ကာလဝမ်းရောဂါကာကွယ်ဆေး

ကာလဝမ်းရောဂါကာကွယ်ဆေး (အင်္ဂလိပ်: Cholera vaccine)သည် ကာလဝမ်းရောဂါကို ကာကွယ်ရာတွင် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသော ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။^[၁] ပထမ(၆)လအတွင်းတွင် (၈၅)ရာခိုင်နှုန်းခန့် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိပြီး ပထမတစ်နှစ်တွင် (၅၀-၆၀)ရာခိုင်နှုန်းခန့် ကာကွယ်မှုပေးနိုင်သည်။^[၁]^[၂]^[၃] (၂) နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် အကျိုးသက်ရောက်မှုမှာ (၅၀)ရာခိုင်နှုန်းအောက်သို့ ကျဆင်းသွားသည်။ လူထုတစ်ရပ်အတွင်းရှိ သိသာထင်ရှားသော လူဦးရေပမာဏကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးပြီး အုပ်စုလိုက်ခုခံအားရရှိခြင်း(herd immunity)ဖြင့်လည်း ၎င်းလူထုအတွင်းရှိ ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးသောလူများကိုပါ ကာကွယ်နိုင်သည်။ ကာလဝမ်းရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေရှိသူများတွင် ဤကာကွယ်ဆေးကို အခြားဆောင်ရွက်မှုများနှင့်ပေါင်းစပ်၍ အသုံးပြုသင့်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ အကြံပြုထားသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ဤကာကွယ်ဆေးကို သောက်ဆေးအနေဖြင့် (၂)ကြိမ် သို့မဟုတ် (၃)ကြိမ်သောက်သုံးရန် အကြံပြုထားသည်။^[၁] ထိုးဆေးအနေဖြင့် အချို့နိုင်ငံများတွင်သာ ရရှိနိုင်သည်။^[၂]^[၁]

သောက်ဆေး(၂)မျိုးရှိပြီး (၂)မျိုးလုံးမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် စိတ်ချရသည်။ ဗိုက်အနည်းငယ်နာခြင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းလျှောခြင်းတို့ဖြစ်တတ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေသူများနှင့် ကိုယ်ခံအားကျဆင်းနေသူများတွင် စိတ်ချစွာ သုံးစွဲနိုင်သည်။ ဤကာကွယ်ဆေးကို နိုင်ငံပေါင်း(၆၀)ကျော်တွင် အသုံးပြုရန် လိုင်စင်တင်ထားပြီးဖြစ်သည်။ ကာလဝမ်းရောဂါအဖြစ်များသောနိုင်ငံများတွင် ဤကာကွယ်ဆေးကို အသုံးပြုခြင်းသည် ကုန်ကျမှုနည်းပြီး အကျိုးသက်ရောက်မှုအများအပြားရှိသည်။^[၁]

ကာလဝမ်းရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်သည့် ပထမဆုံးဆေးကို (၁၈၀ဝ) ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းဆေးမှာ ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ပြုလုပ်သော ကာကွယ်ဆေးများထဲတွင် ပထမဆုံးကျယ်ပြန့်စွာသုံးခဲ့သော ကာကွယ်ဆေးဖြစ်သည်။^[၄] သောက်ဆေးအနေဖြင့် (၁၉၉၀) နှစ်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးစတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။^[၁] ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အခြေခံကျန်းမာရေးစနစ်အတွက် အဓိကလိုအပ်သောဆေးများထဲတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။^[၅] ကာလဝမ်းရောဂါကို ကာကွယ်ရန် (ဝ.၁-၄.ဝ) ဒေါ်လာခန့် ကုန်ကျသည်။^[၆]

ကိုးကား

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ ^၁.၄ ^၁.၅ "Cholera vaccines: WHO position paper." (Mar 26, 2010). Weekly epidemiological record 13 (85): 117-128. PMID 20349546.
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ Graves PM, Deeks JJ, Demicheli V, Jefferson T (2010). "Vaccines for preventing cholera: killed whole cell or other subunit vaccines (injected)". Cochrane Database Syst Rev (8): CD000974. doi:10.1002/14651858.CD000974.pub2. PMID 20687062.
↑ Sinclair D, Abba K, Zaman K, Qadri F, Graves PM (2011). "Oral vaccines for preventing cholera". Cochrane Database Syst Rev (3): CD008603. doi:10.1002/14651858.CD008603.pub2. PMID 21412922.
↑ Stanberry၊ Lawrence R. (2009)။ Vaccines for biodefense and emerging and neglected diseases (1 ed.)။ Amsterdam: Academic။ p. 870။ ISBN 9780080919027။
↑ WHO Model List of EssentialMedicines။ World Health Organization (October 2013)။ 22 April 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ "Post-licensure deployment of oral cholera vaccines: a systematic review." (1 December 2014). Bulletin of the World Health Organization 92 (12): 881–93. doi:10.2471/blt.14.139949. PMID 25552772.

[WHO2010-1] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ ^၁.၄ ^၁.၅ "Cholera vaccines: WHO position paper." (Mar 26, 2010). Weekly epidemiological record 13 (85): 117-128. PMID 20349546.

[pmid20687062-2] ၂.၀ ^၂.၁ Graves PM, Deeks JJ, Demicheli V, Jefferson T (2010). "Vaccines for preventing cholera: killed whole cell or other subunit vaccines (injected)". Cochrane Database Syst Rev (8): CD000974. doi:10.1002/14651858.CD000974.pub2. PMID 20687062.

[pmid21412922-3] Sinclair D, Abba K, Zaman K, Qadri F, Graves PM (2011). "Oral vaccines for preventing cholera". Cochrane Database Syst Rev (3): CD008603. doi:10.1002/14651858.CD008603.pub2. PMID 21412922.

[Vaccine2009-4] Stanberry၊ Lawrence R. (2009)။ Vaccines for biodefense and emerging and neglected diseases (1 ed.)။ Amsterdam: Academic။ p. 870။ ISBN 9780080919027။

[5] WHO Model List of EssentialMedicines။ World Health Organization (October 2013)။ 22 April 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[6] "Post-licensure deployment of oral cholera vaccines: a systematic review." (1 December 2014). Bulletin of the World Health Organization 92 (12): 881–93. doi:10.2471/blt.14.139949. PMID 25552772.

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]