ဆွန္နီမွတ်စလင်(မ်)

ဆွန်နီမွတ်စလင် (အင်္ဂလိပ်: Sunni) များသည် ကမ္ဘာ့မွတ်စလင်လူဦးရေ၏ 85-90% ခန့်ပါဝင်သော အစ္စလာမ်သာသနာ၏ အကြီးဆုံးဌာနခွဲဖြစ်သည်။  "ဆွန်နီ" ဟူသော စကားလုံးသည် အာရဗီစကားလုံး "ဆူနဟ်" မှ ဆင်းသက်လာပြီး "ရိုးရာ" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။  ဆွန်နီမွတ်စလင်များသည် ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်နှင့် ဟဒီးစ်တော် (နဗီတမန်တော် မုဟမ္မဒ်၏ နှုတ်ကပတ်တော်များနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ) သည် အစ္စလာမ့်ဥပဒေနှင့် လမ်းညွှန်မှု၏ အဓိကအရင်းအမြစ်နှစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။  ၎င်းတို့သည် အစောပိုင်း မူဆလင်အသိုက်အဝန်း (ijma) နှင့် တူညီသော (qiyas) တို့၏ သဘောဆန္ဒကို လိုက်နာကြပြီး ပြဿနာအသစ်များအတွက် တရားဝင် စီရင်ထုံးများကို ရယူကြသည်။

ဆွန်နီမွတ်စလင်များသည် အစ္စလာမ်၏ မဏ္ဍိုင်ကြီးငါးရပ်ကို ယုံကြည်ကြသည်။

Shahadah - အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်မှတစ်ပါး အခြားမည်သည့်ဘုရားမျှမရှိဟု ယုံကြည်ခြင်း နှင့် မုဟမ္မဒ်သည် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏တမန် တော်ဖြစ်သည် ။

Salat- မက္ကာရှိ ကဘကို တစ်နေ့ငါးကြိမ် ဆုတောင်းပါ။

ရမ်ဇာန်လ၏ ဥပုသ်လတွင် မိုးလင်းမှ နေဝင်ရီတရော ဥပုသ်။

Zakat: ဆင်းရဲနွမ်းပါးသူများကို အလှူဒါနပြုခြင်း။

ဟဂ်ျ- ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ငွေကြေးတတ်နိုင်သူများအတွက် တစ်သက်တွင် အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ် မက္ကာသို့ ဘုရားဖူးသွားပါ။

ဆွန်နီ မွတ်စ်လင်မ် များ သည်လည်း ယုံကြည်ခြင်း ပုဒ်မ ခြောက်ခု ကို ယုံကြည် သည် ။

အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားကို ယုံကြည်ပါ။

ကောင်းကင်တမန်များကို ယုံကြည်ခြင်း။

အာဒံ၊ နောဧ၊ အာဗြဟံ၊ မောရှေ၊ ယေရှုနှင့် မုဟမ္မဒ် အပါအဝင် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ ရစူလ်တမန်တော်မြတ်(ဆွ)အား ယုံကြည်ပါ။

တိုရာ၊ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် ကုရ်အာန်ကျမ်းများအပါအဝင် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ ထင်ရှားပေါ်လွင်သော စာအုပ်များကို ယုံကြည်ပါ။

တရားစီရင်ရာနေ့၌ ယုံကြည်ခြင်း။

ကြိုတင်ယုံကြည်မှု။

ဆွန်နီမွတ်စလင်များကို တွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ အဓိကကျောင်းလေးခု သို့မဟုတ် mazhabs ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။

ဟာနဖီ- Imam Abu Hanifah (CE 699-767) မှ တည်ထောင်ခဲ့သော အကြီးဆုံးသော တွေးခေါ်မှုကျောင်း။

မာလီကီ- Imam Malik ibn Anas (711-795 CE) မှ တည်ထောင်ခဲ့သော ဒုတိယအကြီးဆုံး တွေးခေါ်မှုကျောင်း။

Shafi'i - Imam Muhammad Ibn Idris ash-Shafi'i (767-820 CE) မှ တည်ထောင်ခဲ့သော တတိယအကြီးဆုံး တွေးခေါ်မှုကျောင်း။

ဟန်ဘာလီ- Imam Ahmad Ibn Hanbal (780-855 CE) မှ တည်ထောင်ခဲ့သော စတုတ္ထအကြီးဆုံး တွေးခေါ်မှုကျောင်း။

တွေးခေါ်မှုကျောင်းတစ်ခုစီတွင် ကုရ်အာန်နှင့် ဟဒီးစ်တော်၏ တရားစီရင်ထုံးများနှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ သီးသန့်ရှိကြသည်။  သို့သော် တွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ စာသင်ကျောင်း လေးခုစလုံးသည် အစ္စလာမ်၏ အခြေခံမူများကို သဘောတူကြသည်။

ဆွန်နီမွတ်စလင်များသည် သိပ္ပံ၊ သင်္ချာ၊ ဆေးပညာ၊ ဒဿနိကဗေဒနှင့် အနုပညာအပါအဝင် နယ်ပယ်များစွာတွင် ကမ္ဘာကို သိသာထင်ရှားသော ပံ့ပိုးကူညီမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။  ကိုလိုနီဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုနှင့် ပြည်သူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုများကဲ့သို့သော လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများစွာ၏ ရှေ့တန်းမှလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

ဆွန်နီမွတ်ဆလင်များသည် အလွှာပေါင်းစုံမှ ကွဲပြားသော လူမျိုးစုများဖြစ်သည်။  ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ တူညီသော ယုံကြည်ချက်များနှင့် အစ္စလာမ်၏ သွန်သင်ချက်များကို လိုက်နာရန် ကတိကဝတ်များဖြင့် စည်းလုံးကြသည်။