ဗိုင်းရပ်စ်

ဗိုင်းရပ်စ် (လက်တင်ဘာသာ virus မှ ဆင်းသက်လာပြီး အဆိပ်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။) သည် ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားစေသော သာမန်မျက်လုံးဖြင့် မမြင်နိုင်သည့် ပိုးမွှားများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ကပ်ပါးကောင်များဖြစ်ပြီး လက်ခံကလာပ်စည်း (host cell) ပြင်ပတွင် မျိုးပွားခြင်း၊ ရှင်သန်ခြင်း မပြုနိုင်ပေ။ ၁၈၉၈ ခုနှစ်တွင် Martinus Beijerinckက ပထမဦးဆုံးသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး tobacco mosaic virus ကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယနေ့အထိ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးပေါင်း ၅၀၀၀ ကျော်ကို တွေ့ရှိထားပြီးဖြစ်သည်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမွှားအကြောင်း လေ့လာသည့် ပညာရပ်အား ရောဂါပိုးမွှားဗေဒ (Virology) ဟုခေါ်ကာ အဏုဇီဝဗေဒ (microbiology) ၏ ဘာသာခွဲတရပ်ဖြစ်သည်။

ကျမ်းကိုး