မြောက်မက်စီဒိုးနီးယားနိုင်ငံ

မြောက်မက်စီဒိုးနီးယား သမ္မတနိုင်ငံ Република Северна Македонија
အလံတော် အမှတ်တံဆိပ်
နိုင်ငံတော် သီချင်း: Today over Macedonia
မြို့တော်	Skopje
ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ	မက်စီဒိုးနီးယား
အမျိုးအစား	ပါလီမန် သမ္မတနိုင်ငံ
အစိုးရ
• သမ္မတ	ဂျော့ချ် အိုင်ဗန်နော့ဗ်
• ဝန်ကြီးချုပ်	နီကိုလာ ဂရူယက်ဗ်စကီး
တည်ထောင်
• လွတ်လပ်ရေးကြေငြာခြင်း	စက်တင်ဘာလ ၈၊ ၁၉၉၁
• လွတ်လပ်ရေး အသိအမှတ်ပြုခြင်း	ဧပြီလ ၈၊ ၁၉၉၃
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း	၂၅,၇၁၃ km2 (၉,၇၇၉စတုရန်းမိုင်) (အဆင့်: ၁၄၈)
• ရေထု (%)	၁.၉
လူဦးရေ
• ခန့်မှန်း	၂,၀၅၀,၆၇၁ (အဆင့် - ၁၄၂)
• သိပ်သည်းမှု	၈၂.၂/km2၂၀၅/sq mi (အဆင့် - ၁၁၃)
GDP (PPP)	ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	၁၉.၉၉၆ ဘီလီယံဒေါ်လာ (၂၀၁၀)
• Per capita	၉,၇၂၈ ဒေါ်လာ
HDI	၀.၇၀၁ မြင့် · ၇၁
ငွေကြေး	မက်ဆီဒိုးနီးယန်း ဒီနာ
အချိန်ဇုန်	CET (UTC+၀၁) နွေရာသီ(CEST)(UTC+၀၂)
တယ်လီဖုန်းကုဒ်	+၃၈၉
Internet TLD	.mk

မြောက်မက်စီဒိုးနီးယားနိုင်ငံ၏ တရားဝင်အခေါ်အဝေါ်မှာ မြောက်မက်စီဒိုးနီးယားသမ္မတနိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ဥရောပအရှေ့တောင်ပိုင်း ဘော်လကန်ကျွန်းဆွယ်ပေါ်တွင် တည်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ယခင် ယူဂိုဆလားဗီးယားနိုင်ငံမှ ပေါ်ပေါက်လာသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် လွတ်လပ်ရေး ကြေငြာခဲ့သည်။ ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏ နာမည်နှင့်ပတ်သက်၍ ဂရိနိုင်ငံနှင့် အငြင်းပွားမှု ရှိသဖြင့် မက်ဆီဒိုးနီးယား ယူဂိုဆလပ် သမ္မတ နိုင်ငံ ဟူသော အမည်ဖြင့် ယာယီညွှန်းဆိုခေါ်ဝေါ်ကြသည်။

သမိုင်း

ဘီစီ ၄ ရာစုနှစ်ခန့်က မက်ဆီဒိုးနီးယားသည် အင်အားကြီးသောနိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ပြီးလျှင် ထိုစဉ်က ကမ္ဘာကို သိမ့်သိမ့်တုန်စေခဲ့သော်လည်း ယခုအခါတွင်မူကား ထယ်ထယ်ဝါဝါ မဟုတ်တော့ပေ။ မက်ဆီဒိုနီးယားနယ်သို့ ဘီစီ ၂ဝဝဝ ခန့်တွင် သရေယှန် လူမျိုးတို့ ရောက်ရှိနေထိုင်လာကြသည်။ ထိုနောက် နှစ်ပေါင်း ၉ဝဝ မျှ ကြာသောအခါတွင် ဒိုရီယန်လူမျိုးများ ရောက်လာကြသည်။ ဘီစီ ၄ဝဝ ခုနှစ် မတိုင်မီ ကလေးတွင် ပါးရှင်းလူမျိုးတို့က ထိုနယ်ကို သိမ်းပိုက်ထားခဲ့သော်လည်း တာမရှည်ခဲ့ပေ။ ဘီစီ ၄ ရာစုနှစ်တွင် မက်ဆီဒိုးနီးယားပြည့်ရှင် ဒုတိယမြောက် ဖိလစ်ဘုရင် (ဘီစီ ၃၈၂-၃၃၆)သည် နိုင်ငံကို ချဲ့ထွင်တည်ထောင်ခဲ့ရာ၊ မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံသည် တသမတ်တည်း တိုးတက်လာခဲ့လေသည်။ သူ၏သားတော် မဟာအလက်ဇန္ဒားသည် ဖခမည်းတော်ကဲ့သို့ပင် နိုင်ငံတော်ကို ချဲ့ထွင်ခဲ့ရာ၊ သူ၏လက်ထက်တွင် မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံတော်သည် အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်၍ ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် ယခုတိုင် ထင်ရှား၏။

ထိုစဉ်က မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံတော်သည် ဂရိနိုင်ငံတစ်ဝှန်းလုံး၊ မြေထဲပင်လယ် အရှေ့ပိုင်းတစ်ခွင့်နှင့် အာရှတိုက်အတွင်း အိန္ဒုမြစ်အထိ ကျယ်ပြန့်ခဲ့သည်။ အယ်လက်ဇန္ဒာဩဂြရိတ်ဘုရင် လွန်ပြီးနောက်တွင်ကား နိုင်ငံတော်သည် အကွဲကွဲအပြားပြား ဖြစ်သွားလေသည်။ ဘီစီ ၁၄၈ ခုနှစ်တွင် မက်ဆီဒိုးနီးယားသည် ရောမပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်သွား၏။ အေဒီ ၃၉၅ ခုနှစ်တွင် မက်ဆီဒိုးနီးယားသည် ဗိုင်ဇင်းတိုင်နိုင်ငံတော်အတွင်း ပါဝင်သွားလေသည်။ ခရစ်နှစ် ၆ဝဝ ပြည့်လွန် နှစ်များတွင် ဆလဗလူမျိုးများ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က မက်ဆီဒိုးနီးယားသည် ဘူဂေးရီးယန်း နိုင်ငံတော်၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ဖြစ်နေခဲ့၍ ၁၃ဝဝ ပြည့်နှစ်လွန် နှစ်များတွင် မူဆားဗီးယန်းနိုင်ငံတော်တွင် ပါဝင်နေခဲ့လေသည်။ ၁၄ဝဝ ပြည့်နှစ်လွန် နှစ်များတွင် တူရကီတို့သည် ထိုဒေသကို သိမ်းယူပြီးလျှင်၊ ၁၉၁၂ ခုနှစ်အထိ သိမ်းပိုက်ထားခဲ့လေသည်။

၁၉ ရာစု နောက်ပိုင်းလောက်တွင် မက်ဆီဒိုးနီးယား နယ်၌နေထိုင်ကြသော ဘူဂေးရီးယန်း၊ ဆားဗီးယန်း (နောင်သော် ယူဂိုဆလဗ်)နှင့် ဂရိလူမျိုးတို့သည် ထိုနယ်ကို သူပိုင်သင့် ငါပိုင်သင့် စသည်ဖြင့် အငြင်းပွားခဲ့ကြ၏။ တူရကီတို့၏ အုပ်စိုးမှုကို အကြိမ်ကြိမ်တော်လှန်ပုန်ကန်ခဲ့သော်လည်း နှိမ်နင်းခြင်း ခံခဲ့ရသည်ချည်းဖြစ်၏။ ၁၉၁၂ ခုနှစ် ပထမဗော်လကန် စစ်ပွဲတွင် တူရကီတို့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သောကြောင့် မက်ဆီဒိုးနီးယားနယ်ကို ဂရိ၊ ဆားဗီးယားနှင့် ဘူဂေးရီးယား နိုင်ငံတို့ ခွဲဝေယူကြ၏။ ဘူဂေးရီးယားနိုင်ငံသည် အသေးငယ်ဆုံး အစိတ်အပိုင်းကိုရသဖြင့် မကျေနပ်သောကြောင့် နောက်ထပ် နယ်မြေပိုမိုရရှိရေးအတွက် ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယ ဗော်လကန်စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့၏။ သို့သော် ဘူဂေးရီးယားသာလျှင် စစ်ရှုံးခဲ့၏။

ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသောအခါ ဘူဂေးရီးယားသည် မက်ဆီဒိုးနီးယားဒေသမှ နယ်မြေပိုမိုရရှိလိုသောကြောင့် ဗဟိုနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့၏။ မက်ဆီဒိုးနီးယားနယ်ကို ဘူဂေးရီးယားက ခေတ္တမျှ သိမ်းပိုက်ထားနိုင်ခဲ့သော်လည်း စစ်ပြီးသောအခါတွင်မူ နယ်နိမိတ်ကို ရှေးအတိုင်းပင် ပြန်လည်သတ်မှတ်ခဲ့၏။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းကလည်း ဘူဂေးရီးယားသည် မက်ဆီဒိုးနီးယားကို သိမ်းပိုက်ထားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ရှေးနည်းအတူ စစ်ကြီးပြီးသောအခါ ပြန်လည် လက်လွှတ်လိုက်ရပြန်၏။

ပထဝီဝင်

မက်ဆီဒိုးနီးယားနယ်သည် ဥရောပတိုက်တောင်ဘက်ရှိ ဗော်လကန်ကျွန်းဆွယ်၏ အလယ်ပိုင်းတွင်တည်၏။ ကျောက်တောင် ထူထပ်သည်။ ဂရိ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားနိုင်ငံနှင့် ဘူဂေးရီးယားနိုင်ငံ သုံးပွင့်ဆိုင်ဆုံရာ၊ ဗာဒါမြစ်ဝှမ်း အောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိလျက် ဂရိ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားနှင့် ဘူဂေးရီးယားနိုင်ငံများတွင် ပါဝင်နေပေသည်။ အကျယ်အဝန်းမှာ စတုရန်း မိုင် ၂၅,ဝဝဝ ခန့်ဖြစ်၏။ ဂရိပိုင် မက်ဆီဒိုးနားယားသည် စတုရန်းမိုင် ၁၃၃,၃၇ဝ ကျယ်ဝန်း၍ လူဦးရေ ၁,၇၄ဝ,ဝဝဝ မျှ ရှိသည်။ ထိုနယ်၏ ရုံးစိုက်မြို့မှာ ဆယ်လိုနီးကာ ဖြစ်၏။ ယူဂိုဆလဗ်ပိုင် မက်ဆီဒိုးနီးယားသည် စတုရန်းမိုင် ၁ဝ,၂၃ဝ ကျယ်ဝန်း၍ လူဦးရေ ၁,၁၅၂,ဝဝဝ ရှိသည်။ ရုံးစိုက်မြို့မှာ စကုပ်လျဲဖြစ်၏။ ဘူဂေးရီးယားပိုင် မက်ဆီဒိုးနီးယားမူကား စတုရန်းမိုင် ၁,၅ဝဝ သာကျယ်ဝန်း၍ လူဦးရေ ၃၅၈,ဝဝဝ ရှိပြီးလျှင် ထိုနယ်၏ ရုံးစိုက်မြို့မှာ ဗလက်ဂို ဗဂရက် ဖြစ်လေ သည်။

စိုက်ပျိုးရေး

မက်ဆီဒိုးနီးယားနယ်သည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထွန်းကားသောနယ်ဖြစ်၍ ဂျုံ၊ ပြောင်း၊ ရိုင်းဂျုံ၊ မြင်းစားဂျုံနှင့် ဆေးပင်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ သိုးဆိတ်များကိုလည်း မွေးမြူ သည်။

လူမျိုးများ

မက်ဆီဒိုးနီးယားနယ်တွင် ယခုအခါ နေထိုင်သူတို့မှာ တူရကီ၊ ဘူဂေးရီးယန်း၊ ဂရိ၊ အယ်လဗေးနီးယန်း၊ ရဟူဒီအစရှိသည့် လူမျိုးတို့ဖြစ်၏။ လူဦးရေမှာ ၃ နယ်ပေါင်း ၃၂၅ဝဝဝဝ ခန့် ဖြစ်သည်။