ပရာမီးသီးယပ်စ်

ပရာမီးသီးယပ်စ်
	ဂရိဒဏ္ဍာရီလာ အမြော်အမြင်၊ လက်မှုအတတ်ဆိုင်ရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ၊ ကျီစားလှည့်ဖြားသော တိုက်တန်နတ်ဘုရား
ကိုယ်ရေး အချက်အလက်
မိဘများ	အိုင်းယပစ်တပ်စ် နှင့် အေစိယာ (သို့) ကလစ်မင်နီး
မွေးချင်း	အာ့တ်လာ့စ်၊ အဲပစ်မင်းသီးယပ်စ်၊ မန်နီးရှီးယပ်စ်၊ အန်ရှလီ

ဂရိဒဏ္ဍာရီတွင် ပရာမီးသီးယပ်စ် (ရှေးဟောင်းဂရိ: Προμηθεύς; အင်္ဂလိပ်: Prometheus, /prəˈmiːθiəs/; ဖြစ်နိုင်သည့်အနက်-အမြော်အမြင်)^[၁] သည် တိုက်တန်မီး နတ်ဘုရားဖြစ်သည်။^[၂] ပရာမီးသီးယပ်စ်သည် လူသားများကို ရွံ့မှ ဖန်ဆင်းခြင်း၊ နတ်ဘုရားများကို အာခံ၍ မီးကို ခိုးယူကာ လူ့လောကတိုးတက်စေရန်အတွက် ပေးသနားခဲ့သူအဖြစ် ဖော်ပြကြကာ ၎င်း၏ ဉာဏ်ပညာ၊ လူသား၊ လူ့အကျိုးကို ရပ်တည်ကာကွယ်သူအဖြစ်လည်း ကျော်ကြားပေသည်။^[၃] ပရာမီးသီးယပ်စ်ကို ကမ္ဘာဦးကာလ ရေကြီးမှုဇာတ်လမ်း၏ သူရဲကောင်းဖြစ်သော ဒြူးကေးလီယန်၏ ဖခင်အဖြစ် ရေးသားမှုများလည်း ရှိကြပေသည်။^[၄]^[၅]^[၆]

မီးကို ခိုးယူ၍ လူ့လောကသို့ ပေးအပ်ခြင်းအတွက် ပရာသီးမီးယပ်စ်အား အပြစ်ပေးခြင်းသည် ရှေးခေတ်၊ ယနေ့ခေတ် ယဉ်ကျေးမှုများတွင် အလွန်ရေပန်းစားသော အကြောင်းအရာတစ်ခုဖြစ်၏ ။ အိုလံပတ်တောင်နတ်ဘုရားများ၏ အရှင် ဇုစ်သည် ပရာမီးသီးယပ်စ်ကို စည်းကမ်းစဉ်လာဖောက်ဖျက်သည့်အတွက် ထာဝရညှဉ်းပန်းမှုဒဏ်ကို အပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ကျောက်ဆောင်တစ်ခုနှင့် တွဲချည်ထားခြင်းခံရကာ သိမ်းငှက်တစ်ကောင်ကို လွှတ်၍ ၎င်း၏အသဲ(နှလုံး)ကို စားစေသည်။^{[မှတ်စု ၁]}^[၇])^[၈] ထိုအစားခံရသော အသဲနှလုံးသည် ညတွင်းချင်း ပြန်လည်ပေါက်ဖွားပြန်၍ နောက်တစ်နေ့တွင် ထပ်မံ အစားခံရသည်။ ဤသို့ဖြင့် ၎င်းခံစားရသော သံသရာမှာ အဆုံးမသတ်ပေ။^[၈] နောက်ဆုံးတွင် ဂရိသူရဲကောင်း ဟဲရာခလီးဇ်က လွတ်မြောက်စေခဲ့သည်။^[၉]သရုပ်ဖော်တင်စားမှုအဖြစ် ပရာမီးသီးယပ်စ် ပြစ်ဒဏ်သင့်နေရာကို အချို့က ရှာဖွေကြရာ ကော့ကေးဆပ်စ် (ကော့ကာဆပ်စ်) တောင်တန်း၏ မီးတောင်ကြီးနှစ်ခုဖြစ်သော အီလ်ဘရပ်စ်တောင် (သို့) ကာ့ဇ်ဘက်တောင် ဟူ၍ ဆိုကြပြီး အကြောင်းမှာ ရှေးခေတ်ဂရိသားများသည် အရိုင်းလူများကို ထိုတောင်တန်းအလွန်ဒေသများ၌ နေထိုင်စေခဲ့ကြသည်။^[၁၀]

ထိုရှေးခေတ်က ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုတွင် ပရာမီးစီးယပ်စ်ကို ကိုးကွယ်မှုပြုသည့် သက်သေအထောက်အထားကို များစွာမတွေ့ရပေ။ ရှေးခေတ် အေသင်သားများ၏ ဘာသာရေးရာဆောင်ရွက်ချက်များတွင် အာရုံစိုက်စရာတစ်ခုအဖြစ် ပရာမီးသီးယက်စ်ကို ထားရှိ၍ ၎င်းကို ကျွမ်းကျင်မှုအတတ်ပညာ၊ ဖန်တီးမှုဆိုင်ရာ နတ်များဖြစ်သော အသီးနာနှင့် ဟစ်ဖီးစတပ်စ်တို့နှင့် ဆက်စပ်ပေးမှုများ ရှိခဲ့ကြသည်။^[၁၁]^[၁၂]

အနောက်တိုင်း ဂန္ထဝင်ပညာရပ်အယူအဆ၌ ပရာမီးသီးယပ်စ်သည် လူသားတို့၏ လောကဓာတ်ဆိုင်ရာအသိရစေရန် ကြိုးပမ်းမှု၊ အလွန်အကျွံဆောင်ရွက်ခြင်း (သို့) ရည်ရွယ်မှုမရှိသော အကျိုးဆက်များ စသည်တို့၏ ပြယုဂ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အထူးအားဖြင့် ရိုမန့်တစ်ခေတ် (အရိုင်းသဘာဝဖော်ကျူးမှုဝါဒခေတ်) တွင် လူ့လောကအတွက် တိုးတက်ကောင်းမွန်စေရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်သော တစ်ဦးတည်းသော ပါရမီရှင်၊ သို့သော် ၎င်း၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများသည် ကြေကွဲဖွယ်ရာ၊ ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျသည့် အဖြစ်သနစ်များကိုသာ ဖြစ်စေသည့် သရုပ်သကန်အဖြစ် ယူဆသတ်မှတ်ခဲ့ကြ၏ ။ ဥပမာပေးရလျှင် မယ်ရီ ရှယ်လီက သူမ၏ ဝတ္ထုဖြစ်သော "ဖရန်ကန်စတိုင်း" ကို ခေါင်းစဉ်ခွဲအဖြစ် "ခေတ်သစ် ပရာမီးသီးယပ်စ်" ဟု ပေးခဲ့လေသည်။

မှတ်စု

↑ အသဲ (liver) ကို ရှေးခေတ်ဂရိသားများက လူတို့၏ စိတ်ခံစားချက်စုဆုံရာ၊ တည်ရှိရာအဖြစ်ယူဆကြသည်။ မြန်မာတို့၏ ဟဒယ (စိတ်နှလုံး)နှင့်ဆင်တူနိုင်သည်။ သို့သော် ဟဒယကို အနက်ပေးရာ၌ အသဲ ဟုပေးလေ့မရှိဘဲ နှလုံးဟုသာ ပေးကြသည်။

ကိုးကား

↑ Smith, "Prometheus" Archived 2021-02-25 at the Wayback Machine..
↑ Prometheus | Description & Myth။ 2020-09-10 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-09-08 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ William Hansen, Classical Mythology: A Guide to the Mythical World of the Greeks and Romans (Oxford University Press, 2005), pp. 32, 48–50, 69–73, 93, 96, 102–104, 140; as trickster figure, p. 310.
↑ Dougherty, C. (2006). Prometheus. Abingdon: Routledge.
↑ West, S. (1994). Prometheus Orientalized. Museum Helveticum, 51(3), 129-149.
↑ Bibliotheca 1.7.1။ 2020-11-12 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2021-04-15 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Burmese Orthography, Myanmar Language Commission, 1993.
↑ ^၈.၀ ^၈.၁ Krishna၊ Gopi; Hillman, James (commentary) (1970)။ Kundalini – the evolutionary energy in man။ London: Stuart & Watkins။ p. 77။ SBN 7224 0115 9။ 2016-03-05 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
↑ Greenberg၊ Mike (2020-05-04)။ Prometheus: The Complete Guide to the Greek Titan (2021) (in en-US)။ 2021-05-11 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2021-05-11 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Thomas၊ Lowell (1964)။ Book of the High Mountains။ Julian Messner။ p. 159။
↑ Lewis Richard Farnell, The Cults of the Greek States (Oxford: Clarendon Press, 1896), vol. 1, pp. 36, 49, 75, 277, 285, 314, 346
↑ Carol Dougherty, Prometheus (Routledge, 2006), p. 42ff

ဤ ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။

[7] အသဲ (liver) ကို ရှေးခေတ်ဂရိသားများက လူတို့၏ စိတ်ခံစားချက်စုဆုံရာ၊ တည်ရှိရာအဖြစ်ယူဆကြသည်။ မြန်မာတို့၏ ဟဒယ (စိတ်နှလုံး)နှင့်ဆင်တူနိုင်သည်။ သို့သော် ဟဒယကို အနက်ပေးရာ၌ အသဲ ဟုပေးလေ့မရှိဘဲ နှလုံးဟုသာ ပေးကြသည်။

[Prometheus-1] Smith, "Prometheus" Archived 2021-02-25 at the Wayback Machine..

[2] Prometheus | Description & Myth။ 2020-09-10 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-09-08 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[3] William Hansen, Classical Mythology: A Guide to the Mythical World of the Greeks and Romans (Oxford University Press, 2005), pp. 32, 48–50, 69–73, 93, 96, 102–104, 140; as trickster figure, p. 310.

[4] Dougherty, C. (2006). Prometheus. Abingdon: Routledge.

[5] West, S. (1994). Prometheus Orientalized. Museum Helveticum, 51(3), 129-149.

[6] Bibliotheca 1.7.1။ 2020-11-12 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2021-04-15 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[8] Burmese Orthography, Myanmar Language Commission, 1993.

[auto1-9] ၈.၀ ^၈.၁ Krishna၊ Gopi; Hillman, James (commentary) (1970)။ Kundalini – the evolutionary energy in man။ London: Stuart & Watkins။ p. 77။ SBN 7224 0115 9။ 2016-03-05 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။

[10] Greenberg၊ Mike (2020-05-04)။ Prometheus: The Complete Guide to the Greek Titan (2021) (in en-US)။ 2021-05-11 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2021-05-11 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[bhm-11] Thomas၊ Lowell (1964)။ Book of the High Mountains။ Julian Messner။ p. 159။

[lrf-12] Lewis Richard Farnell, The Cults of the Greek States (Oxford: Clarendon Press, 1896), vol. 1, pp. 36, 49, 75, 277, 285, 314, 346

[dough-13] Carol Dougherty, Prometheus (Routledge, 2006), p. 42ff

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[မှတ်စု ၁]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]