ခင်မမမျိုး

ဒေါ်ခင်မမမျိုး
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန (အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ) ဒုဝန်ကြီး
တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲ
တာဝန် စတင် ၂၆ ဩဂုတ် ၂၀၂၁
ခန့်အပ်သူ	CRPH
သမ္မတ	ဝင်းမြင့်
ဒုတိယ သမ္မတ	ဒူဝါလရှီးလ
အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ ကာကွယ်ရေးဒုဝန်ကြီး
တာဝန်သက်တမ်း ၁၆ ဧပြီ ၂၀၂၁ – ၂၅ ဩဂုတ် ၂၀၂၁
ခန့်အပ်သူ	CRPH
သမ္မတ	ဝင်းမြင့်
ဒုတိယ သမ္မတ	ဒူဝါလရှီးလ
ကိုယ်ရေး အချက်အလက်များ
မွေးဖွား	တောင်ကြီးမြို့နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်
လူမျိုး	ရှမ်း
မိခင်ကျောင်း	B.A (Hons) International Studies M.A (Economics) MSc in Strategic Studies MRes Political Research from University of Aberdeen
အလုပ်အကိုင်	နိုင်ငံရေးသမား
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်	nugmyanmar.org

ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် မြန်မာ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦး ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့ (NUG)၏ စီးပွာရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီး အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူ ဖြစ်သည်။ သူမသည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ်လည်း တာဝန်ယူခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီက သူမအား အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်ခင်မမမျိုးအား စီးပွာရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီး အဖြစ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီက ပြောင်းရွှေ့ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုနှင့် ကျား၊ မ တန်းတူညီမျှရေး အရေးကြီးသည်ကို ထောက်ခံထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။

ငယ်ဘဝ

ဒေါ်ခင်မမမျိုးကို ၁၉၇၉-ခုနှစ်တွင် ရှမ်းပြည်နယ်၊ တောင်ကြီးမြို့၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။

ကျောင်းသူဘဝဖြတ်သန်းမှုနှင့် ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်းကာလ

အထက (၄) တောင်ကြီးတွင် သူငယ်တန်းကျောင်းစတက်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဩဂူတ်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် တောင်ကြီးမြို့လုံးကျွတ် သပိတ်စတင်ခဲ့၍ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် သပိတ်မှောက်လူထုနှင့်အတူ လမ်းလျှောက်လိုက်ပါခဲ့သည်။ ရှစ်လေးလုံး အရေးအခင်းတလျှောက် ဖြန့်ဝေသော စာရွက်စာတမ်းများ ရရှိဖတ်ရှုခဲ့ရာမှ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများလုပ်ရန် ပိုမိုအားသန်လာခဲ့သည်။

တက္ကသိုလ်ကျောင်းသူဘဝဖြတ်သန်းမူ

တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းစာမေးပွဲအောင်ပြီး ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ British Council နှင့် အမေရိကန်စင်တာတို့မှတဆင့် နိုင်ငံရေးစာအုပ်များ လေ့လာခဲ့သည်။

၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် မန္တလေးဆေးတက္ကသိုလ်သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ပုဏ္ဏရိပ်စာပေဝိုင်းတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့မှုနှင့် နိုင်ငံရေးလုပ်ဆောင်မှုများကြောင့် ထိုအချိန်မှစကာ ထောက်လှမ်းရေးက စောင့်ကြည့်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံရေးမလုပ်ရန် ထောက်လှမ်းရေးက လက်မှတ်ထိုးခိုင်းခဲ့ပြီး အခြားကျောင်းတက်ရန် ခွင့်ပြုမည်ဟု ကမ်းလှမ်းချက်ကို လက်ခံခဲ့ရာမှ စိတ်ပါဝင်စားရာ နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးဘာသာရပ် (IR) ကျောင်းဝင်ခွင့် မရခဲ့သလို ဆေးကျောင်းမှလည်း ထွက်ခဲ့ရာမှ ပြန်လည်တက်ရောက်ခွင့် မရတော့ပေ။

အင်္ဂလန်သွားရန်ကြိုးစားသည့်ကာလနှင့် အင်္ဂလန်မှာ နေစဉ် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု

ကျောင်းဝင်ခွင့်မရသဖြင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များထံဆက်သွယ်ကာ တောခိုရန်စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ပြည်ပထွက်ခွာရန် ကြိုးစားခဲ့ရာမှ အင်္ဂလန်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ University of Aberdeen တွင် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးပညာ ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူးဘွဲ့ BA (Hons) International Studies၊ ဘောဂဗေဒမဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (MA Economic)၊ မဟာဗျူဟာ လေ့လာရေးပညာ မဟာသိပ္ပံဘွဲ့ (MSc in Strategic Studies)၊ နိုင်ငံရေးသုတေသန မဟာသုတေသနဘွဲ့ (MRes Political Research) များကို လေ့လာဆည်းပူးခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် ဗြိတိန်နိုင်ငံ၊ University of Cambridge Local Examinations Syndicate မှ စီးပွားရေး စီမံခန့်ခွဲမှု အဆင့်မြင့်ဒီပလိုမာ (Advanced Diploma in Business Administration)၊ National Computing Centre မှ သတင်းအချက်အလက်နှင့် နည်းပညာဒီပလိုမာ (Information and Technology)၊ Open University မှ အစိုးရနှင့်နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဒီပလိုမာ (Government and Politics) နှင့် စုံစမ်းထောက်လှမ်းခြင်းသတင်းပညာဒီပလိုမာ (Investigative Journalism, ASEST-UK) တို့ကိုလည်း လေ့လာဆည်းပူးခဲ့သည်။

ကျောင်းတက်နေစဉ်အတွင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် ဆက်လက် ပါဝင်ခဲ့သည်။ အင်္ဂလန်အခြေစိုက် ဒီမိုကရေစီမဟာမိတ်များအဖွဲ့ချုပ်(ဒမဖ)တွင် မီဒီယာနှင့် Campaign ဒါရိုက်တာအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ပြည်တွင်းထဲကို ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာမှု

ဦးသိန်းစိန်အစိုးရတက်ပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပရောက် ပညာရှင်တွေကို ဖိတ်ခေါ်ချိန်တွင် ပြည်တွင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးသိပ္ပံကျောင်း၊ နှင့် မြန်မာ့ ကျား/ မ ရေးရာသိပ္ပံတို့ကို တည် ထောင်ခဲ့သည်။

၂၀၁၄-၁၅ ခုနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် (NCA) ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများ ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး (ABSDF)၏ ဖိတ်ခေါ်မှုကြောင့် လုံခြုံရေးနှင့်ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ မူကြမ်းရေးဆွဲရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမူပူးတွဲကော်မတီ (UPDJC) က ကြီးမှူးကျင်းပသော ပထမ အကြိမ် ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံနှင့် ၂၁ ရာစုပင်လုံတို့မှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများ ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး(ABSDF) ၏ အဆိုပြုချက်ဖြင့် ပါဝင်သင့်ပါဝင်ထိုက်သူအနေဖြင့် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ရရှိခဲ့သောဘွဲ့များ

• (နိုင်ငံတကာလေ့လာရေး- ဝိဇ္ဖာဘွဲ့ (BA)၊
• Aberdeen တက္ကသိုလ်မှ ဘောဂဗေဒ (နိုင်ငံရေးဘောဂဗေဒ) မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (MA)၊ မဟာဗျူဟာ လေ့လာရေး မဟာသိပ္ဗံဘွဲ့ (MSc Strategic Studies)၊
• နိုင်ငံရေးသုတေသန (မဟာသုတေသနဘွဲ့)
• အင်္ဂလန်နိုင်ငံတက္ကသိုလ်များမှ စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှု၊ အိုင်တီ (သတင်းနည်းပညာ)၊ အစိုးရနှင့် နိုင်ငံရေး၊ သတင်းစာပညာဘာသာရပ်များတွင် ဒီပလိုမာ လက်မှတ်များရရှိခဲ့သည်။
• Cambridge တက္ကသိုလ် လုပ်ငန်းရှင်များအစီအစဉ်၏ ကျောင်းသားဟောင်းတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပဋိပက္ခလေ့လာရေးစင်တာ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးခေါင်းဆောင်မှု အဖွဲ့ဝင် တဦးလည်း ဖြစ်သည်။

ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် University of Cambridge Enterprisers Program၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ အခြေစိုက် Center for Peace and Conflict Studies (CPCS) မှ Peace Leadership Program တို့တွင်လည်း Fellow အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ယခုလက်ရှိတွင် ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် ပါရဂူဘွဲ့အတွက် အဖွဲ့အစည်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဘာသာရပ်အထူးပြုဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ Assumption University တွင် လေ့လာသင်ယူလျက်ရှိသည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် မြန်မာဖွံ့ဖြိုးမှုအဖွဲ့အစည်း၏ သုတေသနဌာန၊ စီမံကိန်းနှင့် လေ့ကျင့်ရေးဌာနများ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

၎င်းအပြင် ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် Myanmar Institute of Gender Studies (MIGS) နှင့် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးသိပ္ပံ Myanmar Institute of Peace and Security Studies (MIPSS) တို့တွင်လည်း Technical Advisor အဖြစ်တာဝန်ယူထားသည်။ သူမသည် ၎င်းအဖွဲ့အစည်းနှစ်ခု အပါအဝင် Myanmar Institute of Politics and Public Policy တို့၏ စတင်တည်ထောင်သူ၊ အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာအဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများ (Civil Society Organization)၊ အစိုးရမဟုတ်သော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ (International Non-government Organizations)၊ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများ (International Organizations) တွင်လည်း သင်တန်းဆရာ၊ သင်တန်းအကြံပေး၊ သုတေသနအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး နှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍ (Women, Peace and Security) ၊ ကျား၊မ ရေးရာကဏ္ဍ၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးကဏ္ဍ၊ ဒီမိုကရေစီ၊ ဖက်ဒရယ်စနစ် နှင့် နိုင်ငံတော်အဆင့်စီးပွားရေး စီမံခန့်ခွဲ့မှုကဏ္ဍတို့တွင် ကျွမ်းကျင်သူအဖြစ် စီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် သုတေသန စာတမ်းများကို University of Oxford, University of Birmingham, London School of Economics and Political Science (LSE), Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), Doha Forum, University of Yangon တို့တွင် ကျင်းပခဲ့သော ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ညီလာခံများတွင် တက်ရောက်ဖတ်ကြားခဲ့သည်။ အခြားညီလာခံများ၊ ဖိုရမ်များ၊ အဆင့်မြင့်နှီးနှော ဖလှယ်ပွဲများတွင်လည်း ဦးဆောင်ဆွေးနွေးသူအဖြစ် အကြိမ်များစွာပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ သုတေသနပြုလုပ်ရန်အထူးစိတ်ဝင်စားသည့် ကဏ္ဍများမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေး (Peace and Conflict Studies) ၊ ငြိမ်းချမ်းသောစီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု (Peace Economics)၊ ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍစီးပွားရေး (Economics of Defense and Security)၊ မြို့ပြနှင့် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးကဏ္ဍ (Regional and Urban Economics)၊ သဘာဝ သယံဇာတများနှင့် ပတ်ဝန်းကျင် စီးပွားရေးကဏ္ဍ (Natural Resources and Environmental Economics) နှင့် ကျား၊မရေးရာနှင့် လူထုအတွင်း ပူးပေါင်းပါဝင်ခြင်း ကဏ္ဍအပါအဝင် ကျား၊မရေးရာနှင့်ဆက်စပ်နေသော ကဏ္ဍ (Cross-cutting issues of Gender and Social Inclusion) တို့ ဖြစ်ကြသည်။

ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် Burmese Democratic Movement Association ၏ Coordinator အဖြစ် ၂ဝဝ၃ ခုနှစ် မှ ၂ဝဝ၄ အထိ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၂ဝဝ၄ခုနှစ်မှ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်အတွင်း Democratic Federation of Burmaတွင် Media and Campaigns Director အဖြစ်လည်းကောင်း၊ Free Burma Federation တွင် ပူးတွဲအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး ၂ဝဝ၈ခုနှစ်မှ ၂၀၁၂ခုနှစ်အထိ တာဝန်ယူခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် မြန်မာနိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ် (၂၀၁၆-၂၀၂၀) တွင် ပါဝင်သင့်ပါဝင်ထိုက်သူတစ်ဦးအနေနှင့် လည်းကောင်း၊ ပူးတွဲစောင့်ကြည့် လေ့လာရေးကော်မတီ-တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များအဖွဲ့ (Joint Monitoring Committee-EAOs) ၏ နည်းပညာ အကြံပေးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲပူးတွဲကော်မတီ- တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များအဖွဲ့ (Union Peace Dialogue Joint Committee-EAOs) ၏ လုံခြုံရေးကဏ္ဍ အကြံပေး အဖြစ်လည်းကောင်း ပါဝင်ကူညီခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစတင်၍ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံတွင် လုံခြုံရေးကဏ္ဍနှင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ပါဝင်တက်ရောက် ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် Myanmar Land Core Group ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ၂၀၁၆ ခုနှစ် မှ ၂၀၁၉ခုနှစ် အထိထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ရရှိခဲ့သော ဆုတံဆိပ်များ

၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်အခြေစိုက် Citizen of Burma Organization က ဒေါ်ခင်မမမျိုး ၏ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးနှင့်လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုလုပ်ငန်းများတွင် တက်ကြွစွာပါဝင်ကြိုးပမ်းခဲ့မှုအတွက် Special Award ကို ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

စာပေရေးသားခြင်း

ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် (၁၉၉၃) ခုနှစ်တွင် တို့ကျောင်းသားစာစောင်ပါကဗျာဖြင့် စာပေလောကသို့ စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့ကာ ဝတ္ထုတို၊ ဆောင်းပါးများ ရေးသားခဲ့သည်။ Burma Digest Journal တွင် အယ်ဒီတာ အဖြစ်ဆောင်ရွက် ခဲ့ပြီး Freedom Journal of Burma တွင် အယ်ဒီတာချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် China and Indian Ocean: Strategic Interests in the 21st Century (2010)၊ Poverty Reduction (2013), Women and Politics (2013)၊ War, Conflicts and Peace Article Series (2014)၊ Gender and Politics (2014)၊ Politics, State and Sovereignty (2017)၊ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲပြီး ဟန်ချက်ညီသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ စာတမ်းများ (၂၀၂၀) စာအုပ်များ ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။