ဂျောန်လစ်ပ်

ဂျောန်လစ်ပ်
အက္ခရာဖလှယ်ခြင်းများ
ဟန်ဂုလ်：	벙거지· 전립· 병립
ဟန်ဂျာ：	none· 戰笠· 兵笠
RRအက္ခရာဖလှယ်ခြင်း：	beonggeoji· jeonnip· byeongnip
MRအက္ခရာဖလှယ်ခြင်း：	bŏnggeoji· chonnip· byŏngnip

ဂျိုဆွန်းခေတ်တွင် ဦးထုပ်သည် ယောကျာ်းများအတွက် အပြင်သွားရာတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အသုံးအဆောင်ဖြစ်သည်။^[၁] သာမန်လူတန်းစားမှစ၍ မျိုးရိုးမြင့်မြတ်သူများနှင့် ပညာသင်များအထိ အမျိုးသားအားလုံးနီးပါး ဦးထုပ်ဝတ်ဆင်ကြရသည်။^[၂] ထို့ကြောင့် ဦးထုပ်ကို ယောက်ျားများ၏ ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်ကြသည်။^[၁] ဦးထုပ်ဝတ်ဆင်ခြင်းသည် ၎င်းတို့အတွက် လူနေမှုအဆင့်အတန်းကို ဖော်ပြခြင်းနှင့် ကွန်ဖြူးရှပ်ဆိုင်ရာ တန်ဖိုးကို ပုံရိပ်ထင်စေခြင်း ဖြစ်သည်။ ဦးထုပ်ဝတ်ဆင်ခြင်းသည် ယောကျာ်းလော မိန်းမလော၊ အမျိုးအနွယ်မြင့် ပညာသင်များလောစိုက်ကွင်းတွင် အလုပ်လုပ်သော သာမန်လူတန်းစားများလော ကွဲပြားစွာလည်း သိစေသည်။^[၂]

ဂျောန်လစ်ပ် (ဟန်းဂု: 전립, eng: jeollip) သည် သိုးမွှေးနှင့် ဒေါင်းအမွှေးတို့ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဂျိုဆွန်းခေတ်တွင် ရာထူးမြင့် စစ်အရာရှိများ ဝတ်ဆင်သည့် ရိုးရာဦးထုပ်တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။

ဂျော်န်လစ်ပ်ကို အဓိကအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုဖြစ်သည့် အဆောင်းနှင့် နှုတ်ခမ်းတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းသည်။ အဆောင်းသည်ဦးထုပ်၏ အရှည်ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ၎င်းသည် ဝိုင်းဝန်း၍ ပြောင်းပြန်လှန်ထားသော ဇလုံတစ်ခုနှင့် အသွင်သဏ္ဌာန် ဆင်တူသည်။ နှုတ်ခမ်းသည် ထုစက်ဝန်းသဏ္ဌာန်ရှိ၍ ရာထူးအဆင့်အတန်းနိမ့်သူများ ဆောင်းသည့်ရိုးရာဦးထုပ်နှင့် ဆင်တူသည်။ ^[၃]

ဂျော်န်လစ်ပ်ကို မိုးနှင်းကာကွယ်ရန်^[၁] အရည်အသွေးမြင့် သိုးမွှေးနှင့် ဒေါင်းအမြီးမွှေးဖြင့် ပြုလုပ်သော ပန်းဖွားအမြိတ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းသည်။ ဦးထုပ်၏ အလယ်ဗဟိုတွင် ငဟစ်ဖြူငှက်သဏ္ဏာန် ပြုလုပ်ထားသော ကျောက်စိမ်းတုံးဖြင့် အလှဆင်သည်။ ဦးထုတ်နှုတ်ခမ်းတွင် အပြာရင့်ရောင် ပိုးခြည်ကို မုန့်ကြိုးလိမ်သဏ္ဌာန် လိမ်၍ ပယင်းပုတီးစေ့များဖြင့် ပြုလုပ်သော ကြိုးကို ဦးထုပ်အောက်ခြေတွင် တွယ်ဆက်သည်။ ရာထူးနိမ့်သော စစ်အရာရှိများသည် ဘောန်င်ဂေါဂျီ (kr: 벙거지, eng: beonggeoji) နှင့် ဘောန်င်ထယ်ဂျီ (kr: 벙태지, eng: beongtaeji) ဟုခေါ်သော မူကွဲဂျောန်လစ်ပ် အမျိုးအစားကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။^[၃] ဘောင်န်ဂေါဂျီကို ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ အနောက်မြောက်ဘက်ခြမ်းမှစ၍ ရန်ဘန် (kr: 양반) အထက်တန်းလွှာများ၏ အစေခံများက စတင်ဝတ်ဆင်ခဲ့ကြသည်။ နောင်တွင် နိုင်ငံအနှံ့ ဘောင်န်ဂေါဂျီဝတ်ဆင်ခြင်း ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ^[၄] ၎င်းဦးထုပ်များသည် အမည်းရောင်ဖြစ်၍ အခြားတန်ဆာဆင်ခြင်းများ မပါဝင်ပါ။^[၅] ဂျောန်လစ်ပ်သည် စစ်တပ်စုံညီဝတ်စုံ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ^[၃]

ဂျောန်လစ်ပ်ကို ဂျိုဆွန်းခေတ်အလယ်ပိုင်းတွင် စစ်တပ်အတွင်း၌ တွင်ကျယ်စွာဝတ်ဆင်ကြသည်။ အင်မ်ဂျင်စစ်ပွဲ (임진왜란) နှင့် ဂျောင်းမျိုဟိုရန်(정묘호란) အပြီးတွင် ဂျောန်လစ်ပ်ကို တပ်မတော်အရာရှိများက တပ်မတော် တူညီဝတ်စုံတွင် ထည့်သွင်းဝတ်ဆင်ခဲ့ကြသည်။အနီရောင်ဂျောန်လစ်ပ်နှင့် ဝါးဂျောန်လစ်ပ်တို့ကိုလည်းပြုလုပ်၍ တန်ဖိုးကြီးဝတ်စုံများဝတ်ရာတွင် အတူတကွ ဝတ်ဆင်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ ဝတ်ဆင်ခြင်းသည် အငြင်းပွားဖွယ်ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ဂျိုဆွန်းခေတ်ကုန်သည်အထိ စစ်တပ်စုံညီဝတ်စုံတွင်ရော ရှင်ဘုရင်တိုင်းခန်းလှည့်လည်သည့်အခါတွင်ရော ဝတ်ဆင်ခဲ့ကြသည်။ ^[၅]

ဂျောန်လစ်ပ်ကို နုန်းဂက် (kr: 농악, eng: nongak) ဟုခေါ်သော ဖျော်ဖြေရေးတွင်လည်း ဝတ်ဆင်ကြသည်။ နုန်းဂက်သည် လူစုလိုက်ဘုရားဝတ်ပြုခြင်းနှင့် ကျေးလက် ဖျော်ဖြေမှုများမှ တစ်ဆင့်ဆင်းသက်လာရာမှ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ၏ ကိုယ်စားပြုဖျော်ဖြေရေးဖြစ်လာသော ထင်ရှားသည့် ပြဇာတ်ဂီတ ဖြစ်သည်။ နုန်းဂတ်ဖျော်ဖြေရာတွင်ပြင်းထန်စွာ တီးခတ်ရသော တေးဂီတအဖွဲ့နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ လေမှုတ်တူရိယာများ၊ အင်အားပြချီတက်ခြင်း၊ ကခုန်ခြင်း၊ ပြဇာတ်နှင့် ဆပ်ကပ်ပြသခြင်းများလည်း ပါဝင်သည်။ နုန်းဂက်ဖျော်ဖြေခြင်းကို နတ်ဘုရားများအား နှစ်သိမ့်ခြင်း၊ မကောင်းဆိုးရွားများကို နှင်ထုတ်ခြင်း၊ သီးနှံထွက်တိုးမှု ကောင်းမွန်စေခြင်း စသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် နွေဦးရာသီတွင်ကျင်းပသည်။ ဆောင်းဦးရာသီပွဲတော်များနှင့် လူထုစီမံကိန်းများအတွက် ရန်ပုံငွေကောက်ခံပွဲများတွင်လည်း နုန်းဂက်ဖျော်ဖြေကြသည်။^[၆] ဤဖျော်ဖြေမှုတွင် ဝတ်ဆင်သော ဂျောန်လစ်ပ်ကို ယခင်က တိရစ္ဆာန်အမွှေးများဖြင့် ပြုလုပ်ကြသည်။ ယခုအခါတွင်ကော်ထူထူသုတ်ထားသော ငွေစက္ကူဖြင့် ဦးထုပ်အဆောင်းနှင့် နှုတ်ခမ်းကို ပြုလုပ်၍ အပေါ်မှ ပိတ်စဖြင့်ထပ်အုပ်ကာ ပြုလုပ်သည်။ ^[၃]

ဂျိုဆွန်းခေတ်ယောကျာ်းများသည် ဦးထုပ်မဝတ်ဆင်မီ ဆံထုံးထုံးကြသည်။ ထို့နောက် နဖူးတွင် ခေါင်းစည်းကိုပတ်ကြသည်။ ထိုခေါင်းစည်းကို ဆံချည်မျှင် တစ်မျှင်တစ်လေမှ မကျစေရန် အလွန်တင်းကြပ်စွာ ချည်ကြသည်။ထိုကဲ့သို့ပြုလုပ်ခြင်းသည် ယောက်ျားတို့အား မာန်ပြင်းထန်သော၊ ထက်မြက်ပုံပေါက်သော၊ ရှိရင်းစွဲအသက်ထက်နုနယ်သော မျက်နှာမျိုး ဖြစ်စေသည်။ ^[၁]