Rock and roll
Rock and roll (rock & roll သို့ rock 'n' roll) သည် ၁၉၄၀ ဆယ်စုနှစ်နှောင်းပိုင်းနှင့် ၁၉၅၀ ဆယ်စုနှစ်အစောပိုင်း အတောအတွင်းတွင် အမေရိကန်တွင် စတင်၍ ပေါ်ထွက်လာသော လူကြိုက်များသော ဂီတအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်သည်။ gospel, jump blues, jazz, boogie woogie နှင့် rhythm and blues, country music ကဲ့သို့ အာဖရိကန် အမေရိကန် ဂီတပုံစံများဖြစ်သည်။ rock and roll ကို ၁၉၂၀ တွင် blues record မှ ကြားခဲ့ရသည်။ ၁၉၃၀တွင် country record များမှလည်း ကြားနိုင်သည်။ ၁၉၅၄ တိုင်အောင် အမျိုးအစားများသိုမှီးမရရှိနိုင်ပေ။ Greg Kot အရ rock and roll သည် ၁၉၅၀ အရင်တွင် rock ဂီတအဖြစ်လွှမ်းခြုံခဲ့သော အမေရိကန်တွင် စတင်ခဲ့သော ကျော်ကြားသောဂီတပုံစံတစ်မျိုးဖြစ်သည်ဟု ၁၉၆၀အလယ်တွင် rock ဂီတအဖြစ်လွှမ်းခြုံခဲ့သောဂီတတစ်မျိုးဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် rock and roll ဟုလည်းသိကြသည်။ ကွဲပြားခြင်းအားဖြင့် ထိုဆောင်းပါးများသည် ပထမအဆိုနဲ့တူသည်။ ၁၉၄၀ နောက်ပိုင်းနှင့် ၁၉၅၀ အစောပိုင်းတွင် အစောပိုင်း rock and roll style များမှာ ပီယာနိုသို့ saxophone များသည် ဦးဆောင်ခဲ့သောတူရိယာဖြစ်သည်။ သို့သော် ၁၉၅၀နောက်ပိုင်း အလယ်နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် ဂစ်တာဖြင့်အစားထိုးခဲ့သည်။ တီးလုံးသည် အခြေခံအားဖြင့် blues rhythm ကို backbeat များနှင့် ပေါ်လွှင်စေသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် snare drum များထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ classic rock and roll သည် electric guitar တစ်လက်သို့ နှစ်လက် double bass (သို့) string bass or (၁၉၅၀အလယ်ပြီးနောက်) electric bass guitar နှင့် drum kit များဖြင့် တီးခတ်ခဲ့ကြသည်။
ဂီတပုံစံကျော်လွန်၍ rock and roll ကို ရုပ်ရှင်နှင့် ရုပ်မြင်သံကြားတွင် မြင်တွေ့ရသည်။ ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံများ၊ဖက်ရှင်၊ ကိုယ်နေဟန်ထားနှင့် ဘာသာစကားများကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ဖြည့်စွက်ချက်အရ rock and roll သည် အရပ်သားဆိုင်ရွေ့လျားမှုတွင် ကူညီထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် African-American နှင့် American ဆယ်ကျော်သက်ဂီတကို နှစ်သက်ကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ကွဲပြားသောအမျိုးအစားများကို ပွားစေခဲ့သည်။ backbeat ၏ ဝိသေသလက္ခဏာများမပါဝင်ခဲ့ပေ။ ယခုအခါ rock music သို့ rock ဟုခေါ်သည်။
ပညာရပ်ဝေါဟာရ
[ပြင်ဆင်ရန်]Rock and roll သည် အနည်းဆုံးထူးခြားသော အဓိပ္ပာယ်နှစ်မျိုးရှိသည်။ အများနဲ့ဆိုင်သော အသုံးအနှုန်းနှစ်မျိုးဖြစ်သည်။ American Heritage Dictionary နှင့် Merriam-Webster Dictionary တွင် အမည်မသိသော rock ဂီတအဖြစ်ဖော်ပြခဲ့သည်။ Encyclopedia Britannica တွင် ၁၉၅၀အလယ်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာပြီး rock ဂီတအဖြစ်လွှမ်းခြုံစေမိသည်။
Rock and roll တေးဖွဲ့တွင် သမုဒ္ဒရာမှ သင်္ဘောရွေ့လျားမှုကို မူရင်းဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် အစောပိုင်းနှစ်ဆယ်ရာစု အသုံးပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဘုရားကျောင်း၏ရိုးရာဓလေ့များကို ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ လိင်မှုဆိုင်ရာ အတိုင်းအတာများလည်းပါဝင်သည်။ ကွဲပြားသော ဓမ္မသီချင်းများ blues and swing မှတ်တမ်းများကို တေးဖွဲ့တွင် အသုံးပြုခဲ့ပြီး မကြာခဏအသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၉၄၀တွင် ပြတ်တောင်းစွာ မှတ်တမ်းများနှင့် rhythm နှင့် blues ဂီတကို black audience များအတွက်ရည်ရွယ်သည်။
၁၉၃၄တွင် Boswell Sisters တွင် rock and roll သီချင်းသည် Transatlantic Merry – Go – Round တွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၄၂တွင် Billboard မဂ္ဂဇင်းပင်တိုင်ဆောင်းပါးရှင် Maurie Orodenker က rock and roll ဟုသော ဝေါဟာရကို ဖော်ပြရန် upbeat မှတ်တမ်းများဖြစ်သော sister Rosetta Tharpe ၏ Rock Me တို့ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၃တွင် South Merchantville, New Jersey တွင် Rock and Roll ဂီတကျင်းပရာနေရာကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။
၁၉၅၁ Cleveland, Ohio disc jockey Alan Freed က တေးဖွဲ့များကျော်ကြားနေစဉ်တွင် ဂီတပုံစံကို စတင်ခဲ့သည်။
အစောပိုင်း rock and roll
[ပြင်ဆင်ရန်]မူရင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]Rock and Roll မူရင်းကို ဟောပြောရေးသားသူနှင့် ဂီတ၏ သမိုင်းရေးဆရာများပြင်းထန်စွာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ယေဘုယျသဘောတူညီချက်ရှိပြီး Southern United State တွင် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ အစောပိုင်း Rock and Roll ဖြစ်ရပ်များကို ထုတ်လုပ်ခဲ့သောဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။ African ဂီတဆိုင်ရာရိုးရာနှင့် ဥရောပတီးခတ်ခြင်းကို ပေါင်းစည်းထားပြီး သရုပ်ဖော်ခဲ့ပြီး ကွဲပြားသော လွှမ်းမိုးမှုများပါရှိသည်။ ယခင်ဆင်းသက်မှုများသည် အဓိက မြို့တွင်း ဗဟိုနေရာများဖြစ်သော St.Louis Memphis, New York City, Detroit, Chicago, Cleverland နှင့် Buffalo များဖြစ်သည်။ လူဖြူ လူမည်းများသည် ယခင်ထက် ကြီးမားသော အရေအတွက်များများပြားခဲ့သည်။ အခြားဂီတမှ ဝတ်စားဆင်ပုံ အမျိုးမျိုးကို အတုယူခဲ့သည်။ ရေဒီယိုဌာနများသည် အုပ်စုများဆီသို့ လူဖြူ၊လူမည်းဂီတပုံစံကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ gramophere record များကို ဖွံ့ဖြိုး ၍ ကျယ်ပြန့်ခဲ့သည်။ African American ဂီတပုံစံများမှ jazz နှင့် swing တို့ကို လူဖြူဂီတသမားများ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာတိုက်ခိုက်မှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
Rock and roll သည် rhythm and blues ထဲတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၀တွင် race ဂီတဟုခေါ်ပြီး ၁၉၅၀တွင် country ဂီတဟုခေါ်သည်။ အထူးသဖြင့် အရေးပါသော လွှမ်းမိုးမှုများမှာ jazz, blues, gospel, country နှင့် folk တို့ဖြစ်သည်။ ဟောပြောရေးသမားများက သူတို့၏ထိုပုံစံများကို စစ်ဆေးရာ၌ ကွဲပြားခဲ့ပြီး အလွန်အရေးပါခဲ့သည်။ လူဖြူဈေးကွက်အတွင်း African American Rhythm and Blues အတွက် ဂီတအသစ်ကို ဘွဲ့ဒီဂရီကို တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ (သို့) လူဖြူ၊လူမည်းတို့၏ မျိုးစပ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။
၁၉၃၀တွင် jazz နှင့် swing သည် မြို့တွင်းအခြေစိုက်အကတီးဝိုင်းနှင့် country swing လွှမ်းမိုးသည့် blues တို့ပါဝင်ခဲ့သည်။ လူဖြူပရိသတ်များအတွက် African American sound များကို လက်ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ jazz သီချင်းဥပမာနှင့်စန္ဒယားသမား Pete Johnson နှင့် Big Joe Turner rock and roll အစိတ်အပိုင်း၏ ၁၉၃၉ single Roll Em Dete တွင် rock and roll ၏ရှေ့ပြေးအဖြစ် မှတ်ယူခဲ့သည်။ ၁၉၄၀တွင် စူးရှသော horn များကို တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ စာသားနှင့် boogie woogie beats များကို ဂီတအတွက် jazz ကို အခြေစိုက်ခဲ့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက် ချက်ချင်းဆိုသလို ပရိသတ်များပေါ်တွင် ကန့်သတ်ချက်များနှင့်အတူ ကြီးမားသော jazz တီးဝိုင်းများ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာလျော့နည်းမှုနှင့် တီးဝိုင်းများဂစ်တာ၊ ဘေ့(စ်) နှင့် ဒရမ်များကို အစားထိုးခဲ့သည်။ တူညီသော ကာလအပိုင်းအခြားတွင် အထူးသဖြင့် West Coast နှင့် Midwest တွင် Jump-blues သည် ဂစ်တာ riff များ အရေးပါသောတီးလုံးများနှင့် ကျယ်လောင်သောစာသားများနှင့်ပုံဖော်ခဲ့သည်။ Hail Hail Rock n’ Roll, Keith Richards ရုပ်ရှင်တွင် Chuck Berry သည် သူ၏ rock and roll ကို ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့သည်။ jump blues two-note lead line ကို ပီယာနိုမှ electric guitar သို့ ပြောင်းရွေ့ခဲ့သည်။ ၎င်းကို rock ဂစ်တာဟု အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည်။ ထိုနည်းတူစွာ country boogie နှင့် Chicago electric blues များသည် အစိတ်အပိုင်းများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ rock and roll ၏ဝိသေသလက္ခဏာတွင် မြင်တွေ့ရသည်။ electric blues ၏ လှုံ့ဆော်မှုကြောင့် Chuck Berry သည် rock and roll သို့ ဆူညံသော ဂစ်တာအသံကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ တည်ဆောက်ခဲ့သော electric guitar သည် အလယ်ဗဟိုကျသည်။ lead guitar၏ ဒုတိယကော့ဒ်တီးခတ်ပုံ ဘေ့(စ်)နှင့် ဒရမ်ကိုအခြေခံ blues တီးဝိုင်းတီးခတ်ပုံကို သူ၏ rock တီးဝိုင်းကိုတီးခတ်ခြင်းကို အစားသွင်းခဲ့သည်။
Rock and Roll သည် နည်းပညာပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ electri guitar ၏ amplifier နှင့် microphone 45 rpm record တိုးတက်မှုပြီးနောက် သူတို့၏ဂီတကဲ့သို့ independent labels Altantic, Su နှင့် Chess ကဲ့သို့ radio ဌာနများမြင့်တက်လာမှုနှင့်အတူ စက်မှုဇုံမှတ်တမ်းတွင် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အမှန်တကယ်ဖြစ်ပြီး ချမ်းသာသော လူဖြူဆယ်ကျော်သက်များ ထိုဂီတကိုနားထောင်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ဆယ်ကျော်သက်များ ထိုဂီတကိုနားထောင်ခြင်းနှင့်ဆက်စပ်နေသည်။ ထူးခြားသောအမျိုးအစားအဖြစ် rock and roll အဖြစ်လက်ခံခဲ့ကြသည်။ rock and roll ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကြောင့် ဆင့်ကဲ့ဖြစ်စဉ်တိုးတက်မှုကြောင့် မည်သည့် single record မှ ပထမဆုံး rock and roll record အဖြစ်ပြတ်ပြတ်သားသားမသတ်မှတ်ခဲ့ပေ။ ပထမ rock and roll မှတ်တမ်း၏ ပြိုင်ဘက်ခေါင်းစဉ် အောက်တွင် Fats Domino (၁၉၄၉) ၏ The Fat Man၊ Sister Rosetta The Joint Tharpe ၏ String Happening Everydays (၁၉၄၄) Gorres Carter ၏ Rock A While (၁၉၄၉) Jimmy Prenston နှင့် သူ၏ the Joint (၁၉၄၉) နှင့် Bill Haley& His Comets ၏ပြန်ဆိုတေး Jackie Brenston ၏ Rocket 88နှင့် သူ၏ Delta Cats နှင့် ၁၉၅၁တွင် Sum Philip ၏ Sun Record တို့ပါဝင်သည်။ US တွင် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာရိုက်ခတ်များ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ Bill Haley ၏ Rock around the Clock မှတ်တမ်းကို ၁၉၅၄ ဧပြီတွင်မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး အရေးကြီးသော မိုင်တိုင်အဖြစ်အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ rock and roll အစိတ်အပိုင်းအဖြစ်ဆယ်စုနှစ်တွင် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။
အစောပိုင်း rock and roll တွင်ရိုက်ခတ်ခဲ့သော အနုပညာရှင်များမှာ Chuck Berry, Bo Diddley, Little Richard, Jerry Lee Lewis နှင့် Gene Vincent တို့ပါဝင်သည်။ Chuck Berry၏ ၁၉၇၅ classic Maybellene ထဲတွင် ထူးခြားချက်မှာ distorted electric guitar solo ကို valve amplifier ဖြင့် overtones များနှင့် ဖန်တီးထားသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ distortion ကို Joe Hill Louis, Guitar Slim, While Johnson တို့က အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၉၅၀တွင် power chord များကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ Bo Diddley သည် Bo Diddley beat ကို ပြိုင်ဘက်ကင်းသော electric guitar ပုံစံဖြင့် မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ African Afro – Cuban ဂီတတို့ လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။
ကျဆင်းခြင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]တချို့ ဟောပြောရေးသားသူများသည် ၁၉၅၀နှင့် ၁၉၆၀အစောပိုင်းတွင် rock and roll ကျဆင်းခဲ့သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ Buddy Holly, The Big Bopper နှင့် Ritche Valens လေယာဉ်ပျက်၍ သေဆုံးခြင်း၊ Elvis သည် United States Army (မတ်၁၉၅၈)မှ ထွက်ခွာခြင်း၊ Jerry Lee Lewis သည် သူ၏ ၁၃နှစ်တူကို လက်ထပ်ခြင်း၊ Chuck Berry (December ၁၉၅၉) ကိုဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် Payola ပျက်သုဉ်းခြင်းတို့နှင့်အတူ rock and roll အဆုံးသတ်လာခဲ့သည်။ တချို့ဂီတသမိုင်းရေးဆရာများသည် အသစ်ပြောင်းလဲသော ဖွံ့ဖြိုးမှုဆီသို့ ညွန်ပြပြီး ထိုကာလအပိုင်းအခြားတွင် rock and roll တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ Les Paul ကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခဲ့သော multitrack recording၊ electronic အသံတီထွင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲသူ Joe Meek နှင့် Wall of Sound ထုတ်လုပ်သူ Phil Spector တို့ပါဝင်ပြီး အသားအရေခွဲခြားမှုများနှင့် surf ဂီတ၊ garage rock နှင့် Twist Dance တိုးမြှင့်တက်လာခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် reverb-drenched guitar သည် surf rock ထဲတွင် ပါဝင်ပြီး American rock (၁၉၆၀) အကျော်ကြားဆုံးပုံစံတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။
ယဉ်ကျေးမှုအကျိုးသက်ရောက်ခြင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]Rock and Roll သည် ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံများ၊ဖက်ရှင်၊ သဘောထားများကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ဖြည့်စွက်ချက်အနေဖြင့် rock and roll သည် ပြည်သူ့အခွင့်အရေးရွေ့လျားမှုကို ကူညီထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် African-American နှင့် American ဆယ်ကျော်သက်များ ဂီတကို နှစ်သက်ခဲ့သည်။
များသောအစောပိုင်း rock and roll သီချင်းများသည် ကားများ၊ ကျောင်းများ၊ချိန်းတွေ့ခြင်းနှင့် clothing များ၏သတင်းများကို ဖဲ့ဝေခဲ့သည်။ rock and roll သီချင်းစာသားများသည် သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ နားထောင်သူများသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအတွေ့အကြုံများကို ဖြတ်သန်း ၍ ရှင်းလင်းပြောကြားသည်။ အကြောင်းအရာ ခေါင်းစဉ်များမှာ လိင်ဆက်ဆံမှုများကို rock and roll စာသားများထဲတွင် အစ၌ မလုပ်အပ်ဟု တားမြစ်ထားသည်။ ထိုဂီတပုံစံသည် နယ်နမိတ်များကို စတင်၍ ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။ ပြောပြစရာမရှိခဲ့သော ခံစားမှုများ ထိုစိတ်လှုပ်ရှားမှုများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ နိုးကြားမှုသည် American Youth ယဉ်ကျေးမှုတွင် နေရာယူခဲ့သည်။
ဆယ်ကျော်သက်ယဉ်ကျေးမှု
[ပြင်ဆင်ရန်]ကွဲပြားသော rock သမိုင်းရေးဆရာများသည် rock and roll သည် ယနေ့အုပ်စုသတ်မှတ်ရန် ပထမဆုံးဂီတအမျိုးအစားများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆယ်ကျော်သက်များကို အထီးကျန်နေချိန်တွင် ခံစားမှုအာရုံများကို ပေးခဲ့သည်။ Rock and Roll သည် ပထမ baby boomer မျိုးဆက်ကြားထဲတွင် ဆယ်ကျော်ယဉ်ကျေးမှုနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ဥစ္စာဓနကြွယ်ဝခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်နေသည်။ ထူးခြားသော ယဉ်ကျေးမှုငယ်များကဲ့သို့ rock and roll ကို မွေးစားခဲ့သည်။ American Bandstand ကဲ့သို့ မှတ်တမ်းများ jukeboxes နှင့် TV programs များကို မွေးစားထားသည်။ သို့သော် ရုပ်ရှင်၊အဝတ်အစား၊ ဆံပင်၊ ကားနှင့် မော်တော်ဆိုင်ကယ်နှင့် ထူးခြားသော ဘာသာများကိုချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ မိဘနှင့် လူငယ်ယဉ်ကျေးမှုများကြားထဲတွင် rock and roll ကို ဥပမာအဖြစ်ဖော်ပြပြီး နဂိုမျိုးရိုးဟောင်းမှ သက်ဆိုင်သော အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ သူသည် လူငယ်လူရွယ်များ ကျူးလွန်သောပြစ်မှုငယ်များနှင့် လူမူရေးတော်လှန်မှုများ အထူးသဖြင့် ထူးခြားသော လူမူရေးနှင့် လူမူရေးအုပ်စုကြောင့် rock and roll ယဉ်ကျေးမှုပမာဏကို ကြီးမားစေခဲ့သည်။
အမေရိက ဟာသစာအုပ်များကဲ့သို့ လူငယ်ယဉ်ကျေးမှုအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများကို လွဲပြောင်းပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ True Life Romance (၁၉၅၆)မှ There’s No Romance in Rock and Roll ထဲတွင် ပြောင်ပြောင်တင်းတင်းဖီဆန်သော rock and roll – loving boy သို့ ဗြိတိန်တွင် post – war များကိုကန့်သတ်ထားခဲ့သည်။ rock and roll ယဉ်ကျေးမှုသည် ကြိုတင်တည်ရှိခဲ့သော Teddy Boy လှုပ်ရှားမှုကို သံယောဇဉ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ကြီးမားသော မူရင်းမှ အလုပ်သမားလူတန်းစားနှင့် နောက်ဆုံးတွင် rocker များဆီသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ rock and roll တွင် ဆယ်ကျော်သက်ဈေးကွက်ဆီသို့ ကျော်ကြားသော ဂီတရှိလာခဲ့သည်။ မကြာခဏဆယ်ကျော်သက်ဖက်ရှင်များကို ကျင်းပခဲ့သည်။ Carl Perkins' Blue Suede Shoes (၁၉၅၆) သို့ Dion and the Belmonts A Teenager in Love (၁၉၆၀) တို့ကဲ့သို့ဖြစ်သည်။