ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်

ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်
	မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများတွင် ပါဝင်
	ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်မှ အသုံးပြုလျက်ရှိသော နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ နှင့် ဒီမိုကရက်တစ် တိုးတက်သော ဗုဒ္ဓဘာသာ ကရင်တပ်မတော် တို့၏ အလံများ
လှုပ်ရှား	၁၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၄ - လက်ရှိ
ဦးဆောင်သူများ	ဗိုလ်မှူးကြီး စောချစ်သူ
ဌာနချုပ်	ရွှေကုက္ကိုလ်
လှုပ်ရှားသည့် ဧရိယာ	ကရင်ပြည်နယ်
ယခင်	ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့; ဒီမိုကရက်တစ် တိုးတက်သော ဗုဒ္ဓဘာသာ ကရင်တပ်မတော်; ကရင်ငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့
မဟာမိတ်	ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်; ဒီမိုကရက်တစ် ကရင်အကျိုးပြုတပ်မတော်; ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (ငြိမ်းချမ်းရေးကောင်စီ);
ပြိုင်ဘက်	ပြိုင်ဘက်များ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ တပ်မတော်; ; Non-state opponents ကော်သူးလေတပ်မတော်; ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီ အထိ);
တိုက်ပွဲနှင့် စစ်ပွဲများ	မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ ပြည်သူ့ခုခံတော်လှန်စစ် ကရင်ပဋိပက္ခ မြဝတီအား သိမ်းပိုက်ခြင်း; ; ;

ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော် (အင်္ဂလိပ်: Karen National Army; အတိုကောက် KNA), ယခင် ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့သည် ကရင်ပြည်နယ်အခြေစိုက် ကရင်ဗုဒ္ဓဘာသာ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် တပ်မတော်၏ လက်အောက်ခံအဖြစ်မှ ခွဲထွက်လာခဲ့သည်။ ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်ကို ၁၉၉၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာတွင် ဒီမိုကရက်တစ် ကရင်အကျိုးပြုတပ်မတော် (ဒီကေဘီအေ) အဖြစ် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် မှ ခွဲထွက်ကာ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ များမကြာမီတွင် တပ်မတော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို သဘောတူညီခဲ့ကာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ကရင်ငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့နှင့်အတူ ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ (ကရင်ဘီဂျီအက်ဖ်) အဖြစ် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။^[၁] မြန်မာနိုင်ငံတွင်း စစ်ကောင်စီအား တိုက်ခိုက်သည့် စစ်ဆင်ရေးများဖြစ်ပွားပြီးနောက် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် စစ်ကောင်စီ၏ လက်အောက်ခံအဖြစ်မှ ခွဲထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။^[၅] ယင်းနောက် ဧပြီလတွင် "ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်" အဖြစ် အမည်ကို သတ်မှတ်ခဲ့သည်။^[၆]

နောက်ခံ[ပြင်ဆင်ရန်]

ဒီကေဘီအေ[ပြင်ဆင်ရန်]

ဒီမိုကရက်တစ် ကရင်အကျိုးပြုတပ်မတော် (အင်္ဂလိပ်: Democratic Karen Benevolent Army) ကို ဒီကေဘီအေ တပ်မဟာ-၅ ဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။ ဒီမိုကရက်တစ် ကရင်အကျိုးပြုတပ်မတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံ ကရင်ပြည်နယ်ရှိ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဖြစ်သည်။ တပ်မဟာ-၅ ကို တပ်ရင်း(၅)ရင်းဖြင့် ၂၀၀၉ နှစ် မေလတွင် အသစ်ဖွဲ့စည်းကာ ယခင် ကလိုထူးဘော ဗျူဟာမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် (ခ)နှုတ်ခမ်းမွှေးကို တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့တွင် တပ်မဟာ-၅ သည် မြန်မာအစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော်လည်း လက်နက်ချရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။^[၇]

စစ်ဦးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောမိုရှေးသည် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၁ ရက်တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီးနောက် လစ်လပ်သွားသော စစ်ဦးစီးချုပ်နေရာတွင် ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောစတီးကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။^[၈]

Section 'ဖွဲ့စည်းပုံ' not found

ကရင် ဘီဂျီအက်ဖ်[ပြင်ဆင်ရန်]

၂၀၁၀ တွင် ဒီကေဘီအေ၏ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သော စောချစ်သူသည် နယ်ခြားစောင့်တပ်အဖြစ် ကူးပြောင်းရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။^[၉]

စစ်ကောင်စီနှင့် တင်းမာမှု နှင့် အမည်ပြောင်းလဲခြင်း[ပြင်ဆင်ရန်]

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်မှ ခေါင်းဆောင်များဖြစ်ကြသော ဗိုလ်မှူးကြီးစောချစ်သူနှင့် ဗိုလ်မှူးစောမုတ်သုန်၊ ဗိုလ်မှူးစောတင်ဝင်းတို့အား နုတ်ထွက်ရန် တပ်မတော်က ဖိအားပေးခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တွင် နယ်ခြားစောင့်တပ် တပ်နယ် ၄ အမှတ် ၁၀၂၂ တပ်နယ်မှူး ဗိုလ်မှူးစောမုတ်သုန်သည် တပ်ရင်း ၁၃ ခု၊ အရာရှိ ၇၇ ဦးနှင့် တပ်မမှူး ၁၃ ဦးနှင့်အတူ နုတ်ထွက်စာတင်ခဲ့သည်။^[၁၀] အငြင်းပွားဖွယ်ရာများနှင့် ဖိအားပေးမှုများရှိသော်လည်း နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၇၀၀၀ ကျော်တို့သည် နုတ်ထွက်စာတင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ဗိုလ်မှူးကြီး စောချစ်သူက နုတ်ထွက်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။^[၁၁]

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် စောချစ်သူက ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်းနှင့် ဆွေးနွေးကာ ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်အနေဖြင့် တပ်မတော်ထံမှ လစာနှင့် အထောက်အပံ့များ မယူတော့ဘဲ သီးခြားရပ်တည်မည်ဟု မီဒီယာများအား ပြောကြားခဲ့သည်။^[၁၂]^[၁၃]

မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ကရင်နယ်ြခားစောင့်တပ်သည် "ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်"အဖြစ် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။^[၁၄]

တပ်မတော်မှ ခွဲထွက်ပြီးနောက် ရွှေကုက္ကိုလ်ရှိ လောင်းကစားရုံများနှင့် ကျားဖြန့်ငွေလိမ်လုပ်ငန်းများမှ အမြတ်အစွန်းများကို ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်က ရရှိနေသည်။^[၁၅]

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ "Kayin Border Guard Force celebrates ninth anniversary"၊ Frontier Myanmar၊ 20 August 2019။
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ "As Myanmar Junta Counteroffensive Looms, KNU Leaves Myawaddy in Hands of Allies"၊ The Irrawwaddy၊ 19 April 2024။
↑ ကိုးကား အမှား - Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Karennews
↑ "Into the lion's den: The failed attack on Shwe Kokko"၊ Frontier Myanmar၊ 11 May 2023။
↑ "Powerful BGF leader Protecting Chinese- Gangs at Shwe Kokko Declares Autonomous Zone in Myawaddy – Colonel Chit Thu also ends Karen BGF’s Proxy Role Under the Junta"၊ Karen Information Center၊ 26 January 2024။
↑ "Karen BGF to rename itself 'Karen National Army'" (in en)၊ Myanmar Now၊ 6 March 2024။
↑ "Myanmar rebel armies join forces"၊ Al-Jazeera English၊ 2010-11-12။ 2010-11-12 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောစတီးကို DKBA စစ်ဦးချုပ်အဖြစ်ခန့်အပ် (in en) (23 စက်တင်ဘာ 2021)။ ၂၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁ တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ "Kayin State BGF officers and others collectively resign" (in en)၊ Eleven Media Group၊ 16 January 2021။
↑ "BGF ထိပ်သီးခေါင်း‌ဆောင်များ နုတ်ထွက်ခြင်းမပြုရန် တပ်မတော်တိုက်တွန်း" (in my)၊ Myanmar NOW၊ 15 January 2021။
↑ "ယူနီဖောင်းချွတ်ရန် အစီအစဉ် မရှိသေးဟု ဗိုလ်မှူးကြီးစောချစ်သူပြော" (in my)၊ Mizzima၊ 12 January 2021။
↑ "ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ် သီးခြားရပ်တည်ရေး ဒုတပ်ချုပ်နဲ့ ဗိုလ်မှူးကြီးစောချစ်သူဆွေးနွေး" (in my)၊ Radio Free Asia။
↑ "ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်း ကရင်ပြည်နယ်ကို နေ့ချင်းပြန်သွားရောက်" (in my)၊ BBC News မြန်မာ၊ 23 January 2024။
↑ "Karen BGF to rename itself 'Karen National Army'" (in en)၊ Myanmar Now၊ 6 March 2024။
↑ ‘Business is back’: BGF adapts under pressure. April 8, 2024. Naw Betty Han. Archived 2024-04-23 at the Wayback Machine.. Frontier Myanmar

[BGF_9th-1] ၁.၀ ^၁.၁ "Kayin Border Guard Force celebrates ninth anniversary"၊ Frontier Myanmar၊ 20 August 2019။

[KNA_Allies-2] ၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ "As Myanmar Junta Counteroffensive Looms, KNU Leaves Myawaddy in Hands of Allies"၊ The Irrawwaddy၊ 19 April 2024။

[Karennews-3] ကိုးကား အမှား - Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Karennews

[4] "Into the lion's den: The failed attack on Shwe Kokko"၊ Frontier Myanmar၊ 11 May 2023။

[5] "Powerful BGF leader Protecting Chinese- Gangs at Shwe Kokko Declares Autonomous Zone in Myawaddy – Colonel Chit Thu also ends Karen BGF’s Proxy Role Under the Junta"၊ Karen Information Center၊ 26 January 2024။

[6] "Karen BGF to rename itself 'Karen National Army'" (in en)၊ Myanmar Now၊ 6 March 2024။

[ဒီမိုကရက်တစ်_ကရင်အကျိုးပြုတပ်မတော်_Al-Jazeera-7] "Myanmar rebel armies join forces"၊ Al-Jazeera English၊ 2010-11-12။ 2010-11-12 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[8] ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောစတီးကို DKBA စစ်ဦးချုပ်အဖြစ်ခန့်အပ် (in en) (23 စက်တင်ဘာ 2021)။ ၂၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁ တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[9] "Kayin State BGF officers and others collectively resign" (in en)၊ Eleven Media Group၊ 16 January 2021။

[10] "BGF ထိပ်သီးခေါင်း‌ဆောင်များ နုတ်ထွက်ခြင်းမပြုရန် တပ်မတော်တိုက်တွန်း" (in my)၊ Myanmar NOW၊ 15 January 2021။

[11] "ယူနီဖောင်းချွတ်ရန် အစီအစဉ် မရှိသေးဟု ဗိုလ်မှူးကြီးစောချစ်သူပြော" (in my)၊ Mizzima၊ 12 January 2021။

[12] "ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ် သီးခြားရပ်တည်ရေး ဒုတပ်ချုပ်နဲ့ ဗိုလ်မှူးကြီးစောချစ်သူဆွေးနွေး" (in my)၊ Radio Free Asia။

[13] "ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်း ကရင်ပြည်နယ်ကို နေ့ချင်းပြန်သွားရောက်" (in my)၊ BBC News မြန်မာ၊ 23 January 2024။

[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့_renitself-14] "Karen BGF to rename itself 'Karen National Army'" (in en)၊ Myanmar Now၊ 6 March 2024။

[15] ‘Business is back’: BGF adapts under pressure. April 8, 2024. Naw Betty Han. Archived 2024-04-23 at the Wayback Machine.. Frontier Myanmar

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]

[၁၃]

[၁၄]

[၁၅]