မှတ်ရောင် (တွင်းထွက်ဗေဒ)
တွင်းထွက်တစ်ခု၏ မှတ်ရောင်ဆိုသည်မှာ ရာသီဥတုတိုက်စားခြင်းမခံရသေးသော မျက်နှာပြင်တစ်ခုနှင့် ပွတ်ဆွဲသောအခါ ထွက်ပေါ်လာသောအမှုန့်၏အရောင်ကိုဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ တွင်းထွက်များ၏အပေါ်ယံသွင်ပြင်အရောင်နှင့်မတူဘဲ၊ တွင်းထွက်အများစုတွင် သိသိသာသာကွဲပြားနိုင်သည်၊ မှုန့်ညက်သွားသောအမှုန့်များ၏ပွတ်ဆွဲရာလမ်းကြောင်းရှိအရောင်သည်ယေဘုယျအားဖြင့် ပိုမိုတသမတ်တည်းဖြစ်သောဝိသေသလက္ခဏာရှိသည်။ ထို့ကြောင့်တွင်းထွက်များကိုခွဲခြားရာတွင်မှတ်ရောင်ဖြင့်လည်း အဓိကထားခွဲခြားကြသည်။ မှတ်ရောင် သည် မှတ်ကျောက်ပေါ်၌မထင်လျှင် ၎င်းတွင်းထွက်၏ မှတ်ရောင် သည်အဖြူရောင်သို့မဟုတ်အရောင်မရှိဟုဆိုနိုင်သည်။ အလင်းပိတ်တွင်းထွက်နှင့်အရောင်ရှိတွင်းထွက်များကို ခွဲခြားရာ၌ မှတ်ရောင်သည် အထူးအရေးပါသည်၊ဆီလီကိတ်ကြွယ် တွင်းထွက်များတွင် အဖြူရောင်မှတ်ရောင် သို့မဟုတ် မာဆင့်မြင့်သဖြင့် အလွယ်တကူအမှုန့်မဖြစ်နိုင်သဖြင့် မှတ်ရောင်သည် သိပ်အသုံးမဝင်ပေ။
တွင်းထွက်တစ်ခု၏ အပေါ်ယံသွင်ပြင်အရောင်သည်ဓာတုလက်ကျန် မသန့်စင်မှုများသို့မဟုတ် ပုံပျက်သွားသော ပုံဆောင်ခဲ၏ပုံသဏ္ဌာန်များကြောင့်အမျိုးမျိုးကွဲပြားနိုင်သည်။ လှိုင်းအလျားတစ်ခုအားပြင်းထန်စွာစုပ်ယူသော ဓာတုလက်ကျန်မသန့်စင်မှု ပမာဏအနည်းငယ်သည် တွင်းထွက်နမူနာမှရောင်ပြန်ဟပ်နေသောလှိုင်းအလျားများကိုအကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲစေပြီး တွင်းထွက်၏အပေါ်ယံသွင်ပြင်အရောင်ကိုပြောင်းလဲစေနိုင်သည်။ သို့သော်ယင်းနမူနာတစ်ခု မှတ်ကျောက်ပေါ်တွင် ပွတ်ဆွဲပြီး မှတ်ရောင်တင်ကြည့်သောအခါ ပွတ်ဆွဲသောနေရာမှ သေးငယ်သော တွင်းထွက်ပုံဆောင်ခဲများသည် ကျပန်း ကျိုးပဲ့ထွက်လာပြီး ဓာတုလက်ကျန်မသန့်စင်မှု ပမာဏအနည်းငယ်သည်အလင်း၏ စုပ်ယူမှုကို သက်ရောက်မှုမရှိပေ။
တွင်းထွက်များဖြင့် ပွတ်ဆွဲစမ်းသပ်ကြည့်သောမျက်နှာပြင်ကို“မှတ်ကျောက်ပြား” ဟုခေါ်ဆိုပြီး ယေဘူယျအားဖြင့် မချောမွေ့၊ အရောင်မတင်ရသေးသော ကြွေကျောက် ပြားများဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည်။ မှတ်ကျောက်ပြားမရှိလျှင် ကြွေပန်းကန်လုံး (သို့) ပန်းအိုး (သို့) ချောမွေ့၊ အရောင်တင်ပြီးသွားသောကြွေပြား ၏အနောက်ဘက်တွင် မချောမွေ့၊ အရောင်မတင်ရသေးသောဖက်တွင် စမ်းသပ်ကြည့်နိုင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မှတ်ရောင် တစ်ခုကိုအခြား မှတ်ကျောက်ပြားပေါ်၌ ပွတ်ဆွဲစမ်းသပ်ထားသော "မှတ်ရောင်" နှင့်နှိုင်းယှဉ်ခြင်းအားဖြင့်ပိုမိုလွယ်ကူစွာသို့မဟုတ်တိကျစွာနှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။
မှတ်ရောင်တင်ထားသောလမ်းကြောင်းမှ တွင်းထွက်များကို အမှုန့်များအဖြစ်ကြေမွစေခြင်းဖြင့် စမ်းသပ်ရသောကြောင့် စမ်းသပ်ရမည့် တွင်းထွက်၏ မာဆင့်သည် Mohs စကေးသတ်မှတ်ချက် ၇ အောက်၌ရှိသော တွင်းထွက်များကိုသာ မှတ်ရောင်တင်ကြည့်နိုင်သည်။ ပိုမိုမာကြောသောတွင်းထွက်များအတွက်မူ နမူနာတစ်ခုအားတူတစ်ချောင်းဖြင့် ထုခြင်းသို့မဟုတ်ကြေမွစေခြင်းကာ အမှုန့်အရောင်ကိုကြည့်ခြင်းဖြင့်ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ အလွန့်အလွန်မာကြောလွန်းသောတွင်းထွက်အများစု၏ မှတ်ရောင်သည် အဖြူရောင်များဖြစ်ကြပြီး မှတ်ရောင်ဖြင့်ခွဲခြားမရှိပါ။
တွင်းထွက်အချို့သည် ဖြစ်သော cinnabar, lazurite နှင့် ဇာတိ ရွှေ တို့ကဲ့သို့ မှတ်ရောင်များသည်ယင်းတို့၏သဘာဝအရောင်များနှင့်ဆင်တူကြသည်။ အခြားသော တွင်းထွက်များသည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသောအရောင်များရှိကြသည်။ ဥပမာ မိုးကုတ်ပုလဲ သည် အဖြူရောင် မှတ်ရောင်ရှိပြီး ၎င်းကိုခရမ်း၊ အပြာ၊ အဝါရောင်သို့မဟုတ်အစိမ်းရောင်ပုံဆောင်ခဲများအဖြစ်တွင်တွေ့နိုင်သည်။ ရေသံ၏ပုံသဏ္ဌာန်အရောင်သည် အနက်ရောင် ရှိသောငြား ယင်းသည်“ သွေး” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရှိသောဂရိစကားလုံး“ ဟိုင်မာ” မှဆင်းသက်လာသည် အတိုင်း အနီရောင်မှတ်ရောင်ပေးသည်။ ရေသံနှင့် အသွင်အပြင်နှင့်ဆင်တူနိုင်သည့် ခဲပုတ် ကို၎င်း၏မီးခိုးရောင် မှတ်ရောင်ဖြင့်အလွယ်တကူခွဲခြားနိုင်သည်။
ကိုးကားစာအုပ်၊ စာတမ်းများ
[ပြင်ဆင်ရန်]- Bishop၊ A.C.; Woolley၊ A.R.; Hamilton၊ W.R. (1999)။ Cambridge Guide to Minerals, Rocks and Fossils (2nd ed.)။ Cambridge: Cambridge University Press။ pp. 12–13။
- Holden၊ Martin (1991)။ The Encyclopedia of Gemstones and Minerals။ New York: Facts on File။ p. 251။ ISBN 1-56799-949-2။
- Schumann၊ Walter (1992)။ Minerals of the World။ New York: Sterling Publishing။ pp. 18–16။ ISBN 0-00-219909-2။
ပြင်ပသက်ဆိုင်နိုင်သော လင့်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]- Andrea Bangert ၏ တွင်းထွက်ဗေဒ မိတ်ဆက် တွင်းထွက်များ၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဝိသေသလက္ခဏာများ
- မှတ်ရောင်ဆိုတာဘာလဲ? Archived 26 May 2011 at the Wayback Machine. တွင်းထွက်ပြခန်းမှ