မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

သုခေါဒယပြည်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
(သောက္ကတဲ မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)

သု‌ခေါဒယ သို့မဟုတ် သောက္ကတဲ(ထိုင်း: ราชอาณาจักรสุโขทัย; ရာဇအာဏာစကြသုခေါဒယပါဠိ: Sukhodaya; သုခေါဒယ)သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစောပိုင်း ကာလ တိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ ၁၂၃၈ခုနှစ်မှ ၁၄၃၈ခုနှစ်အထိ တည်ရှိခဲ့သည်။ မြို့တော်ဟောင်းမှာ လက်ရှိမြို့၏ ၁၂ကီလိုမီတာအကွာတွင် တည်ရှိသည်။

၁၃၀၀CEခန့်က သုခေါဒယပြည် အပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှ ပြည်ထောင်များ

သမိုင်းကြောင်း

[ပြင်ဆင်ရန်]

လဝေါပြည်ထောင်မှ လွတ်မြောက်ခြင်း

[ပြင်ဆင်ရန်]
သုခေါဒယ အနီးရှိ ဝတ်ဖရာပိုင်လွမ်ဘုရားကျောင်း
Seated Buddha in "Maravijaya", second half of century (Sukhothai).[] The Walters Art Museum.

၁၃ရာစုမတိုင်ခင် သုခေါဒယမှာ ခမာအင်ပါယာ လာဗိုနိုင်ငံလက်အောက်ရှိကုန်သွယ်ရေးမြို့ဖြစ်သည်။ တိုင်လူမျိုးများသည် စော့ဗရယာ ချိုင့်ဝှမ်းဒေသ အထက်ပိုင်းသို့ အပြောင်းများလာသည်။

သမိုင်းပညာရှင်အချို့က သုခေါဒယ၏ခမာအင်ပါယာမှခွဲထွက်ခြင်းကို ၁၁၈၀အစောပိုင်းမှစခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် မွန်လူမျိုးများကခမာလက်အောက်မှခွဲထွက်နိုင်ခဲ့သည်။၁၂၃၉တွင် မွန်တို့၏လက်ထဲမှ ဖိုးခွန်ညီအစ်ကို၂ယောက်မှသိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။ ညီအစ်ကို၂ယောက်မှအစ်ကိုမှသုခေါဒယကိုအုပ်ချုပ်ကာ ဖရာရောင်းမင်းဆက်စတင်ခဲ့သည်။၁၂၅၇ခုနှစ်အထိ သုခေါဒယပြည်မှာ ကျောက်ဖယားချိုင့်ဝှမ်းအထက်ပိုင်းအထိဖြစ်သည်။

ထိုင်းသမိုင်းပညာရှင်များက သုခေါဒယပြည် တည်ထောင်မှုမှာ ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံစတင်တည်ထောင်ခြင်းဟု သတ်မှတ်ကြသည်။

Wat Saphan Hin, Sukhothai Historical Park
Phra Achana, Wat Si Chum, Sukhothai Historical Park

Expansions under Ramkahaeng

[ပြင်ဆင်ရန်]

ဖိုးခွန်ပန့်မိုင်း (Pho Khun Ban Muang) နှင့် သူ၏ အစ်ကို ရမ်းခမ်းဟဲန် (Ram Khamhaeng) တို့သည် သောက္ကတဲနိုင်ငံတော် ကို တိုးချဲ့ကြသည်။ ထိုသို့တိုးချဲ့ရေးအပိုင်းတွင်သမိုင်းပညာရှင်များအကြားအငြင်းပွားမှုများလည်းရှိသည်။ အနောက်ဘက်တွင် ရမ်းခမ်းဟဲန် မှာပုဂံအင်ပါယာလက်အောက်မှလွတ်ရန်ကြံနေသော ဝါရီရူးခေါင်းဆောင်သည့်မွန်တို့ကိုအကူအညီပေးကာ မွန်တို့မှာ မုတ္တမတွင်နိုင်ငံထူထောင်နိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းမှ ပဲခူးသို့ပြောင်းသွားသည်။ သီရိသနန်ဟန်မှဘုန်းတော်ကြီးများကြောင့် သောက္ကတဲတွင်ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။၁၂၈၃တွင် ထိုင်းအက္ခရာများကိုတီထွင်ခဲ့သည်။

ဩဇာကျဆင်းလားခြင်းနှင့်အယုဓျာလက်အောက်ကျရောက်ခြင်း

[ပြင်ဆင်ရန်]

ဆူခိုထိုင်း၏ဩဇာတိုတောင်းလာခဲ့သည်။ ရမ်းခမ်းဟဲန် နတ်ရွာစံပြီးနောက် သောက္ကတဲနယ်မြေများပြိုကွဲခဲ့သည်။ သူ၏သားတော် လော့ထိုင်းနန်းတက်လာသည်။ ထိုအတောအတွင်း ၁၃၇၈တွင် အယုဓျာဘုရင် တာမာရာချာ ၂ မှ ကျူးကျော်လာရောက်ရှိလာပြီးသောက္ကတဲကို ယင်း၏ဩဇာအောက်သွတ်သွင်းလိုက်သည်။

သုခေါဒယနှင့် မြန်မာပြည်

[ပြင်ဆင်ရန်]

သုခေါဒယ (သောက္ကတဲ)သည် ထိုင်းနိုင်ငံဟူ၍ ဖြစ်လာမည့် မြေပေါ်တွင် ရှမ်းတို့၏ ပထမဆုံးမြို့ပြနိုင်ငံဖြစ်သည်။ မွန်ဂိုတို့ကြောင့် နန်ချောင်နိုင်ငံပျက်စီးပြီးနောက် ရှမ်းတို့သည် တောင်ဘက်သို့အလုံးအရင်းဖြင့်ဆုတ်ခွာလာခဲ့သည်။ ရှိရင်းစွဲ ပရပထုံ၊ ဟရိဘုဉ္ဇ၊ ဒွာရာဝတီစသည့်မွန်မြို့ပြနိုင်ငံများကိုတိုက်ခိုက်သိမ်းယူပြီး သုခေါဒယ၊ ဇင်းမယ်(လန်နာ)စသည့်နိုင်ငံများကိုထူထောင်ကြသည်။ မဂဒူးအမည်ရှိ သုခေါဒယမင်း၏ သားမက်ဖြစ်သူ မွန်-ရှမ်းကပြားတစ်ယောက်သည် ဟံသာဝတီနိုင်ငံကိုထူထောင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပုဂံနိုင်ငံတော် ပျက်စီးပြီးနောက် အင်းဝရှမ်းများနှင့်ဟံသာဝတီမွန်များအနှစ် ၄၀ စစ်ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် သုခေါဒယသည်အင်အားတောင့်တင်းခဲ့သည်။ သုခေါဒယမှ ရှမ်းတို့သည် ဟံသာဝတီကိုမကြာခဏလာရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင်ထပ်မံပေါ်ထွန်းလာသော အယုဒ္ဓယက ပိုမို အင်အားကြီးမားလာပြီး သုခေါဒယကို သိမ်းယူခဲ့သဖြင့် သုခေါဒယခေတ် ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။

Sukhothai royal temple, replica in Muang Boran

ကိုးကား

[ပြင်ဆင်ရန်]
တမ်းပလိတ်:S-royalhouse
ယခင်က
en:Lavo Kingdom
Ruling Dynasty of the
Kingdom of Sukhothai

1238-1583
ဆက်ခံသူ
en:Ayutthaya Kingdom