စပိန်အင်ပါယာ

Spanish Empire
Spanish Empire; Imperio español (စပိန်)
	Left: Cross of Burgundy; Right: early modern flag
	ဆောင်ပုဒ်: Plus Ultra (လက်တင်); "Further Beyond"
	နိုင်ငံတော် သီချင်း: Marcha Real (စပိန်); "Royal March"
မြို့တော်	Itinerant court (1492–1561); မာဒရစ်မြို့ (1561–1601, 1606–1976); Valladolid (1601–1606)
ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ	စပိန်
အခြား ဘာသာစကားများ	စာရင်းကြည့်ရန် Neapolitan; Sicilian; Sardinian; Guanche; Aragonese; Berber; Asturian; Basque; Catalan; Valencian; Occitan; လူဇင်ဘတ်; Galician; Andalusian Arabic (until the early 17th century); ပေါ်တူဂီ; အီတလီ; Luxemburgish; ဒတ်ချ်; Quechua; Nahuatl; Zapotec; Mayan; စီပူအာနို; တရုတ်; တဂ္ဂလော့ and other various indigenous and non-indigenous languages;
ကိုးကွယ်မှု	ရိုမန်ကတ်သလစ်
လူမျိုး	Spaniard or Spanish
အဖွဲ့ဝင်	Trastámara; Habsburgs; Capetian dynasty ((Bourbons) (House of Valois, House of Valois-Burgundy, House of Capet)); House of Bonaparte; House of Savoy;
အစိုးရ	Composite monarchy 1492–1700; အကြွင်းမဲ့ဘုရင်စနစ် 1700–1820, 1823–1833, 1923–1930; ဖွဲ့စည်းပုံဘုရ်စနစ် 1820–1823, 1833–1873, 1874–1923, 1930–1931 1975–1976; ပါလီမန်ဘုရင်စနစ် 1823–1923, 1975–1976; သမ္မတ 1873–1874, 1931–1939; အာဏာရှင် 1939–1975; ဒီမိုကရေစီအကူးအပြောင်းကာလ; 1975–1976
ငွေကြေး	Spanish real; Escudo (from 1537); Spanish dollar (from 1598); Spanish peseta (from 1869)

စပိန်အင်ပါယာ ^{[မှတ်စု ၂]}သည် ၁၄၉၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၆ ခုနှစ်အထိ သက်တမ်း ရှည်ကြာခဲ့သော ကိုလိုနီအင်ပါယာတခုဖြစ်သည်။^[၃]^[၄] ပေါ်တူဂီ အင်ပါယာနှင့် ပေါင်းစည်းပြီးနောက် စပိန်အင်ပါယာသည် စူးစမ်းရှာဖွေမှုခေတ်သစ်ကို ဖွင့်လှစ်ကာ တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအနည်ဖြင့် အောင်မြင်မှု ရရှိခဲ့သည်။^[၅] စပိန်အင်ပါယာသည် အမေရိကတိုက်၊ အာဖရိကတိုက်၏ အစိတ်အပိုင်းများ၊ အာရှတိုက်၏ ကျွန်းများစွာနှင့် အိုရှန်းနီးယားအပြင် ဥရောပတိုက်၏ အခြားဒေသများစွာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။^[၆] အင်ပါယာသည် ခေတ်သစ်သမိုင်းတွင် အင်အားအကြီးဆုံး အင်ပါယာတခုဖြစ်ခဲ့ပြီး နေမဝင် အင်ပါယာ ဟု အမည်တွင်ခဲ့သည်။^[၇] အင်ပါယာ၏ အထွဋ်အထိပ်ကာလ ၁၇၀၀ နှောင်းပိုင်းကာလနှင့် ၁၈၀၀ အစောပိုင်းကာလများတွင် နယ်နမိတ်အကျယ်အဝန်းသည် ၁၃ သန်း စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၅ သန်း စတုရန်းမိုင်)ရှိကာ သမိုင်းတွင် အကြီးမားဆုံးအင်ပါယာအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။^[၈]

ပထမတွင် ပေါ်တူဂီသည် စပိန်အတွက် တခုတည်းသောပြိုင်ဘက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပေါ်တူဂီ နယ်ချဲ့ခြင်းအား အဆုံးသတ်ရန် စပိန်သည် ပေါ်တူဂီအား ၁၅၈၀ ခုနှစ်တွင် ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ဖိလစ် ဘုရင်သည် ၁၅၈၁ ခုနှစ်တွင် သရဖူဆောင်းခဲ့သည်။ ပြင်သစ်နှင့်ဖြစ်ပွားသော အီတလီတို့၏စစ်ပွဲတွင် စပိန်ပါဝ်လာပြီး အီတလီ၏ နယ်မြေထက်ဝက်ကျော်အား ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။ ၁၄၉၂ ခုနှစ်တွင် ခရစ္စတိုဖာ ကိုလံဘတ် ပေါ်ထွက်လာပြီး ရာစုနှစ် ၃ ခုကျော်အကြာတွင် စပိန်အင်ပါယာသည် ကာရစ်ဘီယံကျွန်းတလျှောက်၊ တောင်အမေရိကတိုက် ထက်ဝက်၊ ဗဟို အမေရိကတိုက်အားလုံးနီးပါးနှင့် မြောက်အမေရိကတိုက်၏ အတော်များများအထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။

၁၉ ရာစုအစောပိုင်းတွင် အမေရိကရှိ ကိုလိုနီနယ်မြေများက လွတ်လပ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ကြရာ စပိန်အင်ပါယာသည် ကြီးမားသော နယ်မြေဆုံးရှုံးမှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။^[၉] ၁၉၀၀ ခုနှစ်ရောက်သော် ကာရစ်ဘီယံနှင့် ပစိဖိတ်ရှိ ကိုလိုနီများကိုပါ လက်လွှတ်ခဲ့ရကာ အာဖရိကတွင်သာ ကျန်ခဲ့တော့သည်။

မှတ်စု

↑ The Catholic Church was the State religion of the Spanish Empire, but the following religions were also present in the empire: Islam (Sunni Islam (Hanafi and Maliki [the latter until 1609] schools), Shia Islam, Crypto-Islam), Aztec religions, Inca religions, Buddhism, Hinduism, Sikhism, Jainism, Animism and Judaism (Crypto-Judaism).
↑ စပိန်: Imperio español

ကိုးကား

↑ Monarchy nominally restored in 1947
↑ Government proclaimed in 1936
↑ Wright၊ Edmund, ed. (2015)။ A Dictionary of World History (2nd ed.)။ Oxford: Oxford University Press။ doi:10.1093/acref/9780192807007.001.0001။ ISBN 978-0191726927။
↑ Echávez-Solano၊ Nelsy; Dworkin y Méndez၊ Kenya C., eds. (2007)။ Spanish and Empire။ Nashville, Tenn.: Vanderbilt University Press။ pp. xi–xvi။ doi:10.2307/j.ctv16755vb.3။ ISBN 978-0826515667။ S2CID 242814420 |s2cid= တန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။
↑ Beaule၊ Christine; Douglass၊ John G., eds. (2020)။ The Global Spanish Empire: Five Hundred Years of Place Making and Pluralism။ Amerind Studies in Anthropology။ Tucson: University of Arizona Press။ pp. 3–15။ doi:10.2307/j.ctv105bb41။ ISBN 978-0816545711။ JSTOR j.ctv105bb41။ S2CID 241500499 |s2cid= တန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။ 30 August 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 6 August 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး – via Open Research Library။
↑ Gibson, p. 91; Lockhart & Schwartz 1983, p. 19.
↑ Márquez၊ Carlos E. (2016)။ "Plus Ultra and the Empire Upon Which the Sun Never Set"။ in Tarver၊ H. Micheal; Slape၊ Emily (eds.)။ The Spanish Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia။ ABC-CLIO။ p. 161။ ISBN 978-1610694223။ 14 January 2023 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 19 September 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): 492–502. doi:10.1111/0020-8833.00053.
↑ Lynch, John. "Spanish American Independence" in The Cambridge Encyclopedia of Latin America and the Caribbean 2nd edition. New York: Cambridge University Press 1992, p. 218.

[1] The Catholic Church was the State religion of the Spanish Empire, but the following religions were also present in the empire: Islam (Sunni Islam (Hanafi and Maliki [the latter until 1609] schools), Shia Islam, Crypto-Islam), Aztec religions, Inca religions, Buddhism, Hinduism, Sikhism, Jainism, Animism and Judaism (Crypto-Judaism).

[4] စပိန်: Imperio español

[2] Monarchy nominally restored in 1947

[3] Government proclaimed in 1936

[5] Wright၊ Edmund, ed. (2015)။ A Dictionary of World History (2nd ed.)။ Oxford: Oxford University Press။ doi:10.1093/acref/9780192807007.001.0001။ ISBN 978-0191726927။

[echavez-solano-6] Echávez-Solano၊ Nelsy; Dworkin y Méndez၊ Kenya C., eds. (2007)။ Spanish and Empire။ Nashville, Tenn.: Vanderbilt University Press။ pp. xi–xvi။ doi:10.2307/j.ctv16755vb.3။ ISBN 978-0826515667။ S2CID 242814420 |s2cid= တန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။

[beaule_douglass-7] Beaule၊ Christine; Douglass၊ John G., eds. (2020)။ The Global Spanish Empire: Five Hundred Years of Place Making and Pluralism။ Amerind Studies in Anthropology။ Tucson: University of Arizona Press။ pp. 3–15။ doi:10.2307/j.ctv105bb41။ ISBN 978-0816545711။ JSTOR j.ctv105bb41။ S2CID 241500499 |s2cid= တန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။ 30 August 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 6 August 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး – via Open Research Library။

[FOOTNOTEGibson91LockhartSchwartz198319-8] Gibson, p. 91; Lockhart & Schwartz 1983, p. 19.

[Márquez2016-9] Márquez၊ Carlos E. (2016)။ "Plus Ultra and the Empire Upon Which the Sun Never Set"။ in Tarver၊ H. Micheal; Slape၊ Emily (eds.)။ The Spanish Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia။ ABC-CLIO။ p. 161။ ISBN 978-1610694223။ 14 January 2023 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 19 September 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[Taagepera1997-10] Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): 492–502. doi:10.1111/0020-8833.00053.

[11] Lynch, John. "Spanish American Independence" in The Cambridge Encyclopedia of Latin America and the Caribbean 2nd edition. New York: Cambridge University Press 1992, p. 218.

[မှတ်စု ၁]

[၁]

[၂]

[မှတ်စု ၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]