မြို့လပ်ဝန်

မြို့လပ်ဝန်၏ တာဝန်ဝတ္တရားများကို တိကျစွာမသိရသေးပေ။ မြို့လပ်ဝန်ရာထူးကို မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ညောင်ရမ်းခေတ်ကာလကပင် တွေ့ရှိရသည်။ မြို့လပ်ဝန်ဟူသည် မြို့ဝန်အုပ်ချုပ်ရာနယ်မြေအတွင်းမပါဝင်သည့် လစ်လပ်နေသောမြို့ရွာဒေသကိုအုပ်ချုပ်ရသူဖြစ်ဟန်ရှိသည်။ မြို့လပ်ဝန်ရာထူးနှင့် တွဲဖက်၍ ဗဒုံမင်းလက်ထက်တွင်ရွာလပ်ဝန်ဟူ၍ ဖော်ပြထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရဖူးပါသည်။

ညောင်ရမ်းခေတ်မြို့လက်ဝန်

ညောင်ရမ်းခေတ်နှောင်ကာလ စနေမင်း ( ၁၆၉၈ - ၁၇၁၄ ) လက်ထက်မြို့လပ်ဝန်အရာ ခန့်အပ်ခဲ့ရသူမှာ နေမျိုးဇေယျနော်ရထာ ဖြစ်သည်။ သူ၏ရာထူးကို နန္ဒသူကဆက်ခံခဲ့၏။ ယင်းနောက် မဟာဓမ္မရာဇာဓိပတိမင်း ( ၁၇၃၃ - ၁၇၅၂ ) လက်ထက်၌မူ စည်သူကျော်ထင်ကို မြို့လပ်ဝန်ရာထူးပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရ၏။

မြို့လပ်ဝန်ဦးနှောင်း

ဦးနှောင်းသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်ဦးကာလတွင် ထင်ရှားခဲ့သည့် မြို့လပ်ဝန်ဖြစ်သည်။ အလောင်းမင်းတရား၏ မြင်းရည်တက် ၆၈ ဦးအဝင်ဦးနှောင်းသည် လက်ယာကျော်ထင်၊ မင်းလှနော်ရထာ၊ မင်းကြီးမင်းခေါင် မဟာစည်သူ စသည့်ဘွဲ့များ ပေးအပ်ချီမြှင့်ခံခဲ့ရ၏။ တိုက်ပွဲဝင်သူရဲကောင်းတစ်ဦးဖြစ်သူ သေနတ်ဝန်ဦးကာင်းနှင့် ညီအစ်ကိုတော်စပ်သူလည်းဖြစ်သည်။ မြေဒူးမင်း ( ဆင်ဖြူရှင်) ( ၁၇၆၃ - ၁၇၇၆ ) လက်ထက်တွင် ဝန်ကြီးအရာခန့်အပ်ခံခဲ့ရရာ မြို့လပ်ဝန်ကြီး မဟာစည်သူဟု အမည်တွင်ခဲ့သည်။

ဗဒုံမင်းလက်ထက်

ဘိုးတော်ဘုရား ( ဗဒုံမင်း ) ( ၁၇၈၂ - ၁၈၁၉ ) နန်းတက်စကာလ ၁၇၈၃ ခုနှစ်တွင် သားတော်ရွှေတောင်မင်းသားမောင်ပေါ်အား အိမ်ရှေ့အရာခန့်အပ်စဉ်က ရွာလပ်ဝန်ရွှေတောင်လက်ယာပေါ်၏ အမည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ ထိုစဉ်က မြို့လပ်ဝန်ရာထူး သီးခြားရှိမရှိမသိရပေ။ သို့တည်မဟုတ် မြို့လပ်ဝန်ကြီးဦးနှောင်သည် ဗဒုံမင်းနန်းတက်စကာလ၌ မဟာသီဟသူ၊သတိုးသီရိ မဟာဥကနာ စသည့်ဘွဲ့များဖြင့် မြို့လပ်ဝန်နှင့် ဝန်ကြီးရာထူးနှစ်ခုကို ပူးတွဲထမ်းဆောင်ရသည်ဟု မှတ်ယူရ၏။ ၂၈ ဇွန် ၁၇၉၅ ခုနှစ်တွင် မြို့လပ်ဝန်နေမျိုးနန္ဒမိတ်သည် ဘင်္ဂလားမှလက်ဆောင်တော်နှင့် သံတမန်များအား ကြိုဆိုရေးတာဝန်ယူခဲ့ရကြောင်း တွေရှိရသည်။ မြို့လပ်ဝန်နေမျိုးနန္ဒမိတ်၏ သမီးတစ်ယောက်သည် ၁၉ မေ ၁၈၀၁ ခုနှစ်တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ယင်းနောက်ပိုင်း ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၈၀၆ ခုနှစ်တွင် နေမျိုးနန္ဒမိတ်အား မင်းကွန်းတွင်အစောင့်အနေနေစေရန် အမိန့်တော်တစ်ရပ် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါသည်။

မြို့လပ်ဝန်ဦးရေး

စစ်ကိုင်းမင်း ( ၁၈၁၉ - ၁၈၃၇ ) လက်ထက်မြို့လပ်ဝန်မှာ မင်းလှမင်းခေါင်ကျော်ဘွဲ့ခံ ဦးရေးဖြစ်သည်။ မြို့လပ်ဝန် ဦးရေးတွင် မမြတ်အိဆိုသူသမီး တစ်ဦးရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ ဦးရေးသည် ၁၈၂၄ ခုနှစ် ဘိသိက်မင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် မင်းကြီးမဟာမင်းလှမင်းခေါင်ဘွဲ့ဖြင့် ရွှေစလွယ် ၁၂ လွယ် အပါအဝင် အဆောင်အရွက်များ ပေးအပ်ချီးမြှင့်ခံခဲ့ရ၏။ ၁၈၃၇ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် သာယာဝတီမင်းသား ထီးနန်းရရှိသောအခါ မြို့လပ်ဝန်ဦးရေးသည် စလင်းမင်းသားနှင့် အပေါင်းမပါဖြစ်သည့် အားလျော်စွာထောင်သွင်း အကျဉ်းချထားခံခဲ့ရ၏။ ယင်းနောက် ၁၂ မေ ၁၈၄၀ တွင် မြို့လပ်ဝန် ဦးရေးအား စလင်းမင်းသားကြီး ဦးအိုတို့နှင့်အတူ စီရင်ကွပ်မျက်ခဲ့၏။

မင်းတုန်းမင်းလက်ထက်

သာယာဝတီမင်းနှင့် ပုဂံမင်းလက်ထက်တွင် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရသည့် မြို့လပ်ဝန်အမည်ကို မသိရပေ။ မင်းတုန်းမင်း ( ၁၈၅၃ - ၁၈၈၇ ) လက်ထက်တွင် မင်းကြီးမဟာတရဖျားအား မြို့လပ်ဝန်အရာခန့်အပ်ခဲ့ ကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ ၁၈၆၆ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ပထိမ်းမင်းသားအရေးတွင် နေပြည်တော်မှ မက္ခရာမင်းသားကြီး ဦးစီးသော တောင်ဘက်ကိုးခရိုင် စစ်ကြောင်းချီးတက်ခဲ့ရာ မြို့လပ်ဝန်မင်းကြီးမဟာတရဖျားသည် လက်ဝဲစစ်ကဲအဖြစ် လိုက်ပါစစ်မှုထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။