ဂျူဒို

Judo
柔道
	မိဖုနဲ ခရူးဇို (ဝဲ)နှင့် ဂျိဂိုရိုး ခနိုး (ယာ)
Focus	လုံးချုပ်ခြင်း(Grappling)
Hardness	အမာသိုင်း(Contact sport)
မူလနိုင်ငံ	ဂျပန်
ဖန်တီးသူ	ဂျိဂိုရိုး ခနိုး (Kanō Jigorö)
ထင်ရှားသော ကျင့်သုံးသူများ	ကြည့်ရန်: ဂျူးဒိုးခ စာရင်း(en:List of judoka)
Parenthood	ခိုရူး ဂျူဂျစ်ဆု (koryü jujutsu) ကျောင်းအမျိုးမျိုး၊ မူလအားဖြင့် တင်းဂျင်း ရှင်းယော ရူး (Tenjin Shin'yö-ryü)နှင့် အိခိတိုး ရူး(Ikitö-ryül)
အစပြု	တင်းဂျင်း ရှင်းယော ရူး (Tenjin Shin'yö-ryü); ယိုရှင် ရူး (Yoshin ryu); ရှိတင်း ရူး (Shiten ryu); ဆယ်ခိငုချိ ရူး (Sekiguchi Ryu); ဆိုစုအိချိ ရူး (Sosuishi Ryu); ဖုစင်း ရူး (Fusen Ryu); ခိတို ရူး (Kito Ryu); တကဲနိုအုချိ ရူး (Takenouchi Ryu); မိအုရ ရူး (Miura Ryu); ခရုရှင်း ရူး (Kyushin Ryu); ရောအိရှင်းတို ရူး (Ryöi Shinto-ryü); တုတုမိဟိုဇန်း ရူး (Tsutsumi Hozan Ryu);
ဆင်းသက်	ခိုစင်း ဂျူဒို (Kosen judo), ဘာတစ်ဆု (Bartitsu), ယိုစေးခန် ဘုဒို (Yoseikan Budo), ဘရာဇီး ဂျူဂျစ်ဆု (Brazilian jiu-jitsu), ဆမ်ဘို (Sambo), အေအာဘီ (ARB), စီကျူစီ (CQC), ကရဗ်မဂ (Krav Maga), ခပပ် (Kapap), ဟပ်ကီဒို (Hapkido), ခူးဒိုး (Küdö), သိုင်းပေါင်းစုံ (Mixed martial arts
အိုလံပစ် အားကစား	၁၉၆၀ တွင် အိုလံပစ်အားကစားအဖြစ် လက်ခံ; ၁၉၆၄ တွင် ပြိုင်ပွဲများ ကျင်းပလာ (ကျား) ပြီးနောက် ၁၉၉၂ တွင် (မ);
ဝဘ်ဆိုဒ်	International Judo Federation (IJF); The Kodokan;

ဂျူဒိုကို ခေတ်ပေါ် ဂျပန်ကိုယ်ခံပညာရပ်အဖြစ် စာရင်းသွင်းထားပြီး၊ ထိုစဉ်ကတည်းက အိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲများ၌ ထည့်သွင်း ကျင်းပသည်။ ယင်းအားကစားနည်းကို ၁၈၈၂ တွင် ဂျိဂိုရိုး ခနိုး (Jigoro Kano) က ဂျပန်တွင် ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးနှင့် စာရိတ္တ ကြံ့ခိုင်ရေးအတွက် တီထွင်ခဲ့သည်။ ရန်သူနှင့် သူသေကိုယ်သေ ရင်ဆိုင် တိုက်ခိုက်သော ဂျူဂျစ်ဆုသိုင်းမှ မြစ်ဖျားခံလာသည့် ဂျူဒို၏ အထင်ရှားဆုံး လက္ခဏာရပ်မှာ ယှဉ်ပြိုင်ရေးလက္ခဏာ ဖြစ်ကာ၊ ယင်းရည်ရွယ်ချက်မှာ ပြိုင်ဘက်ကို မြေပေါ် လွှဲပစ်မည် (throw) သို့မဟုတ် မလှုပ်မရှားနိုင်အောင် တခုခုနှင့် သော်လည်းကောင်း အလွတ် သော်လည်ကောင်း ဖိချမည် (take down) သို့မဟုတ် သိုင်းချုပ်ခြင်း (joint lock) လည်မြိုညှစ်ခြင်း (chokehold) တို့ဖြင့် ပြိုင်ဘက်ကို အညံ့ခံအောင် လုပ်မည် ဟုသာ ဖြစ်သည်။ လက်သီးထိုးခြင်း (Strike)၊ ခြေလက်များဖြင့် ကန်ကျောက်ခြင်းသည် ဂျူဒို၏ တိုက်ခိုက်ရေး တစိတ်တပိုင်း ဖြစ်သော်ငြားလည်း ခတ၌သာ ခွင့်ပြု၍၊ ဂျူဒိုပြိုင်ပွဲ သို့မဟုတ် ရန်းဒိုရိ၌ ခွင့်ပြုမထားချေ။ ခတ (Kata) သည် ကြိုတင်စည်းဝါးရိုက်ထားပြီးသား ပုံစံကျ ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်ကာ၊ ရန်းဒိုရိ (Randori) သည် အလွတ်လေ့ကျင့်ပုံကို ဆိုလိုသည်။ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲများတွင် မိတ်ဆက်မပေးမီက ၎င်းကို ဂျူဒိုဟု မခေါ်သေး၊ ခနိုး ဂျူဂျစ်ဆုဟု ညွှန်းဆိုသည်။ ဂျူဒိုသမား တဦးကို ဂျပန်လို ဂျူးဒိုးခ (judoka)၊ ဂျူဒိုဝတ်စုံကို ဂျူးဒိုးငိ (judogi)ဟု ခေါ်လေသည်။

ဂျူဒိုတွင် ဖွံ့ဖြိုးလာသော အယူအဆများနှင့် သင်ကြားပြသပုံများသည် အခြား ခေတ်ပေါ် ဂျပန်ကိုယ်ခံပညာရပ်များပေါ် သက်ရောက်ပြီး စံပြ ဖြစ်လာသည်။ ဂျူဒိုမှတဆင့် ဘရာဇီးဂျူဂျစ်ဆု (Brazilian jiu-jitsu)၊ ခရဗ်မဂ (Krav Maga)၊ ဆမ်ဘို (Sambo)သိုင်း နှင့် အေအာဘီသိုင်း စသည်တို့သို့ ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲသွားသည်။ အခြား တိုက်ခိုက်ရေးပညာရပ်များ ဖြစ်သော CQC, MMA, လက်ပမ်းနှင့် ခြေပမ်းတို့ကိုလည်း ဂျူဒိုက လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။

ကိုးကား

↑ Inman (2005) p. 10
↑ The first Olympic competition to award medals to women judoka was in 1992; in 1988, women competed as a demonstration sport. Inman (2005) p. 11

[1] Inman (2005) p. 10

[2] The first Olympic competition to award medals to women judoka was in 1992; in 1988, women competed as a demonstration sport. Inman (2005) p. 11

[၁]

[၂]