ပြောင်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
Gaur
Male gaur in Anaimalai Hills
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း ပြင်ဆင်
လောက: Animalia
မျိုးပေါင်းစု: Chordata
မျိုးပေါင်း: Mammalia
မျိုးစဉ်: Artiodactyla
မျိုးရင်း: Bovidae
မျိုးရင်းသေး: Bovinae
မျိုးဇာတ်: Bovini
မျိုးစု: Bos
မျိုးစိတ်:
B. gaurus
ဒွိနာမ
Bos gaurus
(Smith, 1827)
Present range

ပြောင်အားအိန္ဒိယပြောင်ဟုလည်းခေါ်သည်။ တောင်အာရှနှင့်အရှေ့တောင်အာရှတွင် နေထိုင်ကျက်စားသည်။ ပြောင်သည် မြန်မာ့တောတွင်းနေ ဦးချိုပါသော တိရစ္ဆာန်များထဲတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ပြောင်သည် ကျွဲနှင့်များစွာတူသော်လည်း အကောင်ပိုကြီးသည်။ ပြောင်များကို စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့်ကချင်ပြည်နယ်ရှိ သစ်တောကြီးများတွင် မကြာခဏတွေ့နိုင်သည်။ ပြောင်သည် ကျွဲ၊နွားများကဲ့သို့ အိမ်တွင် မွေးမြူ၍မရနိုင်ပါ။ ပြောင်များအား ၁၉၈၈ ခုနှစ်မှစ၍ IUCN အနီရောင်စာရင်းတွင်ထိခိုက်လွယ်သူအဖြစ်စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြောင်ဦးရေသည်အများဆုံး ၂၁၀၀၀ ခန့်ရှိသည်။ ပြောင်များသည်နောက်ဆုံးမျိုးဆက်သုံးဆက်အတွင်း ၇၀% ကျော်ကျဆင်းခဲ့ပြီးသီရိလင်္ကာနှင့်ဖြစ်နိုင်ချေအများဆုံးမှာဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှဖြစ်သည်။ ကောင်းစွာကာကွယ်ထားသောဒေသများရှိ ပြောင်ဦးရေက​တော့တည်ငြိမ်ပြီးတိုးလာသည်။ ပြောင်သည်အကြီးဆုံး bovid ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဦးချိုများကြားမှနဖူး၌မြင့်မားသောခုံးခေါင်တစ်ခုနှင့်ခိုင်ခံ့စွာတည်ဆောက်ထားသော bovine ဖြစ်ပြီး ဦးခေါင်း၏အထက်ပိုင်း၌နက်ရှိုင်းသောအခေါင်းပေါက်ကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ နောက်ဘက်တွင်ထင်ရှားသောခေါင်းတစ်ခုရှိသည်။ နားရွက်များသည်အလွန်ကြီးမားသည်။ အရွယ်ရောက်ပြီးပြောင်ထီးများသည် အညိုရောင်၊ အလွန်သက်တမ်းရင့်သောပြောင်များသည် အနက်ရောင်ဘက်သို့ ပြောင်းလာသည်။ မျက်လုံးများအထက် ဦးခေါင်း၏ အထက်ပိုင်းသည် လည်ပင်းမှမီးခိုးရောင် (သို့) တစ်ခါတစ်ရံညစ်ပတ်ဖြူဖွေးနေသည်။ နှုတ်ခမ်းသည်အရောင်ဖျော့ပြီးခြေထောက်၏အောက်ပိုင်းသည်အဖြူရောင်သို့မဟုတ်အညိုရောင်ဖြစ်သည်။ ပြောင်များသည် အချို့ခြောက်သွေ့ပြီးပွင့်လင်းသောဒေသများတွင်အုပ်စုဖွဲ့၍အများဆုံး နေထိုင်သည်။ ပြောင်မြှီးသည် နွားများထက်ပိုတိုပြီးhocksအထိသာရောက်သည်။ ၎င်းတိုမှာ ပခုံးကနေကျောအလယ်အထိပြေးတဲ့ ထူးခြားတဲ့ခေါင်တစ်ခုရှိတယ်။ ပခုံးများသည်ဖင်ထက် ၁၂ စင်တီမီတာ (၄.၇ လက်မ) အထိမြင့်နိုင်သည်။ အမွေးသည်တိုသည်၊ ချောပြီးတောက်ပြောင်သည်။ ခွာများသည်ကျဉ်းပြီးညွှန်ပြသည်။ gaur သည်လည်ချောင်းနှင့်ရင်ဘတ်တွင်ထူးခြားသော dewlap မရှိပါ။ လိင်နှစ်မျိုးစလုံးတွင် ဦး ခေါင်းနှစ်ဖက်မှအထက်သို့ကွေးတက်သော ဦး ချိုများရှိသည်။ ဦးချိုများကြားတွင် နဖူးပေါ်တွင်မြင့်သော အခုံးခေါင်တစ်ခုရှိသည်။ သူတို့ရဲ့ခြေရင်းများမှာနွားတွေထက်ပိုပြင်းပြင်းထန်ထန်အမှတ်အသားပြုထားတဲ့ဘဲဥပုံဖြတ်ပိုင်းရှိသည်။ ဦး ချိုများသည် ခြေရင်း၌သေချာစွာချပ်ပြီး ၎င်းတို့၏အရှည်တစ်လျှောက်ပုံမှန်ကွေးနေပြီး ၎င်းတို့ကိုအတွင်းသို့ကွေးပြီးအနည်းငယ်နောက်သို့ဆုတ်သည်။ ကြီးမားသော bovid စံနှုန်းများနှင့်အညီအရွယ်အစားရှိသော ဦးချိုများသည်အရှည် ၆၀ မှ ၁၁၅ စင်တီမီတာ (၂၄ မှ ၄၅ လက်မ) ထိရှိသည်။ ပြောင်မသည် ​ပြောင်ထီးထက်အရောင်သိသိသာသာ ဖျော့သည်။ သူမ၏ ဦး ချိုများသည်ပိုမိုသေးသွယ်သည်။ ပြောင်များ၏ အချို့အရောင်သည် သူတို့၏အရှည်တစ်လျှောက်လုံး၌ အစိမ်းဖျော့ သို့မဟုတ် အဝါဖျော့ဖျော့အရိပ်အချို့ရှိသော်လည်း အများမှာအနက်ရောင်ဖြစ်သည်။ ချိုများသည်ကြီးထွားသည်။​ ပြောင်ငယ်များ ၏ချိုများသည်ချောမွေ့သည်။ gaur တွင် ဦး ခေါင်းနှင့်ကိုယ်အရှည် ၂၅၀ မှ ၃၃၀ စင်တီမီတာ (၈ ပေ ၂ လက်မမှ ၁၀ ပေ ၁၀ လက်မ) ရှိပြီးအမြီးရှည်သည် ၇၀ မှ ၁၀၅ စင်တီမီတာ (၂၈ မှ ၄၁ လက်မ) ရှည်လျားပြီး ၁၄၂ မှ ၂၂၀ စင်တီမီတာ (၄ ပေ) ရှိသည်။ ပခုံးတွင် ၈ လက်မမှ ၇ ပေ ၃ လက်မအမြင့်ရှိပြီးပျမ်းမျှအားဖြင့်အမျိုးသမီးများတွင် ၁၆၈ စင်တီမီတာ (၅ ပေ ၆ လက်မ) နှင့်အမျိုးသားများတွင် ၁၈၈ စင်တီမီတာ (၆ ပေ ၂ လက်မ) ခန့်ရှိသည်။ ၎င်း၏ပခုံးနောက်ဘက်ရှိကြွက်သားတောင့်တောင့်ထိပ်၌ပျမ်းမျှအရွယ်ရောက် ပြောင်ထီးသည်အရပ် ၂၀၀ စင်တီမီတာ (၆ ပေ ၇ လက်မ) အောက်သာ ရှိ၍ ၎င်း၏ပခုံးအနောက်ဘက်၌ လုံးပတ်သည်ပျမ်းမျှ ၂၇၇ စင်တီမီတာ (၉ ပေ ၁ လက်မ) ခန့်ရှိသည် ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်သည် အရွယ်ရောက်ပြီးအမများသည် ၄၄၀ မှ ၁၀၀၀ ကီလိုဂရမ် နှင့်အရွယ်ရောက်အထီးများတွင် ၅၈၈ မှ ၁၅၀၀ ကီလိုဂရမ် ရှိပြီး ယေဘူယျအားဖြင့်တိုင်းတာမှုများသည် အိန္ဒိယတွင်စစ်တမ်းကောက်ယူသော ပြောင်များမှ ဆင်းသက်လာသည်။ အိန္ဒိယ ပြောင်ထီးတစ်ကောင်သည် ပျမ်းမျှကီလိုဂရမ် ၁,၅၀၀ ခန့် နှင့်အမ ၁၃ကောင်၏ပျမ်းမျှအလေးချိန်မှာ ၇၀၀ ကီလိုဂရမ် ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် gaurs များ၏ပခုံးအမြင့်သည် ၁၆၅ မှ ၂၂၀ စင်တီမီတာ (၅ ပေ ၅ လက်မမှ ၇ ပေ ၃ လက်မ) ရှိပြီးအလေးချိန် ၁၅၀၀ ကီလိုဂရမ် အထိရှိသည်။


မှတ်စုများ[ပြင်ဆင်ရန်]

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. Duckworth, J. W. (2016). "Bos gaurus". IUCN Red List of Threatened Species 2016. IUCN.