နံ့သာနီ

Pterocarpus santalinus
in Talakona forest, in Chittoor District of Andhra Pradesh, India.
ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး အဆင့်အတန်း
မျိုးသုဉ်းရန် အန္တရာယ်ရှိ  (IUCN 3.1)
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း
လောက:	Plantae
Clade:	Angiosperms
Clade:	Eudicots
Clade:	Rosids
မျိုးစဉ်:	Fabales
မျိုးရင်း:	Fabaceae
မျိုးရင်းသေး:	Faboideae
မျိုးဇာတ်:	Dalbergieae
မျိုးစု:	Pterocarpus
မျိုးစိတ်:	P. santalinus
ဒွိနာမ
Pterocarpus santalinus L.f.
Synonyms
Lingoum santalinum (L.f.) Kuntze

နံ့သာနီ (အင်္ဂလိပ်: Red sandalwood) (Pterocarpus santalinus) သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ပေါက်ရောက်သော အပင်မျိုးစိတ်တခုဖြစ်သည်။ အပင်သည် ယင်း၏သစ်သားအနီရောင်ကြောင့် တန်ဖိုးရှိသည်။ နံ့သာနီပင်သည် ၈ မီတာ (၂၆ ပေ) အထိရှည်ကာ လုံးပတ် ၅၀ မှ ၁၅၀ စင်တီမီတာအထိ ကြီးထွားနိုင်သည်။ အပင်ငယ်ရွယ်စဉ်တွင် ကြီးထွားနှုန်းမြန်ပြီး ၃ နှစ်အတွင်း ၅ မီတာ (၁၆ ပေ) အထိ ရောက်ရှိနိုင်သည်။ နှင်းဒဏ်ကို မခံနိုင်သောအပင်ဖြစ်ပြီး အပူချိန် အနှုတ် ၁ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်တွင် အပင်သေဆုံးသည်။

စန္ဒကူးသစ်သည် Santalum ရှိသစ်ပင်များမှ သစ်သားအမျိုးအစားဖြစ်သည်။ သစ်အမျိုးအစားများသည် လေးလံသော၊ အဝါရောင်နှင့် အစင်းကြောင်းများပါရှိသော ဤ အမျိးအစားများဝည် အခြားရနံ့ရှိသောသစ်သားများနှင့်မတူဘဲ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ရနံ့ကို ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာအောင် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ စန္ဒကူးဆီ ကို ဤအပင်မှ အသုံးပြုရန်အတွက် ထုတ်ယူသည်။ စန္ဒကူးပင်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဈေးအကြီးဆုံးသစ်များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် မကြာခဏ ညွှန်းဆိုလေ့ရှိသည်။ သစ်သားနှင့်ဆီ နှစ်မျိုးလုံးသည် ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက တန်ဖိုးကြီးမားသည့် ထူးခြားသောရနံ့ကို ထုတ်ပေးသည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ဤကြီးထွားမှုနှေးကွေးသောသစ်ပင်မျိုးစိတ်အချို့သည် ယခင်က အလွန်အကျွံသစ်ထုတ်ယူ ခြင်းကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။