လုလင်ကျော်ပင်
နလင်းကျော် ဟုလည်းခေါ်သော လုလင်ကျော်ပင်သည် ကရဝေးပင် သစ်ကြံပိုးပင်မျိုးတို့နှင့်အတူ လော်ရေးစီအီးမျိုးရင်း(Lauraceae) တွင် ပါဝင်၍ ယင်း၏ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ စင်နမိုမမ် အော့ဗတူဆီဖိုလီ ယမ်(Cinnamomum obtusifolium; ယခုအခါတွင် Cinnamomum bejolghota[၁][၂])ဖြစ်သည်။ လုလင်ကျော်ပင်သည် သန်စွမ်းတောင့်တင်းသော အပင်ကြီး မျိုးဖြစ်၍ အိန္ဒိယ သစ်ပင်မျိုးများတွင် အရွက်အကြီးဆုံးရှိသော သစ်ပင်မျိုး တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပေါက်ရောက်တွေ့ရှိသော သစ်ပင်မျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပေါက်ရောက်တွေ့ရှိသော ဒေသများမှာ ပေ ၇ဝဝဝ ထိမြင့်သော အလယ်နှင့် အရှေ့ဘက် ဟိမဝန္တာတောင်ခြေ၊ နီပေါ၊ ဆစ်ကင်း၊ အာသံ၊ ဆီလဟက်၊ ခါစီတောင်တန်း၊ ကပ္ပလီကျွန်းစုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ အနှံ့အပြားပေါက်သော်လည်း တနင်္သာရီတောင်ပိုင်းတွင်သာ အမြောက်အမြား တွေ့ရသည်။ သစ်ကြံပိုးနှင့်ခြားနားချက်မှာ လုလင်ကျော်ပင်၏ အရွက်များ သည် ပိုကြီး၍ ပျဉ်းတွဲသိပ်သည်းပြီးလျှင် ခိုင်ခံ့သည်။ အရွက်တွင် အမွေးများလုံးဝမရှိဘဲ ချောမွတ်နေပြီးလျှင် အရွယ် ပမာဏအားဖြင့် ကိုးလက်မမှ ၁၃ လက်မထိရှည်သည်။ ယင်းသည် အလွန် ပျဉ်းတွဲခိုင်ခံ့၍ ရှည်မျောသော ဘဲဥပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီးလျှင် ထိပ်ဖျားသည် အဖျားသို့ရှူး၍လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ် ချွန်၍လည်းကောင်းရှိတတ်သည်။ အကြောသုံးခုရှိသော်လည်း အရွက်၏အပေါ်ဘက်၌ မထင်ရှားချေ။ ပွင့်တံ များမှာ အရွက်ထက်ရှည်လျားပြီးလျှင် အလွန်ကြီး၍တောင့်တင်းသည်။ အပွင့်များသည် အကိုင်းဖျားအနီးတွင်ရှိတတ်၍ ပွင့်တံဖျား၌ တပြင်တည်း ညီညာစွာပွင့်ကြသည်။ ပွင့်ချပ်တွင် ပိုးမျှင်ကဲ့သို့ ချောမွတ်သော အမွှေးနု ကလေးများ အသင့်အတင့်ရှိသည်။ ယင်းပွင့်ချပ်သည် ကြွေမကျဘဲ အသီး ရင့်သည်တိုင်အောင်ပင် တည်ရှိလေသည်။ ဝတ်ဆံဖိုနှင့် အစေ့အိမ်တွင် အမွှေးနုများ ကျဲကျဲသော်လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ် လုံးဝမရှိဘဲ ချောမွတ်၍ သော်လည်းကောင်းရှိတတ်သည်။ အသီးသည် သေးငယ်၍ ဘဲဥပုံ၊ သို့မ ဟုတ် လုံးယောင်ယောင် ပုံသဏ္ဌာန်ဖြစ်သည်။ အရွက်များသည် များသောအားဖြင့် အောက်ဘက်တွင် စိမ်းပြာ သောအရောင်ရှိသည်။ အရွက်တံသည် တို၍ မာကျော၏။ အပွင့်များသည် သေးငယ်၏။ အချင်းတစ်လက်မ၏ လေးပုံတစ်ပုံရှိသည်။ လုလင်ကျော်ပင် ၏ အသီးသည် တစ်လက်မ၏ သုံးပုံတပုံမှ လက်မဝက်အထိရှည်သည်။ လုလင်ကျော်မြစ်သည် ဆေးဖက်ဝင်သည်။ ကိုယ်လက်ကိုက်ခဲ ခြင်း၊ အသားကွက်၍ ယားခြင်း၊ ရောင်ခြင်း စသည်များအတွက် ဤအမြစ် ကို ဆားနှင့်သွေး၍လိမ်းရသည်။ အညှော်မိလျှင်လည်းကောင်း၊ အနာပေါက် လျှင်လည်းကောင်း လုလင်ကျော်ကို သွေး၍သောက်ထားလျှင် အညှော်ထွက် ၍ အနာအကျက်မြန်ပြီးလျှင် အနာဝင်ခြင်းကို ကာကွယ်စေသည်။ မြန်မာ ဘယဆေးဆိုင်များ၌ လုလင်ကျော်(နလင်ကျော်)မြစ်ကို ဝယ်ယူရရှိနိုင်သည်။[၃]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ Cinnamomum obtusifolium (Roxb.) Nees (Plants of the World Online, Kew Science). Retrieved 22 February 2020
- ↑ Hassler, M. (2020). World Plants: Synonymic Checklists of the Vascular Plants of the World (version Nov 2018). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၂)
