တင်၊ ဦး (ဗိသုကာပညာရှင်)

စည်သူ ဦးတင်
ဇာတိ အမည်	စည်သူဦးတင်
မွေးဖွား	၂-၁-၁၉၀၃
ကွယ်လွန်	၂၃-၂-၁၉၆၄ ရန်ကုန်မြို့
နိုင်ငံလူမျိုး	မြန်မာလူမျိုး
အလုပ်အကိုင်	ဗိသုကာပညာ
အိမ်ထောင်ဖက်(များ)	ဒေါ်ခင်သက်တင်

စည်သူဦးတင် (၁၉၀၃-၁၉၆၄) သည် ကျော်ကြားသော မြန်မာ ဗိသုကာပညာရှင် အင်ဂျင်နီယာတစ်ယောက် ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်မြို့တော်ခန်းမ၊ ရန်ကုန် ဘူတာကြီး၊ အထက (၂)၊ ဒဂုံ (ယခင် မြို့မ အထက်တန်းကျောင်း)အစရှိသော အဆောက်အဦတို့မှာ သူ၏ နာမည်ကျော် လက်ရာများ ဖြစ်သည်။ သူသည် မြန်မာမှုလက်ရာများဖြစ်သော ပြာသာဒ်အဆင့်ဆင့်၊ အင်္ဂတေကနုတ်ပန်း အစရှိသည်တို့ကို အနောက်တိုင်းလက်ရာဟန်များနှင့် ပေါင်းစပ်၍ မတူညီသောဟန်များကို အသုံးပြု၍ တည်ဆောက်ရာတွင် လူသိများ ထင်ရှားလှသည်။

စည်သူဦးတင်သည်မန္တလေးနန်းတွင်းအဆက်အနွယ်များမှဆင်းသက်လာသူဖြစ်ပြီး ၁၈၉၀ပြည့်နှစ်တွင်မန္တလေးမြို့ ပုလဲငွေရောင်ရပ်တွင်ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ မိဘများမှာ အင်စပက်တော်ဦးတိုးနှင့်ဒေါ်မြကြီးတို့ဖြစ်ကြကာဖခင်ဦးတိုးဘက်မှမိဘများမှာမန္တလေးနန်းတွင်းမှ မင်းမှုထမ်းများဖြစ်ကြသည်။ဦးတိုး၏ဖခင်ဖြစ်သူဦးကြင်သည်မင်းတုန်းမင်းလက်ထက်နိုင်ငံခြားပညာတော်သင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီးအိမ်ရှေ့စံကနောင်မင်းသားကြီး၏လက်ရုံးတစ်ဆူဖြစ်ကာမန္တလေးတွင်ဒင်္ဂါးစက်ရုံ အမြောက်စက်ရုံများကိုဦးစီးခဲ့သည့်မြန်မာအင်ဂျင်နီယာကြီးတစ်ဦးဖြစ်သည်။ ပန်းချီဆရာဗိသုကာပညာရှင် ဆရာ ခင်မောင်ရင်သည် ဦးတင်၏တူတော်စပ်ပါသည်။

ယင်းကဲ့သို့အင်ဂျင်နီယာမျိုးရိုးမှဆင်းသက်လာသောဦးတင်အဖို့လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ရသောအင်ဂျင်နီယာလုပ်ငန်းများကိုဝါသနာပါသူဖြစ်သည်။ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျလက်တွေ့လုပ်ရမှကျေနပ်သူဦးတင်သည်မိမိပုံစံထုတ်ရေးဆွဲခဲ့သောအဆောက်အဦးများတည်ဆောက်ရာတွင်ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျကြီးကြပ်ပေးခဲ့သည်။ စည်သူဦးတင်သည် ယခုအခါနှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော်သက်တမ်းကြာမြင့်ပြီဖြစ်သော ဂျီတီအိုင်ကျောင်း(Government Technical Institute,G.T.I) အင်းစိန်မှာတက်ရောက်ခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ အင်းစိန်ဂျီတီအိုင်ကျောင်းကြီးသည် တစ်ချိန်ကအရှေ့တောင်အာရှတိုင်းပြည်များ၏ ပိုလီတက္ကနစ်ကျောင်းတော်ကြီးဖြစ်ခဲ့သည်။

စည်သူဦးတင်သည်မန္တလေးမြို့ အောင်မြေသာစံမြို့နယ် ၈၆လမ်းနှင့် ၂၄လမ်းထောင့်ရှိနာမည်ကျော်စိန့်ပီတာအထက်တန်းကျောင်း(ယခုအခါ မန္တလေးအမှတ်(၉)အစိုးရအထက်တန်းကျောင်း)မှ ဆယ်တန်းအောင်မြင်ခဲ့ပြီးရန်ကုန်သို့ ရောက်ရှိလာကာရန်ကုန်ကောလိပ်တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်ကရန်ကုန်ကောလိပ်မှာကာလကတ္တားတက္ကသိုလ်လက်အောက်ခံအဖြစ်ထားရှိချိန်ဖြစ်သည်။ စည်သူဦးတင်သည် ၁၉၀၉တွင်ရန်ကုန်ကောလိပ်မှပညာဆုံးခန်းတိုင်အောင်ပြီးစီးခဲ့သည်။ဦးတင်သည်အခြားသူများကဲ့သို့ ကာလကတ္တားသို့လည်းဆက်လက်ပညာသွားရောက်မသင်ကြားလို၊ မြို့အုပ်မြို့ပိုင်၊နယ်ပိုင်ဝန်ထောက်များလည်းမလုပ်လိုဘဲလက်တွေ့လုပ်ငန်းများကိုသာဝါသနာပါသူတစ်ဦးဖြစ်ပေရာကိုတင်အဖို့ပညာဆက်လက်ဆည်းပူးရန်လမ်းဆုံးသွားသကဲ့သို့ဖြစ်နေသည်။

သို့သော်ကိုတင်အတွက်အားကိုးအားထားပြုစရာအစိုးရအင်ဂျင်နီယာကျောင်းတစ်ကျောင်းရှိနေပါသေးသည်။ ထိုကျောင်းကားမြန်မာအင်ဂျင်နီယာများကိုမွေးထုတ်ပေးနေရာအင်းစိန်ဂျီတီအိုင်ကျောင်းပင်ဖြစ်သည်။ ကိုတင်တို့အင်းစိန်ဂျီတီအိုင်တွင်အဆောက်အဦးနှင့်လမ်းတံတားဘာသာရပ်များကိုသင်ယူနေချိန်တွင်မြန်မာပြည်၌အင်ဂျင်နီယာပညာရပ်ဆိုင်ရာကျောင်းဟူ၍မရှိသေးပေ။ ထို့ကြောင့်အင်းစိန်ဂျီတီအိုင်မှကျောင်းဆင်းလာလျှင်ပြည်သူ့လုပ်ငန်းဌာန(Public Works Department)ကဲ့သို့သောဗြိတိသျှအစိုးရဌာနများကအလုပ်သင်အင်ဂျင်နီယာများအဖြစ်ကြိုဆိုနေကြလေသည်။ ကိုတင်သည် ၁၉၁၂-၁၃ခုနှစ်တွင်အင်းစိန်ဂျီတီအိုင်မှကျောင်းပြီးခဲ့ပြီးပြည်သူ့လုပ်ငန်းဌာနတွင်တံတားကလေးစိတ္တဇဆေးရုံစီမံကိန်းလုပ်ငန်းခွင်သို့ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

ဦးတင်ကအင်းစိန်ဂျီတီအိုင်မှသင်ယူခဲ့သည့်အင်ဂျင်နီယာပညာရပ်များကိုလုပ်ငန်းခွင်တွင်လက်တွေ့အသုံးချသည်။ ပရိုဖိုင်း(Profile)များရိုက်သည်မှစ၍မြေကြီးလုပ်ငန်း၊အောက်ခံကွန်ကရစ်လုပ်ငန်း၊အုတ်စီလုပ်ငန်းများကိုကိုယ်တိုင်ကြီးကြပ်ကာစနစ်တကျလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ အရည်အချင်းထက်မြက်သောဦးတင်ကိုအိန္ဒိယသို့ပညာတော်သင်အဖြစ်ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး ဘုံဘေမြို့ရှိ Sir JamstedJiJee Bho ကျောင်းတွင်တစ်နှစ်ကြာဗိသုကာပညာရပ်များကိုသင်ယူခဲ့သည်။ ကျောင်းတက်နေစဉ်တစ်ဖက်မှလည်းလက်တွေ့လုပ်ငန်းခွင်အဖြစ် MessersEreeson, Brathy & Kihib ဗိသုကာကုမ္ပဏီတွင်ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ကာတည်ဆောက်ဆဲဖြစ်သောအတွင်းဝန်ရုံးတည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများကိုလေ့လာသင်ယူခဲ့သည်။

ဦးတင်သည်အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ၁၉၂၄တွင်ပြန်လာခဲ့ပြီးနောက်ရန်ကုန်မြို့တော်မြူနီစီပယ်ရုံးကြီးတွင်အဆောက်အဦးအင်ဂျင်နီယာ (Building Engineer) အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီးတာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ်တစ်ဖက်မှလည်းဗိသုကာပညာရှင်အဖြစ်အထင်ကရအဆောက်အဦးအချို့ကိုပုံစံထုတ်ခြင်း၊ကိုယ်တိုင်ကြီးကြပ်တည်ဆောက်ခြင်းတို့ကိုလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ကြီးမားကျယ်ပြန့်လှသော၊မြန်မာဆန်လှသော၊ဗိသုကာလက်ရာမြောက်လှသော မြို့တော်ခန်းမကြီး၊ ခြူးပန်းခြူးနွယ်များဖြင့် မြန်မာဆန်ဆန်အလှဆင်ထားသော၊မြန်မာတစ်မျိုးသားလုံးဂုဏ်ယူရမည့် အဆောက်အဦးကြီးကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ စည်သူဦးတင်ကားရန်ကုန်မြို့တော်ခန်းမအဆောက်အဦးကြီးကိုသာမကရန်ကုန်မြို့မှ အခြားအထင်ကရ အဆောက်အဦးအချို့ကိုလည်းပုံစံထုတ်ကာတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ စည်သူဦးတင် တည်ဆောက်ခဲ့ရသည့်အထင်ကရအဆောက်အဦးများနှင့် အကြံပြုခဲ့ရသည့်လုပ်ငန်းရပ်များမှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

1. ရန်ကုန်မြို့တော်ခန်းမ
2. ရွှေတိဂုံစေတီတော်အနောက်မုခ်(နှစ်ပြားတန်ဆောင်း)
3. ငလျင်ဒဏ်ကြောင့်ပြိုကျခဲ့ရသည့် ဆူးလေစေတီတော် အားမူလပုံစံအတိုင်းပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း
4. ရန်ကုန်ဗဟိုမီးသတ်အဆောက်အဦး
5. စမ်းချောင်းမြို့နယ်မီးသတ်ရုံ
6. ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဓမ္မာရုံ
7. မြို့မအထက်တန်းကျောင်း(ယခင်)၊ (ယခု) အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဒဂုံမြို့နယ်၊ ရန်ကုန်မြို့။
8. ရန်ကုန်ဘူတာကြီး
9. မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ် (ရန်ကုန်) (MFTB)
10. ကော်မာရှယ်ဘဏ်(မန္တလေး)
11. ကောလိပ်ကျောင်းများ(မန္တလေး၊မော်လမြိုင်၊ပုသိမ်၊တောင်ကြီး)

တို့ဖြစ်ကြသည်။