မင်းကွန်းဇေတဝန်ဆရာတော်
မင်းကွန်းဆရာတော်(မြန်မာ ၁၂၃ဝ-၁၃၁၆)[ပြင်ဆင်ရန်]
မင်းကွန်းဇေတဝန် ဆရာတော် ဘုရားကြီးသည် စစ်ကိုင်းမြို့မြောက်ဘက်၊ မြန်မာတာ ၅ တိုင် (၁ဝ မိုင်) မျှဝေးသော မင်းကွန်းအနောက်ရှိ ကံကြီးကုန်းရွာ၌ အဖဦးညို၊ အမိဒေါ်ပိုင်တို့မှ သက္ကရာဇ် ၁၂၃ဝ ပြည့်နှစ် တပို့တွဲလဆန်း ၅ ရက် စနေနေ့ ညနေ ၆ နာရီ၊ (၁၈၆၉) ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (၁၆)ရက်နေ့ အချိန်တွင် ဖွားမြင်သည်။ ငယ်မည် မောင်သာဗျော်ဖြစ်၍ သားချင်းလေးယောက်အနက် တစ်ဦးတည်းသော ဒုတိယသားဖြစ်သည်။
အသက် ၈ နှစ်အရွယ်တွင် ကန်ကြီးကုန်းရွာ စော်ကဲကျောင်း ဆရာတော်ကြီးထံအပ်နှံ၍ ပညာသင်ကြားသည်။ ပညာဉာဏ် ထူးချွန်သည့်အလျောက် ကျောင်းသားဘဝ၌ပင် အခြေခံ ကျမ်းစာအဖြာဖြာတို့ကို သင်ကြားတတ်မြောက်သည်။ ၁၄ နှစ်အရွယ်တွင် စော်ကဲကျောင်းဆရာတော်ကို ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ သာမဏေ ပြုသည်။ သာမဏေဘွဲ့ ရှင်နာရဒဖြစ်သည်။ သာမဏေဝါ ၄ ဝါ အရလောက်တွင် ဝိနည်း ၅ ကျမ်း ပြီးဆုံးအောင်မြင်သည်။ ဤသို့ စာဝါများကိုသင်ကြားနေစဉ် အဖ ဦးညို ကွယ်လွန်ခဲ့၏။ နောက် ၇ လခန့်အကွာတွင် အမိ ဒေါ်ပိုင်လည်း ကွယ်လွန်ခဲ့ပြန်၏။ ထိုကြောင့် ရှင်နာရဒသည် ၁၇ နှစ် အရွယ်တွင် လူထွက်၍ နှမ၊ အစ်မများနှင့်အတူ လုပ်ကိုင်စားသောက်နေလေသည်။
အသက် ၂ဝ ပြည့်တွင် မန်ကျည်းစု တောရကျောင်း ဦးလက္ခဏကို ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ ရဟန်းပြုသည်။ ရဟန်းဘွဲ့ ရှင်နာရဒပင်ဖြစ်သည်။ ဦးလက္ခဏထံ၌ ကျမ်းဂန် စာပေများကို အပြီးတိုင် လေ့လာသင်ယူပြီးနောက် မင်းကွန်းတောင်ပေါ်ကြီးကျောင်းတိုက် ၃ ဂိုဏ်းချုပ် ဆရာတော် ဦးရာဇိန္ဒထံ၌လည်းကောင်း၊ မန္တလေးမြို့ မိုးကောင်းတိုက်၌ လည်းကောင်း၊ ဒက္ခိဏဝန်ကျောင်းတိုက်၌လည်းကောင်း၊ မြတောင်ကျောင်းတိုက်၌လည်းကောင်း ပညာသင်ကြားသည်။ ထိုမှတစ်ဖန် ရွှေတောင်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်း ဆရာတော်ထံ၌ သီတင်းသုံးပြီးနောက် ဆရာတော် ဦးရာဇိန္ဒ သို့ ပြန်လာနေထိုင်ကာ သာသနာအကျိုးကို ဆောင်ရွက်သည်။
ပဉ္စင်းငယ်ဘဝနှင့် ၆ ဝါရသောအခါ တစ်ဖန် လူဝတ်လဲကာ ရဟန်းဘဝမှ သက်ခဲ့ပြန်သည်။ လူ့ဘဝ၌ တစ်နှစ်ကျော်ကြာခဲ့ပြီးနောက် ဆရာတော် ဦးရာဇိန္ဒကိုပင် ဥပဇ္ဈာယ်ပြုကာ ရဟန်းပြန်တက်၍ စာပေပရိယတ္တိများကို သင်ကြားသည်။ ထိုနောက် လက်ပံတန်းမြို့သို့ကြွ၍ စာဝါများပို့ချခဲ့ရာမှ တစ်ဝါမျှ အကြာတွင် မင်းကွန်းအလယ်တောရ ဆရာတော်ထံ ခိုဝင်ဆည်းကပ်ကာ ပဋိပတ်လမ်းစဉ်များကို နည်းခံ၍ နေထိုင်သည်။ သက်တော် ၃၇ နှစ်အရွယ်မှစ၍ ၃ နှစ်တိုင်တိုင် ပဋိပတ်လုပ်ငန်းများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကြိုးစားခဲ့လေသည်။ သက်တော် ၄ဝ တွင် မြို့လှသို့ကြွ၍ ပဋိပတ်လုပ်ငန်းများ တိုးတက်ရန် ဟောပြောဆုံးမတော်မူ၏။ ထိုမှ သထုံမြို့သို့ ကြွ၍ မင်းကွန်း ဇေတဝန်ကျောင်းကို တည်ထောင်ကာ သီတင်းသုံးတော် မူသည်။ သထုံမြို့တွင် ၁ဝ နှစ်ကျော်မျှနေပြီးနောက် မူလမင်းကွန်းဂူလေးချောင်သို့ ပြန်ကြွတော်မူပြန်သည်။ တစ်ဖန် မူလမင်းကွန်းမှ သထုံမြို့သို့ တပည့်ရဟန်းတော်များ၏ ပင့်လျှောက်ချက်အရ ကြွရောက်လာပြီးလျှင် အသက်ထက်ဆုံး သီတင်းသုံးတော်မူကာ တရားဓမ္မ ဟောပြောတော်မူသည်။
သက္ကရာဇ် ၁၃၁၆ ခုနှစ် တပေါင်းလဆုတ် ၁ဝ ရက်၊ (၁၉၅၅)ခုနှစ်၊ မတ်လ(၈)ရက်နေ့ သက်တော် ၈၆ ခုနှစ်တွင် ပျံလွန်တော်မူသည်။ ဆရာတော်ကြီးသည် တရားဓမ္မများ ဟောပြောတော် မူရုံမျှမက ကျမ်းများလည်း ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ကျမ်းပေါင်း (၂၃)ကျမ်း ရေးသား ပြုစုတော်မူခဲ့သည်။
ပြုစုတော်မူခဲ့သော ကျမ်းများ[ပြင်ဆင်ရန်]
- ပေဋကောပဒေသအဋ္ဌကထာပါဌ်။
- ပေဋကောပဒေသ နိသျ ပထမတွဲ၊ ဒုတိယတွဲ၊ တတိယတွဲ။
- သဇ္ဇေတာဝိဓိ ဝိဿဇ္ဇနာ။
- အာရှာဝိဓိ ဝိဿဇ္ဇနာ။
- ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာ နိသျသစ်။
- တောလေးဆယ်ဖွင့်။
- မိလိန္ဒပဉှာအဋ္ဌကထာပါဌ်။
- နိဗ္ဗာနကထာ (စကားပြေ)
- နိဗ္ဗာန်လမ်းညွှန် ဒေသနာ။
- နိဗ္ဗာန် စာတမ်း။
- သတိပဋ္ဌာနစာတမ်း။
- သတိပစ္စယေခေါဝိနိစ္ဆယသမူဟ။
- ကထိနဝိနိစ္ဆယ(စကားပြေ)။
- ကထိန်နိသျ။
- ဖလ သမာပတ်။
- မဟာ သဠာယတနသုတ် နိသျ။
- မူလ ပရိယာယသုတ် နိသျ။
- ပါဒါပါဒရဟ ဝိနိစ္ဆယ။
- ပဋိညာတ ကရဏ ဝိနိစ္ဆယ။
- သိမ်ခဏ်း။
- ဝိပဿနာ ဉာဏ်စဉ်ကျမ်းကြီး။
- အနုသယ ဆိုင်ရာ။
- အတိရိတ်ပြုပုံ အဆုံးအဖြတ်တို့ ဖြစ်သည်။
မင်းကွန်းဆရာတော်ကို မြို့လှဘုန်းကြီးဟူ၍ လည်းကောင်း၊ မူလမင်းကွန်း ဇေတဝန်ဆရာတော် ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်၍ တပည့်တပန်း တို့က ရဟန္တာအရှင်မြတ်ဟု သမုတ်ကြသည်။[၁]
ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)