမှတ်စု
- ၁၉၆ဝ-ခု၊ ဧပြီလထုတ်၊ ယဉ်ကျေးမှုမဂ္ဂဇင်းမှ ' သံဝေဂခန်းပျို့ သျှင်မဟာသီလဝံသမရေး ' ဆောင်းပါး
- ပိဋကတ်သမိုင်းစာတမ်း၊ ပေါရာဏကထာဋီကာ၊ ကန်တော်မင်းကျောင်းမေတ္တာစာအဖြေ၊