သင်္ချာသစ်

သင်္ချာသစ် ဟူသော ဝေါဟာရမှာ ဒေသ၊ ကာလ အပေါ်မူတည်၍ အဓိပ္ပာယ် အနည်းငယ် ကွဲပြားနိုင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်နှင့် လွတ်လပ်ရေးရပြီး ခေတ်ဦးတွင် အခြေခံပညာကျောင်းများ၊ တက္ကသိုလ်များ၌ သင်္ချာသင်ကြားရာတွင် စဉ်းစားဆင်ခြင် အသစ်တီထွင်ခြင်းထက် ရှေးကတည်းက သင်ကြားခဲ့သည့် နည်းအတိုင်း အဖြေထွက်ရန် တွက်သည့် တွက်နည်း ကိုသာ အဓိကသင်ကြားခဲ့ပုံရပြီး၊ သင်္ချာဘာသာရပ်ပါ အကြောင်းအရာများ အနေဖြင့်လည်း သဘောတရားဆန်သည့် အစုသီအိုရီ၊ အက်ဆီယမ်နည်းကျ သက်သေပြချက် စသည်တို့ မပါဘဲ (သို့မဟုတ် အပေါ်ယံမျှသာ) သင်ကြားခဲ့ပုံရသည်။ နောက်ပိုင်း ပညာရေးစနစ် အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲလာချိန်တွင် သင်္ချာသင်ရိုးကိုလည်း ခေတ်မီစေရန် ပြုပြင်လာရာ ယခင် သင်္ချာသင်ရိုးပါ အကြောင်းအရာတို့အပြင် သဘောတရားဆန်သည့် သင်္ချာအကြောင်းအရာများကိုပါ ထည့်သွင်းလာခဲ့ရာ ယခု မျက်မှောက်ခေတ် သင်္ချာသင်ရိုးများ ဖြစ်တည်လာခဲ့သည်။ ထိုအခါ သင်ရိုးဟောင်းများတွင် မပါဘဲ သင်ရိုးသစ်တွင်မှ ပါဝင်လာသည့် အစုသီအိုရီ၊ သင်္ချာယုတ္တိဗေဒ၊ အက်ဆီယမ်နည်းကျ သက်သေပြချက် အစရှိသည့် သဘောတရာများကို သင်္ချာသစ်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲလာခဲ့သည်။ သင်ရိုးသစ်၏ သင်္ချာပညာရေးအရ သင်ပုံသင်နည်း အသစ်ကိုသာမကဘဲ သင်ရိုးသစ်ပါ အကြောင်းအရာများကိုပါ သင်္ချာသစ်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ မြန်မာပညာရေးတွင် သင်္ချာသစ်နှင့် မျက်မှောက်ခေတ်သင်္ချာ၊ အစုသီအိုရီ အခြေခံသင်္ချာ၊ အက်ဆီယမ်နည်းကျ သင်္ချာ စသည်တို့မှာ အဓိပ္ပာယ် ဖလှယ်၍ရသော ဆင်တူစကားလုံးများ (synonyms) ဖြစ်လာကြသည်။ တနည်းဆိုရလျှင် မြန်မာပြည်တွင် သင်္ချာသစ်ဟု ခေါ်ဝေါ်သော သင်္ချာမှာ ကမ္ဘာ့စံနှင့် ကြည့်ပါက အသစ်မဟုတ် (၎င်း သဘောတရားအများစုမှာ ၁၉ရာစုနှောင်းပိုင်းမှစ၍ ကမ္ဘာတွင်၊ အနည်းဆုံး အနောက်နိုင်ငံများတွင်၊ တွင်ကျယ်ပြီး) သော်ငြား မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် အသစ်ဖြစ်သောကြောင့် သင်္ချာသစ်ဟု ခေါ်သည်။ ထိုအခါ အစုသီအိုရီ၊ အက်ဆီယမ်နည်းကျ သင်္ချာ စသည်တို့ကို သင်္ချာသစ်ဟု မြန်မာပညာရေးလောက၌ ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။

အနောက်နိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ တွင် သင်္ချာသစ်ဟု ခေါ်သော အကြောင်းအရာမှာ ၁၉၆၀ ဝန်းကျင်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် အခြေခံပညာကျောင်းများ (အတန်းကျောင်းများ) သက်သက်တွင်သာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် သင်ရိုး အပြောင်းအလဲကိုသာ ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် အစုသီအိုရီ၊ အက်ဆီယမ်နည်းကျ သင်္ချာ အစရှိသည့် သင်္ချာသဘောများကို သင်္ချာသစ်ဟု ခေါ်လေ့မရှိဘဲ၊ အတန်းကျောင်း သင်ရိုးအပြောင်းအလဲဖြစ်စဉ်ကိုသာ သင်္ချာသစ် (new math) ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ၎င်း အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက လူ့သမိုင်းတွင် ပထမဆုံး စပွတ်နစ် ဂြိုဟ်တုကို လွှတ်တင်ခဲ့ပြီးနောက် ဆိုဗီယက် အင်ဂျင်နီယာများက အမေရိကန် အင်ဂျင်နီယာများထက် သင်္ချာပိုတော်သည်ဟူသည့် လူအများအမြင်ကြောင့် ၎င်းဆိုဗီယက် သင်္ချာပညာရေးကို လိုက်မီရန် ကြိုးစားသည့် အနေဖြင့် သင်္ချာသင်ရိုးကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် ကြိုးစားလာရာမှ စတင်သည်။ မိဘ၊ ဆရာများ၏ ဝေဖန်မှုကို အကြီးအကျယ်ခံရပြီးနောက်တွင် ၎င်း သင်္ချာသစ် ပညာရေးစမ်းသပ်မှု ကျဆုံးသည်ဟု အများက ခံယူပြီး ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များ ကုန်ဆုံးပြီးနောက်တွင် အတန်းကျောင်းအများစု၌ သင်္ချာသစ် သင်ရိုး မရှိတော့ပေ။

မြန်မာပြည်၏ သင်္ချာသစ်

သင်္ချာသစ်ဟူသည် တွေးခေါ်နည်းများကို လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်။ သင်္ချာဟောင်းဟူသည် တွက်ချက်နည်းများကို လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် သင်္ချာဟောင်းကို လေ့လာသူသည် တွက်ချက်တတ်ရန် လိုသကဲ့သို့ သင်္ချာသစ်ကို လေ့လာသူသည် စဉ်းစားတတ်ရန် လိုသည်။

အခြေခံ သင်္ချာတွင် ဂဏန်းသင်္ချာ၊ အက္ခရာသင်္ချာ၊ ဂျီဩမေတြီ ဟူ၍ရှိသည်။ ဤသင်္ချာဘာသာရပ် ခွဲသုံးခုတွင် ဂဏန်းသင်္ချာနှင့် အက္ခရာသင်္ချာတို့တွင် စဉ်းစားနည်း၊ တွေးခေါ်နည်းများ အသင့်အတင့် ပါဝင်သော်လည်း တွက်ချက်ခြင်းကိုသာ အဓိကထားသည်။ ဂျီဩမေတြီသည်သာလျှင် အတွေးခေါ်နှင့် ပတ်သက်၍ တော်တော်များများပါသည်။ ထို့ကြောင့် သင်္ချာသစ်နှင့် အနီးစပ်ဆုံးဘာသာရပ်မှာ ဂျီဩမေတြီဖြစ်သည်။ ဂျီဩမေတြီကို အပိုင်းသုံးပိုင်း ခွဲကြည့်နိုင်သည်။

1. သိပြီးသားဟု ယူဆထားသော အချက်များ။ ပုံစံ-အမှတ်၊ အကွာအဝေး၊ မျဉ်းဖြောင့် စသော ဝေါဟာရများကို အဓိပ္ပာယ်သိပြီးဟု ယူဆထားသည်။
2. အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက်များ။ အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက်ဟူသည် သိပြီးသားဖြစ်သော ဝေါဟာရများကို သုံးပြီး အခြားမသိသေးသော ဝေါဟာရများ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ ပုံစံ-တြိဂံဟူသည် မျဉ်းဖြောင့်သုံးခု အနားသုံးဖက်အဖြစ် တည်ရှိသော ပုံကိုခေါ်သည်၊
3. သီအိုရမ်များ။ သီအိုရမ်ဟူသည် အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက်များမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်များ ဖြစ်သည်။ ပုံစံ-"တြိဂံတစ်ခု၏ အတွင်းထောင့်များ ပေါင်းလဒ်သည် ၁၈ဝ ဒီဂရီဖြစ်သည်" ဟူသောအချက်သည် သီအိုရမ် တစ်ခုဖြစ်သည်။

သင်္ချာသစ်ဟူသည် ဂဏန်းသင်္ချာ၊ အက္ခရာသင်္ချာနှင့် အခြားသော သင်္ချာဘာသာခွဲများကို ဂျီဩမေတြီ နည်းတူ သိပြီးသားဟု ယူဆထားသော အချက်များ၊ အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက်များနှင့် သီအိုရမ်များဟူ၍ သုံးပိုင်းခွဲ၍ လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုသော် သင်္ချာသစ်ဟူသည် သင်္ချာဟောင်းတွင် ပါဝင်သည့် အကြောင်းအရာများကို အတွေးသစ်၊ အမြင်သစ်ဖြင့် ပြန်လည်လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်။ သင်္ချာသစ်တွင် အစုသီအိုရီသည် အဓိကဖြစ်သည်။ အလီသည် ဂဏန်းသင်္ချာ၏ အခြေခံဖြစ်သကဲ့သို့ အစုသီအိုရီသည်လည်း သင်္ချာသစ်၏ အခြေခံဖြစ်သည်။ အစုဟူသော ဝေါဟာရသည် သင်္ချာဝေါဟာရ သက်သက်မဟုတ်ပါ။ အစု သို့မဟုတ် အစုအဝေးဟူသည် အရာဝတ္ထုများ စုထားခြင်းကို ခေါ်သည်။ အစုသီအိုရီတွင် A,B,C,D, ........... စသည့် အင်္ဂလိပ် စာလုံးကြီးများသည် အစုများကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အစုထဲတွင်ပါဝင် သော အရာဝတ္ထုများကို { } ဟူသော တွန့်ကွင်းများထဲတွင် ထည့်သွင်းရေးပေးလေ့ရှိသည်။

• ပုံစံ A = {ဝင်းဦး, ဇော်လင်း, မာမာအေး} ဟုရေးထားခြင်း

အဓိပ္ပာယ်မှာ Aသည် ကွင်းထဲတွင် ပါဝင်သည့် အစုတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။

• B= {1, 3, 6, 7, 8}

ဟု ရေးထားခြင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ B သည် 1, 3, 6, 7, 8 ဟူသော ဂဏန်းများပါဝင်သည့် အစုတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်၊ ထိုနည်းတူစွာပင် P သည်မြန်မာနိုင်ငံရှိ မဲပေးနိုင်သော သူများအစုဟု ဆိုကြပါစို့။ ယင်းဝါကျကို သင်္ချာသစ်နည်းဖြင့်ရေးရလျှင် နှစ်နည်းရေးနိုင်သည်။ တစ်နည်းမှာ

• P = { ... }

ဟု ရေးပြီး ကွင်းထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မဲပေးနိုင်သော သူများ၏ အမည်အားလုံး ထည့်ရမည်။ ဤကဲ့သို့ ရေးရန် မလွယ်ကူသဖြင့် အောက်ဖော်ပြပါ နည်းစနစ်ကို သုံးရသည်။

• P = { x | x သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မဲပေးနိုင်သူများဖြစ်သည်။}

"P သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မဲပေးနိုင်သူများ ပါဝင်သော အစုဖြစ်သည်" ဟူသော ဝါကျကို ဤသင်္ကေတက ကိုယ်စားပြုသည်။ အစုသီအိုရီတွင် ခေါမအက္ခရတစ်ခုဖြစ်သော အက်စီလွန် $\in$ ဟူသော သင်္ကေတကို အမြဲတမ်းသုံးသည်။ ယင်းသင်္ကေတ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ အစုတွင် ပါဝင်သည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ပုံစံဆိုသော် A, B နှင့် P တို့သည်အထက် တွင်ဖော်ပြထားသည့် အဓိပ္ပာယ်ကို ဆောင်သည်ဆိုကြပါစို့။ ထိုအခါ ဝင်းဦး $\in$ A ဟု ရေးသား ဖော်ပြလျှင် ဝင်းဦးသည် A ဟူသော အစုထဲတွင် ပါဝင်သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ခင်မောင်ဝင်း $\in$ P ဟု ရေးသားဖော်ပြလျှင် ခင်မောင်ဝင်းသည် P ဟူသော အစုထဲတွင် ပါဝင်သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤသင်္ကေတကို ရိုးရိုးစာသားဖြင့် ပြန်ရေးလျှင် "ခင်မောင်ဝင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မဲပေးနိုင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည်" ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ သင်္ကေတများ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို ဖော်ပြခြင်းဖြင့် အစုသီအိုရီဟူသော ဘာသာရပ် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အစုသီအိုရီကိုအခြေခံ၍ သင်္ချာသစ် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

ကိုးကား

• စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ် (၁၉၇၈)
• "New Math"၊ English Wikipedia၊ February 1, 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး