အုမ်း၏ နိယာမ

အုမ်း၏ နိယာမတွင် V, I, နှင့် R သတ်မှတ်ချက်များ

ဆောင်းပါးအကြောင်းမှာ
လျှပ်စစ်သံလိုက်ပညာ
လျှပ်စစ်ဓာတ်အား သံလိုက်ဓာတ်
လျှပ်ငြိမ်ပညာ ကူးလောင်း၏ နိယာမ ဂေါက်၏ နိယာမ တည်ငြိမ်လျှပ်စစ် ပွတ်ထုတ်လျှပ်စစ် လျှပ်ကာ လျှပ်ကူးပစ္စည်း လျှပ်ငြိမ် လွှတ်ထုတ်ခြင်း လျှပ်ငြိမ်ညှို့ခြင်း လျှပ်စစ် ဒွိပိုစွန်း လည်ကိန်း လျှပ်စစ်စက်ကွင်း လျှပ်စစ်ဓာတ် လျှပ်စစ်ဖြတ်သန်းထု / ပိုတင်ရှယ် စွမ်းအင် လှိုင်းသန့်မှု သိပ်သည်းခြင်း
တည်ငြိမ်သံလိုက်ပညာ ဂေါက်၏ သံလိုက်ဆိုင်ရာ နိယာမ ဗီအို့-ဆားဗတ် နိယာမ သံလိုက်စက်ကွင်း သံလိုက်တွန်းအား သံလိုက်ဓာတ်သွင်းခြင်း သံလိုက်ဖြတ်သန်းထု လျှပ်စစ် ဒွိပိုစွန်း လည်ကိန်း အမ်ပီယာ၏ နိယာမ
လျှပ်စစ်ဒိုင်နမစ်ပညာ လော့ရင့်၏ အား ဥပဒေသ လျှပ်စစ်သံလိုက် ညှို့ခြင်း ဖာရာဒေး၏ နိယာမ လင်း၏ နိယာမ လျှပ်စီးအရွေ့ သံလိုက်ပိုတင်ရှယ် မက်စ်ဝဲလ်၏ ညီမျှခြင်း လျှပ်စစ်သံလိုက် စက်ကွင်း လျှပ်စစ်သံလိုက် လှိုင်းပြတ် လျှပ်စစ်သံလိုက် ဖြာထွက်ခြင်း မက်စ်ဝဲလ် တင်ဆာ ပွိုင်းတင်း ဗက်တာ လီးနာ့ဒ်-ဝီးခတ် ပိုတင်ရှယ် ဂျက်ဖီမန်ကို၏ ညီမျှခြင်း ဝဲလျှပ်စီး လန်ဒန် ညီမျှခြင်းများ လျှပ်စစ်သံလိုက် စက်ကွင်းအတွက် သင်္ချာဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များ
လျှပ်စစ်ကွန်ယက် ပြန်လှန်လျှပ်စီး Capacitance တိုက်ရိုက်လျှပ်စီး လျှပ်စီး Electric potential လျှပ်စစ်တွန်းအား Impedance Inductance အုမ်း၏ နိယာမ Parallel circuit Resistance Resonant cavities Series circuit ဗို့အား Waveguides
တွဲဖက်ကွဲလွဲချက် တွက်ချက်ခြင်း Electromagnetic tensor (stress–energy tensor) Four-current Electromagnetic four-potential
သိပ္ပံပညာရှင်များ အမ်ပီယာ ဗီအို့ ကူလုံး ဖာရာဒေး ဂေါက် Heaviside Henry ဟတ်ဇ် ဂျိုး Lenz Lorentz မက်စ်ဝဲလ် Ørsted အုမ်း Savart တက်စလာ ဗို့လတာ Weber

အုမ်း ၏ နိယာမ(Ohm's law) ဆိုသည်မှာ ဂျာမန် ရူပဗေဒ ပညာရှင် ဂျော့ ဆိုင်မွန် အုမ်း ၏ လေ့လာတွေ့ရှိချက် နိယာမများကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။

အုမ်းဆိုလိုသည်မှာ အစွန်း နှစ်ဘက်ရှိသောလျှပ်ကူးပစ္စည်းတခုတွင် ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသွားသော လျှပ်စီးကြောင်း(I ) သည် အစွန်း နှစ်ဘက်တလျှောက် ဖြစ်ပေါ် နေသော ပိုတင်ရှယ်ခြားနားခြင်း(V ) နှင့် တိုက်ရိုက်အချိုးကျကြောင်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။

$I={\frac {V}{R}}$

အထက်ပါညီမျှခြင်းတွင် ပါဝင်သည့် သင်္ကေတများမှာ -

• I - လျှပ်ကူးပစ္စည်းတစ်လျှောက်ရှိ လျှပ်စီးကြောင်း ဖြစ်သည်။ ယူနစ်မှာ အမ်ပီယာ (amperes) ဖြစ်သည်။
• V - လျှပ်ကူးပစ္စည်းပေါ် ဖြတ်သန်းနေသော ဗို့အား ဖြစ်သည်။ ယူနစ်သည် ဗို့ (volts) ဖြစ်သည်။
• R - လျပ်ကူးပစ္စည်း၏ လျှပ်စီးခုခံမှု ဖြစ်သည်။ ယူနစ်သည် အုမ်း (ohms) ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် အုမ်း၏ နိယာမတွင် R သည် ကိန်းသေတစ်ခု ဖြစ်ပြီး လျှပ်စီးကြောင်းအပေါ် မှီခိုမှု မရှိပေ။အုမ်း၏ နိယာမ သည်သိပ္ပံနည်းကျ ဆက်သွယ်မှုတစ်ခုဖြစ်၍ ၎င်းသည် လျှပ်စီးကြောင်း (current) ပမာဏများစွာရှိသော လျှပ်စစ်စီးဆင်းနိုင်သော ပစ္စည်းအများစု၏ လျှောက်ကူးနိုင်မှုကို တိကျစွာ ဖော်ပြနိုင်သည်။ သို့သော်အချို့သောပစ္စည်းများသည် အုမ်း၏ နိယာမ(Ohm's law) ကိုမလိုက်နာပါ။ ၎င်းကို အုမ်း၏ နိယာမ မှသွေဖည်ခြင်(Non-Ohmic) ဟုခေါ်သည်။

ဤနိယာမ၏ အမည်သည် ဂျာမန်လူမျိုး ရူပဗေဒပညာရှင် ဂျော့အုမ်း (Georg Ohm) ကို အစွဲပြုကာ ပေးထားသည်။ ဂျော့အုမ်းသည် ၁၈၂၇ ခုနှစ်တွင် သုတေသနကျမ်း တစ်ခုကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကျမ်းတွင် အသုံးချလိုက်သော ဗို့အားတိုင်းတာမှုများ၊ ဝါယာကြိုးအလျားအမျိုးမျိုးကို အသုံးပြုထားသည့် ရိုးရိုးလျှပ်စစ်ပတ်လမ်းတစ်လျှောက်ရှိ လျှပ်စီးကြောင်း တိုင်းတာမှုတို့နှင့် ပတ်သက်သည်များ ပါဝင်သည်။ အုမ်းသည် သူ၏ လက်တွေ့စမ်းသပ်ချက်များ၏ ရလဒ်တို့ကို ညီမျှခြင်းတို့ဖြင့် ရှင်းပြခဲ့သည်။ သို့သော် သူ၏ ရှင်းပြချက်တို့သည် အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည့် ခေတ်မှီညီမျှခြင်းထက် အနည်းငယ် ရှုပ်ထွေးနေခဲ့သည်။ အသေးစိတ်ကို သမိုင်းတွင် ကြည့်ပါ။

သမိုင်း

ဂျော့အုမ်း

အချိန်သည် ၁၇၈၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ဖြစ်သည်။ ဂျော့အုမ်း၏ လုပ်ဆောင်မှုများ မပြုခင်က ဖြစ်သည်။ ဟင်နရီကာဗန်ဒစ်သည် အလျားအမျိုးမျိုး၊ အချင်းအမျိုးမျိုးရှိသည့် ဖန်ပြွန်များ၊ Leydeen ခရားများတွင် ဆားဖျော်ရည်တို့ကို ထည့်ကာ စမ်းသပ်ခဲ့သည်။ အားပြင်းသော လျှပ်စစ်ရှော့သည် သူ့အား ခံစားရစေပြီး လျှပ်စီးကြောင်းကို တိုင်းတာခဲ့သည်။ သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင် လျှပ်စီးကြောင်းများ စီးဆင်းနေသည်။ ကာဗန်ဒစ်က လျှပ်စီးကြောင်းသည် ဗို့အားနှင့် တိုက်ရိုက်ပင် ပြောင်းလဲသည်ဟု ရေးသားခဲ့သည်။ သူသည် သူ၏တွေ့ရှိမှုရလဒ်တို့ကို အခြားသိပ္ပံပညာရှင်တို့ကို ပြောဆိုဆက်သွယ်မှု မလုပ်ခဲ့ပေ။ သူ၏ တွေ့ရှိမှုများကို ၁၈၇၉ ခုနှစ်တွင် Maxwell က ထုတ်ဝေသည့်အချိန်မတိုင်ခင်အထိ မသိကြပေ။