ရှဲ (တူရိယာ)

	ရှဲ
	Illustration from the Gujin Tushu Jicheng (c. 1700–25)
တရုတ်	笙
Transcriptions
Standard Mandarin
Hanyu Pinyin	shēng
Hakka
Romanization	sen1
Yue: Cantonese
Yale Romanization	saang1, sang1
Southern Min
Hokkien POJ	seng
Middle Chinese
Middle Chinese	/ʃˠæŋ/
Old Chinese
Zhengzhang	/*sreŋ/

ရှဲ
	A late 19th-century sheng, housed in the Metropolitan Museum of Art.
သစ်သားလေမှုတ် တူရိယာ
အမျိုးအစား	Aerophone; Interruptive free aerophone; Free reed aerophone;
Hornbostel–Sachs classification	412.132; (Sets of free reeds)
ဆက်စပ် တူရိယာများ
	shō; khene; bawu; harmonica;

ရှဲ သည် ဒေါင်လိုက်ပိုက်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထား သည့် လွင့်မျောသည့် ကြိုးစပါသည့်တစ်ပင်တိုင် ကျူပင် တူရိယာမျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် တစ်ပြိုင်နက်အသံများစွာထွက်သည့် တူရိယာတစ်ခုဖြစ်ပြီး တစ်ကိုယ်တော်တူရိယာအဖြစ်လူကြိုက်များလာသည်။

သမိုင်းကြောင်း

တရုတ်တစ်ပင်တိုင် ကျူပင်လေမှုတ်တူရိယာ၏အမည်မှာ ဟီဖြစ်ပြီး ယုတူရိယာကို ဘီစီ ၁၄- ၁၂,ရာစုနှစ် အရိုးစာရေးသားချက်ကျမ်း၏ နောက်ပိုင်းထဲ၌ ရှဲအမျိုးအစားများအကြောင်း ဖော်ထုတ်ထားခဲ့ကြသည်။ "ရှဲ" အဆိုပါစကားလုံး၏ ပထမဦးဆုံးအသွင်အပြင်ကို ကဗျာအချို့၌ (အိုဒေးသ၏စာအုပ်) ဖော်ပြထားသည် ။ ဘီစီ ၇ ရာစုခုခေတ် ။ ဝါး သို့မဟုတ် သတ္တုကျူလုံးများဖြင့် အမျိုးမျိုးသော ဂေါ်ဖလေပူခန်းများ၊ အမျိုးမျိုးသောပိုက်များပါဝင်သည့် ရှေးဟောင်းကိရိယာများကို မျက်မှောက်ခေတ် ဟူဘေးပြည်နယ်ရှိ Marquis ယိ ၏ဂူ (ဘီစီ ၄၃၃ ခန့်) ၏ သင်္ချိုင်း နှင့် ဟူနန်ပြည်နယ်ရှိ (ဘီစီ၂ရာစုခေတ်) မာဝင်ဒူအီဟန်သင်္ချိုင်း များတွင်တွေ့ရှိခဲ့သည် ။

ရိုးရာ ရှဲတူရိယာ

တရုတ်မြောက်ပိုင်းထုံးတမ်းစဉ်လာဂီတ၊ kunqu နှင့် Jiangnan sizhu ensembles များတွင်အသုံးပြုခဲ့သည့်ရိုးရာ sheng ( iny 笙, pinyin : chuántǒngshēng ) သည်ယေဘုယျအားဖြင့်ပိုက် ၁၇ ခုရှိသော်လည်း ၁၃ သို့မဟုတ် ၁၄ သံသာရှိသောပိုက်များရှိသည်။ ၎င်း၏စကေးမှာအဓိကအားဖြင့် diatonic ဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် Jiangnan sizhu တွင်အသုံးပြုသော ၁၇- ပိုက် (၄ ခုအသံတိတ်အလှဆင်သည့်ပိုက်များဖြစ်သည်) ညှိသည်။

$\relative c'' { a b c cis d e fis g a b cis d}$

^[၁] ၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင်တရုတ်ပြည်တွင်ဂီတ တေးသံများ တိုးပွားလာသည်နှင့်အမျှရှန်သည်၎င်း၏ကျယ်ပြန့်မှုနှင့်အသံပမာဏကိုပြောင်းလဲရန်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ Guoyue sheng တွင်၎င်း၏ပိုက် ၁၇ ခုလုံးတွင်ကျူပင်များတပ်ဆင်ထားပြီး၊ ထို့နောက်ပိုက်အရေအတွက်မှာ ၂၁ အထိတိုးလာပြီးအသံကိုပိုမိုကျယ်ပြန့်စေရန်ဝါးပိုက်များနှင့်သတ္တုပြွန်များကိုတွဲထားသည်။ အခြားအပြောင်းအလဲနှိပ်ပါ Sheng ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဖြစ်ခဲ့သည်။

$\relative c' { d e fis g a b c cis d e f fis g gis a b c cis d e fis}$

ယနေ့ခေတ်တွင်ရိုးရာ sheng သည်တစ်ကိုယ်တော် repertoire အတွက်သာအသုံးပြုသည်။ ၄ င်းတို့သည်အပြည့်အ ၀ chromatic မဟုတ်သောကြောင့် (အချို့သောနည်းစနစ်များ - glissandi ကဲ့သို့သောရိုးရာ sheng တွင်သာရရှိနိုင်သည်) ။ သံစုံတီးဝိုင်း setting တွင် key sheng များသည် chromatic အပြည့်အ ၀ ရရှိရန်ပိုမိုနှစ်သက်လေ့ရှိသည်။ မှတ်သားထိုက်သည်မှာခေတ်သစ်ရိုးရာရိုးတံများ၌လွယ်ကူစွာကိုင်တွယ်နိုင်ရန်သော့အချို့နှင့်ပါလာသည်။ အပြည့်အဝ chromatic ရိုးရာ shengs လည်းရှိပါတယ်။ ၎င်းတို့သည်ရိုးရာ sheng ကဲ့သို့လက်ချောင်းများကိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသောကြောင့်၎င်းအားရိုးရာ sheng ဟူသောစောင်ဝေါဟာရအားဖြင့်လူသိများသည်။ ထို့အပြင်ရိုးရာ sheng များသည်များသောအားဖြင့်ကစားသောအခါသူ၏လက်၌ကိုင်ထားလေ့ရှိပြီး ၃၇ ကျူလုံးအပြည့်အ ၀ chromatic ရိုးရာ sheng သည်ရှည်လျားသောဖျော်ဖြေမှုများအတွက်အလွန်လေးလွန်းလေ့ရှိသည်။

ရှဲတီးမှုတ်စရာပုံစံအသစ်

ကျူပင်ပေါက် ၂၄ခုမှ ၂၆ခု တစ်ဆက်တည်းပါသည့် ရှဲများသည် ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း ထိုကဲ့သို့ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိ ပုံစံသစ်များတွင် ကျူလး ၃၂ မှ ၃၈ အထိရှိသည်။ ဆောပရန်နို၊ အာတို၊ တေနော နှင့် ဘက်စ် စသည်တို့ကိုအဓိကဖွဲ့စည်းထားသော ကီးရှဲသည် လေးခုရှိသည်။ အားလုံးသည်သူတို့အကွာအဝေညီမျှ၍ တစ်လျှောက်လုံး တစ်ဆက်တည်း ဖြစ်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည်သူတို့၏ရိုးရာတီးမှုတ်ပုံများနှင့် ကွဲပြားခြားနားစွာဒီဇိုင်းပုံစံပြောင်းလဲထားခြင်းကြောင့် လက်ချောင်းများမပါဘဲပြောင်းလဲမှုများကိုရနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည်ဂီတပညာရှင်၏ပေါင်ပေါ်၌ တီးမှုတ်နေစဉ်သို့မဟုတ်ရပ်တည်ချက်တွင်ထားလေ့ရှိသည်ဟူသောအချက်နှင့်၎င်းတို့၏ရိုးရာတီးမှုတ်ပုံများနှင့်ကွဲပြားခြားနားသည်။

အာလ်တိုရှဲ ( 中音笙, Pinyin Zhōngyīn Sheng) 5 မှ C3 ၏ အာလ်တို အကွာအဝေးနဲ့ 36-ကျူပင်ပေါက် ၃၆ခုရှိသည့် ရှဲတူရိယာဖြစ်သည်။ ထိုတူရိယာသည် ဆောပရန်နို ရှဲတူရိယာအောက် ကျုပင်ပေါက် ၅ခုလျော့နည်းသည်။၄ င်းတို့တွင်နောက်ထပ်အနက်ရောင်ခလုတ် ၁၂ ခုပါ ၀ င်သည်။ ၎င်းသည်အောက်တိုဘာအမျိုးမျိုးတွင်တူညီသောမှတ်စုနှင့်သက်ဆိုင်သောပိုက် ၃ လုံးလုံးကိုဖွင့်နိုင်သည် (ဥပမာ -“ C” အနက်ရောင်ကိုနှိပ်ခြင်းဖြင့်မှတ်စုများ C3, C4 နှင့် C5 ကိုတစ်ပြိုင်တည်းမြည်စေသည်။ ၎င်းသည်အဓိကအားဖြင့် treble (octave down) နှင့် alto clefs (၂ ဝ ၁ ဝပြည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းများ၌ဖြစ်လေ့မရှိသော်လည်း၊ အထူးသဖြင့် စင်ကာပူတရုတ်သံစုံတီးဝိုင်းသည် Alble Sheng ရမှတ်များကိုထရီဘယ်လ်၌တွေ့ရှိရန်ဆုံးဖြတ်ခြင်း) ကိုအသုံးပြုသည်။ Alto အမျိုးအစားများသည် Soprano Sheng ထက်အနည်းငယ်ပိုမိုသော metallic sound ထက်ပိုမိုနူးညံ့သော timbre ရှိသည်။ ဒေသတွင်းကွဲပြားခြားနားမှုများကိုသတိပြုသင့်သည် - နိုင်ငံများစွာတွင် C3 မှ B5 အထိ Alto Sheng များရှိကြသော်လည်းအချို့ဒေသဆိုင်ရာမူကွဲများသည် G2 မှ F # 5 (ဆိုလိုသည်မှာ Tenor Sheng ၏အကွာအဝေး) ရှိသည်။

ယု (လေမှုတ်တူရိယာ)
တရုတ်ဂီတ
Saenghwang
Shō
ရိုးရာတရုတ်ဂီတတူရိယာ
Lusheng
Mangtong
လှိုင်

မှတ်စုများ

↑ Witzleben, J. Lawrence (1995).
↑ 《笙聲不息》 (in zh-TW) (2018-05-28)။

ကိုးကားချက်များ

Alan R. Thrasher၊ Sheng ဆောင်းပါး၊ Grove ဂီတအွန်လိုင်း၊ အောက်စ်ဖို့ဂီတအွန်လိုင်း။

ပြင်ပလင့်များ

Chisholm၊ Hugh, ed. (1911)။ "Cheng" ။ Encyclopædia Britannica (11th ed.)။ Cambridge University Press။ Cite has empty unknown parameters: |HIDE_PARAMETER15=၊ |HIDE_PARAMETER13=၊ |HIDE_PARAMETER14c=၊ |HIDE_PARAMETER14=၊ |HIDE_PARAMETER9=၊ |HIDE_PARAMETER3=၊ |HIDE_PARAMETER1=၊ |HIDE_PARAMETER4=၊ |HIDE_PARAMETER2=၊ |HIDE_PARAMETER8=၊ |HIDE_PARAMETER20=၊ |HIDE_PARAMETER5=၊ |HIDE_PARAMETER7=၊ |HIDE_PARAMETER10=၊ |separator=၊ |HIDE_PARAMETER14b=၊ |HIDE_PARAMETER6=၊ |HIDE_PARAMETER11=, နှင့် |HIDE_PARAMETER12= (အကူအညီ)
Sheng - ပိုးလမ်းမစီမံကိန်းမှ တရုတ်ခံတွင်းကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ
The Free Free-Reed, Inc. ဂန္ထဝင်ဂီတတွင်အခမဲ့ရိဒ်တူရိယာများ၏သမိုင်း
YouTube ဗွီဒီယို - မာစတာဆန်ကစားသမား Hu Tianquan (胡天泉) ၏အိမ်သို့အလည်အပတ် - အပိုင်း ၁၊ အပိုင်း ၂၊ အပိုင်း ၃

[1] Witzleben, J. Lawrence (1995).

[2] 《笙聲不息》 (in zh-TW) (2018-05-28)။

[၁]

[၂]