ကြိမ်နှုန်း

ကြိမ်နှုန်း (Frequency)
ကြိမ်နှုန်း ၀.၄၂ ဟက်ဇ်။ စက္ကန့် ၆၀ တွင် အပြန်အလှန် အခေါက်ရေ ၂၅ ခါ ပြီးမြောက်မှုနှုန်းဖြင့် လွှဲနေသော ချိန်သီးတစ်လုံး။
ယေဘုယျ သင်္ကေတ	f, ν
SI ယူနစ်	ဟက်ဇ် (Hertz - Hz)
အခြားယူနစ်များ	cycles per second (cps) revolutions per minute (rpm or r/min)
SI အခြေပြု ယူနစ်များ	s−1
SI ဒိုင်မင်းရှင်း	ဝီကီဒေတာ
Derivations from other quantities	f = 1 ∕ T

ကြိမ်နှုန်း (frequnecy) ဆိုသည်မှာ သတ်မှတ်ထားသည့် အချိန် အတိုင်းအတာ အတောအတွင်း ထပ်ခါတလဲလဲ ဖြစ်ပျက်သည့်အရေအတွက် (ဝါ) သံသရာစက်ဝန်း တစ်ပတ်စာ လည်ပတ်နေသည့် အကြိမ်အရေအတွက်ကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ ကြိမ်နှုန်းကို ဟက်ဇ် (Hertz - Hz) ဖြင့် တိုင်းတာပြီး တစ်စက္ကန့်လျှင် ဖြစ်ရပ်တစ်ကြိမ် ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ညီမျှသည်။

ကြာမြင့်ချိန် (သို့) ကာလသည် ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်ပွားနေသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခု၏ သံသရာတစ်ပတ်လည်မှု ကြာချိန်ဖြစ်သောကြောင့် ကာလသည် ကြိမ်နှုန်း၏ အပြန်အလှန်ဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် နှလုံးသည် တစ်မိနစ်လျှင် အကြိမ်ရေ ၁၂၀ (2 Hz) ဖြင့် ခုန်နေသည်ဆိုပါက ၎င်း စည်းချက်တစ်ခုနှင့် တစ်ခုအကြားကာလ ( T )သည် တစ်စက္ကန့်၏ တစ်ဝက်ဖြစ်သည် (အချိန် ၆၀ စက္ကန့် ကို အခေါက်ရေ ၁၂၀ နှင့် စားခြင်း)။

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ နှင့် ပမာဏပြသင်္ကေတ(ယူနစ်)များ

၂.၈ စက္ကန့် ကြာချိန်နှင့် ၀.၆ ဟက်ဇ် ကြိမ်နှုန်းတို့ဖြင့် နေရာနှစ်ခုသို့ အပြန်အလှန် ရွေ့လျားနေသော ချိန်သီးတစ်လုံး

ကြိမ်နှုန်း (frequency) သည် သိပ္ပံနှင့် အင်ဂျင်နီယာ ပညာရပ်များတွင် အရေးပါသည့် ပါရာမီတာတစ်ခုဖြစ်ပြီး Oscillatory နှင့် Vibratory ကဲ့သို့သော စက်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တုန်ခါမှု တိုင်းတာခြင်းများ၊ အချက်ပြထုတ်လွှင့်မှုများ (အသံ)၊ ရေဒီယိုလှိုင်းများ၊ အလင်း စသည်တို့ကို ဖော်ပြသတ်မှတ်ရန်အတွက် အသုံးပြုသည်။

ရူပဗေဒပညာရပ်တွင် လှိုင်းတစ်ခု၏ ကြိမ်နှုန်းဆိုသည်မှာ အချိန်ပမာဏ တစ်စက္ကန့်အတွင်း အမှတ်တစ်ခုအား ၎င်းလှိုင်း၏အထွဋ်အထိပ် ဖြတ်သွားသော အရေအတွက်ကို ဆိုလိုသည်။

တုန်ခါမှု၊ လှိုင်းများ (သို့) ရိုးရိုးရှင်းရှင်း စည်းချက်ကျရွေ့လျားမှု ကဲ့သို့သော သံသရာလည်သည့် ဖြစ်စဉ်များအတွက် ကြိမ်နှုန်း ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို အချိန်ပမာဏအလိုက် သံသရာလည်မှု (သို့) တုန်ခါမှု အကြိမ် အရေအတွက် အဖြစ်သတ်မှတ်သည်။ ကြိမ်နှုန်းအတွက် သမားရိုးကျ ပမာဏပြ (ယူနစ်) သင်္ကေတမှာ အင်္ဂလိပ်စာလုံး "(f )" ဖြစ်ပြီး ဂရိစာလုံး "( $\nu$ - nu)" ကိုလည်း တခါတရံ သုံးလေ့ရှိသည်။ ကြာမြင့်ချိန် (သို့) ကာလ ($T$) သည် အပြန်အလှန်ရွေ့လျားမှု တစ်ကြိမ်ပြီးမြောက်ရန် ကြာချိန်ဖြစ်သည်။

သင်္ချာပုံသေနည်း

ကွဲပြားသည့်ကြိမ်နှုန်း(f) များဖြင့် Sine Wave သုံးခု

ကြိမ်နှုန်း (frequency) နှင့် ကြာမြင့်ချိန် (period) ၏ဆက်စပ်မှုကို သင်္ချာပုံသေနည်းဖြင့်ဖော်ပြရလျှင် အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။ -

$f={\frac {1}{T}}$

လှိုင်းပျံ့နှံ့မှုဆိုင်ရာ

မပျံ့နှံ့နိုင်သည့် ကြားခံနယ် (လှိုင်းအလျင်သည် ကြိမ်နှုန်းနှင့်မကင်းသော ကြားခံနယ်)တွင်ရှိသော အလှည့်ကျဖြစ်ပျက် လှိုင်းများတွင် လှိုင်း အလျား( λ ) နှင့် ကြိမ်နှုန်း (f ) တို့သည် ပြောင်းပြန်အချိုးကျသည်။ ပျံ့နှံ့နိုင်သည့် ကြားခံနယ် တွင်ပင် Sine Wave ၏ ကြိမ်နှုန်း (f ) သည် ၎င်း၏ ပကတိအလျင် (v ) အား လှိုင်းအလျား ( λ ) ဖြင့် စားခြင်းနှင့်ညီမျှသည်။ ကြိမ်နှုန်း (frequency) နှင့် လှိုင်းအလျား (wavelength) ၏ ဆက်စပ်မှုကို သင်္ချာပုံသေနည်းဖြင့်ဖော်ပြရလျှင် အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည် -

$$f={\frac {v}{\lambda }}.$$

လေဟာနယ်အား ဖြတ်သန်းရွေ့လျားနိုင်သော လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းများဆိုင်ရာ အထူးကိစ္စရပ်များအတွက်ဆိုလျှင် ၎င်းလှိုင်းများ၏ အလျင် (v ) သည် လေဟာနယ်တွင် ရွေ့လျားနိုင်သော အလင်း၏အမြန်နှုန်း (ဝါ) အလင်းအလျင် (c ) နှင့် တူညီသောကြောင့် ထိုကဲ့သို့သော အထူးကိစ္စရပ်များအတွက်ဆိုလျှင် ပုံသေနည်းသည် အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည် -

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - လျှပ်စစ်သံလိုက်ဖြာထွက်ခြင်း

$$f={\frac {c}{\lambda }}.$$

မိုနိုခရုမ်း (monochrome) အရင်းအမြစ်မှ ထွက်ပေါ်လာသည့် လှိုင်းများသည် ကြားခံနယ်တစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ ရွေ့လျားသောအခါ ကြိမ်နှုန်းမှာတူညီနေမြဲဖြစ်ပြီး—၎င်းတို့၏ လှိုင်းအလျားနှင့် အလျင်တို့သာ ပြောင်းလဲသွားခြင်းဖြစ်သည်။

လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းအားလုံးသည် လေဟာနယ်တွင် အလင်းအလျင်ဖြင့် ရွေ့လျားသော်လည်း လေဟာနယ်မဟုတ်သည့် ကြားခံနယ်အား ဖြတ်သန်းသောအခါတွင် ၎င်းတို့၏ အမြန်နှုန်းသည် နှေးကွေးသွားသည်။ အခြားသော အသံလှိုင်းကဲ့သို့ လှိုင်းများ၏ အလျင်သည် အလင်းအလျင်ထက် များစွာနှေးပြီး လေဟာနယ်ကိုလည်း ဖြတ်မသွားနိုင်ကြပေ။ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းများကို ဥပမာပေးရလျှင် - အလင်းလှိုင်းများ၊ ရေဒီယိုလှိုင်းများ၊ အနီအောက်ရောင်ခြည်၊ မိုက်ခရိုဝေ့ဖ်နှင့် ဂမ်မာရောင်ခြည်တို့ ဖြစ်သည်။ အမျိုးမျိုးသော လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်း အသီးသီးတွင် မတူညီသည့် ကြိမ်နှုန်း ရှိကြသည်။

ကြိမ်နှုန်းကို ပမာပြခြင်း

မတူညီသော ရထားနှစ်စင်းမှ အမြန်နှုန်းတူညီစွာဖြင့် သွားလာနေခြင်းကို ပြထားပုံ။

ဥပမာ(၁)

၎င်းကို မြင်ယောင်စေရန် ပုံဖော်ပြရလျှင် တူညီသော အမြန်နှုန်းတစ်ခုဖြင့် သွားနေသည့် ရထားနှစ်စင်းရှိပြီး၊ တစ်စင်းတွင်ရှိသော တွဲများ၏ အရွယ်အစားသည် နောက်တစ်စင်းထက် သေးငယ်သည် ဆိုကြပါစို့၊ အကယ်၍ လူတစ်ယောက်သည် ဆိုင်းဘုတ်ကဲ့သို့ မရွေ့လျားနိုင်သောအရာတစ်ခုမှ မူတည်နေရာပြု၍ တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်သွားသည့် တွဲ အရေအတွက်ကို ရထားတစ်စင်းစီအား ရေတွက်ကြည့်မည်ဆိုပါက ဖြတ်သွားသည့် တွဲ အရေအတွက် အကြိမ်ရေကို သိရှိရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ ၎င်း မူတည်နေရာကို ဖြတ်သွားသည့် ရထားတစ်စင်းစီမှ တွဲများ၏ အရေအတွက်နှင့် အကြိမ်ရေသည် ကွာခြားနေလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ပိုသေးသော တွဲများဖြင့် ရထားသည် တွဲ ပိုကြီးသော ရထားထက် တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်သွားသည့် တွဲ အရေအတွက် ပိုများနေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ တစ်စက္ကန့်အတွင်း ရထားတွဲ အစီးရေ မည်မျှ ကျော်ဖြတ်သည်ကို သိရှိခြင်းဖြင့် ရထား၏ အရှိန်ကိုသိရှိနိုင်ပြီး၊ ထိုအရှိန်ကို သိရှိခြင်းဖြင့်လည်း ရထားတစ်ခုစီမှ တွဲ၏ အရွယ်အစားကို သင်္ချာနည်းဖြင့် တွက်ချက်နိုင်သည်။

ဥပမာ(၂)

နောက်ထပ်ဥပမာအားဖြင့် ရထားတစ်စင်းသည် တစ်စက္ကန့်လျှင် ၁၀ မိုင်နှုန်းဖြင့် ရွေ့လျားနေပြီး ၎င်း၏ ရထားတွဲစီးရေ ၁၀ စီးသည် တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်သန်းသွားပါက ရထားတစ်တွဲ၏ အရှည်သည် ၁ မိုင် ရှိမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ နောက် ရထားတစ်စင်းသည်လည်း တစ်စက္ကန့်လျှင် ၁၀ မိုင်နှုန်းဖြင့် ရွေ့လျားနေပြီး ရထားတွဲ အစီးရေ ၂၀ သည် တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်သန်းသွားပါက ရထား၏ တွဲတစ်ခုစီ၏ အရှည်သည် တစ်မိုင်၏ တစ်ဝက် (^၁/_၂ မိုင်) ရှည်လျားမည်ဖြစ်သည်။