ကော့စတာရီကာနိုင်ငံ

ကော့စတာရီကာ သမ္မတနိုင်ငံ
အလံတော် အမှတ်တံဆိပ်
ဆောင်ပုဒ်: "Long live work and peace"
နိုင်ငံတော် သီချင်း: "Himno Nacional de Costa Rica" (စပိန်) "National Anthem of Costa Rica"
မြို့တော် နှင့် အကြီးဆုံးမြို့	ဆန့်ဟိုဆေးမြို့ 9°56′N 84°5′W
ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ	စပိန်
အသိအမှတ်ပြု ဒေသန္တရ ဘာသာစကားများ	Mekatelyu Bribri Patois
လူမျိုးစု (၂၀၁၁)	၈၃.၆% White သို့မဟုတ် Mestizo ၆.၇% Mulatto (လူမဲ နှင့် လူဖြူအရော) ၂.၄% ဒေသခံလူမျိုး ၁.၁% လူမဲ ၆.၂% အခြား
ကိုးကွယ်မှု	၇၂.၆% ခရစ်ယာန်ဘာသာ —၄၇.၅% ကက်သလစ် (နိုင်ငံတော်ဘာသာ) —၂၂.၅% ပရိုတက်စတင့် —၂.၆% အခြားခရစ်ယာန် ၂၇.၀% ဘာသာမဲ့ ၀.၄% အခြား
လူမျိုး	Costa Rican Tico(a)
အစိုးရ	ပြည်ထောင်စု သမ္မတ ဖွဲ့စည်းပုံ သမ္မတနိုင်ငံစနစ်
• သမ္မတ	ကာလို့စ် အာဗာရာဒို ကွေ့ဆာဒါ
• ဒုသမ္မတ-၁	အက်စီ ကမ်ဘဲလ် ဘာရ်
• ဒုသမ္မတ-၂	မာဗင် ယိုဒရီကွေ့ ကော်ဒေဒို
ဥပဒေပြုလွှတ်တော်	ဥပဒေပြုလွှတ်တော်
လွတ်လပ်ရေးကြေညာခဲ့
• စပိန်နိုင်ငံမှ	၁၈၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်
• ပထမ မက္ကဆီကို အင်ပါယာမှ	၁၈၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်
• ဗဟိုအမေရိက ဖက်ဒရယ် သမ္မတနိုင်ငံမှ	၁၈၃၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက်
• စပိန်နိုင်ငံမှ အသိအမှတ်ပြုခဲ့	၁၈၅၀ ခုနှစ် မေ ၁၀ ရက်
• ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ	၁၉၄၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း	၅၁,၁၀၀ km2 (၁၉,၇၀၀ sq mi) (အဆင့်: ၁၂၆)
• ရေထု (%)	၁.၀၅ (၂၀၁၅ ခုနှစ်အရ)
လူဦးရေ
• ၂၀၂၀ ခန့်မှန်း	၅,၀၉၄,၁၁၈ (အဆင့် - ၁၂၃)
• သိပ်သည်းမှု	၂၂၀/sq mi (၈၄.၉/km2) (အဆင့် - ၁၀၇)
GDP (PPP)	၂၀၂၀ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	$၉၅.၇၉၁ ဘီလီယံ
• Per capita	$၁၈,၆၅၁
GDP (nominal)	၂၀၂၀ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	$၆၅.၁၇၉ billion
• Per capita	$၁၂,၆၉၀
Gini (၂၀၂၀)	၄၉.၇ မြင့်
HDI (၂၀၁၉)	၀.၈၁၀ အလွန်မြင့် · ၆၂
ငွေကြေး	ကော့စတာရီကာ ကိုလွန် (CRC)
အချိန်ဇုန်	CST (UTC−6)
ယာဉ်ကြောစနစ်	ညာ
တယ်လီဖုန်းကုဒ်	+၅၀၆
Internet TLD	.cr .co.cr

ကော့စတာရီကာ (Costa Rica) နိုင်ငံ၏ တရားဝင်အမည်မှာ ကော့စတာရီကာသမ္မတနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ဗဟိုအမေရိကတွင် တည်ရှိသည်။ မြောက်ဘက်တွင် နီကာရာဂွါနိုင်ငံ၊ တောင်ဘက်နှင့်အရှေ့ဘက်တွင် ပနားမားနိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်နှင့် တောင်ဘက်တွင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ၊ အရှေ့ဘက်တွင် ကာရစ်ဘီယံ ပင်လယ် တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသည်။

ချမ်းသာသောကမ်းရိုးတန်း ဟုအမည်ရသော ကောစတာရီကာသည် ၎င်း၏ စစ်တပ်ကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ၁၉၄၉ မှစ၍ တရားဝင် ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ရှေးဦးဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ(၂၂)နိုင်ငံစာရင်း တွင်ပါဝင်သော တစ်ခုတည်းသော လက်တင်အမေရိက နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံများထဲတွင် လူသားဖွံ့ဖြိုးမှုညွှန်းကိန်း ပုံမှန်မြင့်မားသောတိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ ယူအင်န်ဒီပီ ၏ ၂၀၁၀ခုနှစ် စစ်တမ်းအရ ကမ္ဘာ့အဆင့် (၆၂)ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းမှုညွှန်းကိန်းအဆင့် အနေဖြင့် ၂၀၁၀ခုနှစ်တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး၌ အဆင့်(၃)၊ အမေရိကနိုင်ငံများထဲတွင် အဆင့်(၁) ဖြစ်သည်။

၂၀၀၇ခုနှစ်တွင် ကော့စတာရီကာအစိုးရက ၂၀၂၁ခုနှစ်အရောက်တွင် ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ကာဗွန်မဲ့တိုင်းပြည် အဖြစ် ဖြစ်လာရန် အစီအစဉ်ချမှတ် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ နယူးအီကော်နောမစ် ဖောင်ဒေးရှင်း ၏ အဆိုအရ ကော့စတာရီကာသည် ပျော်ရွင်မှုညွှန်းကိန်း အရ အဆင့်(၁) ဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းမှု အကောင်းဆုံး တိုင်းပြည် ဖြစ်သည်။

သမိုင်းကြောင်း

သမိုင်းပညာရှင်များသည် ကော်စတာရီကာရှိ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများကို Mesoamerican နှင့် Andean ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုခြင်းထိစပ်နေသည့် အလယ်အလတ်ဒေသတွင် အချင်းချင်းလူမျိုးစုခြင်းသက်ဆိုင်သည်ဟု ဖော်ပြသည်။ မကြာသေးမီက ကိုလံဘီယာမတိုင်မီ ကော်စတာရီကာကိုလည်း Isthmo-Colombian ဧရိယာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကော့စတာရီကာတွင် လူသားများ နေထိုင်အခြေချမှု၏ ရှေးအကျဆုံး အထောက်အထားဖြစ်သော ကျောက်တုံးကိရိယာများသည် ဘီစီအီး ၁၀,၀၀၀ မှ ၇,၀၀၀ ခန့်ကြားတွင် မုဆိုးလူမျိုးစု အုပ်စုများ ရောက်ရှိလာခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ တောင်အမေရိကမှ Clovis ယဉ်ကျေးမှု အမျိုးအစား လှံခေါင်းများနှင့် မြှားများ တွေ့ရှိခြင်းသည် ဤဧရိယာတွင် မတူညီသော ယဉ်ကျေးမှုနှစ်ခု အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်တည်ရှိခဲ့သည့်ဖြစ်နိုင်ခြေကို လှစ်ဟသိရှိစေသည်။

လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၅၀၀၀ ခန့်က Costa Rica တွင်နေထိုင်သောလူများတွင် စိုက်ပျိုးရေးသည် ထင်ရှားကာအဓီကဖြစ်၏။ ၎င်းတို့သည် အဓိကအားဖြင့် ဥများနှင့် အမြစ်များကို စိုက်ပျိုးကြသည်။ ဘီစီ.အီး. ပထမနှစ်နှင့် ဒုတိယထောင်စုနှစ်များတွင် လယ်ယာလုပ်ငန်းအခြေချနေထိုင်သည့်အသိုင်းအဝိုင်းများ ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် ပတ်ဝန်ကျင်းထိန်းသိမ်းစုဆောင်းခြင်းမှ စိုက်ပျိုးရေးသို့ ကူးပြောင်းသည့်အချိန်ကို မသိရသေးသော်လည်း ၎င်းတို့သည် သေးငယ်ပြီး ပြန့်ကျဲနေပါသည်။

မြေအိုးကို အစောဆုံးအသုံးပြုမှုမှာ ဘီစီ.အီး. ၂,၀၀၀ မှ ၃,၀၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်တွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ အိုးကွဲများ၊ ကျည်အိမ်များ၊ လင်ပန်းများ၊ ဘူးသီးများနှင့် အခြားပုံစံများဖြင့် အလှဆင်ထားသော ပန်းအိုးပုံစံများနှင့် အချို့သော တိရစ္ဆာန်များကို တွေ့ရှိရသည်။

ခေတ်မီကော်စတာရီကန်ယဉ်ကျေးမှုအပေါ် ဌာနေတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ သက်ရောက်မှုသည် ခိုင်မာအားကောင်းသော ဇာတိယဉ်ကျေးမှုမရှိသောကြောင့် အခြားလူမျိုးများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါမမာဏအတော်လေးနည်းပါးပါသည်။ ဒေသခံလူမျိုးအနည်းငယ်မှလွဲ၍ အချို့သောလူမျိုးများမှလွဲ၍ ကျန်လူမျိုးအများစုမှာ အရှေ့တောင်ဘက်ရှိ Cordillera de Talamanca တောင်များတွင် နေထိုင်ကြသော Bribri နှင့် Boruca မျိုးနွယ်စုများမှ ဒေသခံအများစု၏စပိန်စကားပြောကိုလိုနီဘာသာစကားကိုအသုံးပြုလျှက်လူ့ဘောင်အတွင်း စိမ့်ဝင်စေခဲ့သည်။ ပနားမားနှင့် နယ်နိမိတ်အနီးချင်းနီးကပ်နေပြီ ကော်စတာရီကာ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ခဲ့ဟန်တူသည်။